Colombia

( Flagg ) ( Wapen )
Wahlsprook : Libertad y Orden, Freedom and Order, Свобода и ред, Colombia is magical realism, Wolno?? i porz?dek, Liberdade e orde
Natschonalhymne : Himno Nacional de la Republica de Colombia
Hooftstadt	Bogota {{{BGR}}}° {{{BMIN}}}′ {{{NS}}}, {{{LGR}}}° {{{LMIN}}}′
Grottste Stadt
Amtsspraak	Spaansch
Regeren Prasident von Kolumbien	Republiek Gustavo Petro
Grott  ? Allens  ? Water (%)	1.141.748±1 quadratkilometer km² ? %
Inwahnertall  ? Inwahnerdicht	/km²
Geldsoort	kolumbianischer Peso ( [[ISO 4217|]] )
BBP	318.511.813.577 US-Dollar, 343.939.445.259 US-Dollar $ () $ je Kopp
Tietzoon	UTC?5, America/Bogota ( UTC )
Internet-TLD	.co
ISO 3166	CO
Vorwahl	++57

De Republiek Kolumbien is en Land in den Noordwesten vun Suudamerika . Dat grenzt in’n Norden an de Karibische See , in’n Osten an Venezuela , in’n Suudosten an Brasilien , in’n Suden an Peru un Ecuador un in’n Westen an Panama un den Stillen Ozean .

Geschichte [ annern | Bornkood annern ]

Vorkolumbiaansche Tied [ annern | Bornkood annern ]

In de Vorkolumbiaansche Tied is dat Land dor Indigene Volker bewahnt wurrn. De stunnen up ganz unnerscheedlich Niveau vun Kultur un Organisatschoon . De ollsten Overreste vun minschlich Wahnen sund um un bi 16.400 Johre oolt. Dor geiht dat um Overreste vun Reedschop bi, de duun bi Girardot funnen wurrn sund. De ollsten Overresten vun Minschen sund 12.500 Johre oolt. Funnen wurrn sund se bi Zipaquira. Beide Staen liggt in de tamlich drogen Gemarken vun de Anden . Een geiht dor avers vun ut, dat de warmen un natten Kuntreien um den Amazonas umto un ok de Landstreeken an de karibischen un pazifischen Kusten noch eerder bewahnt wurrn sund, ofschoonst de ollsten Fundstucke dor man eerst bi 9.000 Johre oolt sund. Um de Tied vun 3500 v. Chr. rum sund de inheemschen Volker Jagers un Ackerbo - Nomaden ween un hefft an de Kusten vun de See un vun de Strome leevt. As de Mais in dat 2. Johrhunnert as en Born to’n Eten upkeem, hefft verscheden Gruppen anfungen, sik up en fasten Platz an to siedeln.

Frohe vorkolumbiaansche Volker sund in’n Norden de Uraba (ca. 1000 v. Chr. ? 0 ) un de Sinu (0 ? 1000 n. Chr.) ween. Se sund dor sunnerlich for bekannt, dat se en wietloftig System for dat Bewatern un Droogleggen vun ehr Ackerland utboot hefft. In den Suudwesten leven de Tumaco , Calima (1000 v. Chr. ? 800 n. Chr.), Malagana ( 300 v. Chr. ? 300 n. Chr.), Cauca , San Augustin (1000 v. Chr. ? 1500 n. Chr.), Tierradentro , Narino , Quimbaya (0 ? 900 n. Chr.) un Tolima ( 200 v. Chr. ? 500 n.Chr). In de Tied, as de Spaniers dat Land innahmen hefft, leven dree Spraakfamilien in Kolumbien, dat weern de Chibcha , de Kariben un de Arawak . In de Tied um 300 bit 400 v. Chr. weern Indianers , de Chibcha snacken doen, vun Middelamerika na Kolumbien, Venezuela un Ecuador trocken. De Chibcha siedeln sik sunnerlich an de Kust vun den Atlantik an. De Arawak-Indianers weern vun’n Osten ut na Kolumbien inwannert un siedeln sik an in de oostlichen Kuntreien um de groten Strome Orinoco un Amazonas . Um 1000 n. Chr. sund denn Kariben mit Moord un Doodslag vun de Kusten vun Bruunsilgen un vun de Eilannen ut na Kolumbien kamen. Se trocken denn in de Stroomdalen vun den Magdalena un den Cauca rin un verdreven de Chibcha na de Gemarken vun de Anden, de wat hoger legen hefft. De Chibcha sund bi en hogen weertschopplichen un politischen Graad ankamen.

