Cithakan:Infobox Language/IPA notice
| Basa Turki
|
| Dituturake ing
|
Turki
,
Bulgaria
,
Makedonia
,
Romania
,
 Siprus Utara
,
Yunani
,
 Irak
,
Suriah
,
[1]
 Azerbaijan
,
[2]
 Jerman
,
Cithakan:PRA
,
Walanda
,
Austria
,
 Uzbekistan
,
Cithakan:BRI
,
Amerika Sarekat
,
 Belgi
,
Cithakan:SWI
,
Italia
|
| Wilayah
|
Anatolia
,
Siprus
,
Balkan
,
Kaukasus
,
Eropa Tengah
,
Eropa Kulon
|
| Gunggung panutur
|
70-100 juta
|
| Rumpun basa
|
Cithakan:Infobox Language/genetic2
|
| Status resmi
|
| Basa resmi ing
|
Turki
,
 Siprus
,
Siprus Utara
,
Makedonia
,
 Kosovo
|
| Regulated by
|
|
| Kodhe basa
|
| ISO 639-1
|
tr
|
| ISO 639-2
|
tur
|
| ISO 639-3
|
tur
|
Basa Turki
kagolong
basawangsa Turki
paling kulon, lan kanthi gunggung penutur paling akeh yen dibandingake karo basa-basa Turki liyane.
Basa Turki wiwitane saka
Asia Tengah
yaiku golongan sing diarani golongan Oguz sing pindhah-pindhah nganti tekan jazirah
Anatolia
,
Asia Cilik
. Basa cawang Oguz iki samsaya suwe banjur owah. Golongan Oguz iki nyebar wiwit Anatolia nganti
Supitan Bosporus
. Golongan sing nggawa basa iki yaiku golongan
Seljuk
ing abad kaping 10. Miwiti Islam dianut masarakat Turki, basa Turki ing wewengkon Anatolia wiwit nyerep maneka kosakata saka
basa Arab
lan
basa Persi
. Basa Turki sabanjure ing abad 15 nggayuh puncak kejayaane ing mangsa
Kalipah Usmaniyah
. Ing jaman Usmaniyah iki, basa Turki ditulis nganggo sajinis
Aksara Arab
. Nanging, wiwit taun 1928,
Mustafa Kemal Ataturk
, sing diwanuhi minangka bapak Turki Sekuler ngupaya nggawa Turki dadi modheren lan ngganti kabeh pangeja basa Turki nganggo
aksara Latin
.
Basa Turki iku anggota cawang saka
Basa-basa Turki
, sing dumadi saka
basa Turki Gagauz
lan
basa Turki Khorasani
. Kagolong subklompok
Turki Kidul
, sing kagolong sajeroning golongan
basa Ural-Altai
utawa
basa Turkik
.
Basa Turki dituturake ing Turki lan 35 nagara liyane. Basa iki dituturake ing
Bulgaria
watara 1 yuta jiwa,
Ellas
watara 100 ewu jiwa,
Republik Turki Siprus Lor
watara 18% sing ndunungi
Siprus
,
Makedonia
watara 86.591 jiwa,
Rumania
ing kawasan Dobruja lan
Uzbekistan
, basa iki uga karan basa
Osmanli
.
Basa Turki dadi basa resmi ing
Turki
lan
Republik Turki Siprus Lor
. Saliyane iku, uga diajarake ing pawiyatan-pawiyatan pariklumpuk (Ind: komunitas) Turki ing
Bulgaria
,
Ellas
,
Makedonia
lan
Rumania
.
Basa Turki kaperang dadi sawatara carabasa, kaya dene carabasa
Danubia
sing dituturake ing tlatah
Balkan
,
Gaziantep
,
Sanliurfa
,
Edirne
,
Razgrad
,
Dinler
,
Rumelia
,
Karamanli
lan
Eskisehir
.
Ing jaman
Kalipah Usmaniyah
, basa Turki ditulis nganggo sajinis
Aksara Arab
, nanging wiwit taun 1928, basa Turki ditulis nganggo
Aksara Latin
sing diowahi, contone ana ing aksara c, ?, ı, o, lan u.
Aksara Wyanjana Turki : Aksara Wyanjana Jawa
H : Ha
N : Na
C : Ca
R : Ra
K : Ka
S : Sa
? : Sya (?a)
V : Va
L : La
P : Pa
F : Fa
D : Dha
C : Ja
J : Zya (?a)
Y : Ya
M : Ma
G : Ga
? : Gha
B : Ba
T : Tha
Aksara Swara Turki : Aksara Swara Jawa
A : Ah
? : I
I : U
U : U
U : U
E : E
O : O
O : Œ
Aturan Wilujeng
Merhaba: Wilujeng
Selam: Wilujeng (kasar)
Gunaydın: Wilujeng enjing
?yi gunu: Wilujeng siyang/sore
?yi ak?amlar: Wilujeng sore/dalu
?yi geceler: Wilujeng dalu
Gule gule: Dhadhah
Goru?uruz: Wilujeng pirsa malih
Te?ekkur ederim: Matur nuwun
Rica ederim: Sami-sami
Afferdersin: Nuwun sewu, nyuwun pangapunten
Tetembungan Purusa
Ben: aku/kula
Sen : kowe
Siz: kowe kabeh/panjenengan
O: dheweke/barang iku
Angka
Bir: siji
Iki: loro
Uc: telu
Dort: telu
On: papat
Yirmi: rongpuluh