L' estat es una dei formas d'organizacion politica e juridica d'una societat (coma comunautat de ciutadans o de subjectes) o d'un pais. Foguet precedit per la Polis grega, la res publica romana, lo Sant Emperi Roman Germanic ... Es delimitat per de frontieras territorialas qu'a l'interior sei leis s'aplican e es constituit d'institucions per exercir autoritat e poder; la legitimitat d'aquela autoritat repausa sus la sobeiranetat (dau poble o de la nacion per exemple).

Lo concepte d'Estat varia segon leis autors; d'unei lo definisson coma un ensems d'institucions que tenon autoritat e poder per establir lei normas que regulan una societat avent sobeiranetat interna e externa sus un territori determinat. Max Weber , en 1919, definis l'Estat coma una organizacion que reclama per se meteissa, amb succes, lo "monopoli de la violencia legitima"; segon eu, dintre de l'Estat s'incluson d'institucions coma lei forcas armadas, l'administracion publica, lei tribunaus e la policia; assumis tanben l'estat lei foncions de defensa, govern, justicia , securitat, e lei relacions exterioras.

L'evolucion dau concepte menet au desvolopament de ≪ l'Estat de drech ≫ que s'articula a l'entorn dau regne de la lei, de la division dei poders (executiu, legislatiu, judiciari) e d'autrei foncions mai subtilas coma l'emission de sa moneda propria.

Istoria [ modificar | Modificar lo codi ]

L'Estat es probable aparegut durant lo Neolitic a la fin dau Temps de la Peira . Lei condicions d'aquela aparicion son desconegudas e son l'objecte de discussions entre istorians, arqueologs e filosofs. Lo foncionament dei premiereis Estats identificats pou esser documentat a partir de l'Anquitat Auta en Mesopotamia e en Egipte . Pasmens, aqueleis Estats apareisson ja ben desvolopats amb una autoritat centrala capabla d'impausar sa volontat a de desenaus de miliers d'individus. Lo drech e l'activitat legislativa son una dimension importanta de l'activitat d'aqueleis Estats coma lo mostran lei sobeirans legendaris e legislators presents dins lei mites fondators de mai d'una vila, lei codis juridics descuberts en Mesopotamia, lei leis dei ciutats-Estats gregas e l'invencion dau drech moderne per lei Romans .

Durant lo Temps Mejan , en Europa , la fragmentacion dau poder politic per la feudalitat empachet pas l'emergencia de poissancas pus importantas coma la papautat o lo Sant Emperi Roman Germanic . Lo cas de l' Emperi Bizantin es particular car es lo successor directe de l' Emperi Roman . Seis estructuras resistigueron donc longtemps mai son model se difuset pas ^[1] . Pasmens, aqueleis autoritats declineron lentament e la reafiermacion dau poder estatau foguet pusleu l'obra dei reis, magerament lei reis de Franca , d' Anglaterra e de Castelha . Aquela transformacion foguet marcada per una vision pus nacionala e pus laica de l'Estat e per una reduccion progressiva dau rotle de la Gleisa dins leis afaires estataus.

La Reforma Protestanta aguet un impacte considerable sus l'estructura politica europea. D'efiech, lei Guerras de Religion limiteron mai lo poder de la papautat en Europa e renforcet lo poder dei princes. De mai, lo principi dau cujus regio, ejus religio , formalizat en Alemanha , establiguet l'idea que leis Estats avian desenant de domenis reservats. L'Estat moderne es ansin probable nascut amb la signatura dei Tractats de Vestfalia en 1648. Aquel Estat foguet transformat per lo desvolopament de la borgesia que prenguet pauc a pauc lo poder au detriment de la noblesa e dau clergat . La Revolucion Francesa e l' industrializacion fogueron leis etapas decisivas d'aquela evolucion. Fogueron acompanhadas per l'aparicion d'ideologias novelas que prengueron en compte lo rotle de l'Estat dins la societat ( liberalisme , marxisme ...).

A la fin dau segle XIX, la necessitat d'arbitrar pacificament lei conflictes entre Estats meneron a l'aparicion d'organizacions internacionalas e supranacionalas. Lo movement foguet accelerat per lei doas guerras mondialas amb la creacion de la SDN e de l' ONU . La necessitat d'un partiment pus egalitari dei ressorsas e dei bens produchs donet tanben de rotles noveus a l'Estat en materia de partiments dei richessas ( Estat-Providencia ). Pasmens, aqueu renforcament interne de l'Estat deu desenant faciar lei forcas centrifugas eissidas de la mondializacion , de la multiplicacion deis institucions supranacionalas, de l'aparicion de domenis onte lo poder de la lei es mau definit (internet) e de l'influencia de l'ideologia neoliberala qu'es partisana d'un Estat limitat au minimom.

