Fivavahana aty Afrika
Ny
fivavahana aty Afrika
dia maro isan-karazany izay efa nisy hatry ny
Andro Taloha
sady nisy fiantraikany teo amin' ny
kolontsaina
sy ny
filozofia
. Tafaorina aty
Afrika
tamin' ny taonjato voalohany ny
fivavahana kristiana
, indrindra tao
Afrika Avaratra
nofehezin' ny Romana, ka tsy namela toerana ho an' ny
silamo
izany raha tsy tamin' ny taonjato faha-7. Ny
silamo
dia niorina tamin' ny morontsiraka atsinanan' i
Afrika
sy tao amin' ny tapany avaratr' ity kontinenta ity, ary tamin' ny morony avaratry ny faritra atsimon' i
Sahara
. Hatramin' ny fiantombohan' ny taonjato faha-21 dia mitana anjara toerana lehibe aty
Afrika atsimon' i Sahara
ny
fivavahan-drazana
afrikana.
Tamin' ny fiantombohan' ny taonjato faha-21 dia ny
kristianisma
sy ny
silamo
no fivavahana lehibe indrindra aty Afrika. Manjaka manerana an' i
Afrika Avaratra
ny silamo, ary saika manjaka tokana ao
Afrika Andrefana
(izay ahitana koa ny
animisma
), ary ampahany ao
Afrika Afovoany
(any
Tsady
) ary ahitana Miozolmana vitsy ny aty
Afrika tapany Atsimo
. Ny kristianisma kosa dia hita aty Afrika tapany Atsimo ary saika manerana an' i Afrika Afovoany sy
Afrika Atsinanana
. Ny
fivavahan-drazana afrikana
kosa dia mahalana no manjaka ao amin' ny firenena iray nefa hita manerana an' i
Afrika atsimon' i Sahara
, ka miara-misy amin' ny kristianisma sy ny silamo sady matetika miteraka
fifangaroam-pivavahana
. Vitsy mpanaraka ny fivavahana hafa, ankoatry ny ao amin' ny faritra
Maskareina
izay ahitana mpino
hindoa
tsy azo tsinontsinoavina.
Ombiasa Igbo any Nizeria tamin' ny fiandohan' ny taonjato faha-20
Ny
fivavahan-drazana afrikana
dia
fivavahana
nentim-paharazana izay maro aty
Afrika
sy any amin' ny tany hafa, fa tsy nampidirina avy any ivelany toy ny
fivavahana kristiana
sy ny
fivavahana silamo
.
Amin' ny ankapobeny, ny fampianaran' ireo fivavahana ireo dia tsy voasoratra fa miampita amin' ny alalan' ny
lovantsofina
am-bava. Inoana ao amin' ireo fivavahana ireo ny fisian' ny andriamanitra ambony sy ny andriamanitra ambany. Misy amin' ireo fivavahana ireo no azo lazaina ho manana endrika
animista
, ny sasany ho
politeista
, ny sasany ho
panteista
. Ao koa ireo fivavahana izay mino ny fisian' ny
Andriamanitra tokana
faratampony (miova arakaraka ny faritra sy ny firenena ny anarany:
Chukwu, Nyame, Olodumare, Ngai, Roog
, sns. Ny sasany mino ny fisian' ny andriamanitra roa izay lahy sy vavy (
doalista
) (ohatra:
Mawu-Lisa
). Ny finoana ny fisian' ny
fiainana aorian' ny fahafatesana
sy ny fisian' ny
tontolon' ny fanahy
ary ny
fivavahana amin' ny razana
dia isan' ireo singa fototra mamaritra ny fivavahan-drazana afrikana. Hita koa ny fivavahana izay tsy miorina amin' ny fisian' ny andriamanitra sady tsy mahalala izany (fivavahana tsy misy andriamanitra).
