Еуро

Уикипедия ? ашы? энциклопедиясынан алын?ан м?л?мет
Навигация?а ?ту ?здеуге ?ту
Еуро
ISO 4217 Коды EUR
?олданушы(лар) Аустрия , Бельгия , Германия , Грекия , Ирландия , Испания , Италия , Кипр , Латвия , Литва , Люксембург , Мальта , Португалия , Нидерланд , Словения , Словакия , Финляндия , Франция , Эстония , Хорватия .
Subunit
1/100
Нышаны
Coins
Freq. used 1, 2, 5, 10, 20, 50 цент, €1, €2
Banknotes €5 , €10 , €20, €50 , €100 , €200 .
Еуро 2023

Еуро (символы: €, банк коды : EUR ) ? Еуропа Ода?ында?ы 20 елд?? ( Аустрия , Бельгия , Германия , Грекия , Ирландия , Испания , Италия , Кипр , Латвия , Литва , Люксембург , Мальта , Португалия , Нидерланд , Словения , Словакия , Финляндия , Франция , Эстония , Хорватия .) ресми валютасы. Сондай-а? еуро 9 мемлекетт??, соны? ?ш?нде Еуропада орналас?ан 7 мемлекетт?? ?лтты? валютасы болып табылады. Алайда, Еуропалы? ода?ты? ?атысушыларына ?ара?анда, осы 9 мемлекет Еуропалы? орталы? банкт?? а?ша-несие саясатына ?сер ете алмайды ж?не ?з ?к?лдер?н оларды? жетекш? органдарына ба?ыттай алмайды.

Еуровалюта [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Еуровалюта ( а?ылш. eurocurrency ;) Елден тыс жерде, осы валютаны? эмитент?мен , коммерциялы? банктер а?шасыз депозитт?к - несиел?к операцияларды ж?зеге асыратын шетелд?к валюталар. Осылайша ?лыбритания немесе Германия банктер?н?? шотында?ы А?Ш доллары еуродолларлар, Люксембург немесе Швейцария банктер?н?? шотында?ы нем?с маркалары ? еуромаркалар деп аталады. Осы сы?ылды еурофранктер, еурогульдендер, еурофунттар, еуроиендер ж?не т.б. болады.

Еуродолларлар [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Еуродолларлар ( а?ылш. eurodollars ) ?ожайындары нег?з?нен А?Ш шег?нен тыс еуропа банктер?нде орналастыр?ан ж?не со??ысы кредитт?к операциялар ?ш?н ?олданатын Америка долларлары т?р?ндег? а?ша ?аражаты.

Еурокредит, еуронесие [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Еурокредит, еуронесие ( а?ылш. eurocredit ;) Дамы?ан елдерд?? ?р? коммерциялы? банктер? , еуровалюталы? рыногы есеб?нен ?сынатын халы?аралы? ?арызы .

Еурооблигациялар [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Еурооблигациялар ( а?ылш. eurobonds ;) Еурорыноктан ?за? мерз?мд?к ?арыз алу кез?нде ?арыз алушы шы?аратын борышты? м?ндеттеме; ??нды ?а?аздарды? б?р т?р?. Оларда ?арыз сомасы, датасы ж?не оны т?леу шартына ?атысты а?парат болады.

Еурорынок [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Еурорынок ( а?ылш. Euromarket, Eurocurrency market ;) Операциялар еуровалюта т?р?нде ж?зеге асырылатын несиел?к капиталды? халы?аралы? нар?ы.

Еурочек [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Еурочек ( а?ылш. Eurocheque Card ) ≪Еурочек≫ еуропалы? банк ж?йес?н?? ?атысушы елдер?н?? кез келген?нде т?лемге ?абылданатын чектер . Еурочектерд? енд?ру ма?саты ? туристерге ?ызмет к?рсетуд? жа?сарту. Банктер еурочектерд? оны? иес?не ешб?р алдын ала а?ша жарнасынсыз беред? ж?не б?р ай мерз?мге дей?н, банк?л?к кредит есеб?нен т?ленед?. Еурочект? т?лейт?н банк, б?л ?ш?н комиссиялы? а?ша алады. [1]

Б?ры??ай валютаны енг?зуд?? салдары [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

К?птеген елдерде орта? валютаны ?олдануды? м?ше елдер ?ш?н арты?шылы?тары да, кемш?л?ктер? де бар. Еуроны? енг?з?лу?н?? ?серлер? туралы ?рт?рл? п?к?рлер бар. Осы ?серлерд?? к?пш?л?г?н т?с?ну ж?не ба?алау ?ш?н к?п жылдар ?ажет. К?птеген теориялар мен болжамдар бар.

