Tune?
|
---|
Tune?ija
|
|
Amministrazzjoni
|
---|
|
Pajji?
| Tune?ija
|
Governorate of Tunisia
| Governorat ta' Tune?
|
Isem uffi?jali
|
????
|
---|
Ismijiet ori?inali
|
????
|
---|
Kodi?i postali
|
1000
|
---|
?eografija
|
---|
Koordinati
|
36°48′03″N
10°10′48″E
/
36.8008°N 10.18°E
/
36.8008; 10.18
Koordinati:
36°48′03″N
10°10′48″E
/
36.8008°N 10.18°E
/
36.8008; 10.18
|
---|
|
Superfi?jenti
|
212,630,000 metru kwadru
|
---|
Għoli
|
4 m
|
---|
Fruntieri ma'
|
Ariana Governorate
(en)
,
Manouba Governorate
(en)
u
Ben Arous Governorate
(en)
|
---|
Demografija
|
---|
Popolazzjoni
|
602,560 abitanti
(1 Jannar 2022)
|
---|
Informazzjoni oħra
|
---|
Kodi?i tat-telefon
|
71
|
---|
?ona tal-Ħin
|
UTC+1
|
---|
bliet ?emellati
|
Amman
,
Koln
,
Doha
,
Jeddah
,
Belt tal-Kuwajt
,
Muscat
,
Montreal
,
Moska
,
Rabat
,
Rio de Janeiro
,
Santiago
,
Tashkent
,
Tripli
,
Pari?i
,
Torino
,
Li?bona
,
Marsilja
,
Praga
,
Stokkolmau
Istanbul
|
---|
commune-tunis.gov.tn
|
Tune?
(?tuːn?s; bl-
Għarbi
: ????) hija l-
belt kapitali
tat-
Tune?ija
u l-ikbar belt fil-pajji?. Fl-2014, il-popolazzjoni tal-muni?ipalita ta' Tune? kienet ta' 638,845 abitant skont i?-?ensiment tal-Istitut Nazzjonali tal-Istatistika. I?-?ona metropolitana kollha ta' Tune?, spiss magħrufa bħala "Grand Tunis", għandha popolazzjoni ta' madwar 2,700,000 abitant. Mill-2020 Tune? hija t-tielet l-ikbar belt fir-re?jun tal-Magreb (wara
Casablanca
u
Al?iers
) u l-ħdax-il ikbar belt fid-
dinja
Għarbija
.
Il-belt tinsab f'golf kbir tal-
Baħar Mediterran
magħruf bħala l-Golf ta' Tune?, wara l-Lag ta' Tune? u l-port ta' La Goulette (?alq il-W?d). Il-belt hija esti?a tul il-pjanura kostali u l-għoljiet ta' madwarha. Il-medina antika hija l-qalba tal-belt u hija
Sit ta' Wirt Dinji
tal-
UNESCO
.
[1]
Fil-Lvant tal-medina, mid-Daħla tal-Baħar (magħrufa wkoll bħala
Bab el Bhar
u
Porte de France
), tibda l-belt moderna magħrufa bħala "Ville Nouvelle", bit-triq prin?ipali li tgħaddi minn ?o nofsha, Avenue Habib Bourguiba (li spiss hija magħrufa fil-gwidi tal-ivvja??ar u fuq il-mezzi tax-xandir bħala x-"Champs-Elysees Tune?ina"), fejn hemm kuntrast ?ar bejn il-binjiet tal-era kolonjali u l-istrutturi antiki ferm i?għar. Iktar fil-Lvant mal-baħar hemm is-subborgi ta'
Karta?ni
, La Marsa u Sidi Bou Said. Bħala l-belt kapitali tal-pajji?, Tune? hija l-qalba tal-ħajja
politika
u amministrattiva tal-pajji?, kif ukoll i?-?entru tal-attivitajiet kummer?jali u
kulturali
tat-Tune?ija.
Tune?
hija t-traskrizzjoni tal-isem Għarbi ???? li jista' ji?i ppronunzjat bħala "T?nus", "T?nas" jew "T?nis". It-tliet varjanti ssemmew kollha kemm huma mill-?eografu Għarbi
Yaqut al-Hamawi
fil-
Mu'jam al-Buldan
(
Dizzjunarju
tal-Pajji?i
) tiegħu.
