Kenneth Joseph Arrow (23. agust 1921 - 21. februar 2017) var bandariskur hagfræðingur, rithofundur, stjornmalafræðingur og stærðfræðingur. Hann vann Nobelsverðlaunin i hagfræði arið 1972 asamt John Hicks .

Arrow spilaði stort hlutverk i nyklassiskri kenningu hagfræðinnar a eftirstriðsarum seinni heimsstyrjaldarinnar. Merkustu verk Arrow eru framlog hans til almannavalfræði og þa einna helst með Þversogn Arrows (e. Arrow’s impossibility theorem) og verk hans við heildarjafnvægisgreiningu. ^[1]

Æviagrip [ breyta | breyta frumkoða ]

Arrow fæddist þann 23. agust 1921 i New York. Foreldrar Arrows, Lillian Greenberg og Harry Arrow, voru af rumenskum uppruna. Arrow atti eina systur, Anita Summers, sem var einnig hagfræðingur. Fjolskylda Arrows var mjog stuðningsrik við menntun hans. ^[2]

Arrow utskrifaðist ur Townsend Harris High School i Queens, New York. I framhaldi oðlaðist hann Bachelor graðu i stærðfræði ur City College of New York arið 1940. I juni 1941 utskrifaðist Arrow með meistaragraðu ur Columbia University en þar lærði hann undir stærðfræðingnum og hagfræðingnum Harold Hotelling sem styrði Arrow ut i hagfræði. ^{[2] [3]}

Arrow giftist konu sinni, Selma Schweitzer, arið 1947. Schweitzer utskrifaðist ur hagfræði ur Haskolanum i Chicago en starfaði seinna meir sem geðlæknir. Schweitzer lest arið 2015 og attu þau Arrow saman tvo syni, þa David Michael (f. 1962) og Andrew Seth (f. 1965). ^[3]

Arrow lest a heimili sinu i Palo Alto i Kaliforniu þann 21. februar 2017 95 ara að aldri. ^[1]

Akademiskur ferill [ breyta | breyta frumkoða ]

A arunum 1946 - 1949 varði Arrow timanum sinum sem framhaldsnemi við Columbia University og við rannsoknarvinnu i Cowles Foundation for Reasearch in Economics i Haskolanum i Chicago . A sama tima starfaði hann einnig sem lektor i hagfræði i Haskolanum i Chicago. Seinna meir for hann ur Chicago og hof að kenna i Stanford og kenndi þar bæði hagfræði og tolfræði. ^[1]

Arið 1951 hlaut Arrow doktorsgraðu fra Columbia . Eftir það hof hann starfa hja rikinu innan efnahagsraðgjafanefndar asamt Robert Solow . Arið 1968 hætti Arrow hja Stanford og hof kennslu sina i Harvard , en a þeim tima hlaut hann Nobelsverðlaun i hagfræði. ^[1]

Fimm af fyrrverandi nemum Arrows hafa hlutið Nobelsverðlaun og ma þar nefna: John Harsanyi , Eric Maskin , Roger Myerson , Michael Spence og Joseph E. Stiglitz . ^[1]

Framlog til Hagfræði [ breyta | breyta frumkoða ]

Þversogn Arrows [ breyta | breyta frumkoða ]

Arrow setti fram þa kenningu að an þess að samþykkja samanburð þeirra mismunandi stiga nytja sem fullnægja einstaklingum er omogulegt að mota felagslega forgangsroðun sem fullnægir ollum eftirfarandi skilyrðum: einræðisleysi, einstaklingsfullveldi, einrom, frelsi fra oviðkomandi valmoguleikum og serstaða stoðu hopa. ^[1]

Þversognin teygir sig inn i almannavalfræði og kenningar um rettlæti sem og kosningakenningar.

Almenn jafnvægiskenning [ breyta | breyta frumkoða ]

Vinna eftir Arrow og Gerard Debreu og a sama tima vinna eftir Lionel McKenzie gafu fyrstu strangar sannanir fyrir tilvist markaðsjofnunarjafnvægi. Debreu vann Nobelsverðlaunin i hagfræði arið 1983 fyrir sitt framlag. Arrow helt afram með likan Debreu og bætti við það til að na yfir ovissu. Arrow?Debreu likanið er almennt jafnvægislikan. Þar er fullyrt að samkvæmt akveðnum efnahagslegum forsendum verði að vera verðsett þannig að heildarframboð muni vera jafnt samanlagðri eftirspurn eftir hverri voru i hagkerfinu. Adam Smith og rit hans Auðlegð þjoðanna hafði mikil ahrif a hvernig Arrow nalgaðist almennu jafnvægiskenninguna. Auðlegð þjoðanna var skrifuð arið 1776 og er greining a aukningu hagvaxtar sem verkaskiptingin færi fram. ^[1]

Heimildir [ breyta | breyta frumkoða ]