L'Estat dins lo drech [ modificar | Modificar lo codi ]

L'Estat dins lo drech interne [ modificar | Modificar lo codi ]

En drech interne, l'Estat es generalament considerat coma la forma d'organizacion que la societat utiliza per s'orientar e se gerir. Un aspecte major d'aquela vision es que l'Estat, gracias a seis institucions, a lo monopoli de la constrencha fisica legitima sus son territori. En particular, es encargat d'assegurar lo foncionament de la policia e de la justicia . Pasmens, d'un ponch de vista etic , aquo significa pas que totei lei violencias exercidas per l'Estat sus sa populacion son legitimas. Aquo era clarament presentat dins l'article 35 de la Declaracion dei Drechs de l'Ome e dau Ciutadan de 1793 .

L'Estat dins lo drech internacionau [ modificar | Modificar lo codi ]

Lei elements e lei rotles de l'Estat [ modificar | Modificar lo codi ]

Un Estat es constituit de tres elements constitutius que son una populacion , un territori e una organizacion politica comuna. L'Estat es l'institucion que deten lo poder sus la populacion e sus son territori. La sobeiranetat es lo poder suprem reconegut a l'Estat qu'implica l'exclusivitat de sa competencia sus son territori (sobeiranetat interna) e son independencia absoluda dins l'ordre internacionau (sobeiranetat externa).

La definicion de son rotle es variabla. Sa foncion pus basica es de defendre e de protegir seis individus e sa populacion contra seis enemics interiors e exteriors. Aqueu domeni es sovent resumit per lo terme de ≪  missions regalianas  ≫, un concepte qu'engloba la seguretat interiora (mantenement de l'ordre public), la seguretat exteriora ( diplomacia e defensa dau territori) e la definicion e l'aplicacion dau drech e dei leis . La definicion de la moneda e sa fabricacion, la definicion, la levada e la collecta de l' impost e la gestion dei financas publicas son sovent estacadas a aquel ensemble.

A aquela vocacion iniciala, d'autrei rotles se son estats aponduts, magerament dins lei domenis economics e sociaus. Ansin, dins forca Estats modernes, l'Estat deu assegurar la redistribucion dei richessas entre seis individus o defendre leis interes de sei productors a l'internacionau. Au niveu sociau, l'Estat es sovent encargat de la gestion de la santat publica e de l' educacion . Lei projectes pus importants (construccion d'infrastructuras...) li son tanben generalament fisats.

La formacion, la reconeissenca e la disparicion deis Estats [ modificar | Modificar lo codi ]

La creacion d'un Estat es un eveniment qu'a luoc quand una comunautat umana reunis lei tres elements constitius d'un Estat. Pasmens, dins lo monde contemporaneu, la reconoissenca de la sobeiranetat d'aquel Estat per leis autreis Estats (la ≪ comunautat internacionala ≫) es un quatren element indispensable per perennizar son existencia. D'efiech, en l'absencia d'aquela reconoissenca, l'Estat pou esser atacat per l'Estat reconegut coma lo possessor legitim de son territori. En practica, un Estat noveu se forma donc dins un nombre reduch de cas : accession a l' independencia d'un territori semi-autonom ( protectorats , dominions ...), d'un territori colonizat (ex-colonias europeas...), division d'un Estat existent ( Checoslovaquia , Iogoslavia ...) o fusion d'Estats existents ( Italia en 1866, Alemanha en 1871...).

La reconeissenca de la sobeiranetat pou esser tacita o efectiva. Dins lo premier cas, lei dos Estats entretenon de relacions forca limitadas e la situacion es sovent la traduccion d'un conflicte. Per exemple, a l'ora d'ara, Franca reconois pas oficialament l'existencia de la Corea dau Nord . Dins lo segond cas, lei dos Estats podon entretenir de relacions comercialas , culturalas , politicas , etc. La reconeissenca juridica es lo niveu pus fort de reconoissenca entre dos Estats. Se tradutz per l'establiment de relacions diplomaticas.

