Сидне?ска опера

Од Википеди?а ? слободната енциклопеди?а
Сидне?ска Опера
Sydney Opera House
светско наследство на УНЕСКО
Критериум Cultural: i
Навод 166
Запис 2007 (31st заседание )

Сидне?ската опера ? мултифункционална сала за сценски уметности ко?а се нао?а во Сидне? , Нов ?ужен Велс , Австрали?а . Обмислена е и, во на?голем дел, изградена од данскиот архитект ?орн Утзон . Отворена е во 1973 година [1] после голем бро? на проблеми што започнале да се по?авуваат уште кога проектот победил на конкурсот. Владата на Нов ?ужен Велс , на чело со ?озеф Кеил , дала зелено светло за започнува?е со работа во 1958 година. Храбрата одлука на владата, да го одбере диза?нот на Утзон, честопати била засенета од скандалот ко? следел [2] .

Сидне?ската опера е прогласена за дел од Светско наследство на УНЕСКО на 27 ?уни 2007 г [3] . Таа е ме?у на?препознатливите градби на XX век и е една од на?познатите сали за сценски уметности во светот.

Сидне? Опера Хаус се нао?а на Бенелонг Поинт, на сидне?ското пристаниште во близина на Сидне?скиот пристаништен мост. Лежи на североисточната страна на Сидне?ската деловна област. Од три страни е опколена од пристаништето (Сидни Коув), а од копно граничи со Кралските ботанички градини.

Спротивно од не?зиното име (Оpera House = Дом на операта), градбата се состои од пове?е сали наменети за различни сценски уметности. Сидне?ската Опера е дома?ин на пове?е од 1500 настапи годишно кои ги посетуваат околу 1,2 милиони лу?е [4] , што ?а прави еден од на?зафатените уметнички центри во светот. Таа е матична ку?а на пове?е уметнички групи, ме?у кои спа?аат и четирите посто?ани ансамбли, односно Опера Австрали?а, Австралискиот балет, Сидне?ската театарска дружина и Сидне?скиот симфониски оркестар и презентира голем бро? на сопствени претстави. Операта е и една од на?големите туристички атракции во Австрали?а со пове?е од 7 милиони посетители годишно, од кои 350 000 на?муваат туристички водич [5] . Со Опера Хаус управува Фондаци?ата на Сидне?ската опера под покровителство на Министерството за уметност на Нов ?ужен Велс.

Опис Сидне?ската опера има модерен експресионистички диза?н и се состои од низа на големи бетонски "школки" кои претставуваат делови од сфера со полупречник од 75,2 метри, поставени на голема платформа. Зградата е долга 183м и 120м широка и зафа?а простор од 1,8 хектари. Се потпира на 588 бетонски столбови кои се нао?аат 25м под морското ниво. Кровните структури на Операта на?често се познати како "школки" (како и во оваа стати?а),но всушност немаат форма на вистинска школка. Тие се префабрикувани бетонски панели прикрепени за префабрикувани бетонски ребра. Иако од далеку "школките" изгледаат комплетно бели, всушност се покриени со суптилна Шеврон шема од 1,056,006 мат плочки во бела и крем бо?а, од шведско производство, од фабриката Hoganas AB ко?а на?често произведува камени плочки за индустри?ата за преработка на харти?а. Со исклучок на плочките на школките и стаклената фасада на фоа?еата, надворешноста на зградата во на?голем дел е прикриена со поврзани панели од розов гранит изваден од каменоломот ка? Терена. Знача?на обрботка на површините во внатрешноста била изведена и со необработен бетон, фурнит од автралиска бела бреза од Вокоуп (Wauchope), град во Северен Нов ?ужен Велс и греди од автралиското дрво,Браш Бокс (Brush box).

Од двете на?големи простории, Концертната сала се нао?а во западната група на "школи", додека театарот ??оун Сатерленд“ е сместен во источната група. Големината на "школките" била избрана за да одговара со висината на внатрешноста, со ниски влезови кои се извишуваат над делот за седе?е сe до високата бина . Помалите сали ("Драмскиот театар", "Пле?хаус" и "Студиото") се нао?аат под сцената на Концертната Сала. Помала група на "школки" сместени на западната страна од Монументалните скалила се дом на ресторанот Бенелонг. Подиумот е опколен од големи површини достапни за ?авноста, ме?у кои е и големиот поплочен простор, сместен до Монументалните скали ко? редовно се употребува како сценски простор.

