Карл Теодор Ясперс
|
нем.
Karl Theodor Jaspers
|
Ясперс 1946 ж
|
Жалпы ма?л?мат
|
---|
Ту?ан к?н?
|
23 а?пан
1883
|
---|
Ту?ан жер?
|
Ольденбург
,
Германды? империя
|
---|
?айтыс бол?ан к?н?
|
26 а?пан
1969
|
---|
?айтыс бол?ан жер?
|
Базель
,
Швейцария
|
---|
Азаматты?ы
|
Германды? империя
Швейцария
(1967?1969)
|
---|
?лты
|
Нем?с
|
---|
Шы?армашылы?ы
|
---|
Шы?армаларды? т?л?
|
Нем?с т?л?
|
---|
Мектеп/д?ст?р
|
Неокантшылды?
(бастап?ыда),
Экзистенциализм
,
Феноменология
(кей?н).
|
---|
Кезе?
|
ХХ ?асыр философиясы
|
---|
Нег?зг? ?ызы?ушылы?ы
|
Психиатрия
,
Теология
,
Д?н философиясы
,
Саяси философия
,
Тарих философиясы
,
Эпистемология
,
Этика
,
Эстетика
|
---|
Ы?пал еткендер
|
Майстер Экхарт
,
Йоганн Вольфганг Гёте
,
Макс Вебер
,
Иммануил Кант
,
Мартин Хайдеггер
,
Серен Кьеркегор
,
Фридрих Ницше
|
---|
Ы?палды жал?астырушылар
|
Жан-Поль Сартр
,
Альберт Камю
,
Отто Фридрих Больнов
,
Альберт Камю
,
Александр Кожев
,
Поль Рикёр
,
Ханс-Георг Гадамер
,
Ханна Арендт
,
Пиама Гайденко
|
---|
Марапаттары
|
Гёте сыйлы?ы
(1947)
Эразм сыйлы?ы
(1959)
Нем?с к?тап сатушыларына арнал?ан Бейб?тш?л?к сыйлы?ы
(1958 ж. 28 ?ырк?йек)
|
---|
Уикид?йектег?
д?йекс?здер?
|
Карл Теодор Ясперс
(
нем
:
Karl Theodor Jaspers
;
Ольденбург
?
Базель
) ?
нем?с
экзистенциалист
философы
. ?з ?ызмет?н
психиатр
рет?нде баста?ан. Ясперст??
экзистенционалды?
ойлау стил? жалпы батыс
зистенционализм?не
орта? адам ?м?р?н?? п?нил?г?мен байланысты туындайтын этикалы? ж?не социологиялы? ой - ?орытындыларынан к?р?нед?.
Ясперс т?с?н?г?нше адам ?з?н?? б?л д?ниеде м??г? емест?г?н ?мытпай, т?йс?ну? оны?
м?нез
-
??л?ын
,
?рекет?н
,
арманын
ж?не
моральды?
,
???ы?ты?
,
эстетикалы?
??ндылы?тарын аны?тайды. Шекс?з,
транцедентт?
болмыс?а адам санасы тек ?деттен тыс халде (
медитация
) шы?а алады.
Психопатология
??былыстардан Ясперс жеке адамны? ??лдырау бейнес?н ?ана емес, ?айта адамны? ?з даралы?ын ширы?а ?здест?ру?н к?ред?.
Осы жан?а батарлы? ?зден?стерд? на?ыз
философия?а
салынуды? ?йт?ысы деп сана?ан Ясперс мынадай т?жырым?а келд?: д?ниен?? кез келген
рационалды
к?р?н?с?н еш?ашан а?ырына дей?н ??ынылмайтын жан ??лшыныстарын
рационализациалау
деп ?арау?а болады. Ясперс п?к?р?нше, болмысты? шын ма?ынасы аса тере? к?йзел?стер (
ауру
,
?л?м
,
к?н?с?н
сез?ну, т.б.) кезе??нде ашылады.
Ясперст?? жалпы адамзатты? уа?ыт пен ке??ст?ктег? т?с?н?ст?г?не сен?м? “уа?ыт ?йт?ысы” (
Axenze?t
) ? тарихты?
?мбебап
м?н?с? жайлы теориясына себеп болды.
[1]
[2]
- ↑
1. ≪?аза?стан≫: ?лтты? энцклопедия / Бас редактор ?. Нысанбаев ? Алматы ≪
?аза? энциклопедиясы≫
Бас редакциясы, 1998 жыл.
ISBN 5-89800-123-9
, X том
- ↑
Орысша-?аза?ша т?с?нд?рме с?зд?к: Философия/жалпы редакциясын бас?ар?ан э.?.д., профессор Е. Арын ? Павлодар: ≪ЭКО≫ ??Ф, 2006.
ISBN 9965-808-82-1