Vikingo
esis habitanto di anciena
Skandinavia
, do Vikingi esis ancestri di
Suedi
,
Dani
e
Norvegiani
, pose
Islando
. En ocidentala landi on parolas pri
Normandia
e nuntempe en
Rusia
ed antee en
Bizanco
pri
Varyagi
. Antee en Rusia Vikingi esis
Rusi
(‘remeri’) , ma senco di vorto
Ruso
alternis samatempe kande l'efekto di Vikingi finis en Rusia. La vorto
Vikingo
venas de anciena vorto Skandinaviana
vik
qua signifikas ‘
bayo
’ o `
fyordo
´.
Vikingi facis voyaji en mikra navi (nominita
knorr
kun pruo dragona, en Sueda
drake
) ad
Europa
inter
789ma
e
1066ma
yaro. Voyaji finis kande Vikingi koncesionis a
Kristanismo
e koncentrita povo di rejo. Produkti por komerco esis furi, qui chanjesis a glaso-vari e stofi, anke a moneti. Primara motivo por voyaji esis komerco, ma komerco povis rapteskar. Kelkafoye facesis unsenca rapto-voyaji. Profesionala milito-Vikingo nomizesis
berserko
. On rakontas ke li mastikis toxika
fungi
pro freneziesko hipnotala por batalio. Ma reale Vikingo ne havis korni sur lua helmo.
La socio di Vikingi esis demokrata. Mulieri anke havis importanta stando en socio, precipue kande viri esis sur voyo. Omna homuli e homini libera povis partoprenar en la
ting
(asemblajo). Maxim anciena kunveno nacional -
allting
- kunvenis depos
902
en Islando.
Mitologio
e
religio
di Vikingi esis tre multa-laterala. Konocata esas i.a.
Odin
, deo di milito,
Tor
, deo di
tondro
, e
Frey
, deo di fertileso, e
Valhalo
- halo di selektiti - adube celibini di Odin guidis militanti mortigita en batalio.
Centri di komerco esis:
En la fino di la
10ma yarcento
Vikingi dominacis
Norda Maro
, Esta maro (
Baltika maro
) e la nordala parto di
Atlantiko
. Pos fino di efekto di Birka Germana
Hanso-uniono
komencis okupar komerco sur
Baltiko
.
Vikingi facis lua voyaji per seglizita
bateli
quin on povis anke remar. Averajala Vikingo-batelo esis longa de c. 30 m, ed aden lu fitis 32 remanti. Bateli esis de
querko
. Oli esis neprofunda e stabila, ed on povis rivovehar facile per oli. Sur spacala maro Vikingi uzis propra moyeni di orientizo e disto-mezuro. Trans senriverala parto di voyo li transportis bateli tirante.
Dani
facis voyaji
- a
Nederlando
e
Belgia
.
- a
Francia
. - Li atakis i.a.
Rouen
,
Nantes
e
Paris
. En
911
rejo di Francia
Karl la Simpla
donacis komtio di Rouen, pose
Normandia
, a vikinga chefo
Rollo
, pro ke lu finus raptado e protektus Francia kontre altra Vikingi. La
11ma yarcento
parto di propaganti di Vikingi (Normandi) kaptis insulo en sudal
Italia
e fondis ibe normanda
rejio di Sicilia
.
- ad
Anglia
(segun Vikingi
Danelagen, Danelaw
). - Precipua komenco di Vikinga ero konsideresas rapto di
Lindisfarne
monakeyo
en la estala rivo di Anglia en
793
. Antea
Ebocarum
, York, (segun Vikingi Jorvik) divenis komerco-placo di Vikingi. Dana
Sven la Brakio-Barbo
kaptis Anglia en
1013
e lua filio
Knud 2ma la Granda
esis rejo di Anglia de
1014
e rejo di Dania de
1018
til
1035
e regnanto di sudala Norvegia
1028
-
1035
. Normandiana (i.e. Normando)
William la Konquestero
, propaganto di Rollo, konquestis Anglia en
1066
.
- anke a
Hispania
, nordal
Afrika
ed
Italia
quale Norvegiana Vikingi.
Norvegi
voyajis
Suedi
facis voyaji (segun Vikingi
Austway, Austvej
) trans
Baltiko
(Esta maro)
Vikingi efektis direte o nedirete a formaco di multa imperii (quale Anglia, Irlando, Rusia). Vikingi fondis kolonii ma li intermariajis en multa loki kun lokala habitanti. Vikingi koloniigis anke
Faero
,
Shetlando
,
Orkadi
,
Hebridi
,
Islando
e la sudo di
Grenlando
. Nune decendanti de Vikingi vivas nur en Faero ed Islando.
Leifr Eiriksson
(filio di
Eirik la Reda
) vizitis en
1000
anke
Amerika
, quon li nomizis Vinland (nuna
Newfoundland
). Antee la rivon vidis Bjarni Herjolfsson ma il ne povis explorar la lando. Probabla traiti di Vikingi trovesis ank en
Mexikia
.
Voyaji efektis arto e kulturo di Vikingi.
Kristanismo
translacis a nordo, e naskis
runal alfabeto
qua havis
Latina
ed anciena Gota literi. Orale mediacinta rakonti skribesis kom sagi.
Sagi
ne esas
legendi
pro ke li rakontas pri reala homi.