Сали и об?екти Дел од Сидне?ската Опера се следниве сали за настапи:

  -Концертната сала со 2 679 места за седе?е, дом на Сидне?скиот симфониски оркестар и често место за настап на други изведувачи. Во неа се нао?аат и Грандиозните оргули, на?големите механички оргули во светот, со пове?е од 10 000 цевки.
 -Театарот ??оун Сатерленд“, претсценски театар со 1 507 седишта, дом на Опера Австрали?а и Австралискиот балет. Сe до 16 октомври 2012 г. бил познат и како Оперски театар.
 -Драмскиот театар- претсценски тетар со 544 седишта, го употребуваат Сидне?скиот театар и други танцови и театарски изведувачи.
 -Пле?хаус, уште еден вид на помал театар со 398 седишта.
 -?Студиото“- флексибилен простор со капацитет од околу 400 седишта, зависно од распоредот.
 -Собата Утзон- мал пове?енаменски простор со околу 210 места за седе?е.
 - Дворот-флексибилна сала на орворено со можност за пове?е конфигурации, вклучува??и ?а можноста за користе?е на Монументалните скали како место за публиката, се употребува за настани на заедницата и големи претстави на отворено. Дворот ?е биде затворен за посетители од 2011г. до 2014г. за да се изгради нов влез кон стовариштето на театарот ??оун Сатерленд“

Други делови, како што се северното и западното фоа?е, понекогаш се користат и за настапи. Салите на Сидне?ската опера понекогаш се користат за конференции, церемонии и општествени настани.

Други об?екти Во зградата исто така се нао?аат и музичко студио, кафули?а, ресторани, барови и продавници. Прошетките со водич се достапни за ?авноста, вклучува??и го посто?аното разгледува?е на просториите во предниот дел и дневните посети на задкулисниот дел каде посетителите можат да ги видат просториите наменети само за изведувачите и персоналот.

Истори?а на изградба

Потекло Планира?ето на Сидне?ската Опера започнало во доцните четириесетти години, кога ?у?ин Гусингс, директорот на Државниот музички конзерватприум на Нов ?ужен Велс, лобирал за соодветна сала за изведува?е на големи театарски претстави. Дотогашната сала за такви претстави, Сидне?ското градско собрание, не ?а сметале за доволно голема. До 1954г. Гусингс успеал да ?а добие довербата на ?озеф Ке?л, премиерот на Нов ?ужен Велс, ко? побарал нацрти за оперска ку?а. Гусингс исто така бил оно? ко? инсистирал Бенелонг Поинт да биде локаци?а за Оперската ку?а. То? сакал зградата да биде сместена на или близу до железничката станица Вин?ард, северозападно од градската економска област. Ке?л распишал конкурс за проект на 13 септември 1955г. и примил 233 предлози од аехитекти од 32 зем?и. Критериумите барале голема сала со околу 3 000 седишта и мала сала со капацитет од 1 200 седишта, секо?а да биде проектирана за различни намени, вклучува??и големи оперски претстави, оркестарски и хорски концерти, масовни собири, предава?а, балетски изведби и други настапи. Победникот, прогласен во 1857г., е данскиот архитект ?орн Утзон. Според една легенда проектот на Утзон бил спасен од пропаст после триесете одбива?а од страна на познатиот фински архитект Еро Саринен. Наградата била 5 000 фунти. Утзон го посетил Сидне? во 1957г. за да помогне во надгледува?ето на проектот. Канцелари?ата ?а преместиле во Сидне? во февруари 1963г. Утзон ?а добил Прицкеровата награда за архитектура во 2003г.

Цитатот на Прицкеровата награда гласи:

  " Нема сомнеж дека Сидне?ската Опера е неговото на?големо дело. Таа е една од на?препознатливите градби на XX век, прекрасна убавина ко?а стана позната низ цел свет- симбол не само на еден град, туку и на цела зем?а и континент."

