Fyrir romverska guðinn, sja Saturnus (guð) .

Saturnus

Saturnus i rettum litum. Mynd fra Cassini .
Einkenni sporbaugs [4] [5]
Viðmiðunartimi J2000.0
Solnand	1.353.572.956 km 9,04807635 AU
Solfirrð	1.513.325.783 km 10,11595804 AU
Halfur langas	1.433.449.370 km 9,58201720 AU
Miðskekkja	0,055723219
Umferðartimi	10.759,22 d 29,4571 ar 24.491,07 Saturnusdagur [1]
Solbundinn umferðartimi	378,09 dagar [2]
Meðal sporbrautarhraði	9,69 km/s [2]
Meðalbrautarhorn	320,346750°
Brautarhalli	2,485 240° miðað við solbaug 5,51° miðað við miðbaug solar 0,93° miðað við fastaslettu [3]
Rishnutslengd	113,642811°
Stoðuhorn nandar	336,013862°
Tungl	~200 hafa sest (62 a fostum sporbrautum, þar af 53 sem hafa verið nefnd)
Eðliseinkenni
Miðbaugsgeisli	60.268 ± 4 km [6] [7] 9,4492 jarðir
Heimskautageisli	54.364 ± 10 km [6] [7] 8,5521 jarðir
Polfletja	0,09796 ± 0,00018
Flatarmal yfirborðs	4,27×10 10 km² [7] [8] 83,703 jarðir
Rummal	8,2713×10 14 km 3 [2] [7] 763,59 jarðir
Massi	5,6846×10 26 kg [2] 95,152 jarðir
Þettleiki	0,687 g/cm 3 [2] [7] (lettari en vatn )
Þyngdarafl við miðbaug	10,44 m/s² [2] [7] 1,065 g
Lausnarhraði	35,5 km/s [2] [7]
Snuningshraði við miðbaug	9,87 km/s [7] 35.500 km/h
Mondulhalli	26,73° [2]
Stjornulengd norðurpols	40,589° [6]
Stjornubreidd norðurpols	83,537° [6]
Endurskinshlutfall	0,342 (Bond) 0,47 (gagnskin) [2]
Yfirborðshiti lægsti meðal hæsti við 1 bar 134  K [2] við 0,1 bar 84 K [2]
Syndarbirta	+1.47 to ?0.24 [10]
Syndarþvermal	14,5"?20,1" [2] (fyrir utan hringa)
Lofthjupur [2]
Stigulshæð	59,5 km
Samsetning	~96% vetni (H 2 ) ~3% helin ~0,4% metan ~0,01% ammoniak ~0,01% sameindir vetnis og tvivetnis (HD) 0,0007% etan Is : ammoniak vatn ammoniakshydrosulfið (NH 4 SH)

Saturnus er sjotta reikistjarnan fra solu . Hann er næststærsta reikistjarna solkerfisins og einn af gasrisunum . Radius planetunnar er að meðaltali niu og halfum sinnum meiri en radius jarðar. ^{[11] [12]} Hann hefur aðeins einn attunda af þettleika jarðar, en vegna stærðar sinnar hefur hann 95 sinnum meiri massa. ^{[13] [14] [15]}

Likt og Jupiter er Saturnus að mestu leyti ur vetni (75%) og helini (25%), vatni , metani , ammoniaki og bergi , og er þvi svipaður að samsetningu og upprunalega geimþokan sem solkerfið myndaðist ur. Innviðum Saturnusar svipar til innviða Jupiters. Þeir eru kjarni ur bergi, lag ur fljotandi vetni og lag ur vetni i sameindaformi . Ymis afbrigði af is eru einnig til staðar.

Saturnus er með kjarna ur jarn- nikkelblondu og bergi ( kisli og surefni ). Umhverfis kjarnann er fljotandi lag af vetnismalmi , millilag ur fljotandi vetni og helini , og loks ytra gaslag. Ammoniakskristallar i lofthjupi Saturnusar gefa stjornunni ljosgult yfirbragð. Talið er að rafstraumur i vetnismalmslaginu bui til segulsvið sem er veikara en segulsvið jarðar, en hefur 580 sinnum meira segulvægi vegna stærðarmunar. Styrkur segulsviðs Saturnusar er um einn tuttugasti af styrk segulsviðs Jupiters. ^[16] Ysta lag lofthjupsins er moðukennt og an sterkra andstæðna. Vindhraði a Saturnusi getur nað 1.800 km/klst, sem er meira en a Jupiter en minna en a Neptunusi. ^[17]

Helsta einkenni Saturnusar eru hringir sem eru mjog umfangsmiklir og aðallega ur is og grjoti . Saturnus er með 83 þekkt tungl a braut um sig, ^[18] þar af 53 sem hafa fengið opinber nofn. Þa eru ekki meðtalin hundruð smatungla i hringjunum. Stærsta tungl Saturnusar, og það stærsta i solkerfinu, er stærra en Merkur þott það se massaminna. Það er eina tunglið i solkerfinu sem er með lofthjup að raði. ^[19] Þyngdarkraftur við yfirborð er aðeins litið eitt sterkari en a jorðinni. Maður sem vegur 100 kilo a jorðinni myndi vega 115 kilo a Saturnusi ef það væri hægt að standa a yfirborðinu.

Heiti [ breyta | breyta frumkoða ]

Saturnus heitir eftir romverska guðinum Saturnusi , sem var guð auðæfa og landbunaðar. I grisku var stjarnan nefnd eftir titaninum Kronosi og stjornutaknið fyrir Saturnus er myndað ur grisku stofunum kappa og hro ( kr fyrir Kronos). ^[20] Seinna var þverstriki bætt við. I kinverskri , japanskri , koreskri og vietnamskri menningu er hun kolluð ?Jarðstjarnan“, byggt a frumefnunum fimm .

Romverjar nefndu sjounda dag vikunnar eftir Saturnusi, Saturni dies , sem varð heiti hans a ensku, Saturday . ^[21]

Tilvisanir [ breyta | breyta frumkoða ]

Tenglar [ breyta | breyta frumkoða ]

• Stjornufræðivefurinn: Saturnus
• Stjornufræðivefurinn: Hringar Saturnusar

   Þessi stjornufræði grein er stubbur . Þu getur hjalpað til með þvi að bæta við greinina .