Je?istu spjegazzjonijiet differenti għall-ori?ini tal-isem "Tune?". Xi studju?i jehm?uha mad-divinita tal-
Feni?i
Tanith
(Tanit jew Tanut), peress li bosta bliet antiki kienu jissemmew għal divinitajiet patruni.
[2]
[3]
Xi studju?i jsostnu li ori?ina minn
Tynes
, li ssemma minn
Diodorus Siculus
u
Polibju
matul id-deskrizzjonijiet ta' post simili għal Al-Kasbah, villa?? antik tal-Berberi f'Tune?.
[4]
[5]
Possibbilta oħra hi li ori?ina mill-għerq verbali Berberu
ens
li jfisser "timtedd" jew "tqatta' l-
lejl
". It-terminu
Tune?
x'aktarx jista' jfisser "tikkampja billejl", "kamp" jew "waqfa", jew jaf kien jirreferi għall-"aħħar waqfa qabel Karta?ni" min-nies li kienu jkunu qed jivvja??aw lejn Karta?ni minn fuq l-art.
[6]
Hemm xi sorsi Rumani antiki wkoll li jsemmu rħula fil-qrib bħala
Tuniza
(issa El Kala),
Thunusuda
(issa Sidi-Meskin),
Thinissut
(issa Bir Bouregba) u
Thunisa
(issa Ras Jebel). Dawn il-villa??i Berberi kollha kienu jinsabu tul toroq
Rumani
u bla dubju servew bħala postijiet fejn wieħed kien jieqaf jistrieħ.
[7]
Il-medina ta' Tune? ?iet idde?injata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1979. I?-?ona ta' lqugħ tas-sit ?iet immodifikata kemxejn fl-2010.
[1]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ?ie rrikonoxxut abba?i ta' tliet kriterji tal-għa?la tal-UNESCO: il-
kriterju (ii)
"Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' ?mien jew fi ħdan ?ona kulturali fid-dinja, dwar l-i?viluppi fl-arkitettura jew it-teknolo?ija,
l-arti
monumentali
, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsa??"; il-
kriterju (iii)
"Xhieda unika jew minn tal-inqas e??ezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ?ivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; u l-
kriterju (v)
"E?empju straordinarju ta' insedjament
uman
tradizzjonali, ta' u?u tal-art jew ta' u?u tal-baħar, li jirrappre?enta kultura (jew kulturi), jew interazzjoni umana mal-ambjent, spe?jalment meta jkun sar vulnerabbli minħabba l-impatt ta' bidla irreversibbli".
[1]
- ^
a
b
?
Centre, UNESCO World Heritage.
"Medina of Tunis"
.
UNESCO World Heritage Centre
(bl-Ingli?)
. Mi?bur
2023-03-16
.
- ^
Room, Adrian (2006).
Placenames of the World: Origins and Meanings of the Names for 6,600 Countries, Cities, Territories, Natural Features, and Historic Sites
. McFarland. p. 385. ISBN
0-7864-2248-3
.
- ^
Taylor, Isaac (2008).
Names and Their Histories: A Handbook of Historical Geography and Topographical Nomenclature
. BiblioBazaar, LLC. p. 281. ISBN
978-0-559-29668-0
.
- ^
Houtsma, Martijn Theodoor (1987).
E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913?1936
. Brill. p. 838. ISBN
90-04-08265-4
.
- ^
Livy, John Yardley, Dexter Hoyos (2006).
Hannibal's War: Books Twenty-one to Thirty
. Oxford University Press. p. 705. ISBN
0-19-283159-3
.
- ^
Rossi, Peter M.; White, Wayne Edward (1980).
Articles on the Middle East, 1947?1971: A Cumulation of the Bibliographies from the Middle East Journal
. Pierian Press, University of Michigan. p. 132.
- ^
Sebag, Paul (1998).
Tunis: Histoire d'une ville
. Histoire et Perspectives Mediterraneennes.
Pari?i
: L'Harmattan. ISBN
9782738466105
. p. 54.