Het
Rijksdaggebouw
(
Duits
:
Reichstagsgebaude
), is het
Duitse
parlementsgebouw in de hoofdstad
Berlijn
aan het
Plein van de Republiek (
Platz der Republik
)
. Het huidige gebouw dateert van
1894
. Tot
1933
zetelde hier de
Rijksdag
, een voorganger van het huidige parlement, de
Bondsdag
. Het gebouw heeft vanaf het begin van de 20e eeuw de teloorgang meegemaakt van respectievelijk het
Duitse keizerrijk
, de
Weimarrepubliek
en het
'Derde Rijk'
. De naam van het gebouw wordt ook wel afgekort tot
Rijksdag
(
Duits
:
Reichstag
).
Het gebouw is in een
eclectische
stijl ontworpen door de
Frankfurter
architect
Paul Wallot
. Voorheen stond op dezelfde locatie het
Raczy?skipaleis
, dat in 1884 werd gesloopt om plaats te maken voor de nieuwbouw van de Rijksdag. De bouw begon in 1884 en werd in 1894 voltooid. De tekst
Dem Deutschen Volke
("Voor het Duitse volk") op de voorgevel werd door keizer
Wilhelm II
aanvankelijk afgewezen en kon pas in 1916 alsnog worden aangebracht. De bronzen letters zijn ontworpen door
Peter Behrens
.
Het gebouw is in de
Rijksdagbrand
van
1933
zwaar beschadigd geraakt. Deze brand was (hoogstwaarschijnlijk) aangestoken. De
Nederlandse
communist
Marinus van der Lubbe
werd als dader opgepakt, vervolgd en geexecuteerd, maar er wordt nog steeds betwist of hij de brand heeft gesticht, en als dit wel zo was, of hij hierbij is geholpen. Hoe dan ook, deze brand kwam Hitler bijzonder goed uit: in reactie op de brand werd door hem de noodtoestand uitgeroepen, waarna de nazipartij van Hitler de macht kon overnemen.
Na de brand volgden enige herstelwerkzaamheden en werden er de eerstvolgende jaren propagandafilms vertoond. De machteloze Rijksdag vergaderde voortaan in de zogenaamde "Kroll Oper".
In de loop van de
oorlog
werd de kraamafdeling van de nabijgelegen
Charite
naar de Rijksdag verplaatst, met als resultaat de geboorte van enkele honderden Berlijners in de Rijksdag. Zodoende vermeldt tot op heden menig Berlijnse geboorteakte als geboorteplaats "Berlin - Reichstagsgebaude".
De Georgische sergeant
Meliton Kantaria
liet op
2 mei
1945
de Sovjet-Russische vlag wapperen op de Reichstag als symbool voor de overwinning op het naziregime. Er is zwaar om het gebouw gevochten, aangezien beide strijdende partijen er een symbool van de macht over Duitsland in zagen. De veel vertoonde foto's en filmbeelden van de bestorming door Russische troepen en het hijsen van de rode Sovjetvlag zijn enige dagen later in scene gezet, maar geven een impressie.
[1]
Tijdens de
Koude Oorlog
werd het zwaar beschadigde gebouw - dat nu in
West-Berlijn
ligt, vlak tegen de
Berlijnse Muur
- opnieuw gerestaureerd en gemoderniseerd. Het stond echter niet langer model voor een
Duitsland
, maar symboliseerde meer een verdeeld land met een verdeelde hoofdstad. Vanuit de veronderstelling dat de Duitse tweedeling nog decennia zou duren, werd in
1971
besloten het gebouw niet meer te gebruiken voor politieke doeleinden en kreeg het de functie van Duits Historisch Instituut toebedeeld.
Toen in oktober
1990
Oost- en West-Duitsland
herenigd
werden, vergrootte dit de ambitie om de Reichstag opnieuw te gebruiken als onderdak voor het parlement. Na een jaar slaagde men in deze opzet en sinds 1999, na een jarenlange periode van verbouwingen, werd het parlement van het herenigde Duitsland definitief van Bonn naar Berlijn overgebracht. Voorafgaand aan de grote verbouwing die vooral vanaf 1995 plaats vond, werd het gebouw in dat zelfde jaar volledig ingepakt door de kunstenaar
Christo
.
Aan het gebouw vonden ingrijpende architectonische aanpassingen plaats, ontworpen door architect
Norman Foster
, met de constructie van een transparante koepel op het midden van het dak. Vanaf het dak van het gebouw kan men door deze koepel de vloer van de hoofdetage en daarmee ook het vergaderende parlement zien. De transparantie ervan vormt als het ware een metafoor voor de werking van de democratie. Een deel van de Russische graffiti en kogelgaten uit 1945 is achter plexiglas geconserveerd. De combinatie van oude en nieuwe architectuur wordt gezien als een voorbeeld van
post-modernisme
in de
architectuur
.
Voor de westingang van het gebouw wappert de
Vlag van de Eenheid
, een grote versie van de vlag van Duitsland. In het gebouw vinden niet alleen vergaderingen plaats van de Bondsdag, maar ook herdenkingen zoals jaarlijks van de
Kristallnacht
.
Bronnen, noten en/of referenties
|