Heimsmeistaramot landsliða i knattspyrnu karla 2022
eða
HM 2022
for fram i
Katar
dagana
20. november
til
18. desember
. Þetta var
heimsmeistarakeppni
numer 22 og su fyrsta sem haldin var i
Miðausturlondum
og aðeins onnur sem fram for i
Asiu
. Flestar fyrri keppnir hafa farið fram að sumarlagi en vegna þrugandi hita a
Arabiuskaga
a þeim arstima var keppnin haldin að vetrarlagi. Valið a gestgjofunum var harðlega gagnrynt af ymsum mannrettindasamtokum.
Akvorðunin um val a gestgjofum a
HM 2018
og HM 2022 for fram samtimis a arunum 2009 og 2010. I aðdraganda valsins akvað
FIFA
að hverfa fra fyrri stefnu um að lata gestgjafahlutverkið ganga fra einni heimsalfu til annarrar. Þess i stað var tekin su akvorðun að motið skyldi ekki haldið i somu alfu tvær keppnir i roð.
Alls stoðu þrettan þjoðir að samtals ellefu boðum. Tvær þeirra,
Mexiko
og
Indonesia
drogu sig þo til baka aður en a holminn var komið. Eftir stoðu
England
,
Russland
,
Astralia
,
Bandarikin
,
Katar
,
Suður-Korea
,
Japan
og sameiginleg boð
Spanar
og
Portugals
annars vegar en
Hollands
og
Belgiu
hins vegar. Meðan a umsoknarferlinu stoð fellu oll londin utan Evropu fra þvi að falast eftir keppninni 2018. Þvi varð ljost að umsoknirnar fjorar fra Evropu myndu bitast sin a milli um það mot en hinar fimm um keppnina 2022.
Russar unnu afgerandi sigur i kosningunni um keppnina 2018. Fengu niu atkvæði af 22 i fyrstu umferð og hreinan meirihluta, þrettan atkvæði i næstu umferð. Ollu ovæntara varð hins vegar að Katar hlaut ellefu atkvæði i fyrstu umferð i kosningunni um 2022. Suður-Korea kom næst með fjogur atkvæði, þa Bandarikin og Japan með þrju hvort og Astralir raku lestina með aðeins eitt atkvæði. I næstu umferð var Astralia felld ur keppni. Katar for ur ellefu atkvæðum i tiu. Bandarikin og Japan með fimm atkvæði, en Japan fell ur leik með aðeins tvo atkvæði. Enn var gengið til atkvæða og i þriðju umferð fekk Katar ellefu atkvæði a ny a meðan Bandarikin hlutu sex og Suður-Korea fimm. Þvi þurfti að gripa til hreinnar urslitakosningar þar sem Katar fekk fjortan atkvæði gegn tiu atkvæðum Bandarikjamanna.
Þessi niðurstaða kom morgum i opna skjoldu þar sem umsokn Katar var af morgum talin langsott i ljosi þess að landið er famennt og ekki hatt skrifað i heimsknattspyrnunni. Ljost var að alla leikvanga þyrfti að reisa fra grunni og mikil ovissa var um hvort unnt yrði að halda motið a hefðbundnum leiktima vegna veðurfars, þott skipuleggjendur segðust bjartsynir a að leysa mætti það með tæknilegum utfærslum. Þa gagnryndu ymis verkalyðs- og mannrettindasamtok staðarvalið harðlega og bentu a illa meðferð a farandverkafolki i landinu. Reiðibylgjan i kjolfar valsins atti sinn þatt i falli
Sepp Blatter
sem forseta FIFA, þott sjalfur hefði hann i raun ekki verið serstakur stuðningsmaður þess að motið færi fram i Katar. Itrekuðum krofum um að FIFA endurskoðaði akvorðun sina var ekki sinnt og akall um sniðgongu motsins skilaði litlum arangri.
32 þjoðir mættu til leiks fra sex heimsalfum.
Atta leikvangar i fimm borgum og bæjum voru notaðir a motinu.
Keppt var i atta riðlum, hverjum með fjorum keppnisliðum. Tvo efstu liðin foru i 16-liða urslit.