Диза?н и изградба Формалната изградба на Операта започнала во март 1959г. со руше?ето на трамва?ската станица Форт Меквери ко?ашто во тоа време се нао?ала на местото планирано за изградба на Операта. Проектот вил граден во три фази. Прва фаза (1959-1963г.) ко?а се состоела од изградба на горната бина. Втора фаза (1963-1967г.) во ко?а се поставувала конструкци?ата за надворешните "школки". Трета фаза (1967-1973г.) изградба и уредува?е на внатрешноста.

Прва фаза: Сцена Првата фаза ?а започнала градежна фирма Civil & Civic на 2 март 1959г.,а била нагледувана од инженерите Ove Arup and Partners. Владата вршела притисок работата да започне што поскоро плаше??и се дека паричните средства или ?авното мнение би можеле да не одат во нивна корист. Сепак Утзон сe уште го немал завршено кра?ниот диза?н. Сe уште имало големи структурни проблеми. До 23 ?ануари 1961г. проектот ве?е доцнел цели 47 недели, главно поради неочекивани потешкотии ( лошо време, потешкотии за избегнува?е на бури, започнува?е со изградба пред да се подготват соодветни нацрти, промени во оригиналниот договор и др.). Изградбата на сцената конечно била завршена во февруари 1963г. Принудното предвремено започнува?е на изгдабата довело до подоцнежни проблеми. Еден од нив е слабата потпора на столбовите на сцената, кои не биле доволно силни да го изджат товарот на кровната конструкци?а и морале да бидат одново изградени.

Втора фаза: Кров "Школките" во првобитниот проект од конкурсот биле со неодредена форма, но во раните фази на диза?нерскиот процес,"школките" биле замислени како низ од параболи поставени на однапред префабрикувани бетонски ребра. Сепак инженерите од Ove Apur and Partners не можеле да изна?дат прифатливо решение за да ги конструираат. Оплатата за користе?е на бетон на местото на изградба би била премногу скапа, но биде??и не постоело повторува?е во формите на кровните делови, граде?ето со префабрикувани бетонски елементи би било уште поскапо.