Durant son existencia, un Estat pou coneisser de transformacions importantas coma l'annexion o la perda de territoris. La guerra es istoricament lo motor principau d'aqueleis evolucions mai d'autrei causas existisson (venda de territoris, scission negociada...). Un Estat dispareis quand la totalitat de son territori es annexat per un autre Estat ( Polonha en 1792, RDA en 1990) o per d'Estats noveus eissits de sa fragmentacion ( URSS en 1991). Dins aquela situacion, un Estat pou refusar de reconeisser aquela disparicion. Se met alora en placa una ficcion diplomatica. Lo govern en exili de l'Estat disparegut es totjorn reconegut coma legitim maugrat son absencia de poders efectius. Una restauracion d'aquelei poders es possible en cas de reconquista d'una partida dau territori (governs aliats en exili de la Segonda Guerra Mondiala ).

Lei formas e l'organizacion politica de l'Estat [ modificar | Modificar lo codi ]

Lei formas de l'Estat [ modificar | Modificar lo codi ]

L'Estat unitari [ modificar | Modificar lo codi ]

L'Estat unitari es caracterizat per una aplicacion identica de la lei per totei lei ciutadans . Aquo es assegurat per una centralizacion importanta que permet de la concentracion dau poder au niveu nacionau. En retorn, l'autonomia dei collectivitats territorialas es reducha. Franca es sovent presentada coma l'exemple tipic d'un Estat d'aqueu tipe ^[2] . L'Estat unitari decentralizat es una varianta onte la concentracion dau poder es compatibla amb una decentralizacion territoriala o foncionala. Dins aqueu cas, lei collectivitats territorialas an de poders vertadiers mai lo govern dispausa de mejans de susvelhanca e de contrarotle que li permeton d'annular una decision locala. Lei comunautats autonomas espanholas son sovent citadas coma exemples d'aqueu mode d'organizacion.

L'Estat federau [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo federalisme es un sistema estatau organizat a l'entorn de dos niveus relativament independents. Un Estat federau es ansin constituit de mai d'un Estat o provincias que dispausan d'una sobeiranetat mai o mens importanta. Aqueleis entitats tenon generalament de leis e d'institucions civilas e penalas proprias e podon administrar directament de domenis importants coma l'educacion o la santat. Au niveu nacionau, son liadas entre elei per una lei comuna, sovent una constitucion , que definis sei drechs e sei competencias. Aqueu model es frequent dins lo monde contemporaneu. Per exemple, leis Estats Units , la Federacion de Russia , Alemanha , Mexic e India son de federacions ^[3] .

L'Estat confederau [ modificar | Modificar lo codi ]

Un Estat confederau es una associacion d'Estats independents que delegan de competencias a un poder centrau comun. L'unanimitat es generalament necessaria per adoptar una decision. Aqueu tipe d'Estat es rar dins lo monde moderne car la complexitat estructurala deis Estats contemporaneus favoriza una evolucion dau model confederau vers una forma federala. Leis exemples pus famos de confederacion son la Confederacion Elvetica avans 1848 e leis Estats Confederats d'America . L' Union Europea es de cops presentada coma una confederacion car l'unanimitat i es exigida per prendre una decision importanta ^[4] .

L'organizacion politica de l'Estat [ modificar | Modificar lo codi ]

Generalitats [ modificar | Modificar lo codi ]

Dins cada Estat moderne, tres foncions de basa son distinguidas. La foncion executiva (o governamentala) s'ocupa de l'aplicacion efectiva dei leis . La foncion legislativa es encargada de definir la legislacion. Enfin, la foncion judiciaria a per rotle de jutjar leis infraccions a la lei. Lo mode de recrutament deis agents encargats d'assegurar lo foncionament d'aquelei foncions e lei relacions entre elei son formalament regidas per la constitucion de l'Estat. Pasmens, en realitat, l'usatge dei textes constitucionaus pou s'alunchar considerablament dei disposicions previstas.

A temps passat, la diferencia entre republica e monarquia era importanta. Dins una monarquia , lo cap de l'Estat, lo monarca exercis sei foncions fins a sa mort . Arriba au poder en vertut d'un principi ereditari ( Reiaume Unit ), d'una eleccion ( Polonha-Lituania ) o d'un plebiscit ( Segond Emperi Frances ). Dins una republica , lei mandats son generalament d'una durada limitada. La foncion de cap de l'Estat es assegurada per un president de la Republica o per un conseu suprem ( Directori ).

La democracia directa [ modificar | Modificar lo codi ]

Dins un sistema de democracia directa, la sobeiranetat es exercida per lo poble entier que se reunis periodicament en assemblada. Aqueu tipe d'organizacion era frequent durant l' Antiquitat . Lo cas pus sovent citat es aqueu d' Atenas . Pasmens, dins lei democracias anticas, lo ≪ poble ≫ era una fraccion limitada de la populacion de la Ciutat. En Atenas , era constituit per lei ciutadans , es a dire per leis omes nascuts dins una familha atenenca e capables de participar a la defensa de la vila . Les femnas , leis enfants , leis estrangiers, les esclaus , etc. eran excluchs e lo cors dei ciutadans representavan au finau 10% deis abitants.

