????? "????" ???? ????. ???? ????? ????? ??????, ???
????
.
?? ????
(?
?????
:
??? ?????
, ???
??? ???????
? ?'?? ???????, ??
??? ???????
? ?'?? ???????, ??? ??????; ?????? ????? ??
?? ?????
??
?? ?????
) ??? ??? ?? ??? ???? ???? ????? ????
???
?????? ????? 940 ??? ???
??? ???
. ?? ?? ??? ????? ???? ???? ?????
???????
.
???? ?? ????? ???? ?? ???? ???. ?? ???? ??? ???? ????. ???? ??? ??? ?????? ??????? ???? ?? ???? ???? ????? ????? ?? ?? ?????? ?? ????? ????? (
??? B
). ???? ??? ????? ??
???????
??? ??????
?????? ??????? ???? ???. ???
???? ?? ????
???? ??? ??? ??????? ???? ??
????? ?????????
(
??? A
). ?? ??? ???????? ??? ????? ?????????? ???????, ???????? ?? ????? ???????.
?????? ?????
????? ??????
, ?
???? ??20
, ?? ??????? ???? ??? ???? ????? ???? ????? ???? ?? ??? ?? ????, ????? ?? ????? ???? ?????? ????? ???? ???? ????? ??? ?? ?????? ????? ????? 3 ???????
[1]
[2]
. ?? ??? ??? ????? ??? ????? ????? ?
???? ??-??????
[3]
, ???? ???? ????? ?? ????
??? ????
[4]
.
??????
???? ????? ?????
, ????
1936
, ???? ???? ?????? ???? ???? ???? ??????? ???
[5]
. ????? ????? ??? ????? ?????? ???????? ????? ????? ???
[6]
. ????
1938
???? ????? ????? ???? ??? ???? ?????? ???????? ???
[7]
.
??????
?????? ??????
?????? ??? ?????? ?????, ???? ?? ????, ??????? ????? ???? ????? ??????? ?????? ?? ??? ????? ??????? ?????? ????
[8]
.
????
1982
????? ?????
??? ??????
??????, ??? ???? ?????, ?????
???????
?? ??? ?????????, ????? ?? ??? "??? ????", ?? ??? ?? ?-1,000 ???? ??????? ???????? ?? ?? ????. ??? ?????? ?????? ????? ???? ????? ?? ???? ??? ????????? ??????, ????? ?? ???? ??? ???? ????? ???? ??? "?????????" ?? "??? ?????" (????
??????? ??"?
?? ????
)
[9]
.
???????
1988
, ??????
?????????? ???????
, ????? ??? ???? ????? ????? ??"?, ?? ??? ???? ????? ?? ???
CBS
, ??????? ???? ???? ????? ????? ???
[10]
. ?????? ????? ???? ????????
[11]
, ?? ????? ???? ??????? ???? ??? ???? ?? ????
[12]
.
??
1 ????
1998
(
?' ????
?'???"?
) ????? ????
??? ??????
????
?? (F-15 ????)
??? ????. ??? ?? ???? ??? ????
????
??? ?? ???? ???. ?????? ???, ??? ????? ????? ???? ?
?????
?? ????? ????? ???
[13]
. ?????? ???? ??? ??????: ??"?
???? ??????
????
???? ????
. ????? ?????? ?? ???? ?????? ????? ????, ????? ??????? "??? ???" ?????? ????? ?? ??? ??????? ??? ??????.
[
???? ????
]
??
19 ????????
2000
(
?' ?????
?'???"?
), ???? ???? ?????
??"?
?
??? ????
??????
?????????? ??????
, ???? ????? ??????? ????? ??? ?? ??? ????? ??
???
???? ????, ??? "????? ?????? ?????" ?????? ??????. ???? ????? ????? ?????? ?? ???
????????
????? ???????
????
. ???????? ????? ????? ??? ????, ???? ?????? ?????? ??? ??? ???
?????? ??????
, ????? ???? ?????? (64), ????? ???? ????? ?????
[14]
.
????????
2014
???? ???? ????? "???? ?? ????"
[15]
.
?-
26 ?????
2020
???? ?? ???, ????? ????? ?????,
????
?? ???? ?? ??? ????? ?????? ???????
?????
, ????? ?????
[16]
.?????? ??????? ?? ????? ??? ?? ???? ????? ????? ????? ?? ????? ?????? ?????,
????? ?-???????
, ??????? ??? ????? ???? ?-1978
[17]
. ?-
20 ?????
2020 ????? ?? ?????? ?????? ???? ???? ?????, ?? ???? ???????
???? ?????
, ???? ??? ???? ?????? ??? ?? ?? ???