Конверсиялы? транзакциялар?а байланысты шы?ындарды жою [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Еуроны? ма?ызды арты?шылы?тарыны? б?р? валюта ба?амдарына байланысты т?уекелдерд? азайту болып табылады, б?л елдер арасында инвестициялауды же??лдетед?. Валютаны? б?р-б?р?не ?арсы ауыт?у ?ауп? ?р?ашан ?з?н?? валюталы? айма?ынан тыс инвестицияларды, т?пт? импорт/экспортты компаниялар ?ш?н де, жеке т?л?алар ?ш?н де ?те ?ау?пт? жасады. Валюта ба?амыны? ?олайсыз ?згеру?не байланысты потенциалды пайда шы?ын?а айналуы м?мк?н. Н?тижес?нде к?птеген инвесторлар мен импорттаушылар/экспорттаушылар б?л т?уекелд? ?абылдау?а немесе ?з инвестицияларын хеджирлеуд? ?олдану?а м?жб?р болды, б?л ?лтты? валюта айма?ынан тыс инвестицияларды тартымды етед?. Еуроайма?ты? ??рылуы айырбас ба?амыны? т?уекелдер?нен бос инвестиция к?лем?н айтарлы?тай арттырады. Еуропалы? экономика ?шк? еуропалы? экспорт?а ?атты т?уелд? бол?анды?тан, б?л ?серд?? пайдасын асыра ба?алау м?мк?н емес. Атап айт?анда, ?лтты? валюталары д?ст?рл? т?рде валюта ба?амыны? ?атты ауыт?уына ?шыра?ан елдер ?ш?н (мысалы, Жерорта те??з? елдер?) ?те ма?ызды.

Сонымен ?атар, м?ндай ?сер не??рлым либералды нары?тары бар елдерге инвестицияны к?бейт?п, нары?тар ?ата?ыра? елдерде оны азайтуы ы?тимал. Кейб?реулер пайда к?рш? елдерге т?сед? деп ?ау?птенед?, соны? салдарынан д?ст?рл? ?леуметт?к ба?дарламаларды ?ыс?арту?а тура келед?.

Конверсиялы? транзакциялар?а байланысты шы?ындарды жою [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Б?ры??ай валютаны? енг?з?лу?мен б?рын жеке т?л?алардан да, коммерциялы? ?йымдардан да алынатын ?аражатты б?р валютадан ек?нш? валюта?а аудару ?ш?н банктер алатын алымдар алынып тасталды. Б?дан ?рб?р транзакция бойынша ?немдеу аз бол?анымен, жасал?ан мы?да?ан транзакцияларды ескере отырып, б?л Еуропа экономикасында айналымда?ы ?аражатты? айтарлы?тай ?су?н ?амтамасыз етед?.

Электронды? т?лемдер ( кредитт?к картасы , дебетт?к карталар ж?не банкоматтар ) ?ш?н еуроайма?та?ы банктер ?аз?рг? уа?ытта еуроайма?та?ы халы?аралы? т?лемдер ?ш?н б?р елдег? т?лемдермен б?рдей комиссияларды алуы керек. Франция банктер? халы?аралы? т?лемдер ?ш?н Францияда ?ол жет?мд? емес ?д?с онлайн-банкинг ар?ылы жасал?ан транзакцияларды ?оспа?анда, барлы? транзакциялар?а (?лтты? ж?не халы?аралы?) комиссиялар салу ар?ылы б?л ережен? айналып ?тт?. Осылайша, француз банктер? халы?аралы? транзакциялар ?ш?н ?лтты? операциялар?а ?ара?анда жо?ары комиссияларды алуды жал?астыруда.

Еуро резервт?к валюта рет?нде [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Еуро ?аз?рг? уа?ытта ек?нш? е? к?п ?олданылатын резервт?к валюта болып табылады. 1999 жылы еуро енг?з?лгеннен кей?н б?л валюта есеп айырысу мен жина?тау ?ш?н пайдаланыл?ан нем?с маркасынан, француз франк?нен ж?не бас?а еуропалы? валюталардан есептеулер мен резервтердег? ?лест? ?ш?нара м?ра етт?. Содан бер? еуроны? ?лес? т?ра?ты т?рде ?ст?, ?йткен? орталы? банктер ?здер?н?? резервтер?н ?ртараптандыру?а тырысады. ФРЖ-ны? б?рын?ы басшысы Алан Гринспан 2007 жылды? ?ырк?йег?нде еуро А?Ш долларыны? ?лемдег? нег?зг? резервт?к валюта рет?нде орнын баса алатынын айтты. 2009 жылы орталы? банктерд?? халы?аралы? резервтер?ндег? еуроны? ?лес? рекордты? 28%-ды ??рады, ?з?рге одан асып т?скен жо?.