Cau tanben notar que la democracia directa empacha pas l'existencia d'un govern , d'una administracion e d'un sistema judiciari dispausant de foncionaris e de magistrats . Es ansin necessari de definir de proces de designacion dei personas encargadas d'ocupar aquelei postes (eleccion, tiratge au sort, poste ereditari...).

Uei, la democracia directa es venguda forca rara dins leis Estats modernes. Subreviu dins dos cantons sois pauc poblats ( Glaris e Appenzell Innerrhoden ). Pasmens, de proces frequents dins lei democracias representativas , coma lo referendum , l'iniciativa populara o la revocacion deis elegits, son de practicas eissidas de la democracia directa.

L'aristocracia participativa [ modificar | Modificar lo codi ]

Dins un sistema ≪ d'aristocracia participativa ≫, una fraccion de la populacion adulta participa a la chausida e au contrarotle dei dirigents. La natura d'aquela fraccion varia segon leis Estats aguent adoptat aqueu principi ( armada , partit politic , administracion , classa sociala , etc). Per exemple, es lo cas deis Estats que demandan un cens per participar ai proces electoraus. Pasmens, lo sufragi censitari es vengut forca rar dins lo monde moderne.

En revenge, lei regimes politics assimilables a una aristocracia participativa existisson encara dins forca regions. D'efiech, lei regimes dictatoriaus de fach, lei regimes dictatoriaus legaus e lei regims de partit unic foncionan segon de principis similars. Dins lo premier cas, lei formas constitucionalas de l'Estat foncionan pas (suspension, irrespecte, foncionament nominau, etc) e l'ensemble dei decisions es concentrada entre lei mans dau grop que ten lo poder. Dins lo segond, existis una constitucion qu'es aplicada. Pasmens, aqueu texte prevetz ges de mesura permetent un contrarotle dei dirigents per lo poble . Dins lo tresen cas, de mecanismes de contrarotle existisson mai lor exercici es limitat ai socis dau partit.

La democracia representativa [ modificar | Modificar lo codi ]

Dins un sistema de democracia representativa , l'ensemble de la populacion adulta participa a la chausida e au contrarotle dei governants. Pasmens, dins lei fachs, lo rotle dau poble es generalament moderat per l' abstencion d'una part dei ciutadans a cada proces electorau, per lo rotle dei partits politics dins la vida politica e per l'influencia de l' administracion auta sus la definicion e la mesa en obra de la politica generala dau pais .

Dins lo monde contemporaneu, existis tres formas principalas de democracia representativa. La premiera es lo regime presidenciau. Lo cap de l'Estat i es elegit per lo poble. I ten la mager part dau poder executiu e parteja una partida dau poder legislatiu amb un parlament. Per exemple, es lo cas deis Estats Units d'America . La segonda forma es aquela dei regimes parlamentaris. Dins aqueu cas, i a un equilibri entre lo govern e lo parlament . Lo premier fixa la data deis eleccions e ten lo poder executiu e lo segond dispausa dau poder legislatiu e pou contrarotlar l'activitat dau premier. Lo sistema britanic es un exemple caracteristic d'aqueu tipe de sistema. La tresena forma de democracia representativa es aquela dau regime d'assemblada. Dins aqueu cas, lo govern es una emanacion dau parlament que garda la mager part dau poder. La III ^a Republica era un exemple de regime d'assemblada.

Annexas [ modificar | Modificar lo codi ]

Articles connexes [ modificar | Modificar lo codi ]

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

• (en) Olivier Costa, Sylvain Brouard e Thomas Konig, The Europeanization of domestic legislatures. The empirical implications of the Delors' Myth in nine countries , Springer, 2012.

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

1. ↑ Au contrari, l'Emperi Bizantin foguet pauc a pauc influenciat per la feudalitat.
2. ↑ Dempuei 2003, la constitucion francesa precisa que lo pais es decentralizat. Dins lei fachs, lei proces decisionaus son demorats identics e Franca demora de facto un pais relativament centralizat.
3. ↑ Cau notar que Soissa es una federacion dempuei 1848. Pasmens, es sovent dicha Confederacion Elvetica car, a sa creacion, era una confederacion .
4. ↑ En mai de l'UE, Belgica , lo Commonwealth e la liura associacion entre Nova Zelanda , Niue e leis Illas Cook presentan de trachs confederaus. Pasmens, son de confederacions completas.

• Portal de la politica