Pels articles omonims, vejatz Panama .

Lo Canal de Panama es un canal maritim, que traversa l’ istme de Panama en America Centrala , en religar l’ ocean Pacific e l’ ocean Atlantic . Sa bastison foguet un dels projectes d’ engenharia mai dificils jamai realizats. Son impacte sul comerci maritim foguet grandas, pr'amor que fa pas pus mestier per las naus de far rota pel cap Horn e pel passatge de Drake , a la punta australa d’ America del Sud . Una nau anant de Nova York a San Francisco pel canal percor 9500 km, mens de la mitat dels 22 500 km del viatge per lo cap Horn ^[1] .

Lo concepte d’un canal a Panama remonta a la debuta de segle XVI, mas la primiera temptativa de bastison comencet pas qu'en 1880 , jos l’impulsion francesa . Apres lo fracas d'aquesta temptativa, lo trabalh foguet acabat pels Etats Units d’America jos la direccion de G.W.Goethals , e lo canal dobriguet en 1914 . La bastison dels 77 km del canal se faguet amb forca problemas, malautias coma lo paludisme e la febre jauna , o lisaments de terren. Es estimat a 27 500 lo nombre d’obriers que se son morts pendent la bastison.

Dempuei sa dobertura, lo canal aguet forca succes e contunha d’esser un punt de passatge estrategic per la navegacion. Cada an, lo canal es percorrut per mai de 14 000 naus carrejant mai de 203 milions de tonas de cargason. Fins a 2002 , un total de 800 000 naus eran passadas pel canal ^[2] . D'obras d'alargament del canal fogueron aviadas en setembre de 2007 e deurian esser acabadas en 2014, per daissar passar de naus de pus gros tonatge .

Descripcion [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo Canal de Panama religa lo Golf de Panama , dins l’ ocean Pacific , a la mar Cariba e a l’ Atlantic . La forma de l’ istme de Panama , que serpateja, fa que le canal raja del sud-est (dempuei lo Pacific) cap al nord-oest (cap a l’Atlantic). Per evitar tota confusion, las autoritats del canal classan los transits en doas categorias : direccion nord (del Pacific cap a l'Atlantic) e direccion sud (de l'Atlantic cap al Pacific).

Lo canal pot aculhir de bateus de talhas diversas, anant dels yachts privats fins a las grossas naus de comerci . Los bateus qu'an la pus granda talha admissibla pel canal son designats jos l’apellacion de Panamax  ; un nombre creissent de naus despassa aquesta talha: son sonats post-Panamax . En mejana una traversada del canal per un cargo dura aperaqui nou oras. En 2005, 14 011 naus prengueron lo canal per un tonatge total de 278,8 milions de tonas, sia una mejana de 40 naus per jorn ^[3] .

Referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

1. ↑ The Americans in Panama , per William R. Scott, Statler Publishing Company, New York, 1913.
2. ↑ The Panama Canal , d’apres Global Perspectives.
3. ↑ PDF Trafic del Canal de Panama ? annadas fiscalas 2002-2004 , Autoritat del Canal de Panama.