Од 1957г. до 1963г. Диза?нерскиот тим поминал низ на?малку дванаесет прилагодува?а на формата на "школките" обидува??и се да ?а прона?де на?економичната форма (вклучува??и ги нацртите со параболи, лачни ребра и елипсоиди) пред да прона?де практично решение. Проектира?ето на "школките" вклучувала и една од на?раните употреби на комп?утер при структурната анализа, со цел да ги разберат сложените сили на кои "школката" ?е биде подложена. Кон средината на 1961г. диза?нерскиот тим прона?де решение за проблемот: школките се изработуваат како делови од сфера. Решението дозволува лакови со различна должина да се стават во еден калап, за подоцна одреден бро? од лачните сегменти со иста должина да бидат поставени еден до друг и да формираат сферен дел. Чи?а била иде?ата за ова решение е доста контроверзна тема. На почетокот заслугите му се препишувале на Утзон. Писмото на Ове Аруп до Ашворт, член на Извршниот комитет на Сидне?ската опера наведувало: ? Утзон доби иде?а ?школките“ да ги направиме со еднакво заоблува?е во двете насоки“. Питер ?онс, авторот на биографи?ата на Ове Аруп вели дека ? архитектот и неговите истомисленици точно се се?аваат на еурека-моментот ко? го доживеале..., инженерите и некои од нивните соработници, со еднаква убеденост, се се?аваат на разговорите кои ги воделе и во Лондон и во ку?ата на Ове Аруп.“ Понатаму то? тврди дека ?постоечките докази покажуваат дека Аруп замислил неколку опции за формата на ?школките“ од параболи до елипсоиди и сфери.“ ?узо Миками, член на диза?нерскиот тим, дава поинаков поглед во сво?ата книга посветена на проектот, ?Сферата на Утзон“. Мала е веро?атниста дека некогаш ?е се знае точната вистина, но сите се сложуваа дека диза?нерскиот тим работел одлично во првиот дел на проектот и дека Утзон, Аруп и Роналд ?енкинс (соработник на Ove Arup and Partners кои биле одговорни за проектот на Сидне?ската опера) одиграле знача?на улога при разво?от на проектот. Како што Питер Маре? кажа во ?Сага за Сидне?ската опера“: ?...два?цата лу?е-и нивните тимови- беа дел од соработка, извонредна во сво?ата плодност, и покра? големиот бро? на неприлики, на ко?а на?голем дел од учесниците на проектот гледаа како на врвна соработка ме?у архитект и инженер. ?школките“ беа конструирани од Hornibrook Group Pty Ltd, ко исто така беа одговорни за изградбата во третата фаза. ?Хорнибрук“ изработиле 2 400 префабрикувани ребра и 4 000 кровни панели во фабрика ко?а била подигната на местото на изградбата, а исто така го развиле и градежниот процес. Со ова решение се одбегнала потребата од скапа оплата на цие место се искористиле префабрикувани делови (исто така овозможило кровните плочки на зем?а да се склопат во една целина, наместо да се поставуваат една по една во воздух).Поставува?ето на ?школките“ за чие време се употребувале напредни техники со користе?е на прилагодлив извишен лак со челична потпора за да ?а издржи тежината на различните кровови пред да бидат завршени, го надгледувал инженерот на Ove Arup and Partners, ко? се нао?ал на градилиштето. На 6 април 1962г. процениле дека изградбата на Операта ?е биде завршена поме?у август 1964г. и март 1965г. Трета фаза: Ентериер Третата фаза, односно ентериерот, започнала со целосното преместува?е на канцелари?ата на Утзон во Сидне? во февруари 1963г. Но во 1965г. дошло до промена на власта, па така новата влада на Роберт Ескин го ставила проектот во надлежност на Министерството за ?авни работи. Краен резултат на тоа била оставката на Утзон во 1966г. Проектот до октомври 1966г. чинел само 22,9 милиони долари, што било помалку од четвртина од кра?ната цена 102 милиони долари. Ме?утоа трошоците за диза?нот во оваа фаза биле многу поголеми. Вторта фаза на изградбата била при кра? кога Утзон ?а предал сво?ата оставка. Неговото место на?напред било заземено од Питер Хол, ко? во на?голем дел бил одговорен за диза?нот на ентериерот. Други личности кои биле назначени да го сменат Утзон таа година биле Е.Х Фармер како владин архитект, Д.С Литлмор и Ла?онел Тод. По оставката на Уцон, советникот за акустика, Лотар Кремер, му потврдил на Извршниот омитет на Сидне?ската опера (СОХЕЦ) дека оригиналниот диза?н за акустика на Утзон дозволувал само 2 000 седишта во главната сала и дека зголемува?ето на бро?ката на 3 000, како што било наведено во инструкциите, би било катастрофално за акустиката. Според Питер ?онс, проектантот на сцената, Мартин Кар ги критикувал ? формата, висината и ширината на сцената, просториите за уметниците, местоположбата на соблекувалните, ширината на вратите и лифтовит и местото на прекинувачите за светло. Знача?ни промени во диза?нот на Утзон -Главната сала, ко?а прво требало да биде мултифункционална оперска/концертна сала, станала само концертна сала како што била и наречена. На помалата сала пак, оригинално наменета само за сценски изведби, и биле додаени и функциите на оперска и балетска сцена и била наречена Опера театар, подоцна преименувана во театар ??оун Сатерленд“. Ово? театар не е соодветен за големи оперски и балетски претстави. Исто така биле додадени кино и бибиотека. Послените две подоцна биле преправени во драмски театри и еден помал театар ?во круг“. Тие денес ги претставуваат Драмскиот театар, ?Пле?хаус? и ?Студиото“, соодветно. Овие промени главно биле направени поради неадекватноста на бара?ата во оригиналниот конкурс, каде не било ?асно наведено за што ?е се употребува оперската ку?а. Плановите за внатрешноста биле променети и механизаци?ата за сцената, ко?а ве?е била проектирана и поставена во големата сала, била извадена и во на?голем дел отфрлена. -Надворешно, променети биле покрива?ето и поплочува?ето (првобитно сцената не требало да биде покриена до водата, туку да остане отворена) -конструкци?ата на стаклените завеси ( Утзон планирал да употреби префабрикувани прозорски рамки од фурнир, но подоцна бил создаден поинаков систем за поставува? на стаклото) -Нацртите на Утзон за ходници од шперплоча , како и оние за акустиката и местата за седе?е во двете на?големи сали биле потполно променети. Неговите планови за Концертната сала биле отфрлени биде??и имале капацитет само до 2 000 седишта, што се сметало за недоволно. Утзон го вработил консултантот за акустика Лотар Кремер, чии нацрти за големата сала биле прифатени како многу добри. Последователните верзии на двете големи сали на Тод, Хол и Литлмор имале некои проблеми со акустиката особено со музичарите. Подиумот за оркестарот во театарот ??оун Сатерленд“ е многу тесен и опасен за слухот на музичарите. Концертната сала има многу висок кров, што води до недостаток на рани рефлексии на сцената ?прстените од плексиглас (?акустични облаци“) кои висат над сцента биле додадени кратко пред отвора?ето кое било неуспешен обид да се реши ово? проблем. Завршува?е на проектот и цена Операта била формално завршена во 1973г. и чинела 102 милиони долари. Х. Р. Хор-?Сем“, директорот на Хорнибрук одговорен за проектот ги навел следниве приближни суми: Прва фаза: сцена, Civil & Civic Pty Ltd -приближно 5,5 милиони долари. Втора фаза: кровни ?школки“, M.R. Hornibrook (NSW) Pty Ltd -приближно 12,5 милиони долари. Трета фаза: завршува?е The Hornibrook Group -приближно 56,5 милиони долари. Одделни договори: сценска опрема, сценско осветлува?е и оргули -9 милиони долари. Такси и други трошоци-16,5 милиони долари. Првичните пресметки биле со вредност од 3,5 милиони фунти (7 милиони долри) Првичниот рок за завршува?е на проектот даден од владата бил 26 ?ануари 1963г. (Денот на Австрали?а). Сепак, проектот бил завршен десет години подоцна и со пове?е од четиринаесет пати поголем пу?ет.

