Либан
(
арапски
:
????????
Lubn?n
) или офици?ално
Република Либан
(
????????????????? ?????????????????
al-Jumh?r?yah al-Lubn?n?yah
) е независна држава во
Блискиот Исток
. Либан се граничи со
Сири?а
на север и исток, со
Израел
на ?уг и на запад излегува на
Средоземното Море
. Местоположбата на Либан е крстопат на цивилизации и култури и поради тоа државата има богата истори?а и ?ак културен идентитет. Либан е мултиетничко општество, каде доминираат три големи религии и различни етнички групи.
[5]
Вкупната површина на Либан изнесува 10.452?км
2
и има 4,224,000 жители според проценките од 2008 година. Службен ?азик во државата е арапскиот, додека главен град е
Бе?рут
.
Името ?Либан“ потекнува од семитскиот збор
lbn
, што значи ?бело“, и на?веро?атно се однесува на белата снежна покривка на планината
Либан
. По доа?а?ето на
?ули? Цезар
во Либан во 47 г.п.н.е. то? ?а нарекол територи?ата ?Lub Na'an“, што значи ?бела зем?а“ на семитски.
[6]
Името било прона?дено во записи во библиотеката во
Ебла
,
[7]
кои датираат од третиот милениум п.н.е., и името се спонемува околу 70 пати во Евре?ската Библи?а и трипати во епот Гилгамеш.
[8]
Старите Егип?ани го нарекувале Либан како
Rmnn
, каде
R
стои наместо кананитската буква
L
.
[9]
Маронити, Друзи и Крстоносци
уреди
Османлиското Царство
со територи?ата каде денеска се нао?а Либан управувала во периодот од
16 век
до кра?от на
Првата светска во?на
во
1918
година. Територи?ата била освоена од султанот
Селим I
(1516-1520) заедно со денешна
Сири?а
и управува?ето на зем?ата била дадена на либанскиот емир
Факр ад-Дин I
(1516?44) како полуавтономен статус. Во следниот период зем?ата била управувана од
династи?ата на Мааните
како големо феудално семе?ство и членови на религиозната секта
Друзи
и
фамили?ата Шехаб
како сунитски муслимани конвентирани во
христи?анство
. Оваа племе сво?ата улога во импери?ата ?а добило по победата на
Селим I
над
Мамелуците
и дозволата на османлиските власти да организираат сво?а во?ска. Сво?от врв зем?ата го достигнала во времето на
Факр ад-Дин II
(1572-1635) ко? имал аспираци?а кон целосна независност од
Истанбул
. Како дел од неговата политика за за?акнува?е на тргови?ата и политичките односи со
Тоскана
то? склучил таен договор со токсанскиот во?вода за заедничко де?ство против
Османлиите
. Кога дознале за ова, османлиските власти го испратиле управителот на
Дамаск
да се справи со проблемот. Согледува??и дека нема голема можност, Факр ад-Дин II заминал во егзил ка? токсанскиот во?вода во 1613 година, а по пет години се вратил во Либан кога за нов управител на Дамаск бил поставен неговиот при?ател Мухамед Паша. По вра?а?ето започнал со модернизаци?а на сво?ата арми?а, како и воспоставува?е на дипломатски односи со
Фиренца
и
Токсана
. Во зем?ата биле донесени неколку итали?ански архитекти, инженери за наводнува?е и зем?оделски експерти. По ова започнал и граде?е на стратешки тврдини стекнува??и контрола над
Палестина
. Конечно, султанот
Мурат IV
му наредил на
?учук Ахмед Паша
за напад на либанскиот владетел каде либанскиот владетел бил поразен и погубен во
Истанбул
во
1635
година. По неговата смрт то? бил наследен од неговиот внук Мулхим ко? владеел до
1658
година. Неговите синови започнале борба против други османлиски емири кои ги поддржувале на османлиските власти. Во 1660 година била основана нова провинци?а Сидон како обид да се наметне власта. Во
1662
година бил убиен еден од синовите а другиот син Ахмед успеал да ги порази другите членови од сектата
Друзи
и да се наметне повторно како владетел. По неговата природна смрт, неговата династи?а згаснала биде??и то? немал син. Власта преминала во рацете на фамили?ата Шехаб по женска лини?а.