Валюталы? резервтердег? халы?аралы? жина?тар, % [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Валюталар 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
USD 59,0 62,1 65,2 69,3 70,9 70,5 70,7 66,5 65,8 65,9 66,4 65,7 64,1 64,1 62,1 61,8 62,3 61,1 61,0 63,1 64,2 64,0
EUR - - - - 17,9 18,8 19,8 24,2 25,3 24,9 24,3 25,2 26,3 26,4 27,6 26,0 24,7 24,3 24,4 22,1 19,7 19,7
DEM 15,8 14,7 14,5 13,8 - - - - - - - - - - - - - - - - - -
GBP 2,1 2,7 2,6 2,7 2,9 2,8 2,7 2,9 2,6 3,3 3,6 4,2 4,7 4,0 4,3 3,9 3,8 4,0 4,0 3,8 4,9 4,4
JPY 6,8 6,7 5,8 6,2 6,4 6,3 5,2 4,5 4,1 3,9 3,7 3,2 2,9 3,1 2,9 3,7 3,6 4,1 3,8 3,9 4,0 4,2
FRF 2,4 1,8 1,4 1,6 - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Еуроны? айналым?а енг?з?лу? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

?олма-?ол а?шасыз т?лемдерде еуро 1999 жылды? 1 ?а?тарында, ?олма-?ол а?шамен ? 2002 жылды? 1 ?а?тарында енг?з?лд?. Ек? ай ?ш?нде, я?ни 2002 жылды? 28 а?панына дей?н (б?л мерз?м за?мен ?ыс?артыл?ан Нидерланды, Франция ж?не Ирландияны ?оспа?анда) еуро мен еуроайма?та?ы ал?аш?ы елдерд?? ?лтты? банкноталары ?атар айналыста болды. ?тпел? кезе? ая?тал?аннан кей?н ?лтты? банкноттар толы?ымен еуро?а ауыстырылды ж?не за?ды т?лем ??ралы болудан ?алды. Еуроайма??а 2002 жылдан кей?н к?рген елдерде ?тпел? кезе? ек? апта?а дей?н ?ыс?арды. ?олма-?ол еуро Еуропалы? Ода?ты? 20 (27 ел?н??) ?лтты? валютасын алмастырды.

Еуропалы? Ода? туралы шарт?а ?ол ?ою кез?нде (1992 ж.) ?лыбритания мен Дания арнайы хаттамада ЕО-ны? Экономикалы? ж?не Валюталы? Ода?ыны? орта? валюта енг?зуд? к?здейт?н ?ш?нш? кезе??не ?тпеу ???ы?ын белг?лед?. Швеция мен Данияда референдум ?т?п, онда к?пш?л?к еуроны ?абылдау?а ?арсы дауыс берд?. 2013 жылды? наурызында Швецияны? ?аржы министр? Андерс Борг Швецияда еуроны енг?зу жоспары жо? екен?н м?л?мдед?.

Литва 2007 жылы еуро?а ?туд? жоспарла?ан болатын, б?ра? инфляцияны? Маастрихт критерийлер?нен с?л асып кету?не байланысты к?шуд? кей?нге ?алдыру?а тура келд? ж?не ол еуроны тек 2015 жылды? 1 ?а?тарында енг?зд?. Латвия да?дарыс бастал?аннан кей?н ?ата? ?немдеу саясатыны? н?тижес?нде ?ана барлы? ?ажетт? критерийлерд? орындай алды ж?не 2014 жылды? 1 ?а?тарында еуроайма??а ?осылды. Эстония барлы? Маастрихт критерийлер?н ертерек орындап, 2011 жылды? 1 ?а?тарында Еуроайма??а ?осылды. Литваны? 2015 жылды? 1 ?а?тарынан бастап еуро?а ?ту?н Еуропалы? Орталы? банк пен Еуропалы? комиссия Маастрихт критерийлер?не с?йкест?г? туралы жылды? есепте ма??лдады, ал ?орытынды кел?с?м бер?лд? ж?не айырбас ба?амы ш?лдеде ЕО Министрлер Ке?ес?мен бек?т?лд?. 2014

Болгария мен Хорватия ERM-2-ге 2020 жылды? 10 ш?лдес?нде ?осылды. Хорватия еуроны 2023 жылды? 1 ?а?тарында ?абылдады.

Еуро?а к?шу ?ш?н елд?? Еуропалы? валюта ба?амы-2 механизм?не ек? жылды? м?шел?г? ?ажет. ?аз?рг? ERM-2 м?шелер? Болгария мен Дания болып табылады. Болгария еуро?а 2024 жылды? 1 ?а?тарында ауысуды жоспарла?ан, б?ра? 2023 жылды? а?панында к?шуд? 2025 жылды? 1 ?а?тарына ?алдыру туралы шеш?м ?абылданды. Румыния 2024 жылы ERM-2-ге ?атысу?а ?т?н?м бер?п, 2029 жыл?а ?арай еуро?а ?туд? жоспарлап отыр. Мажарастан , Польша ж?не Чехия еуро?а к?шуд? 2023 жылы бастауды жоспарлап отыр?ан жо?.

