Dit artikel is gesjreve (of begos) in 't
Mofers
. Laes
hie
wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs omgaon.
Christoffel Columbus
(
Italiaans
:
Cristoforo Colombo
,
Spaans
:
Cristobal Colon
,
Portugees
:
Cristovao Colombo
,
Letien
:
Christophorus Columbus
;
Genua
,
1451
-
Valladolid
,
20 mei
1506
) is de bekendjsten ontdekkingsreiziger oet 't tiedpirk vanne groeate ontdekkinge. Hae maakdje naam door zien "ontdekking" van
Amerika
ongere Spaanse vlag in
1492
. Columbus dach nao 't euverstaeke vannen
Antlantischen Oceaan
Indie
te hobbe bereike, meh was feitelik aanbelandj oppe
Nuje Werreld
. Zien ontdekking vormp e kieerpuntj inne werreldgesjiechte, wovan de beteikenis koem euversjatj kan waere. Europese machte koloniseerdje de bei Amerikaanse kontinente. De ruum wievaolhejen aan landj en grondjstoffe speeldje 'n rol bieje opkoms van Europa es 't euverhieersjendje kontinent inne werreld. De zoeageneumdje Columbiaanse oetwusseling zorgdje veur 'n weltwiej oetwusseling van gewasse, bieester en gekrenkdjes. De besmettelike gekrendkjes vanne
Aje Werreld
hawwen 'n verinnewerendje oetwirking oppe inheimse bevolking.
Aeven opmirkelik es de ontdekkinge van Columbus is zienen eige laevesloup. Trods zien einveljige aafkoms wos t'r zich toegank te versjaffe toete keuninklike haof van
Portugal
en
Spanje
om dao zien planne veur 'n weswerse roet nao
Azie
te bepleite. Op grondj van zien praktische ervaringen oppe ziee en - foutieve - geografische verongerstellinge argumenteerdje d'r det dit 'ne korten euverstaek zow zeen. Nao jaore te lobbye kreeg t'r gruuen leech van keuningin
Isabella van Castilie
. In veer ontdekkingsreize brach t'r e groeat deil van 't
Caraibisch gebied
in kaart. Columbus woort ouch de goevernaor vanne Spaanse kolonie op
Hispaniola
, meh waas es bestuurder neet succesvol. Hae bleek neet in staot 'n effectief gezag op te boewen en woort in
1500
ontheven oet zien functie. Op Hispaniola zat Columbus waal d'n toean veure Spaanse euverhieersjing vanne inheimse volker vanne Nuje Werreld dore plaatselike
Taino
geweldjdadig te ongerwirpe. Nao 'n litste toch nao
Midden-Amerika
storf t'r in
1506
, nag ummer euvertuug det t'r Azie hej bereik.