?орн Утзон и неговата оставка Пред конкурсот за Сидне?ската Опера, ?орн Утзон побдил на седум од осумнаесет конкурси на ко? учествувал, но ниту еден од неговите проекти не бил реализиран. Концептот за Операта што Утзон го понудил секаде будел воодушевува?е и бил сметан за револуционерен. Во ?ануарското издание на The Assessor Report од 1957г. стоело: -? Доставените нацрти се толку едноставни што личат како да се ди?аграмски. Сепак, и покра? тоа што пост?ано се навра?авме на проучува?ето на овие скици, уверени сме дека претставуваат концепт на една Оперска ку?а ко?а има потенци?ал да стане една од на?препознатливите градби во светот.“ Во првата фаза од проектот Утзон одлично соработувал со остатокот од проектантскот тим и клиентот, но како што напредувал проектот, владата на Ке?л насто?увала на големи промени. Тие исто така не ги почитувале доволно ни вложените средства ниту вложениот труд во проектира?ето и изградбата. Напнатоста поме?у клиентот и проектантскиот тим почнала да се зголемува кога било изнудено прерано отпочнува?е на проектот ко? сe уште немал конечен диза?н. Ова резултирало со посто?ани одложува?а и препреки додека неколку технички инженерски проблеми не биле решени. Зградата била специфична, па токму поради прераното започнува?е со работа без завршните планови настанале проблеми со диз?нот и зголемува?е на трошоците. Откако Роберт Ескин бил избран за Премиер на Нов ?ужен Велс во 1965г. односот на клиентот, архитектите, инженерите и грдежните работници станал многу тензичен. Ескин бил гласен критичар на проектот пред да до?де на власт. Новиот Министер за ?авни работи, Де?вис Х?у?ис покажувал уште помала наклонетост. Австралиската критичарка на архотктура, Елизабет Ферли, напишала дека: -?за време на една свечена вечера во изборната но? во Мозмен,?ерката на Х?у?ис, С?у Борго?, случа?но кажа дека татко и наскоро ?е го отпушти Утзон. Х?у?ис не беше заинтересиран за уметност, архитектура или естетика. Се покажа како тесноград измамниик ко? беше разоткриен пред Парламентот и симнат од водачката функци?а на Државната парти?а поради лажно тврде?е дека има универзитетска диплома. Оперската ку?а му даде втора шанска на Х?у?ис. За него, како и за Утзон контролата бешре на?важна, исто како и трумфот на домашната просечност над странскиот гени?.“ Разликите сe пове?е се продлабочувале. Ме?у првите била убедува?ето на Утзон дека клиентот треба да биде информиран за сите аспекти на планира?ето и изградбата додека траат, додека пак клентот барал систем (видно создаден од Де?вис Х?у?ис) преку ко? архитектите, градежните работници и инженерите директно и одделно ?е му поднесуваат извешта?. Ова имало големо вли?ние врз начините на набавка и контролата на трошоците, особено биде??и Утзон сакал да преговара околу договорите со избраните снабдувачи (како што бил Ралф Симондс за внатрешните фурнирни делови), а владата на Нов ?ужен Велс инсистирала договорите за снабдува?е да бидат ставени на тендер. Утзон воопшто не сакал да одговори на праша?ата или критиките на Извршниот комитет на Сидне?ската Опера (СОХЕЦ). Сепак, еден член на комитетот и суди?а од првичниот конкурс, професорот Хери Ингам Ешворт, му давал силна поддршка. Уцон не сакал да направи компромис околу неколку аспекти од неговите нацрти кои клиентот сакал да ги промени. Способноста на Утзон, никогаш не била доведена во праша?е и покра? сомнежи кои Х?у?ис се трудел да ги разбуди кога се обидел да го претстави Утзон како непрактичен сонувач. Ове Аруп всушност има из?авено дека Утзон ?на?веро?атно е на?добар од сите кои ги сретнал во неговото долгогодишно работно искуство со архитекти“ и дека: -? Сидне?ската опера би можела да стане на?современото ремек дело на светот само ако му се пружи шанса на Утзон“ Во октомври 1965г., Уцон му доставил распоред на Х?у?ис наведува??и ги кра?ните рокови за завршува?е на некои делови од работите од Третата фаза. Во тоа време то? бил близок соработник со Ралф Симондс,почитуван произведувач на фурнир сместен во Сидне?. Соработката продолжила и покра? предупредува?