И?горь Фёдорович Страви?нский ( оросоор : Игорь Фёдорович Стравинский; 1882 оны 6 сарын 17 ? 1971 оны 4 сарын 6) нь Орос, франц болон америкийн х?гжмийн зохиолч , т?г?лд?р хуурч , удирдаач байжээ. Т??нийг XX зууны х?гжмийн урлагийн нэг том т?л??л?гч гэж ?здэг.

Намтар [ засварлах | кодоор засварлах ]

Игорь Стравинский 1882 онд Санкт-Петербургийн ойролцоох Ораниенбаум (1948 оноос хойш - Ломоносов) хотод т?ржээ. Т??ний эцэг Фёдор Игнатьевич Стравинский нь Чернигов мужаас гаралтай дуурийн дуучин, Мариинскийн театрын гоцлол дуучин юм. Т??ний эх нь т?г?лд?р хуурч, дуучин Анна Кирилловна Холодовская (08.11.1854 - 06.07.1939) казак Холодовскийн гэр б?лээс гаралтай б?г??д н?хрийнх?? концертод байнгын дагалдан х?гжимчин байсан. Санкт-Петербург дахь Стравинскийнхны гэрт Ф.М.Достоевский зэрэг алдарт х?гжимчид, зураачид болон зохиолчид цуглардаг байсан.

1904-1906 онуудад Игорь Стравинский х?гжмийн зохиолч Василий Калафати гаас хичээл авахаас гадна долоо хоногт хоёр удаа Н.А.Римский-Корсаковоос хувийн х?гжмийн хичээл авдаг байжээ.

1914 оны эхээр дэлхийн нэгд?гээр дайны ?мн?х?н тэрээр гэр б?лийн хамт Швейцар руу явсан. Дайн эхэлж, дараа нь 1917 оны З?вл?лтийн хувьсгалын улмаас Стравинскийн гэр б?л Орос руу буцаж ирээг?й байна. 1915 оны хавраас хойш х?гжмийн зохиолч гэр б?лийнхээ хамт Лозанна хотын ойролцоох Морже хотод, 1920 оноос хойш ихэвчлэн Парист амьдардаг байв.

Энэ ?еийн т??ний б?тээл??дийн дунд Ханс Андерсений ?лгэрээс сэдэвлэсэн "Гургалдай" дуурь (1914), "Цэргийн т??х" (1918) зэрэг болно. Дайн дууссаны дараа Стравинский Орос руу буцаж ирэхг?й байхаар шийдэж Франц руу н??жээ. 1919 онд х?гжмийн зохиолч Дягилевын захиалгаар "Пулчинелла" ( итали . Pulcinella ) балетыг бичсэн байна. 1915 оноос хойш Стравинский ?е ?е ??рийн зохиолын х?гжмийн удирдаач байв. 1924 онд Стравинский т?г?лд?р хуурчаар анхны тоглолтоо хийж, Сергей Кусевицкийн удирдлаган дор т?г?лд?р хуур, ?лээвэр найрал х?гжимд зориулсан ??рийн концертоо тогложээ.

1930-аад оны эхээр Стравинский хийлийн концерт, хоёр т?г?лд?р хуурт зориулсан концерт бичсэн. 1933-1934 онд Айда Рубинштейн х?сэлтээр Андре Гидетэй хамтран Стравинский Персефон мелодрамыг зохиожээ. 1934 онд Стравинский Францын иргэншил авч, 1935 онд "Миний амьдралын т??х" нэртэй дурсамж франц хэл дээрх номоо хэвл??лжээ. Стравинский дараа нь Парисын жил??дийг амьдралынхаа хамгийн аз жаргалг?й ?е гэж дурссан байдаг. Т??ний том охин Людмила 1938 онд нас барж, т??ний эхнэр (Парис дахь Сен-Женевьев-де-Буа оршуулгын газарт оршуулсан) болон ээж нь 1939 онд нас баржээ. 1940 оны 3-р сарын 9-нд Стравинский 1922 оноос хойш таньдаг байсан Вера Судейкинатай гэрлэсэн байна.

1936 оноос хойш Стравинский ?е ?е АНУ-д аялан тоглолт хийдэг байсан б?г??д энэ ?еэр тэрээр энэ улстай б?тээлч харилцаатай болжээ. 1937 онд Нью-Йорк хотын дуурийн театрт "Х?зрийн тоглоом" балетыг тавьж, жилийн дараа "Дамбартон ?кс" концерт тоглов. Стравинскийг Харвардын их сургуульд лекц уншихыг урьсан. Дэлхийн 2-р дайн эхэлсэнтэй холбогдуулан Стравинский 1939 онд АНУ руу шилжин н??хээр шийджээ. Тэрээр эхлээд Сан-Францискод, дараа нь Лос-Анжелес хотод суурьшсан байна. 1945 онд тэрээр Америкийн иргэншилтэй болсон юм. Энэ ?еийн б?тээл??д - неоклассик ?еийн апофеоз болсон "Тармуурын дэвшил" дуурь (1951), "Орфей" балет (1948), До мажор симфони (1940), гурван б?лэгт симфони (1945), Кларнет, жааз найрал х?гжимд зориулсан Хар модны концерт (1946) юм.

1962 оны 9-р сарын 21-нд Стравинский Москвад нисч ирээд ??рийн зохиолоо тоголоход удирдаач хийжээ (10-р сард - Ленинград хотод). Стравинскийн концертыг З?вл?лтийн х?гжмийн х?рээнийхэн сайшаан х?лээж авсан байна.

Стравинский 1971 оны 4-р сарын 6-нд Нью-Йорк хотод з?рхний дутагдлын улмаас нас барав. Т??нийг Сергей Дягилевын булшнаас холг?й орших "Оросын" хэсэгт байрлах Венецийн (Итали) Сан Мишель оршуулгын газарт оршуулжээ. С??лд 1982 онд т??ний эхнэр Вера Боссийг Стравинскийн булшны дэргэд оршуулсан байна.