Nokkur ovissa var um styrkleika gestgjafaliðsins, sem varði morgum manuðum saman i æfingabuðum fyrir keppnina. Lið Katar olli vonbrigðum og varð fyrsta heimaliðið til að tapa ollum leikjum sinum. Hollendingar enduðu a toppnum með sjo stig, en mattu þo prisa sig sæli með jafntefli a moti Ekvador i miðjuleiknum. Senegal og Ekvador mættust svo i fjorugum urslitaleik um annað sætið þar sem afrisku meistararnir reyndust sterkari.
| Sæti
|
|
Lið
|
L
|
U
|
J
|
T
|
Sk
|
Fe
|
M.munur
|
Stig
|
| 1
|
 |
Holland
|
3
|
2
|
1
|
0
|
5
|
1
|
+4
|
7
|
| 2
|
 |
Senegal
|
3
|
2
|
0
|
1
|
5
|
4
|
+1
|
6
|
| 3
|
 |
Ekvador
|
3
|
1
|
1
|
1
|
4
|
3
|
+1
|
4
|
| 4
|
 |
Katar
|
3
|
0
|
0
|
3
|
1
|
7
|
-6
|
0
|
England for sannfærandi i gegnum riðilinn með niu mork skoruð, þratt fyrir markalaust jafntefli gegn Bandarikjunum i miðjuleiknum. Lið Wales a sinu fyrsta heimsmeistaramoti fra
arinu 1958
ollu stuðningsmonnum sinum miklum vonbrigðum og fengu m.a. a sig tvo mork i uppbotartima gegn Ironum. Iran hefði dugað jafntefli gegn Bandarikjamonnum til að komast i næstu umferð en mattu sætta sig við 1:0 tap þratt fyrir harða hrið að bandariska markinu i lokin.
| Sæti
|
|
Lið
|
L
|
U
|
J
|
T
|
Sk
|
Fe
|
M.munur
|
Stig
|
| 1
|
 |
England
|
3
|
2
|
1
|
0
|
0
|
2
|
+7
|
7
|
| 2
|
 |
Bandarikin
|
3
|
1
|
2
|
0
|
2
|
1
|
+1
|
5
|
| 3
|
 |
Iran
|
3
|
1
|
0
|
2
|
4
|
7
|
-3
|
3
|
| 4
|
 |
Wales
|
3
|
0
|
1
|
2
|
1
|
6
|
-5
|
1
|
Sigur Sadi-Araba a Argentinu i fyrsta leik riðilsins var af morgum talinn einhver sa ovæntasti i sogu HM. Þessi slæma byrjun slo Argentinumenn þo ekki ut af laginu og unnu þeir baða leikina sem eftir voru og nældu i toppsætið. Polverjar skriðu afram þratt fyrir 2:0 tap i lokaleiknum vegna hagstæðra urslita i viðureign Maxiko og Sadi-Arabiu. Mexiko sotti stift en hefði þurft að skora eitt mark til viðbotar til að komast afram a markatolu.
Buist var við þvi að barattan um toppsæti riðilsins stæði milli Frakka og Dana en annað kom a daginn. Danska liðið gerði markalaust jafntefli við Tunis i fyrsta leik og tapaði siðan naumlega fyrir Frokkum, sem voru komnir afram eftir tvær fyrstu umferðirnar. Astralir skelltu hins vegar Donum i lokaumferðinni og komust afram a kostnað Tunisbua sem satu eftir með sart ennið þratt fyrir að na að leggja heimsmeistarana i lokaleiknum.
Þjoðverjar virtust ætla að vinna vandræðalitinn sigur a Japonum i fyrsta leik en misstu 1:0 forystu niður i 1:2 tap. Sama dag unni Spanverjar einn af stærri sigrum HM-sogunnar þegar þeir flengdu lið Kosta Rika 7:0. Riðillinn opnaðist upp a gatt a nyjan leik þegar Kosta Rika lagði Japan og Spanverjar og Þjoðverjar gerðu 1:1 jafntefli. Þjoðverjar unnu lokaleikinn gegn Kosta Rika en þurftu að treysta a hagstæð urslit i viðureign Japan og Spanar a sama tima. Spænska liðið komst yfir en tapaði að lokum með tveimur morkum gegn einu. Urslitin tryggðu Japonum toppsætið en ymsir veittu þvi athygli að tapið kom ser vel fyrir Spanverja sem eygðu fyrir vikið lettari motherja i næstu umferðum.
