Istoria [ modificar | Modificar lo codi ]

1560-1563  : en Etiopia , revouta dau governador de la provincia de Tigre, Yeshaq , que proclamet negus un fiu naturau de Dawit II . Sostengut per leis Otomans e de subrevivents dau cors expedicionari portugues mandats dins la region durant leis ans 1540-1550, capitet de resistir e de tuar lo negus Menas . Pasmens, poguet pas prendre lo poder e son candidat negus foguet tanben tuat. Negociet donc sa somission au comencament dau reine de Sarsa Dengel , fiu de Menas .
1560  : en Japon , desfacha e mort suspresa dau daimio Imagawa Yoshimoto a la batalha d'Okehazama . Aquo marquet la mort d'un senhor poderos, que revendicava lo titol de shogun , e lo comencament de l'ascension d' Oda Nobunaga dins lo joc politic de l'archipela.
1561  : en Bearn , ordonanca de la reina Joana III de Navarra autorizant lo protestantisme .
1561  : desplacament de la capitala espanhola de Toledo a Madrid .
1565  : breva guerra civila en Etiopia apres una temptativa de cop d'estat menat per un cosin dau negus.
1565  : en India , destruccion de l'armada de Vijayanagar a la batalha de Talikota e pilhatge de la capitala. La mort de l'emperaire sus lo prat batalhier entrainet tanben una crisi de succession.
1566  : mort dau sultan Soliman lo Magnific que foguet remplacat per Selim II .
1567  : dins lo sud d' Etiopia , victoria dei forcas dau negus Sarsa Dengel ( 1563 - 1597 ) contra lei nomadas oromos. Apres aquela batalha, de negociacions entre Etiopians e Oromos permeteron tornarmai de desviar leis incursions dei nomadas vers leis estats musulmans vesins.
1568-1570  : Premiera Guerra Turcorussa en causa de tensions entre marchands rus e turcs dins la region de la Mar Caspiana . Leis Otomans assaieron de conquistar Astrakhan mai fogueron durament batuts per una coalicion gropant Russia , Polonha - Lituania e lei Cosacs Zaporogs. Pasmens, la patz restabliguet lei libertats comercialas dei Turcs.

Cultura [ modificar | Modificar lo codi ]

Sciencias e tecnicas [ modificar | Modificar lo codi ]

1561  : premiera descripcion deis ovaris , de l' uterus e dei trompas per lo naturalista e metge italian Gabriele Falloppio (vers 1523 - 1562 ).
1562  : premiera extraccion d'un jus de tabat principalament format de nicotina per lo Frances Joan Nicot ( 1530 - 1604 ). Pasmens, aquela substancia foguet solament identificada en 1809 .
1562  : segon un testimoni de l'ambassador austrian Busbecq, un engenhaire otoman de la capitala menava d'experiencias per assaiar de volar entre 1554 e 1562 .
1564  : en Franca , lo metge Ambroise Pare ( 1510 - 1590 ) publiquet un obratge de cirurgia basat sus son experiencia empirica dei prats batalhiers. Escrich en frances , prepauset de proceduras novelas permetent d'operacions novelas, una demenicion de la dolor dau pacient o lo tractament deis amputacions sensa cauterizacion .
1569  : publicacion dau premier mapamond integrau per Gerardus Mercator .

Deces [ modificar | Modificar lo codi ]

Liames internes [ modificar | Modificar lo codi ]

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]