ет на еден од инженерите на Аруп дека ? знае?ето на Ралф Симондс за оптоварува?ето врз фурнирот е екстремно сиромашно“ и дека техничкиот совет бил ? на?благо речено на на?ниско ниво и целосно неупотреблив за нивните цели“. Австралиската критичарка за архитектура, Елизабет Ферли, го обвинила соработникот на Аруп, Ма?кл Луис за има?е ?скриени намери“. Во секо? случа?, кратко потоа Х?у?ис ?а повлекол дозволата за производство на фурнирни прототипи за ентериерот на Операта, па така врската поме?у Утзои и клиентот никогаш не се подобрила. До февруари 1966г. Утзон должел пове?е од 100 000 долари за такси. Тогаш Х?у?ис го запрел финансира?ето на проектот, за архитектот да не може да си ги плати ни сопстевниот персонал. Владините документи сведочат дека после неколку закани за оставка, Утзон конечно го условил Де?вис Х?у?ис веле??и му: ?Ако не го сториш тоа, давам оставка“. Х?у?ис на тоа одговорил: ??а прифа?ам тво?ата оставка. Многу ти благодарам. Збогум.“ Уцон го напуштил проектот на 28 февруари 1966г. То? рекол дека одбива?ето на Х?у?ис да му ги плати долговите и отсуствотот на соработка е она што го предизвикало неговото заминува?е, а ситуаци?ата подоцна ?а нарекол ?Злоба во Зем?ата на грешките“ (“Malice in Blunderland“). Во март 1966, Утзон ?а одбил понудата што му ?а дал Х?у?ис, да работи како ?диза?нерски архитект“ со понизок ранг од извршните архитекти, без никаква надгледна мо? врз изградбата на операта. Утзон ?а напуштил зем?ата и никогаш не се вратил. После оставката, имало доста полемики околу тоа ко? бил во право, а ко? не. Весникот ?Д Санде? Морнинг Хералд?- (The Sydney Morning Herald) об?авил:?Ниту еден архитект немал поголема слобода од г-дин Утзон. Ретко ко? клиент бил потрпелив и дарежлив од лу?ето и владата на Нов ?ужен Велс. Нико? не би сакал да биде забележано во истори?ата дека оваа соработка завршила поради неконтролираниот темперамент на едната страна и неконтролираната злоба на другата.“ На 17 март 1966г. весникот повторно об?авил: ? Не беше негова вина што новата Влада и Фондаци?ата на Оперската Ку?а не успеа?а да преземат контрола и ред врз проектот....Неговиот концепт беше толку голем предизвик што дури и то? самиот би можел да ги реши проблемие само работе??и чекор по чекор...инсистира?ето на совршенство е она што го наведуваше посто?ано да го менува диза?нот на проектот со текот на работата.“ Ме?утоа, во една стати?а на ?Харвард Диза?н Магазин“ ?(Harvard Design Magazine) од 2005г. оксфордскиот универзитетски професор, Бент Фла?вб?ерг, вели дека Утзон бил жртва на прелева?ето на бу?етот за изградба, чи?а кра?на висина била 1 400% над првичната.Прелева?ето и скандалите што следеле го спречиле Уцон да создава други ремек дела. Според Фла?вб?ерг, тоа било вистиската цена на Сидне?ската опера: -?Утзон имаше триесет и осум години кога победи на конкурсот за Операта...на ко? начинработата на искусниот ма?стор ?е ни ги збогатеше животите? Никогаш нема да дознаеме. Тоа е штетата што Сидне? ?а направи биде??и не знаеше како да ?а изгради Опера Хаус.“ Сидне?ската опера им го отвори патот на многу комплексни форми во модерната архитектура. Не?зиниот диза?н беше еден од првите кои беа комп?утерски потпомогнати за да се создадат сложени форми. Диза?нерските техники, развиени од Утзон и Аруп,за Сидне?ската опера уште пове?е се развивале и денес се користат во блоб архитектурата, како што се делата на Гери, и во пове?ето градби од армиран бетон. Ово? проект е еден од првите во светот на ко? се користел аралдит за да се спо?ат префабрикуваните структурни елементи и со тоа ?а потврдил исправноста на концептот за понатамошна употреба. Оперската Ку?а била прва и во машинското инженерство. Данската фирма, Steensen Varming, била одговорна за конструира?е на нов погон за климатизаци?а ко? во тоа време бил на?голем во Австрали?а и снабдувал со воздух пове?е од 17 000м3 во минута. Тоа било постигнато со употреба на иновативната иде?а за искористува?е на заливската вода за да се создаде систем на топлинска пумпа со хидро-разладува?е ко?а е сe уште во употреба.