As de Europaers um 1500 rum anfungen, sik in Suudamerika um to kieken, dor sund de Chibcha de grottste Volksgrupp ween. Se weern unnerdeelt in de Muisca un de Tairona un noch en paar luttjere Gruppen. De grottste Grupp weern de Muisca. Se wahnen up dat Hoochland vun dat hudige Cundinamarca un Boyaca un sund Ackerbuurn ween. Ehre Sellschop weer so organiseert, datt sik allens um den Kaziken dreihn do. De weer den Stamm sien Hooft. Arven konn een dut Amt blot man over de Linie vun de Froenslude: Nafolgen do den Kaziken de Sohn vun siene Suster. As de Eroverers ut Spanien kemen, geev dat grote Bunn bi de Muisca, dat weern Bacata ( Bogota ) un Hunza ( Tunja ). An de Spitz vun de Bacata stunn as Hooft en Zipa. Bi de Hunza heet de Anfohrer Zaque. De Tairona-Grupp mank de Chibcha-Snackers weer en beten luttjer un leev in de noordlichen Utlopers vun de Barg-Gemarken vun de Sierra Nevada de Santa Marta . Denn geev dat noch en annern Tairona-Twieg, de nich in’t Hoochland leven do, man in dat karibische Siedland. Se nahr sik vun Fischeree un Solt -Produktschoon un tuusch dorvun wat gegen Kledaasch un Stoffe vun de Hoochland-Tairona. De Tairona leven in allerhand Stader. De weern goot organiseert un weern mit Steenstraten een mit’nanner verbunnen.

Spaniers erovert un regeert dat Land [ annern | Bornkood annern ]

Rodrigo de Bastidas lann in dat Johr 1500 as Eersten an de Kust vun Kolumbien. 1509 grunn Alonso de Ojeda den noordwestlichen Kustenplatz San Sebastian de Uraba. Vasco Nunez de Balboa grunn Santa Maria la Antigua del Darien. Vun dor ut hett he 1513 eene Expeditschoon na de Pazifische Kust unnernahmen. Mit Santa Marta ( 1525 ) un Cartagena ( 1533 ) kreeg man de Kust in de Hand. Vun dor ut gung dat denn los mit de Herrschop over dat Binnenland. Sunnerlich speel dor de Mythos vun El Dorado , dat Goldland, en Rull bi. Unner Gonzalo Jimenez de Quesada un Sebastian de Belalcazar is dat hudige Kolumbien utforscht wurrn ( 1536 ). 1557 is in Bogota de 'Real Audiencia del Nuevo Reino de Granada' inricht’ wurrn. As de Spaniers dut nee Land Nuevo Reino de Granada for sik erovern doen, plunnern se de Indianers ehr Kulturgoot ut, dwungen jem unner dat Juck vun de spaansche Religion un den spaanschen Bruuk un fohren de Slaveree in dat Land in. De harte Herrschop vun de Spaniers un ok de Suken , wo de Indianers, ahn Afsicht, mit ansteken wurrn sund, is dor de Grund for ween, dat de Tahl vun de Indianers bannig afsacken do. Dor hefft de Spaniers denn Slaven ut Afrika um na Kolumbien wegsleept, datt se dor de Arbeit in den Minen un Plantagen utfohren mossen.

Unafhangig vun Spanien [ annern | Bornkood annern ]

Bit 1810 weer dat Land en Kolonie vun Spanien un sorg dor for, datt bannig Gold na dat Mudderland keem. Man in dat Johr verklaar Kolumbien sik to en unafhangigen Staat. Man na de Kriege gegen Napoleon erovern spaansche Truppen unner General Pablo Morillo dat Land toruch. Eerst 1819 konn vun en echte Unafhangigkeit unner Simon Bolivar un Francisco de Paula Santander snackt weern. Simon Bolivar is de eerste Prasident vun Kolumbien wurrn. Dormols bestunn Kolumbien noch ut dat hudige Kolumbien, tohopen mit Ecuador , Venezuela un Panama . 1830 is Bolivar afsett wurrn un slank is de Republiek ut’neen fullen. Ecuador un Venezuela sund as unafhangige Staten tostann kamen. Panama bleev noch bit 1903 en Deel vun Kolumbien.

Vun Anfang an is de Situatschoon in Kolumbien sien Politik unruhig ween. Dat geev man blot twee Parteien, de Liberalen un de Konservativen . Just so, as de Parteien, twillt sik ok de soziale Lage vun de Inwahners: An de Kust wahnt de 'costenos', de meist vun vun vormolige Slaven afstammt, un in dat zentrale Hoochland wahnt de 'cachacos', de vun Spaniers afstammt.

Borgerkrieg un Volksupstann [ annern | Bornkood annern ]

De Weertschop hett dormols den Mors nich hooch kregen. Bovenhen hefft verscheden Mole Lude versocht, de Macht in’n Staat an sik to rieten un jummerlos geev dat Striet un Gewalt. Dor fung denn 1899 de Dusend-Dage-Krieg twuschen de Konservativen un de Liberalen an. De Konservativen regeren dormols dat Land. Dusse Krieg duer nu bit 1902 . 60.000 bit 100.000 Lude sund dor bi umkamen un dat Land is dor ganz verneelt bi wurrn. 1903 hett dat in Panama en Militarupstand geven un de vormolige Provinz hett sik afscheedt vun Kolumbien. Dusse Upstand is stohnt wurrn vun de USA . De wollen dortieds den Panamakanaal boen. 1928 is dat bi den Banaan - Lawei to’n Bloodbad kamen. De amerikaasche United Fruit Company harr en Monopol up de Banaanplantagen un hett de Arbeitnehmers utsuugt. De Lawei is mit Gewalt tohopenschaten wurrn un dor sund en paarhunnert Oppers bi umkamen. Vun 1948 af an hett dat en blodigen Volksupstand geven, nadem de liberale Prasidentenkannedat Jorge Eliecer Gaitan an’e Siet maakt wurrn is. De Upstand fung in Bogota an mit um un bi 2.500 Dode un hett sik vun dor ut over dat ganze Land utbreedt. Amenne hefft dor wohrschienlich mehr as 100.000 Minschen mit ehr Leven for betahlt. Stader un Dorper sund afbrennt wurrn un mehr as 1 Mio. Lude sund utneiht na Venezuela. Dusse Striet hett den Naam ?La Violencia“ kregen.