| Sæti
|
|
Lið
|
L
|
U
|
J
|
T
|
Sk
|
Fe
|
M.munur
|
Stig
|
| 1
|
 |
Japan
|
3
|
2
|
0
|
1
|
4
|
3
|
+1
|
6
|
| 2
|
 |
Spann
|
3
|
1
|
1
|
1
|
9
|
3
|
+6
|
4
|
| 3
|
 |
Þyskaland
|
3
|
1
|
1
|
1
|
6
|
5
|
+1
|
4
|
| 4
|
 |
Kosta Rika
|
3
|
1
|
0
|
2
|
3
|
11
|
-8
|
3
|
Belgar mættu til leiks sem næsthæsta liðið a heimlista FIFA og hofu keppni með sigri a Kanadamonnum. Eftir það gekk allt a afturfotunum. Marokko sigraði Belga 2:0 i annarri umferð og endaði ovænt a toppnum með sjo stig. Belgar þurftu a sigri að halda gegn Krootum i lokaumferðinni en tokst ekki að na þvi markmiði og silfurliðið fra 2018 komst i næstu umferð.
| Sæti
|
|
Lið
|
L
|
U
|
J
|
T
|
Sk
|
Fe
|
M.munur
|
Stig
|
| 1
|
 |
Marokko
|
3
|
2
|
1
|
0
|
4
|
1
|
+3
|
7
|
| 2
|
 |
Kroatia
|
3
|
1
|
2
|
0
|
4
|
1
|
+3
|
5
|
| 3
|
 |
Belgia
|
3
|
1
|
1
|
1
|
1
|
2
|
-1
|
4
|
| 4
|
 |
Kanada
|
3
|
0
|
0
|
3
|
2
|
7
|
-5
|
0
|
Brasilia tryggði ser sætið i næstu umferð með þvi að vinna Evropuþjoðirnar i tveimur fyrstu leikjum sinum. Liðinu tokst þo ekki að fara osigrað i gegnum forkeppnina eftir að Kamerun stal sigrinum með marki i uppbotartima i lokaleiknum, það var þo ekki nog fyrir afriska liðið sem lauk keppni með fjogur stig, tveimur minna en Svisslendingar sem unnu æsilegan sigur a Serbum i lokaleik.
| Sæti
|
|
Lið
|
L
|
U
|
J
|
T
|
Sk
|
Fe
|
M.munur
|
Stig
|
| 1
|
 |
Brasilia
|
3
|
2
|
0
|
1
|
3
|
1
|
+2
|
6
|
| 2
|
 |
Sviss
|
3
|
2
|
0
|
1
|
4
|
3
|
+1
|
6
|
| 3
|
 |
Kamerun
|
3
|
1
|
1
|
1
|
4
|
4
|
0
|
4
|
| 4
|
 |
Serbia
|
3
|
0
|
1
|
2
|
5
|
8
|
-3
|
1
|
| 28. november
|
 Portugal
|
2-0
|
 Urugvæ
|
Lusail Iconic leikvangurinn, Lusail
Ahorfendur:
88.668
Domari:
Alireza Faghani,
Iran
|
| Fernandes
54, 90+3
|
|
|
Sextan lið komust i urslitakeppnina sem leikin er með utslattarfyrirkomulagi.
| 6. desember
|
| Marokko
|
0-0 (3-0 e.vitake.)
|
Spann
|
Education City Stadium, Al Rayyan
Ahorfendur:
44.667
Domari:
Fernando Rapallini,
Argentinu
|
|
|
|
|
- Gullboltinn:
Lionel Messi
- Silfurboltinn:
Kylian Mbappe
- Bronsboltinn:
Luka Modric
- Emiliano Martinez
- Enzo Fernandez
- England
Sjaldan eða aldrei i sogu heimsmeistarakeppninnar hafa komið upp jafnmorg deiluefni og i tengslum við HM i Katar. Þær hofust nanast um leið og tilkynnt var um valið a gestgjofunum og heldu afram meðan a undirbuningstimabilinu stoð. Hluti alitaefnanna tengdist mannrettindamalum i landinu, en einnig mal sem tengdust motshaldinu sjalfu eða þroun alþjoðamala.
Um leið og staðarval HM 2022 la fyrir voknuðu spurningar um hvort unnt yrði að halda motið a sinum hefðbundna tima a sumrin. Hitinn i Katar er oft um fimmtiu graður að sumarlagi og bentu serfræðingar a að slikt hlyti að koma niður a gæðum knattspyrnunnar og gæti jafnvel stefnt heilsu leikmanna i hættu. Skipuleggjendur gerðu i fyrstu litið ur þessum ahyggjum, þar sem fullkominni tækni yrði beitt til þess að loftkæla leikvanganna meðan a keppni stæði. Með timanum jukust þo efasemdir um að slikar lausnir yrðu framkvæmanlegar og a arinu 2013 akvað FIFA að lata kanna kosti þess að halda motið að vetrarlagi.