????? ??????
[18]
.
?-
2 ????????
2023
???? ???, ??????
?????? ??????? ??????
,
??????
"???? ?????" ???????? ???? ?????. ?? ?????? ????? ??? ?????? ?????? ?????? ?????? ?? ??"? ???? ???? ?????? ?????? ?? ?????? ????? ??????? ????? ?????? ???? ???? ??????
[19]
.
- ??? ????? ?
???? ?? ?????? ??? ????
??? ???????? ?????????? ????? ???? ?? ????? ?
????? ????????
??? ???? ?? ?????? ??? ????, ?? ???? ?? ?????
????
?? ?' ?? ??? ????? ?????, ????? ?? ????? ???? ??????? ?
??? ?????
. ??? ????? ?????? ???, ??? ??????? ????? ?????
?? ????
, ???? ???? ??? ???? ????? ?????? ????? ??? ?????, ???? ?????? ??' ??????
????
?
?????
, ?????? ?? ???? ????? ?? ????? ???? ????? ?? ????? ?? ?' ??????? ?????:
??????? ???????????? ??? ??????????? ????????? ??? ?????????? ???????? ?????? ??????? ???????? ??????? ??????? ?????? ?????? ?????????? ?????? ?????????: ????????? ????? ????????? ???' ?????????? ???????? ???????? ??? ?????? ???????? ????????: ???????? ????????? ???????? ??? ???????? ?' ?????????? ??????????? ?????? ?????? ???' ??????????: ??????????? ????????? ??????????? ????? ???????????? ??????? ?' ??????????: ??????????? ??? ?????????? ??? ???? ???????? ????????? ??????? ?????? ??????
?
????? ??? ?"?, ?????? ?'-?'
????, ????
???? ?????
?
????? ?????
?
???
[20]
, ?????? ?? ????? ????, ??? ???? ?? ????? ??? ????? ??????? ?? ????? ??? ????, ?????? ????? ??? ????? ????, ?????? ?????:
??? ??????? ?????????? ????????? ???' ??????? ?????????? ?????? ??????: ????????? ?????? ?????? ????? ?' ??? ?????? ?????????? ?????????? ???????? ??????? ?????? ???????? ???????? ????????? ?????? ??? ?????? ???????? ???????? ?????????? ?????? ?????? ???' ????????????? ????????? ??????????? ???? ??? ?????????? ??? ???????? ??????? ?????? ?????? ?????? ??????? ?????? ??????????
?
??? ????? ??? ?', ?????? ?'-?"?
- ??? ????? ?
???? ?? ????
???????? ??????? ?? ??? ????? ???? 1982 ??? ?????????, ?????? ??? ??????? ?????? ???????, ????? ?? ???
??? ??????? ???????????
. ???? ????? ?? ????? ???? ??????. ??????
??? ?? ????
????? ?????? ??? ?????? ??????
????? ?????
. ?? ?? ??????? ?????? ????, ??? ??? ????? ???? ???? ?
????? ??????
???
????? ???????
, ??? ??? ???????? ??????, ????
??? ????
, ????????? ????? ?? ???? ??????? ???? ?? ????, ??? ?????? ??? ???? ?? ????? ????? ?? ?? ?????
????? ?? ???
????? ????
???? ????? ??????
[21]
. ???? ???? ?? ??????? ??????? ????? "?? ???? - ???? ?? ???? ?????? ?????", ?? ????? ?? ?
??????? ??????
???????
?????? ??????
.
???? ?? ???? ????? ??? "???? ?????" ?????? ????? ???? ?????, ???? ??????????? ???????? ?????? ????. ??? ??????? ??????? ?? ????? ???? ?????? ????? ?
????? ?????
, ?? ??? ??? ??? ????? ?? ?????? ??????-???????, ??????? ????? ??????? ?? ????? ????????? ?? ???? ????? ?? ???? ???.
[22]
[23]
????? 1980?1981 ?????
?????? ???????????
?????
????? ?????
????. ???? ?????? ?????? ?????? ????? ?????? ?
?????? ?????? ???? ?????
, ???? ???? ?????? ?
????? ???
. ?????????
????? ????
????? ?? ?????? ??? ?????? ???? ??? ????? ??? ??????? ????? ????? ????, ?????? ????? ?????? ????? ?? ????? ?????? ?? ??? ?????
[24]
. ??? ?? ????? ???? ????? ????? ?
?????? ?????? ???? ?????
??? ????? ????? ???? ??? "????????" ??
?????
?????. ????? ?????? ????? ?? ??? ?????? ????? ??? ??????. ???? ??? ???? ??? ?????, ?