Ankehitriny, ny mpanaraka ny fivavahan-drazana afrikana dia hita amin' ny firenena miisa 43 aty Afrika, ka tombanana eo anelanelan' ny 100 000 000 sy 200 000 000 ny mpino ao aminy, ka 70 %n' ny mpanaraka ny fivavahan-drazana maneran-tany izany, ary 12 %n' ny mponina aty Afrika, raha 45 %n' ny Afrikana no Kristiana ary ny 40 % no Miozolmana.
Mandritra ny fanompoam-pivavahana amin' ireo zanahary sy ny
fanahy
isan-karazany na amin' ny razana dia matetika ahitana fisotroana zava-pisotro (toaka, sns), fanaovana sorona sy fanatitra (biby, anana, sakafo masaka, voninkazo, vato sarobidy, volafotsy, volamena, sns) ary fanaovana
sikidy
.
Ny Fiangonan' i Bete Giyorgis ao Lalibela any Etiopia
Tamin' ny taona 1910 dia ny 1 %n' ny Kristiana no hita taty Afrika, tamin' ny taona 2010 dia nahatratra ny 23 % izany. Vitsy anisa ny Kristiana any Afrika Avaratra ha fivavahan' ny maro anisa kosa izy aty
Afrika atsimon' i Sahara
(63 %, raha 30 % ny Miozolmana).
Ny isan' ny Kristiana aty Afrika no mahery mitombo indrindra maneran-tany tamin' ity taonjato faha-21 ity. Izany fitomboana izany dia vokatry ny fielezan' ny kristianisma evanjelika sy ireo fiangonana teratan afrikana izay 36 %n' ny mponina aty Afrika atsimon' i Sahara, ka Katolika ny 21 % amin' izany.
Moskea Nasionalin' i Abuja ao Nizeria.
Ny 45 %n' ny vahoaka afrikana dia
Miozolmana
, izany hoe 1/3n' ny Miozolmana maneran-tany. Ny fitsinjarana eo amin' ny kontinenta dia tsy ranoray: any
Afrika Avaratra
no ahitana ny 98 %n' ny Miozolmana, nefa manodidina ny 30 % izany aty
Afrika atsimon' i Sahara
. Ny ankamaroan' ny Miozolmana aty Afrika dia
Sonita
. Ao
Tanzania
sy ao
Nizeria
no ahitana
Siita
vitsy anisa.
Jiosy berbera tamin' ny taona 1900
Ahitana mpanaraka ny
jodaisma
vitsy anisa ny ao
Afrika Atsimo
, izay ahitana
Jiosy
miisa 70 000 any ho any, ka
Askenazy
avy any
Eoropa
ny ankamaroany. Ny vahoaka sasany toy ny
Lemba
ao Afrika Atsimo, ny
Abaiodaia
any
Oganda
sy ny
Jiosy Igbo
ao
Nizeria
dia mitaky ny hiheverana azy ireo ho isan' ny jodaisma amin' ny fiheverany ny tenany fa taranaky ny
foko verin' i Israely
azy ireo. Ny
Beta Israely
, izay efa nisy tao
Etiopia
tamin' ny fotoana nanjakan' ny mpanjaka
Solomona
sy ny
mpanjakavavin' i Saba
, dia betsaka nifindra monina any
Israely
tamin' ny taona 1984 sy tamin' ny taona 1991.
Ankehitriny dia ahitana ny jodaisma ny ao
Afrika Avaratra
, ny ao
Etiopia
, ny ao
Oganda
, ny ao
Kenia
, ny a ao
Kamerona
, ny ao
Gabona
, ny ao
Gana
, ny ao
Kotidivoara
, ny ao
Siera Leona
, ny ao
Nizeria
ary ny ao
Afrika Atsimo
.
Fivavahana avy any India sy Azia Atsinanana
[
hanova
|
hanova ny fango
]
Be mpanaraka ao amin' ny nosy
Maorisy
ny
hindoisma
.