Hugmyndir um að halda motið i januar og februar 2022 voru slegnar ut af borðinu vegna arekstra við
vetrarolympiuleikana
. Niðurstaðan varð þvi su að seinka keppninni fram i november og desember. Su akvorðun var þo fjarri þvi umdeild. Ymsir innan FIFA hofðu efasemdir um að efna til stormots svo nærri jolum og stjornendur stærstu knattspyrnudeilda Evropu voru osattir við að keppt yrði a miðju keppnistimabili þeirra. Þratt fyrir gagnrynisraddir var tilkynnt i lok februar 2015 að motið i Katar yrði haldið um vetur. Jafnframt var akveðið að
Afrikukeppnin 2023
yrði haldin i juni en ekki i januarmanuði eins og vant er, til að lengra yrði a milli stormota.
Hæstu aætlanir um kostnað Katar af HM 2022 hljoðuðu upp a 220 milljarða Bandarikjadala. En það er til samanburðar sextugfold su fjarhæð sem
Suður-Afrika
varði til að halda
HM 2010
. Stærstur hluti fjarhæðarinnar var ætlaður i byggingu leikvanga og samgongumannvirkja, sem og til að reisa fra grunni borgina Lusail, umhverfis aðalleikvang motsins. Ymsir hafa orðið til að gagnryna þa gegndarlausu soun sem motshald af þessu tagi utheimtir og kallað eftir þvi að fjarmununum væri varið til brynni verkefna. Stjornvold i Katar hafa þo alla tið haldið þvi fram að heimsmeistaramotið muni til lengri tima litið reynast goð fjarfesting vegna landkynningar og til að byggja upp ferðamannaiðnað.
Þegar a arinu 2013 þurfti Katar að ganga til samninga við FIFA um að sætta sig við færri leikvanga en upphaflega var aætlað. Þannig urðu knattspyrnuvellirnir atta talsins en ekki tolf eins og aður var ætlað. I tengslum við umræðu um fjolda leikvanga var rætt um moguleikann a þvi að hluti motsins yrði haldinn i grannrikjum Katar, en að lokum var horfið fra ollum slikum aformum.
Neysla
afengra drykkja
hefur longum verið stor hluti af upplifun knattspyrnuahugamanna a stormotum. Neysla afengis er oheimil i Katar þar sem
sjarialog
eru við lyði. Yfirvold i landinu tilkynntu þo að undanþagur yrðu veittar fyrir erlenda ferðamenn meðan a motinu stendur og serstok stuðningsmannasvæði sett upp þar sem afengi yrði i boði.
Ekkert
stjornmalasamband
er a milli Katar og
Israels
. Voknuðu þvi spurningar um hvort israelskum knattspyrnumonnum yrði heimilað að koma til landsins. Stjornendur undirbuningsnefndarinnar lystu þvi þegar yfir að
Israelsmenn
fengju að taka þatt ef til þess kæmi. Ekki reyndi þo a slikar undanþagur þar sem liðinu mistokst að komast i urslitakeppnina.
I Katar er
samkynhneigð
ologleg og eru strong viðurlog við slikum brotum. Barattusamtok
hinseginfolks
viða um lond hafa harðlega gagnrynt stjornvold i Katar fyrir afstoðu sina og lysti
astralski
knattspyrnumaðurinn Josh Cavallo þvi yfir að hann myndi ekki þora til Katar þott tækifærið byðist vegna loggjafarinnar, en Cavallo er einn orfarra atvinnuknattspyrnukarla sem komið hafa ut ur skapnum. I kjolfarið lystu motstjorar þvi yfir að Cavallo væri velkominn til landsins. Arið 2020 var einnig staðfest að heimilt yrði að veifa hinseginfananum, einkennistakni hinseginfolks a meðan a leikjum keppninnar stæði.
Innras Russa i Ukrainu
i februar 2022 olli horðum viðbrogðum alþjoðasamfelagsins.
Russar
voru komnir i fjogurra liða umspil um eitt laust sæti a HM i Katar. Þegar i blabyrjun striðsins lystu mogulegir motherjar þeirra i umspilinu þvi yfir að ekki kæmi til greina að leika við russneska liðið. Fyrstu viðbrogð FIFA, þann 27. februar, voru að tilkynna að Russum yrði gert að keppa undir merkjum knattspyrnusambands sins en ekki sem fulltruar Russlands eða undir þjoðfana sinum og a hlutlausum vollum. Þessi viðbrogð naðu ekki að sla a oanægjuraddir og daginn eftir var tilkynnt að Russar hefðu verið settir i keppnisbann a ollum motum FIFA.