На?истакнат ме?у управителите од оваа фамили?ата Шехаб бил
Башир II
ко? бил преобратен во христи?анство од сунитскиот ислам и бил првиот маронитски емир. Неговата способност била тестирана кога градот
Акра
ко? бил под османлиска власт бил ставен под опсада од
Наполеон Бонапарт
во
1799
година. Кога управителот на градот го повикал за помош, то? сакал да остане неутрален, а по повлекува?ето на Наполеон кон
Египет
Башир започнал план за независност во со?уз со
Мухамед Али Паша
, управителот на Египет. Со помош на неговиот син Ибрахим Паша го опседнал градот
Акра
и го зазел во 1832 година. Истата година со египетска помош бил освоен и
Дамаск
. Во 1840 година бил потпишан Лондонскиот договор според ко? на египетскиот владетел му било наредено да се повлече од овие простори а кога то? го отфрлил ова бара?е, османлиските и британските во?ници започнале во?на против нив. По прифа?а?ето на условите на египетскиот управител, Башир II се предал на британските сили и заминал во егзил, а на негово место застанал
Башир III
ко? бил соборен од султанот и во 1842 година, додека за нов управител бил назначен Омер Паша. Ово? настан го означил кра?от на владее?ето на фамили?ата Шехаб. Подоцна, членовите на оваа фамили?а станале претседатели или премиери на Либан.
Во времето на
Башир III
во
1841
година започнал конфликт ме?у Друзите и
Маронитите
како христи?ански арапски народ. Османлиите се обиделе да го спречат конфликтот поставува??и го Омер Паша за нов управител. Ова назначува?е создало пове?е проблеми отколку што се очекувало поради честите мали немири кои произлегувале ме?у двете религиозни групи. Европските сили предложиле на султанот план за поделба на регионот според ко? на северниот дел од зем?ата ?е биде поставен христи?ански заменик на Омер, а во ?ужниот ?е биде поставен член од Друзите. Но немирите продолжиле кога овие две групи биле поддржани од Британците од една страна и Французите од друга. Во
1858
година избувнало востание од страна на Маронитите против феудалната власт во зем?ата на чело со
Танус Шахин
кое резултирало со грабежи и палежи на домовите на Друзите. Во
1860
година конфликтот ескалирал. За само три дена биле уништени 60 села во близина на
Бе?рут
, 33 христи?ани и 48 Друзи биле убиени. Во следнот период започнало опсада на католичките храмови, нивно горе?е и убива?е на монасите. Борбите се прошириле во
Дамаск
каде околу 25,000 христи?ани биле убиени заедно со американскиот и холандскиот конзул. Во
Дамаск
христи?анскиот дел од градот бил целосно уништен заедно со црквите и манастирите. Овие настани ?а принудиле Франци?а да се вмеша во конфликтот како заштитник на католичкото население. Во август 1860 година. османлиските власти се согласиле за испра?а?е на 12.000 во?ници за воспоставува?е на ред во зем?ата. Како последица од француската експедици?а била воспоставена автономи?а на Либан ко?а останала до кра?от на
Првата светска во?на
.
Во времето на османлиското владее?е бил користен терминот
Голема Сири?а
, чии територии зафа?але дел од денешните зем?и
Сири?а
, Либан,
?ордан
и
Палестина
[10]
.
Либан се стекнува со независност во
1943
година, а француските трупи се повлекуваат во
1946
година. Оттогаш, истори?ата на Либан се одликува со наизменични периоди на политичка стабилност и немири. Така, во
1958
година избива доста сериозна политичка криза во Либан, а во
1975
година започнува
гра?анска во?на
, ко?а трае до
1990
година и во ко?а воено интервенираат и двата соседи на Либан,
Сири?а
и
Израел
.