???? ???????
??
???????
??????. ???? ?? ????? ???? ?????, ????? ?????? ?? ???? ?????. ????? ???? ?? ??? ??? ????? ?????? ????? ????? ?? ????. ??? ???? ????? ?????? ????. ???? ???? ????? ?????
????????
?????? ????????. ????? ??? ?????
?????
??????
?????, ?? ???? ?? ?????????? ?????, ??? ????? ??? ????? ??????? ?? ???. ????? ???? ??? ?????? ????? ??? ?? ????. ?? ????? ???? ????
???
?????
??????
[25]
.
- ??? ????? ?
????? ?????? ??? ????
?????? ????? ???? ?? ??? ????? ???????? ?? ???? ????? ??80 ????? ????? ??? ????, ?????? ????
2019
????? ????? ????? ???????. ????
2022
????? ???? ?????? ?????? ????????? ???? ?????????, ?????????
???? ??? ?? ?? ????
(
??'
)
????? ????? ??
?????????
????'
????? ????
, ?? ?? ????? ????? ?????? ?? ????? ?????? ?
??? ???????????
, ??? ?????? ????? ?? ????? "????" ???? ????? ????? ????? ??????. ???????, ????? ?
???
??? ??????? ?
????? ??????? ???????
, ?? ????? ???? ?????? ?
?????
??????? ?????? ?????, ???????? ?????? ?? ??? '???', ??????? ???? ?
?? ???
[26]
.
?????????? ?
????????
????? ?????? ?? ???????, ???? ?? ?? ??? ????? ?? ????? ?????? ???????? ??? ?
??? ?? ????
????? ?
?????? ??????
, ??? ????? ????? ?? ?????? ??????.
??????? ????????
???????? ???????
(
??'
)
???? ??? ??????? ????? ????? ???? ?? ????
?????
, ???? ?? ????????? ?? ??????? ???? ????? ?????? ?? ???"?
[????? ?????]
, ????? ??? ???? ????? ?? ????? ????? ??????? ????? ?? 60 ?????? ????? ???? ????? ????.
[27]
?????????
????? ????
??? ?? ?? ?? ????? ?????? ??????? ????, ??? ???? ?? ???? ?? ????? ??? ?? ?????? ????? ???? ????? ???????
[28]
[????? ?????]
.
?-12 ??? 2023 ????? ?????, ???? ?????? ?????? ??????? ???????, ???? ??? Cultural Heritage.
[29]
????? ????????? ???? ?????? ??????? ??????, ??? ???? ????? ???????? ???? ????? ?????? ?????? ????? ???? ??????? ???????? ?? ??? ??????, ??? ???? ?????? ???????? ??????? ??? ????? ?? ????? ????? ?????.
[30]
????? ???? ??? ??? ?? ???, ???? ??? ????? ????? ????? ?? ??????, ??? ??????? ?????, ???? 48 ?????? ?? ??????, ??? ???? 10 ?? 15 ?????? ??? ?????, ????? ?? ??? ???? ???? ?? ?????? ?? ????.
[31]
??????? ???? ?????-???, ??? ??? ?????? ????? ???? ????? ?? ?????? ???? ?-13 ????"?, ????? ???? ?? ???? ??? ???? ????? ?? ?? ????? ?? ??? ?????? ???? ????.
[32]
????? 2023 ????? ???? ?????????, ?????? ?? ???? ?????, ?? ??????? ???? ????
[33]
????? ??? ?????? ?? ??????????
??? ????
,
[34]
???????? ??????.
[35]
???????? ??????? ???? ?? ?????? ????? ?????? "????? ??? ??? ????? ?????? ????? ??????, ??????? ?????? ?? ???? ?????? ?? ?????? ??? ???? ??? ?????.”
[36]
- ???? ??????
, ????? ???????? ??????? ?????, ????:
"...???? ????? ??????? ?????...", (????:
??? ?' ?????
), ???????, ????? ?????? ??????? ??? ??????, ???"?, ??' 137?162.
- ????? ?????,
?? ???? ? "?? ?????"
, ?????? ???"?.
- ???? ????
, ????,
????? ?????? ??????
, ???"?
- ^
??????? ???
,
???? ????
, 8 ?????? 1925
- ^
???? ??? ????
,
???
, 13 ???? 1929
???? ?? ?? ????
,
???? ????
, 5 ????? 1929
- ^
? ?????,
???????, ??????, ??????, ?????-?? ????? ??????-??? ??????
,
????
, 2 ???? 1934
- ^
???? ?????? - ????
,
????
, 13 ????? 1947
- ^
???? ????? ???? ??????
