Nederlands Limburg

Van Wikipedia
(Doorverweze van Nederlands Limborg )
Dit artikel is in mierder Limburgse dialekte gesjreve. Perbeer estebleef waal mer ei dialek per alinea aan te hauwe.
Limborg/Limburg
Veendel vaan de provincie Nederlands Limbörg Waope vaan de provincie Nederlands Limbörg
Ligking vaan Limburg in Nederland
Hoofsjtad Mestreech
Opperflaakde
? woevan water 		2.209,85 km²
65,22 km² (3,0%)
Inwoeners
– Deechde : 		1.128.000 (2023)
526/km²
Commissair van de Keuning ( lies ) Emile Roemer ( SP )
Ontsjtange oet Departemint vaan de Neder-Maos , Limborg (splitsing 1839 )
Belangriekste lokaalsjpraok(e) Limborgs , Kleverlands , Ripuarisch
Vouksleed In 't bronsgroen eikenhout

Limburg (in 't Limburgs regionalisme ouch waal bekind es Oas-Limburg , ten opziechte van Wes-Limburg : Belsj Limburg ) is ein van de twelf provincies van Nederland en ligk in 't zuudoeste van 't landj, mer 't is ouch ein vaan de tien provincies vaan 't Belsj , woe 't in 't ooste lik. Op 1 januari 2003 haw 't Nederlandsj deil ein bevolkingsgruutde van 1.139.000 inwoners. Hievan waor 19,6 procent allochtoon . De houfstadj van Nederlandsj Limburg is Mestreech .

Limburg besteit veurnamelijk oet zandgrond. 't Zuie is heuvelechtig - feitelek 'n dal-landsjap met reste van 't plateau en oetgesjoorde dale - en bedek met vruchbare loss , 'n windaofzetting oet 't ind van de letste iestied . De belangriekste revier is de Maos , die euver de hiel lengte vaan zuid tot noord door de provincie struimp. In 't verleje woort in Limburg turf , grind en steinkaol gewonne.

't Zujelik deil van de provincie Nederlands Limburg deit met in de Euregio Maas-Rien . Noord Limburg en Midde Limburg deit met in de Euregio Rien-Maas Noord . De gemeinte Baerge en noordeliker deit met in de Euregio Rien-Waal

D'r naam Limburg zow besjtaoe oet de sjtamwaoerd leem en burcht en oorsjpronkelek verwaeze ha nao ing bepaalde oet leem opgetrokke burcht.

Werkgelegeheid [ bewirk | bron bewerke ]

De sjomaasj (werkloeasheid) in Nederlandsj Limburg bedroog in 2003 10,5%. De bedrievigheid per sector waor in die periode zowie in de onjerstaonde tabel.

Sector Percentaag van werkgelegeheid
Landbouw 5,0%
Industrie 20,3%
Bouw 5,5%
Commercieel deenste 40,8%
Neet-commercieel deenste   28,3%

[1]

Historie [ bewirk | bron bewerke ]

Landsjap in Zuid-Limburg ( Ieepe )
De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs .

Politiek waor Limborg ummertouw wie 'n lappedeke, boemet veur e deil de groete versjelle tosse de dialekte oetgelag kinne weure: eder gemeinte heet z'n eige dialek, boebij deks binne ein gemeinte (zuug Venlo ) nog groete versjelle kinne bestoon.

Pas in de Fransen tied , dee begos met de Franse verovering vaan Mestreech in 1794 , woort 't gebeed tot 'n bestuurleke einheid gemaak. In 1815 bij de vorming vaan 't nui Koninkrijk der Nederlande kraog ein vaan de provincies de naom Limborg . De keuning Willem 1 waor ouch hertog vaan Limborg mer heer had gei land dat zoe hetde. Daorum neumde heer, es verlicht despoot, 'n stok land wat van haom waor, zoe. De naom gong trok op dee vaan 'n aajd hertogdom, dat e gebeed in d'n triangel Maastreech-Aoke-Luik besloog en dat tot 1648 had bestande.

Bij de sjeiing vaan Nederland en 't Belsj in 1830 kaom de kwestie aon de orde of Limborg e deil vaan 't Belsj zouw weure - wie de meiste Limborgers ziech 't winsde. Oeteindelek woort Limborg in 1839 verdeild in 'n Nederlandse en 'n Belzje provincie . Nederlands-Limborg waor vaanaof dat moment es Hertogdom Limburg tot 1866 deil van de Duitse Bond .

De provincie bleef de titel Hertogdom tot 1906 gebruke. 'n Aander Limborgse bezunderheid in de titulatuur is tot op d'n daag vaan vendaog blieve bestoon: de commissair vaan de Keuning het hei gouverneur .

De Nederlandse euverheid erkint de oersprunkelek in Nederlands Limborg gesproke varieteite oonder de naom Limborgs es streektaol .

Bevolkingsoontwikkeling [ bewirk | bron bewerke ]

Zuug ouch: Oetsleeg vaan volkstellinge in Nederlands Limborg

Bij de versjellende volkstellinge heet de bevolking vaan Nederlands Limborg ziech zoe oontwikkeld. D'n dudeleksten trend dee me zuut is de aonwas roond 1900, d'n tied tot vaol lui vaan boete Limborg nao de kojl trokke.