Diktaters [ annern | Bornkood annern ]

Vun 1953 bit 1957 is General Gustavo Rojas Pinilla de Baas vun en Militardiktatur ween. 1958 hefft de beiden groten politischen Parteien, de Konservativen un de Liberalen, sik afsnackt, se wollen sik afwesseln bi dat Regeern vun dat Land. Dor hefft se mit versocht, Gewalt un autoritar Uptreden mit to stoppen. Man hulpen hett dat nich veel, vunwegen dat veel Lude nu menen, se weern utslaten vun den demokraatschen Bedriev. So gung dat bit 1974 , man vun 1965 bit 1968 is ok noch de Belagerungstostand utropen wurrn as Folg vun de Gewalt vun lunke Guerillas un vun en Upstand, de vun de Universitat vun Bogota utgahn weer. De hudige Verfaten is vun 1991 .

Wie dat hudigendags um de Politik steiht [ annern | Bornkood annern ]

In de Politik gifft dat ok vundagen noch keen Roh. To’n Striet gegen de Overheit sund de lunken Guerillagruppen FARC un ELN grunnt wurrn. Grootbuern stellt en egen Privatarmee up, um ehr Land to verdedigen. Dor sund denn wedder rechte Gruppen for den paramilitaarschen Striet vun kamen. De grottste mank jem is de AUC . Mit den Winnst ut de Produktschoon vun Kokain hett sik ok de Mafia in Overmaat mit Wapen utrust’. Ut’neen holen kann een dusse ganzen Gruppen nich. So lett sik de Mafia schutzen vun de Guerilla un betahlt de mit Geld ut’n Drogenhannel in ehren Krieg gegen de Overheit. In dat Johr 2001 is de Prasidenten-Kannedatsche Ingrid Betancourt dor de lunke Guerillagrupp FARC versleept wurrn. Batancourt harr dat up’n Dialoog afsehn. Dat so’n Saken passeert sund, hefft dor for sorgt, datt Investers ut’n Utland keen Geld in dat Land rinscheten wullen un dat kann een an de Laag vun de Weertschop sehn. De hudige Prasident Juan Manuel Santos (vun August 2010 af an) hett sik vornahmen, de Politik vun sien Vorweser Alvaro Uribe dor to setten. Uribe stunn up de eene Siet stracks gegen den Terror un versoch up de annere Siet, de paramilitaarschen Gruppen to faten to kriegen un sik mit jem to verdregen. Dor woll he jem de Wapen mit ut’e Hand nehmen oder jem to en Deel vun Armee oder Polizei mit maken. Dor de harte Linie is de FARC duchtig in’e Bredouille kamen un de Laag vun de Weertschop hett sik enigermaten verbetert. In den War on drugs is de Kokain - Mafia mol mehr, mol minner in’e Kniep kamen. Dussen Krieg hefft to’n groten Deel de USA betahlt. Ofschoonst Lude ok schimpt hefft over de Sachtmodigkeit vun de Regeerung gegen de paramilitaarschen Gruppen over, gegen dat Besprohn vun de Kokain-Plantagen un gegen den Insatz vun Borgerslude un Inwahners in den Striet, stohnt de Mehrheit vun de Inwahners dusse Politik. Blot vundeswegen weer Uribe 2006 to’n tweeten Mol wahlt wurrn. En internatschonale Meenschop stohnt de Regeerung vun Kolumbien, wenn se versocht, den Rechtstaat woller her to stellen un ok dat Seggen over all Gemarken vun dat Land wedder in’e Hand to kriegen. Se versocht, mit den Striet unner wapen en Enn to maken. En Grupp vun Lanner, de G-24 , warkt dor as en Kuntrollorgan bi.

Naam un Hooftstadt [ annern | Bornkood annern ]

De Naam vun dat Land is vun Christoph Kolumbus afleit. Bogota is Hooftstadt un weertschaplich un kulturell Zentrum vun Kolumbien.

Departamentos [ annern | Bornkood annern ]

Kolumbien is indeelt in 32 Departamentos un een Hooftstadtdistrikt ( Bogota ). De Departamentos wedder sund in 1121 Municipios oder departamentale Corregimientos ( corregimientos departamentales ) indeelt. De Corregimientos doot in de dunn besiedelten Rebeden in de Amazonas-Region liggen un hebbt en ringeren Status as en Municipio.