Minn Wikipedija, l-en?iklopedija l-ħielsa
It-
tuberkulo?i
(magħrufa u mqassra bħala
TB
) hija
marda
ikkaw?ata minn infezzjoni tal-
batterju
Mycobacterium tuberculosis
, li komunement taffettwa l-
pulmun
i?da tista' wkoll taffettwa s-
sistema nervu?a ?entrali
(
menin?ite
), is-
sistema limfatika
, is-
sistema ?irkulatorja
, is-
sistema ?enito-urinarja
, l-
għadam
u l-
?ogi
.
It-tuberkulo?i hija waħda mill-iktar
mardiet infettivi
komuni u qattiela li nsibu llum il-?urnata u tinfetta madwar ?ew? biljun ruħ, jew terz (
WHO TB
) tal-popolazzjoni tad-dinja. Kull sena, jkun hawn madwar 9 miljun ka? ?did li jirri?ultaw fil-mewt ta' kwa?i ?ew? miljun ruħ (ħafna minnhom f'
pajji?i li qed ji?viluppaw
). Pero,
pajji?i ?viluppati
m'humiex e?enti mill-pi? ta' dil-marda. Hemm numru dejjem jikber ta' nies fil-pajji?i ?viluppati li jinħakmu minn dil-marda minħabba li jkollhom is-
sistema immunitarja kompromessa
, tipikament minħabba
drogi immunosopressivi
jew
HIV/AIDS
. Dawn huma l-iktar nies f'riskju li jkunu infettati u jimirdu bit-TB.
Daqs 90% ta' dawk infettati għandhom infezzjoni latitanti
asimptomatika
(LTBI;
latent TB infection
). Hemm ?ans ta' 10% li l-LTBI tipprogressa lejn TB li, jekk ma ti?ix ikkurata, toqtol iktar minn 50% ta' dawk infettati. It-TB hija waħda mit-tliet mardiet infettivi l-aktar qerrieda fid-dijna: it-TB toqtol ma?-2 miljun ruħ u l-
malarja
toqtol madwar miljun ruħ.
In-nuqqas ta' programmi ta' kontroll tat-TB, HIV/AIDS u immigrazzjoni ikkaw?aw qawmien tat-tuberkulo?i. Qed ikun hawn ħafna varjanti tal-batterju tat-TB li huma re?istenti għall-bosta medi?ini (MDTB;
Multiple drug resistant strains of TB
) u (XDR-TB;
Extreme Drug-Resistance in Tuberculosis
). Fl-1993, il-
World Health Organization
iddikjarat it-TB bħala emer?enza globali għas-saħħa u l-i
Stop TB Partnership
ipproponiet
Pjan Globali biex Titwaqqaf it-Tuberkulo?i
li huwa mmirat sabiex isalva 14-il miljun ruħ bejn l-2006 u l-2015.