Jaor Inwoeners Greuj
1830 186.281 [2] --
1840 196.716 [3] +5,6%
1849 205.261 [4] +4,3%
1859 214.245 [5] +4,4%
1869 223.821 [6] +4,5%
1879 239.821 [7] +7,0%
1889 255.781 [8] +6,8%
1899 281.394 [9] +10,2%
Jaor Inwoeners Greuj
1909 332.007 [10] +17,8%
1920 440.364 [11] +32,6%
1930 550.840 [12] +25,1%
1947 684.105 [13] +24,2%
1956 825.179 [14] +27,3%
1960 886.026 [15] +7,4%
1971 1.008.800 [16] +13,9%
Opmerkinge
  • In 1830 bestoont Nederlands Limborg nog neet, meh de volkstelling vaan dat jaor is later met trokwerkende krach opgemaak en umvat ouch dees provincie, compleet met 'n al aofgesjeie Aajd-Vroenhove .
  • In 1956 en 1960 umvatde de provincie Limborg (entans statistisch gezeen) ouch 't Drosamb Toddere zoewie inkel kleinder stokskes geannexeerd land. De bewoeners vaan dat gebeed zien in die tellinge metgenome.
  • In de volkstelling vaan 1971 zien alle inwoenertalle aofgerund op ganse vieftalle.
Rillatief oontwikkeling vaan 1830 tot 1971

( v 1830 =100)

Gemeintes [ bewirk | bron bewerke ]

Euverziechskaart van de gemeintes in Nederlands Limburg.

De Limburgse sjriefwies ies volges de Plaatsnamelies van Veldeke .

  1. Baek
  2. Baekdale
  3. Baerge
  4. Bezel
  5. Broensem
  6. Ech-Zostere
  7. Eesjde-Mergraote
  8. Gennep
  9. Gulpe-Wittem
  10. Haors aan de Maas
  11. Heele
  1. Kirchroa
  2. Lankgraaf
  3. Leudaal
  4. Maasgoew
  5. Meersje
  6. Mestreech
  7. Mook en Middelar
  8. Ni-jwieert
  9. Pieel en Maas
  10. Remunj
  1. Roerdale
  2. Stein
  3. Valkeberg
  4. Venlo
  5. Venroj
  6. Voelender
  7. Vols
  8. Wieert
  9. Zittert-Gelaen
  10. Zumpelveld

In de provincie Limborg is (in vergelieking met 't weste) relatief laat op groete sjaol heringedeild. Pas in 1982 woort massaol heringedeild, en wel in 't Heuvelland ; in 1991 volgde 'n get minder groetsjaolege herindeiling in Midde-Limborg. Tosse 2001 en 2011 woort, in fases, 'n nui golf vaan herindeilinge aofgewerk, in zoewel Noord - es Midde- en Zuid-Limborg . In 2011 gong ein geplande fusie neet door: tosse Baerge, Mook en Gennep gepland, tot de gemeinte Maasdune (Nederlands Maasduinen ). De planne zien veurluipeg ingetrokke. [17] Heimet is verluipeg 'n ind gekoume aon gemeinteleke sjaolvergroeting in Nederlands Limborg. In 't midde vaan Limborg ligke wijer herindeilinge neet zoe veur de hand, in 't noorde boete die ein fusiegemeinte ouch neet. In 't zuie, boe nog vaol relatief klein gemeintes met minder es 25.000 inwoeners zien, kin dat nog wel. Dao zien in 2011 en 2019 losse fusies gewees.

Zuug veur alle herindeilinge die al zien gewees de Lies vaan geweze gemeintes in Nederlands Limburg .

Revere en baeke [ bewirk | bron bewerke ]

Aongrenzende distrikte [ bewirk | bron bewerke ]

Nederlands Limburg grens aon de volgende distrikte, naomelek Nederlandse en Belzje provincies en Duitse distrikte:

Zuug ouch [ bewirk | bron bewerke ]

Vootnote [ bewirk | bron bewerke ]

  1. ↑ Dagblad De Limburger , 18-09-2004.
  2. ↑ Volkstellinge 1830
  3. ↑ Volkstelling 1840 - Limborg
  4. ↑ Volkstelling 1849 - Hertogdom Limborg: gemeintesgewijs indeiling vaan de provincie
  5. ↑ Volkstelling 1859 - Plaotseleke indeiling
  6. ↑ Volkstelling 1869 - Feiteleke of getelde bevolking in eder gemeinte vaan 't riek
  7. ↑ Volkstelling 1879 - 't Riek: Ierste deil
  8. ↑ Volkstelling 1889 - Indeiling vaan de werkeleke bevolking nao geboorteplaots en nationaliteit
  9. ↑ Volkstelling 1899 - Limborg
  10. ↑ Volkstelling 1909 - Recapitulatie
  11. ↑ Volkstelling 1920 - Plaotseleke indeiling
  12. ↑ Volkstelling 1930 - Tabel 2 - Recapitulatie van bovenstaande gegevens tot totalen voor de 11 provincien, de 9 groepen van gemeenten en het Rijk.
  13. ↑ Volkstelling 1947 - Hoofdstuk VII. Bevolkingsdichtheid
  14. ↑ Woeningtelling 1956 - Veurnaomste gegeves per gemeinte
  15. ↑ Volkstelling 1960 - Inleiding: 5. bevolking naar groottegroepen van gemeenten resp. plaatsen
  16. ↑ Volkstelling 1971 - Tabellen: bevolking naar geslacht, leeftijdsgroep, burgerlijke staat, geboorteperiode, en woongebied
  17. ↑ Gemeente Mook en Middelaar - Wetsontwerp over de herindeling Bergen- Gennep- Mook en Middelaar is ingetrokken.

Externe links [ bewirk | bron bewerke ]


Provincies van Nederlandj
Drenthe | Euverijssel | Flevolandj | Frieslandj | Gelderlandj | Groninge | Limburg | Noord-Braobantj | Noord-Hollandj | Utrech | Zielandj | Zuud-Hollandj
Gemeintes | Watersjappe
Aafkomstig van Wikipedia, de Vriej Encyclopedie. " https://li.wikipedia.org/w/index.php?title=Nederlands_Limburg&oldid=464147 "