Психоанализата е метод на психичко истражува?е кое има за цел да го долови значе?ето на потсвеста како вли?ателна компонента на човекотово однесува?е. Основите на психоанализата ги поставил Зигмунд Фро?д . Првиот конгрес на психоанализата е одржан во 1908 година, во Салцбург .

Принципите на психичкиот живот [ уреди | уреди извор ]

Во трудот ?Формулаци?а на двата принципа на психичкото функционира?е“ ( Formulierungen uber die zwei Prinzipien des psychischen Geschehens ) од 1911 година, Фро?д истакнуав дека по?довната точка на психоанализата се несвесните психички процеси, кои таа ги смета за постари и основни (примарни) психички процеси кои претставуваат остатоци од онаа фаза од разво?от во ко?а тие биле единствените психички процеси. На?високата тенденци?а на тие процеси се нарекува ?принцип на задоволство-незадоволство“ (или скратено, ?принцип на задоволство“), зашто на?високата цел на овие процеси е да се постигне задоволство. Состо?бата на рамнотежа во психата иници?ално била нарушена поради внатрешните потреби. Во оваа фаза, она што се сака само се халуцинира , но поради неуспешноста на очекуваната сатисфакци?ав довела со напушта?е на халуцинаци?ата како средство за остварува?е задоволство. Наместо тоа, психичкито апарат бил принуден да формира иде?а за стварните околности во надворешниот свет и да се обиде да го промени. На то? начин бил започнат нов принцип на психичката активност во ко? биле формирани идеи не за тоа што носи задоволство а што незадоволство, туку што е реално, независно длаи тоа е при?атно или не. Така се до?ло до вториот принцип на психичкиот живот ко? во психоанализата се нарекува ?принцип на стварноста (реалноста)“. Зголеменото значе?е на надворешната стварност предизвикала зголемува?е на улогата на сензорните органите и довело до по?авата на свест за надворешната стварност, односно до разликува?е на сензорните квалитети како надополнува?е на квалитетот на задоволството-незадоволството. Тоа пак довело до воспоставува?е на специфичната функци?а на вниманието со ко?а периодично се скенира стварноста со цел однапред да се асимилираат неговите податоци. Веро?атно истовремено бил развиен системот на задржува?е (ретенци?а) со задача да ги зачува резултатите од таа периодичната активност на свеста, што се нарекува ?памете?е (мемори?а)“. Наместро репреси?ата ко?а ги исклучува идеите, кои се однесуваат на непри?атното, се по?авил процесот на непристрасно проценува?е чи?а задача е да процени дали неко?а иде?а е точна или погрешна, односно дали е во согласност со стварноста или не, а оваа одлука се остварува преку споредба со трагата што стварноста ?а остава во памете?ето. ^[1]

Уче?ето на Фро?д за потсвеста [ уреди | уреди извор ]

Според Фро?д, свеста претставува само дел од психичкиот живот на човекот, додека другиот дел т.е. одлучувачкиот се состои во самата потсвест (место на сите чувства, но и на творечкиот дел од личноста) на човекот. Психоанализата поа?а од постулатот дека сето она што се случува во соништата во себе носи димензи?а ко?а не излегува на површината. Тоа, всушност, е потсвеста, резултатот од низа на случки и настани кои се случиле во раното детство на самиот поединец, во непосредна врска со сексуалноста во поширока смисла. Сето она што човекот го потиснува во себе секогаш се бори да се врати на површината во форма на симптомот (суб?ективен феномен ко? го открива функционалното нарушува?е и повредата), лапсусот (грешки при говорот и пишува?ето) итн.

Некои психички напнатости кои ?а влошуваат здравствената состо?ба на возрасниот човек може да се отстранат преку помош од стручно лице за психоанализа, а тоа е личност ко?а и самата била подложена на психоанализа и ко?а со самиот то? принцип е способна да го ислуша пациентот со психички проблеми. За време на аналитичката сеанса, асоци?ациите на пациентот поме?у кажаните и проживеаните, но заборавени, моменти од сво?от живот му овозможуваат на пациентот, во текот на процесот на потиснува?е, да ги врати назад асоци?ациите и да ги извлече на површината несвесните настани. Првото и основно правило на психоанализата е слободната асоци?аци?а : Пациентот се замолува да се опушти и да го каже сето она што му поминува низ главата , па дури и она за кое смета дека е неважно или глупаво. Единствено, то? не треба да дозволи да му се создаде ниту една мисла, без разлика на не?зината содржина. Реконструкци?ата на она што го кажува пациентот со помош на потиснатото чувство создава услови за исчезнува?е на симптомот .

Критика на психоанализата [ уреди | уреди извор ]

Во сво?ата критика на психоанализата, Карл Густав ?унг на?првин ? оддава признание на Фро?довата теори?а како прв обид во западната цивилизаци?а за истражува?е на психата оздола, од анималната сфера на инстинктите при што оправданиот страв од метафизиката го спречил Фро?д да навлезе во сферата на ? окултното “. Ме?утоа, според него, психоаналитичарите никогаш не успеале да стигнат подалеку од претпоставените траги на интраутерни искуства и во таа смисла, дури и славниот концепт на ?траума на ра?а?ето“ то? го нарекува ?очигледен туризам ко?што пове?е не може ништо да об?асне“. Според него, Фро?довата психоанализа била немо?на да се отплетка од сексуалните фантазии и сличните ?непомирливи“ тенденции што ги предизвикуваат афектните состо?би. Затоа, Фро?довата психоанализа не може да допре до ништо друго, освен до суштински негативното вреднува?е на несвесното. ^[2]

Романско-францускиот философ и есеист Емил Чоран пишува: ?Нема сомнение дека еден ден психоанализата ?е биде целосно дискредитирана. Во ме?увреме, таа ?е ги уништи и последните остатоци од нашата безопасност. По неа, ве?е никогаш нема да бидеме невини .“ ^[3]

Во романот ? Над?а “, Андре Бретон пишува дека ?а цени психоанализата, но мисли дека не?зината цел е ?да го натера човека да излезе од сопствената кожа“ и дека, ?наспроти не?зините големи заслуги, таа не е во состо?ба да го исцрпи проблемот на сонот и дека предизвикува нови пропусти поа?а??и од сопствените толкува?а на пропустите“. ^[4]

Во сво?от роман ? Блед оган “, Владимир Набоков со потсмев пишува за психоанализата, поставува??и го праша?ето: ?Дали овие кловнови навистина веруваат во она што го пишуваат?“ ^[5]

Наводи [ уреди | уреди извор ]