Отвора?е Сидне?ската Опера ?а отворила Елизабета II, Кралицата на Австрали?а, на 20 октомври 1973г. Отвора?ето било масовно посетено. Архитектото ?орн Утзон, ниту бил поканет, ниту пак споменат. Се вршел и телевизиски пренос, а вклучени биле и огномет како и изведба на ?Деветтата симфони?а? на Бетовен.

Први изведби Додека траела изградбата на Операта, за време на паузите за ручек, биле организирани мали претстви за работниците, од страна на Пол Робесон ко? бил првиот уметник ко? настапувал во (недовршената) Опера во 1960г. Пове?е настапи биле прикажани откако била завршена изградбата на Операта, но пред офици?алното отвора?е: -Првиот рецитал на пи?ано го извела Ромола Константино во Концертната Сала на 10 април 1973г., пред поканета публика. - Првата изведена опера била ?Во?на и Мир“ на Серге? Прокофиев, во, како што тогаш бил познат, Опера театар на 28 септември 1973г. Диригент бил Едвард Донс, музички директор на Австралиската Опера. (Оваа чест требало да му припадне на делото, ?Обреди за премин“ на Питер Скалторп, но тоа не било сe уште подготвено. ?Обреди за премин“ доживеало премиера скоро една година подоцна на 27 септември 1974г.) -првата вечерна оперска изведба била ?Падот на Ку?ата на Ашер“ на Лери Ситски, диригирана од Рекс Хобкрофт. - Првиот ?авен концерт во Концертната сала се одржал на 29 септември 1973г. То? бил концерт на делата на Вагнер изведен од Сидне?скиот симфониски оркестар, диригиран од Чарлс Мекерас во придружба на сопранистката Биргит Нилсон. Првата изведена музичка точка била Увертирата во Die Meistersinger von Nurnberg. Концертот завршил со сцената на жртвува?е. - Првиот лид рецитал го дала Биргит Нилсон на 6 септември 1973 год, придружувана од ?ефри Парсонс.

