La ultima comunion de San Jose de Calasanz
, de
Goya
.
Xose de Calasanz
, nado en
Peralta de la Sal
o
31 de xullo
de
1557
e morto en
Roma
o
25 de agosto
de
1648
, foi un pedagogo, relixioso e santo
aragones
que fundou escolas destinadas a educacion de nenos marxinados.
Fillo dos infanzons Pedro de Calasanz e Maria Gaston, foi o setimo e derradeiro dos seus fillos. Estudou
Dereito
,
Filosofia
e
Teoloxia
nas universidades de
Lleida
,
Valencia
e
Alcala de Henares
. Coa oposicion do seu pai, ordeonuse sacerdote en
1583
e desempenou responsabilidades administrativas na diocese de Albarracin, Lleida e a
La Seu d'Urgell
. En 1592, trasladouse a Roma para medrar na carreira eclesiastica sendo preceptor dos sobrinos do cardeal Marco Antonio Colonna, pero ali descubriu a dura realidade social do
Trastevere
. Impactado, abandonou as suas ambicions e adicou os seus esforzos a educacion dos nenos que ali vivian na marxinacion, na fame e na pobreza.
A sua primeira escola abriuna na parroquia de Santa Dorotea de Trastevere, que funcionou de xeito innovador como unha escola publica e gratuita. Despois trasladouse a San Pantaleon. Desta iniciativa nacerian as conecidas como
Escolas Pias
e a Orde de Clerigos Regulares Pobres ou pais escolapios. Xose de Calasanz ensaiou novos metodos pedagoxicos para o estimulo e perfeccionamento na formacion dos rapaces. Traduciu textos as linguas vernaculas acabando co monopolio do latin no ensino. Preocupouse tamen pola formacion fisica e a hixiene dos seus pupilos.
O seu interese pola
ciencia
propiciou a sua amizade con
Galileo
, vencello que non se truncou cando este foi condenado pola Igrexa. Cando en
1637
Galileo perdeu a vista, envioulle como secretario ao escolapio Clemente Settimi. Tamen tivo unha estreita relacion co poeta e filosofo
Tommaso Campanela
que defendia unha sociedade comunista e se afastaba do pensamento escolastico, polo que foi apreixado e condenado pola
Santo Oficio
.
As frecuentes inundacions polas crecidas do
Tiber
e as nulas condicions hixienicas facian aumentar a
peste
e outras doenzas nos suburbios. Ali tamen realizou unha obra de coidado e atencion de enfermos para o que contou con colaboradores como
Camilo de Lelis
(San Camilo), que dirixia un grupo de voluntarios que exponian a sua vida ao contaxio por mor de alimentar e sandar aos apestados.
A orde espallouse por Europa occidental e acollia tamen a nenos de familias xudias e protestantes, encontrando oposicion nas clases acomodadas e sectores da xerarquia eclesiastica. Determinadas acusacions acabaron coa sua destitucion. Foi apreixado e interrogado pola
Inquisicion
que o meteu na cadea. Substituino o seu acusador o padre
Stefano Cherubini
que tina estreitas relacions no
Vaticano
, pero a sua congregacion acabou sendo disolta na practica polo papa
Inocencio X
.
Despois da sua morte rehabilitariase a sua figura. O papa
Alexandre VII
volveu a autorizar as escolas pias. Foi canonizado por
Clemente XIII
.
Hoxe existen escolas pias en Asia, Africa e America.
Pio XII
proclamouno patron das escolas cristians, o que se conmemora o 27 de novembro. A sua festa celebrase o
25 de agosto
.