Сири?а испрати свои во?ници во
1976
година. Тие го замемаат Бе?рут и оттогаш па сe до
2005
година Сири?а го контролира Бе?рут и поголемиот дел од Либан. Во 2005 година се случува атентат врз поранешниот премиер
Рафик Харири
и под зголемен ме?ународен притисок Сири?а е принудена да се повлече од Либан.
Израел започна со своите воени интервенции во
1978
година со
Операци?ата Литани
. Во
1982
година повторно изврши
инвази?а врз Либан
, при што го освои ?ужен Либан ко? го држеше под сво?а
окупаци?а
до
2000
година, кога се повлече од зем?ата. Во ?ули
2006
година Израел повторно
воено интервенира
во Либан.
Верници во Либан
|
|
|
|
Муслимани
|
|
55?%
|
Христи?ани од Маронит во Либан
|
|
20?%
|
Грчка Православна Црква
|
|
8?%
|
Мелкит Христи?ани
|
|
5?%
|
Друзи
|
|
5?%
|
Арменска Православна Црква
|
|
4?%
|
Протестанти
|
|
1?%
|
Друго Христи?анско Малцинство
|
|
2?%
|
Населението на Либан е составено од три доминантни блокови етнички групи и религии:
муслимани
(
шиити
,
сунити
,
алавити
),
Друзи
и
христи?ани
(
Маронитски
католици, Малкитски гркокатолици,
Ерменци
,
Сири?ци
итн.). Последниот
попис
е направен во далечната
1932
година и оттогаш не е спроведен поради чувствителноста на матери?ата на етничката поделба на зем?ата. Сепак, се проценува дека околу 60% од населението се муслимани, а дека останатите се христи?ани.
Административна поделба
уреди
- ↑
?The Lebanese Constitution“
(PDF)
. Presidency of Lebanon. Архивирано од
изворникот
(PDF)
на 2012-01-19
. Посетено на
20 August
2011
.
- ↑
?World Population Prospects, Table A.1“
(PDF)
. 2008 revision.
United Nations Department of Economic and Social Affairs
. 2009: 17
. Посетено на
22 September
2010
.
- ↑
3,0
3,1
3,2
3,3
?Lebanon“
.
International Monetary Fund
. Посетено на
30 April
2011
.
- ↑
?2014 Human Development Report Summary“
(PDF)
. United Nations Development Programme. 2014. стр.?21?25
. Посетено на 27 ?ули 2014
.
- ↑
McGowen, Afaf Sabeh (1989). ?Historical Setting“. Во Collelo, Thomas (уред.).
Lebanon: A Country Study
. Area Handbook Series (3. изд.). Washington, D.C.: The Division.
OCLC
18907889
. Посетено на
24 July
2009
.
- ↑
Room, Adrian (2005).
Placenames of the World: Origins and Meanings of the Names for 6,600 Countries, Cities, Territories, Natural Features and Historic Sites
(2. изд.). McFarland. стр.?214?216.
ISBN
9780786422487
.
- ↑
Metzger, Bruce M.; Coogan, Michael D. (2004).
The Oxford guide to people & places of the Bible
. Oxford University Press. стр.?178.
ISBN
0195176103
.
- ↑
Bienkowski, Piotr; Millard, Alan Ralph (2000).
Dictionary of the ancient Near East
. University of Pennsylvania Press. стр.?178.
ISBN
9780812235579
.
- ↑
Ross, Kelley L.
?The Pronunciation of Ancient Egyptian“
.
The Proceedings of the Friesian School, Fourth Series
. Friesian School
. Посетено на
20 January
2009
.
- ↑
http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query/r?frd/cstdy:@field(DOCID+lb0023)