По отвора?ето: -Првиот концерт за виолина и пи?ано го одржала Ванда Вилкомирска, исто со ?ефри Парсонс. -Првиот пе?ач ко? настапувал во Операта бил Американецот Дик Роман.

Помирува?ето со Утзон

Во доцните деведесетти години од минатиот век, Фондаци?ата на Сидне?ската опера почнала да комуницира со ?орн Утзон во обид да предизвика помирува?е ме?у двете страни и да обезбеди негово учество во понатамошните промени на Операта. Во 1999г. Фондаци?ата го назначила Утзон за консултант за диза?н во понатамошните работи. Првата реконструирана внатрешна простори?а била пуштена во употреба во 2004г. и во негова чест е наречена Собата на Утзон. Во април 2007г., то? предложил голема реконструкци?а на Опера театарот, како што тогаш бил познат. Утзон починал на 29 ноември 2008г. На комемораци?ата, што се одржала на 25 март 2009г., со сите државни почести, во холот на Концертната сала на Сидне?ската опера, присуствувале синот ?ан и ?еката Лин. Се славела гени?алноста на ?орн Утзон преку настапи, говори и се?ава?а на истакнати личности од автралиската уметничка сцена. На 17 ноември 2009г. Сидне?скта опера офици?ално ги отвори обновените Западно крило и пристпните подобрува?а, на?големите реконструкциски проекти завршени откако ?орн Утзон бил вратен на проектот во 1999г. Проектиран од Утзон и негвиот син ?ан, во соработка со Ричард ?онсон од ??онсон Пилтон Вокер“-(Jonson Pilton Walker), проектот ги трансформирал Западните фоа?еа во стилизиран и функционален простор обезбедува??и пове?е удобности како што се нови билетари, тоалети и гардероби. Многу важно е што новите ескалатори и ?авниот лифт значано го олесниле пристапот на тешкопокретните лица, лицата со хендикеп и семе?ствата со детски колички. Истиот ден Лоу Соваж била на?авена како првиот амбасадор на пристапноста на Сидне?ската опера. На ово? начин таа дава совети за спроведува?ето на Стратешкиот план за пристап до Сидне?ската опера со ко? лу?ето со хендикеп би добиле уште поголеми предности.

Спорт За време на Летните олимписки игри во 2000г. Операта била место на одржува?е на триатлонот. То? се состоел од плива?е (1,5км ) ка? Фарм Коув, заедно со натпреварите во трча?е и велосипедизам кои се одржувале во соседните Крласки ботанички градини.

Наводи [ уреди | уреди извор ]

  1. ?Sydney Opera House history“ . Sydney Opera House Official Site. Архивирано од изворникот на 20 October 2013 . Посетено на 17 October 2013 .
  2. ?2003 Laureate“ . The Pritzker Architecture Prize . The Hyatt Foundation. Архивирано од изворникот 22 December 2015 . Посетено на 19 December 2015 .
  3. Braithwaite, David (28 June 2007). ?Opera House wins top status“ . The Sydney Morning Herald . Архивирано од изворникот 1 July 2007 . Посетено на 28 June 2007 .
  4. ?Sydney Opera House 2015 Annual Report ? Performing Arts“ (PDF) . Посетено на 19 December 2015 . [ мртва врска ]
  5. ?How do you value an icon? The Sydney Opera House: economic, cultural and digital value“ (PDF) . Deloite Access Economics. 2010. стр. 70. Архивирано од изворникот (PDF) на 22 December 2015 . Посетено на 19 December 2015 .