,
???
, 15 ????? 1936
- ^
? ????,
????? ????
,
????
, 21 ????? 1936
?? ??? ???? ??? ?????? ?? ????
,
???
, 23 ????? 1936
??? ???? ???? ???????? ????
,
???
, 3 ??????? 1936
- ^
???? ???? ??????
,
????
, 26 ?????? 1938
- ^
???? ??????
,
????? ??????? ?? ????
,
???
, 23 ??????? 1967
- ^
???? ????
, ????? ????,
???? ????
,
???? ???? ?????
,
????? ?????
, 15 ?????? 1982
- ^
????? ??
,
???????? ????: 4 ?????? ?????
,
?????
, 28 ??????? 1988
- ^
????? ???????,
????? ???'?? ????? ?????? ??? ????? ??????
,
?????
, 18 ???? 1988
?????? ???? ?????? ???????,
'?????? ???? ????? ??? ?? ??????; ?????? ?????? - ???????'
,
?????
, 25 ?????? 1988
???? ????.??.??: "????? ?????"
,
?????
, 18 ???? 1988
- ^
??? ????,
??? ??"? ??? ???????
,
????? ?????
, 27 ?????? 1988
- ^
???? ????
,
??????? ?????? ?? ???? ??? ?????? ?????? ????
, ????
????
, 23 ??????? 2003
- ^
????? ?????, ?
?????? ???? ??? ????; ????? ????? ???????? ??????? ????? ????? ????
, ????
?????
, 19 ???????? 2000
???? ????
,
???? ??
,
????? ??
,
????????? ???? ????? ??? ????; ??"? ???? ???? ??
???
, ????
????
, 19 ???????? 2000
- ^
??????? ???? ???? ???? ?? ????
- ^
???? ???,
??????? ????? ???? ?? ?????, ???? ??? ??? ?????????
, ???? "
???? ??????
", 13 ????? 2020
- ^
??? ????
,
???? ??? ???? ???? ????? ????? ????????? ??????? ?????
, ????
????
, 21 ????? 2020
- ^
??? ????
,
?????? ?????? ???? ???? ????? ?? ??? ????? ????? ????????? ??????? ?????
, ????
????
, 22 ????? 2020
- ^
????? ???? ????? ??????? ??? ????
, ???? "
??????
", 2 ???????? 2023
??? ????
,
???? ??????? ??? ??? ???? ????? B - ????? ?? ????? ???? ????? ????
, ????
????
, 3 ???????? 2023
- ^
?? ?? ??? ???????. ???? ???? ???? ?
??"?
?????? ??? ??? ???? ?????? ????.
- ^
????' ??? ????,
????? ?????
, 2013
- ^
Ralph K. Hawkins,
The Iron Age I Structure on Mount Ebal: Excavation and Interpertation
, ??? 316
- ^
??? ??????,
?????, ??? ????????
,
????? ?????
, 28 ???? 1986
- ^
?. ?????,
????? ????
,
???
, 15 ???? 1981
- ^
??? ????
,
???? ??? ??????
,
???
, 20 ??????? 1981
- ^
?"? ??? ?????,
????? ??? ???? - ????? ???? - ?? ?? ???? ????? ??? ?????
, ????? ????? "Alex Tseitlin", ????
??????
(????: 01:17:52)
- ^
Christopher Rollston,
The Mount Ebal Lead ‘Curse’ Inscription in Late Bronze Age Hebrew: Some Methodological Caveats
, Rollston Epigraphy - Ancient Inscriptions from the Levantine World, 2022-03-26
(??????? ????????)
- ^
????? ?? ????? ?? ???????? ????? ????
- ^
You are Cursed by the God YHW: an early Hebrew inscription from Mt. Ebal (2023) Scott Stripling, Gershon Galil, Ivana Kumpova, Jaroslav Valach, Pieter Gert van der Veen & Daniel Vavrik, Cultural Heritage, 11, 105
- ^
???? ??????,
Mt. Ebal curse tablet? A refutation of the claims regarding the so called Mt. Ebal curse tablet
, ?????? Cultural Heritage, ?????? 2024. ??? ??????? ??????? 6 ?-12.
- ^
????? ?? ???? ??????
, ??' 7, ???
???? ?? ???? ??? ?? ???
- ^
???? ?????-???,
The Souce of the Lead of the Mount Ebal "Tablet"
- ^
????? ?? ???? ??????
, ??' 7
- ^
??????? ?? ??? ????
- ^
??? ?????? ??
??????? ?? ????? ?????
- ^
The Times of Israel - Academic article on controversial 3,200-year-old ‘curse tablet’ fails to sway experts