Namibia
esas lando jacanta an westal
Afrika
, sude de
Angola
, norde de
Sudafrika
ed este de
Atlantiko
.
La sika teritorio di Namibia habitesis da populi
bushmani
, Damara e Nama e, pos la
14ma yarcento
, da Bantua populi. L'unesma Europani qui exploris la regiono di Namibia e
Walvis Bay
esis
Portugalani
Diogo Cao
en
1485
, e
Bartolomeu Dias
en
1486
. Tamen, Portugal ne interesis su pri la regiono, vicina la
dezerto Namib
.
Dum la
19ma yarcento
, la regiono di nuna Namibia koloniigesis dal
Germani
, ed en
1884
, ol divenis kolonio nomizita Germana Sud-West-Afrika (
Deutsch-Sudwestafrika
). En aprilo
1885
Germani fondis koloniala kompanio
Deutsche Kolonialgesellschaft fur Sudwest-Afrika
- DKGSWA - kun la helpo di bankisti, industriisti e politikisti. DKGSWA recevis monopolo por explorar minerala jaceyi. En
1908
, deskovresis
diamanti
en la regiono.
Dum l'
Unesma mondomilito
, ol okupesis da
Sudafrika
. Ta okupeso ne agnoskesis da
Unionita Nacioni
pos la
duesma mondomilito
. En
1946
Sudafrika refuzis abandonar la regiono. Konseque, en
1966
kreesis
SWAPO
, organizuro dil populo di sud-westal Afrika. Balde komencis nedependo-milito. La lando oficale nedependanteskis de
Sudafrika
ye la
21ma di marto
1990
. En
1994
, kun fino di
apartheid
, Sudafrika retrodonis
Walvis Bay
a Namibia.
Pos la nedependantesko, Namibia sucese kompletigis la transfero di povo de la blanka elito a la negra majoritato, e divenis
parlamentala
demokratio
. Pos 15 yari, la transito di povo de
Sam Nujoma
a
Hifikepunye Pohamba
eventis kalme.
Namibia esas
parlamentala
republiko
. La
prezidanto
esas
chefo di stato
e
chefo di guvernerio
di la lando, ed elektesas dal populo por 5 yari e povas rielektesar. Nun esas
Hage Geingob
. La
chefa ministro
esas nur la chefo dil ministraro. Nun esas
Saara Kuugongelwa-Amadhila
. Lua
konstituco
, skribita da konstitucant asemblitaro elektita direte dal populo, adoptesis en februaro
1990
, dum la prezidanteso di
Sam Nujoma
.
La
parlamento
havas 2 chambri: Konsilistaro di la Naciono
(National Council)
, kun 26 membri, e Nacionala Asemblitaro
(National Assembly)
, kun 78 membri.
La maxim alta instanco di
judiciala povo
esas la Supra korto. Lua membri selektesas dal prezidanto, sub rekomendo dal Komisitaro pri judiciala servado. La bazo di lua legala sistemo esas Romana-Nederlandana legaro, quale en
Sudafrika
.
Namibia havas du granda
dezerti
:
Kalahari
e
Namib
. Kultivebla landi reprezentas nur 1% de la teritorio di la lando.
La lando dividesas a 14 regioni, e li a votodistrikti.
Segun statistiki de
The World Factbook
por julio 2018, Namibia havis 2 553 224 habitanti. Segun etnio, esis Ovambo 50%, Kavangos 9%, Herero 7%, Damara 7%, mestici di negri e blanki 6,5%, Europani 6%, Nama 5%, Kapriviani 4%, San 3%, Baster 2%, Tswana 0,.5% .
[2]
Namibia havas la 2ma min granda
denseso di habitantaro
del mondo, dop
Mongolia
: 3,2 habitanti po km². La vivo-expekto di la habitantaro afektesas pro la granda dissemo di
Aids
-viruso.
La linguo oficala esas
Angla
, parolata da 2,3% kom matrala linguo. L'
Afrikansa
parolesas da 9,4% kom matrala linguo, ma komprenesas da maxim multa habitanti. La lingui Oshiwambo parolesas da 49,7% de la habitantaro, Nama/Damara da 11%, lingui Kavango da 10,4%, lingui Herero da 9,2%, lingui Zambezi da 4,9%, altra Afrikana lingui da 1,5%, altra Europana lingui da 0,7%, ed altra lingui da 1%.
[2]
Til 1990, l'oficala lingui esis
Germana
ed
Afrikansa
.
La procento di habitantaro segun
religio
esas:
kristani
(80% til 90%, di qui 50% Luterani). Lokala religii praktikesas da 10% til 20% de la habitantaro.
[2]
La chefurbo di la lando,
Windhoek
, jacas centre de la lando. Altra importanta urbi esas
Walvis Bay
,
Oshakati
e
Grootfontein
.
La
kulturo
di Namibia rezultis del influo di diversa etniala grupi qui establisis su en lua teritorio, inkluzite Europana enmigris a la regiono depos la 18ma yarcento. Adminime 11 etniala grupi, de chaseri-kolekteri til rurani e populi qui habitas urbi, habitas ibe. Singla ek ca grupi havas sua propra koquarto ed altra kustumi. La maxim nombroza etnio esas le Owambo, konsistanta ek plu kam 650 mil personi, qui habitas precipue la nordo di la lando. Lia bazala disho esas
mielie
, konsistanta ek maizo-farino o milieto-farino, qua povas preparesar kun raguto, kom supo. Fisho o karni de kapro, bovo o mutono povas manjesar kun
mielie
.
Kukurbito
, pipri ed onyoni ank esas parto de lua dieto.
La maxim populara
sporto
en la lando esas
futbalo
. La nacionala futbalo-esquado di la lando partoprenis la Kupo di Nacioni Afrikana en 2008, 2009 e 2019, ma nulatempe partoprenis la
Mondala Kupo di Futbalo
.
La nacional esquado pri
rugbio
* esas la maxim sucesoza sportala esquado di Namibia. En 2017, la nacional esquado pri
kriketo
partoprenis la finala partio di la championkonkurso
Cricket South Africa
.
La maxim famoza Olimpala atleto Namibiana esas
Frankie Fredericks
. Ilu ganis quar arjenta medalii dum l'
Olimpiala Ludi
di 1992 e 1996.