Ur Wikipediu, frjalsa alfræðiritinu
Spænska borgarastyrjoldin
|
---|
Hluti af
millistriðsarunum
|
Rettsælis fra efra vinstra horni: Meðlimir i 11. alþjoðaherdeildinni i
orrustunni við Belchite
;
Granollers
eftir sprengjuarasir italska flughersins arið 1938; sprengjuarasir a flugvoll i
Spænska Marokko
; hermenn lyðveldissinna i
umsatrinu um Alcazar
; hermenn þjoðernissinna við stjorn loftvarnabyssu;
Lincoln-herfylkið
|
Dagsetning
| 17. juli 1936 ? 1. april 1939
(2 ar, 8 manuðir, 2 vikur og 1 dagur)
|
---|
Staðsetning
| |
---|
Niðurstaða
|
Sigur
þjoðernissinna
|
---|
|
Striðsaðilar
|
---|
Lyðveldissinnar
|
Þjoðernissinnar
|
Leiðtogar
|
---|
|
|
Fjoldi hermanna
|
---|
Mannafli arið 1936:
[1]
- 446.800 hermenn
[2]
- 31 skip
- 12 kafbatar
- 13.000 sjoliðar
Mannafli arið 1938:
[3]
- 450.000 fotgonguliðar
- 350 flugvelar
- 200 skriðdrekar
- 59.380 erlendir sjalfboðaliðar
- 3.015 soveskir tæknimenn
- 772 soveskir flugmenn
|
Mannafli arið 1936:
[4]
- 58.000 hermenn
- 68.500 logreglumenn
- 16 skip
- 7.000 sjoliðar
[5]
Mannafli arið 1938:
[6]
- 600.000 fotgonguliðar
- 600 flugvelar
- 290 skriðdrekar
|
Mannfall og tjon
|
---|
- 110.000 drepnir i virkum atokum (þ. a m. aftokur)
[7]
[9]
100.000-200.000 obreyttir borgarar drepnir a yfirraðasvæði þjoðernissinna
[11]
[12]
|
- 90.000 drepnir i virkum atokum
[7]
[9]
50.000-72.000 obreyttir borgarar drepnir innan yfirraðavæðis lyðveldissinna
|
U. þ. b. 400.000?450.000 drepnir alls
|
Spænska borgarastyrjoldin
var
borgarastyrjold
hað a
Spani
, sem stoð fra
1936
til
1939
. Tildrog hennar voru þau, að
lyðræðislega
kjorin, vinstrisinnuð
rikisstjorn
lyðveldisins
Spanar
vildi framkvæma þjoðfelagsbreytingar i samræmi við stefnu sina, en
falangistar
neituðu að sætta sig við þær, svo herforingjar sem voru a þeirra bandi hofu uppreisn.
Rikisstjornin
naut einkum stuðnings verkamanna i borgum,
sosialdemokrata
,
kommunista
,
anarkista
og
Baska
, en uppreisnarmenn nutu einkum stuðnings hersins,
kirkjunnar
og landeigenda.
Striðið varði i þrju ar, og gekk a ymsu.
Vesturveldin
?
Bretland
,
Frakkland
og
Bandarikin
? settu vopnasolubann a Span, og toldu sist þorf a þvi að senda meira af vopnum til lands sem þegar logaði i ofriði.
Oxulveldin
Þyskaland
og
Italia
studdu hins vegar uppreisn falangista, enda verulegur skyldleiki þeirra við þyska
nasismann
og italska
fasismann
.
Sovetrikin
studdu lyðveldið eftir atvikum, en hofðu hvorki tok a að blanda ser beint i striðið ne að veita lyðveldissinnum nægan stuðning til þess að vinna það.
Mikill fjoldi manna fra oðrum londum tok samt þatt i Spanarstriðinu sem sjalfboðaliðar, oftast með her lyðveldisins. Þjoðverjar og
Jugoslavar
attu flesta fulltrua, en Frakkar, Bretar, Bandarikjamenn, Albanir, Italar og fleiri lika. Þeir sem komu fra londum þar sem fasismi rikti borðust oft i oþokk yfirvalda i heimalandinu, og attu stundum vandræði yfir hofði ser þegar þeir sneru heim. Tæpast nema þrir
Islendingar
toku þatt i Spanarstriðinu.
Arið
1939
lauk styrjoldinni með algerum sigri falangista. Foringi þeirra,
Francisco Franco
, varð einræðisherra yfir Spani og rikti til dauðadags. Fra þvi lyðveldissinnar topuðu striðinu, hafa mismunandi fylkingar þeirra kennt hver annarri um, ekki sist annars vegar anarkistar og kommunistar, en hins vegar
stalinistar
og
trotskiistar
.
- ↑
POUM barðist i spænsku borgarastyrjoldinni fra 17. juli 1936 til 16. juni 1937, en samtokin voru siðan bonnuð og leyst upp af stjorn Alþyðufylkingarinnar undir stjorn
Juans Negrin
forsætisraðherra að tilstuðlan
Josefs Stalin
,
Komintern
og
spænska kommunistaflokksins
.
- ↑
Euzko Gudarostea barðist i styrjoldinni fra 17. juli 1936 þar til herliðið gafst upp fyrir hinu italska
Corpo Truppe Volontarie
með
Santona-samkomulaginu
þann 24. agust 1937.
- ↑
Eini loglegi stjornmalaflokkurinn fra og með 1937, samruni annarra hreyfinga þjoðernissinna.
- ↑
4,0
4,1
4,2
4,3
1936?1937, rann siðan inn i
FET y de las JONS
.
- ↑
?Republican Army in Spain“
.
Spartacus Educational
.
- ↑
Larrazahal, R. Salas.
?Aspectos militares de la Guerra Civil espanola“
. Afrit af
upprunalegu
geymt þann 19. mars 2022
. Sott 11. september 2018
.
- ↑
Thomas (1961), bls. 491.
- ↑
?The Nationalist Army“
.
Spartacus Educational
.
- ↑
?Warships of the Spanish Civil War (1936?1939)“
.
kbismarck.com
.
- ↑
Thomas (1961), bls. 488.
- ↑
7,0
7,1
Thomas, Hugh.
The Spanish Civil War
.
Penguin Books
. London. 1977 (and later editions).
- ↑
9,0
9,1
Simkin, J. (2012).
"Spanish Civil War"
.
The Spanish Civil War Encyclopedia
(Ser. Spanish Civil War). University of Sussex, Spartacus Educational E-Books.
- ↑
Maestre, Francisco; Casanova, Julian; Mir, Conxita; Gomez, Francisco (2004). Morir, matar, sobrevivir: La violencia en la dictadura de Franco. Grupo Planeta.
ISBN 978-8484325062
.
- ↑
Jackson, Gabriel (1967). The Spanish Republic and the Civil War, 1931?1939. Princeton University Press.
ISBN 0691007578
.