Ity ny fafana maneho ny fitsinjaran' ny fivavahana aty Afrika isam-pirenena tamin' ny taona 2010
[1]
:
| Firenena
|
Kristianisma (%)
|
Silamo (%)
|
Hafa (%)
|
| Afrika Atsimo
|
81,2
|
1,7
|
17,1
|
| Alzeria
|
0,2
|
97,9
|
1,9
|
| Angola
|
90,5
|
0,2
|
9,3
|
| Benino
|
53,0
|
23,8
|
23,2
|
| Borkina Faso
|
22,5
|
61,6
|
15,9
|
| Borondy
|
91,5
|
2,8
|
5,7
|
| Botsoana
|
72,1
|
0,4
|
27,5
|
| Ejipta
|
10,0
|
90,0
|
0,0
|
| Eritrea
|
62,9
|
36,6
|
0,5
|
| Esoatiny
|
88,1
|
0,2
|
11,7
|
| Etiopia
|
62,8
|
34,6
|
2,6
|
| Gabona
|
76,5
|
11,2
|
12,3
|
| Gambia
|
4,5
|
95,1
|
0,4
|
| Gana
|
74,9
|
15,8
|
9,3
|
| Ginea
|
10,9
|
84,4
|
4,7
|
| Ginea Ekoatorialy
|
88,7
|
4,0
|
7,3
|
| Ginea-Bisao
|
19,7
|
45,1
|
35,2
|
| Jiboty
|
2,3
|
96,9
|
0,8
|
| Kamerona
|
70,3
|
18,3
|
11,4
|
| Kapvera
|
89,1
|
0,1
|
10,8
|
| Kenia
|
84,8
|
9,7
|
5,5
|
| Komoro
|
0,5
|
98,3
|
1,2
|
| Kotidivoara
|
44,1
|
37,5
|
18,4
|
| Lesoto
|
96,8
|
0,1
|
3,1
|
| Liberia
|
85,9
|
12,0
|
2,1
|
| Libia
|
2,7
|
96,6
|
0,7
|
| Madagasikara
|
85,3
|
3,0
|
11,7
|
| Malaoy
|
82,7
|
13,0
|
4,3
|
| Maly
|
3,2
|
92,4
|
4,4
|
| Maorisy
|
25,3
|
16,7
|
58,0
|
| Maoritania
|
0,3
|
99,0
|
0,7
|
| Maroka
|
0,1
|
99,9
|
0,1
|
| Mozambika
|
56,7
|
18,0
|
25,3
|
| Namibia
|
97,5
|
0,3
|
2,2
|
| Nizera
|
0,8
|
98,4
|
0,8
|
| Nizeria
|
49,3
|
48,8
|
1,9
|
| Oganda
|
86,7
|
11,5
|
1,8
|
| Repoblika Demokratikan' i Kongo
|
95,8
|
1,5
|
2,7
|
| Repoblikan' i Afrika Afovoany
|
89,5
|
8,5
|
2,0
|
| Repoblikan' i Kongo
|
85,9
|
1,2
|
12,9
|
| Roanda
|
93,4
|
1,8
|
4,8
|
| Sahara Andrefana
|
0,2
|
99,0
|
0,8
|
| Sao Tome-e-Prinsipe
|
82,2
|
0,1
|
17,7
|
| Seisely
|
94,0
|
1,1
|
4,9
|
| Senegaly
|
5,0
|
94,0
|
1,0
|
| Siera Leona
|
20,9
|
78,0
|
1,1
|
| Sodana
|
5,4
|
90,7
|
3,9
|
| Sodana Atsimo
|
60,5
|
6,2
|
33,3
|
| Somalia
|
0,0
|
100,0
|
0,0
|
| Tanzania
|
61,4
|
35,2
|
3,4
|
| Togo
|
43,7
|
14,0
|
42,3
|
| Tonizia
|
0,2
|
99,0
|
0,8
|
| Tsady
|
40,6
|
55,3
|
4,1
|
| Zambia
|
97,6
|
0,5
|
1,9
|
| Zimbaboe
|
87,0
|
0,9
|
12,1
|
Fivavahana isam-pirenena aty Afrika
Karazam-pivavahana aty Afrika
Fivavahana maneran-tany
- ↑
"
Global Religious Landscape
Archived
Novambra 16, 2013 at the
Wayback Machine
" [
tahiry
],
The Pew Forum