Мемлекет Валюта предшественниг? Валютаны ?згерту к?н?

1 ?а?тар

Еуроайма?
Австрия австриялы? шиллинг 1999
Бельгия бельгиялы? франк 1999
Германия нем?с маркасы 1999
Ирландия ирландиялы? фунт 1999
Испания испанды? песета 1999
Италия итальянды? лира 1999
Люксембург люксембург франк 1999
Голландия голландиялы? гульден 1999
Португалия португал эскудосы 1999
Финляндия фин маркасы 1999
Франция француз франк 1999
Греция грек драхмасы 2001
Словения словения толары 2007
Кипр кипр фунты 2008
Мальта мальталы? лира 2008
Словакия словакиялы? коруна 2009
Эстония эстониялы? крон 2011
Латвия латвия латтары 2014
Литва литва литастары 2015
Хорватия хорват кунасы 2023
Еуроны ресми т?рде ?олданатын ЕО-?а к?рмейт?н елдер
Андорра француз франк

испанды? песета

1999 (Бейресми)

1 с?у?р (Кел?с?м)

Ватикан итальянды? лира

ватикан лирасы

сан-Марино лирасы

1999
Монако монегаск франк? 1999
Сан-Марино сан-марино лирасы 1999
ЕО-?а м?ше ж?не еуроны енг?зуд? жоспарлап отыр?ан елдер.
Болгария болгар лев? 1 ?антар 2025
Мажарастан мажар форинт? мерз?м? белг?ленбеген
Дания даниялы? крон жоспарланба?ан
Польша поляк злотиясы мерз?м? белг?ленбеген
Чехия чех крон мерз?м? белг?ленбеген
Румыния румын лей? 2029 жыл
Швеция швед кронасы жоспарланба?ан
Еуроны бейресми т?рде ?олданатын елдер.
Черногория нем?с маркасы 2002
Косово нем?с маркасы 2002

Ба?а паритет? [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

Б?ры??ай еуропалы? валютаны енг?зуд?? та?ы б?р ?сер? ба?ада?ы айырмашылы? - атап айт?анда, ба?а де?гей?нде - азаюы керек. Ба?а айырмашылы?тары арбитражды тудыруы м?мк?н, я?ни ба?а айырмашылы?ын пайдалану ?ш?н елдер арасында?ы тауарларды? алыпсатарлы? саудасы. Б?ры??ай валютаны енг?зу еуроайма?та?ы ба?аларды те?ест?ред? ж?не б?секелест?кт?? к?шею?не немесе компанияларды? б?р?гу?не ?келед? деп к?т?луде, б?л инфляцияны тежеп, осылайша т?тынушылар?а пайда ?келед?. Сол сия?ты, шекаралар ар?ылы ба?аны? ашы?ты?ы т?тынушылар?а т?мен ба?амен сапалы ?н?мд? немесе ?ызметт? табу?а к?мектесу? керек.

Банкноттарды жою [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

500 еуролы? банкнот

Бес ж?з еуро ?аз?рг? уа?ытта еуро билеттер?н?? е? жо?ары номиналы болып табылады. Сонымен ?атар, б?л банкнот ?лемдег? е? ?ымбат банкноталарды? б?р? болып табылады. Б?ра? со?ан ?арамастан б?л банкноттарды шы?ару 2014 жылы то?татылды. 2016 жылды? 4 мамырында ЕОБ Бас?арушы ке?ес? 2018 жылды? со?ында 500 еуролы? банкноттарды? шы?арылымы то?татылатынын хабарлады, ?с ж?з?нде эмиссия?а тыйым салу 2019 жылды? 27 с?у?р?нде к?ш?не енд?. Шы?арылымны? то?татылуына 500 еуролы? банкноттарда?ы ?р? сомада?ы а?шаны? ы?шамды?ы мен ша?ын массасы ы?пал етет?н за?сыз ?аржылы? операциялар?а (а?шаны жылыстату, салы? т?леуден жалтару, терроризмд? ?аржыландыру) ?арсы к?рес себеп болып отыр (салыстыру ?ш?н, е? ?лкен номиналда?ы долларлы? вексельдердег? баламалы сома 100 доллар салма?ы 6 есе арты?). Осы уа?ыт?а дей?н шы?арыл?ан барлы? банкноттар айналыста ?олданыла беред? ж?не за?ды т?лем ??ралы болады.

Дерекк?здер [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]

  1. Орысша-?аза?ша за?ды? т?с?нд?рме с?зд?к-аны?тамалы?. ? Алматы: ≪Жет? жар?ы≫ баспасы, 2008 жыл. ISBN 9965-11-274-6

Та?ы ?ара?ыз [ ??деу ?| ?айнарын ??деу ]