Este artigo precisa de mais fontes ou referencias que aparezan nunha publicacion acreditada que poidan verificar o seu contido, como libros ou outras publicacions especializadas no tema. Por favor, axude mellorando este artigo . (Desde novembro de 2016.)

Silleda

Localizacion
42°41′53″N 8°14′48″O  /  42.698, -8.2466 Coordenadas : 42°41′53″N 8°14′48″O  /  42.698, -8.2466
Estado	Espana
Comunidade autonoma	Galicia
Provincia	Provincia de Pontevedra
Capital	Silleda
Poboacion
Poboacion	8.876 (2023) (52,52 hab./km² )
Xeografia
Parte de	Mancomunidade de Terras de Deza Comarca de Deza
Superficie	169 km²
Altitude	524 m
Comparte fronteira con	Forcarei Vila de Cruces Boqueixon A Estrada Lalin
Organizacion politica
• Alcaldesa	Paula Fernandez Pena (2024?)
Eleccions municipais en Silleda
Identificador descritivo
Codigo postal	36540
Fuso horario	UTC+01:00
Codigo INE	36052
Paxina web	silleda.gal

Silleda e un concello da provincia de Pontevedra pertencente a comarca do Deza . Ocupa 169 km², e segundo o IGE en 2022 tina 8.860 habitantes, distribuidos en 33 parroquias e 250 lugares. O concello de Silleda e conecido tamen como Trasdeza . O seu xentilicio (vexase no Galizionario) e ≪ silledense ≫.

En Silleda ten a sua sede a Feira Internacional de Galicia , onde se celebra anualmente a Semana Verde de Galicia .

Xeografia [ editar | editar a fonte ]

Situacion [ editar | editar a fonte ]

Silleda localizase preto do centro xeografico de Galicia, no norte da provincia de Pontevedra. Os seus 169 km² estan delimitados pola Serra do Candan e o San Sebastian de Meda, que o separan polo oeste e sur dos concellos de Forcarei e A Estrada ; o rio Ulla polo noroeste, que separa Silleda de Boqueixon ; e o rio Deza , que fai de linde con Vila de Cruces polo norte e Lalin ao leste. Foi este ultimo rio o que lle da as terras de Silleda o nome de Trasdeza .

Hidrografia [ editar | editar a fonte ]

Administracion [ editar | editar a fonte ]

O seu territorio repartese en 33 parroquias, con advocacions moi diversas, ainda que merece a pena destacar San Martino, patron de seis parroquias, Santa Maria, con cinco, San Miguel con catro e San Salvador con tres. Como dato curioso, e necesario sinalar que, ainda que a practica totalidade das parroquias pertencen a diocese de Lugo , as de Cira e Dornelas pertencen a arquidiocese de Santiago .

Accesos [ editar | editar a fonte ]

Este concello esta atravesado pola estrada N-525 , que une Ourense con Santiago de Compostela , situandose a capital municipal a 40 km de Compostela; e pola autoestrada central galega , que tamen une as devanditas cidades. Conta con dous enlaces a esta ultima.

No tocante ao transporte por tren, por Silleda discorren duas vias do ferrocarril: a primeira, inaugurada en 1958 , unia Ourense e Santiago dentro da lina Zamora - A Coruna; e a segunda, inaugurada no 2011 , tratase da lina de alta velocidade entre as mencionadas cidades galegas.

Demografia [ editar | editar a fonte ]

Variacion da poboacion entre a ano 2000 e o 2011 das 33 parroquias que componen o concello:

Historia [ editar | editar a fonte ]

A denominacion de Trasdeza aparece xa mencionada na Alta Idade Media e a parroquia de Santa Maria de Cortegada en Trasdeza, figura en documentos.

No seculo XVII mencionase o arciprestado de Trasdeza como dependente do arcediagado de Deza, da diocese de Lugo . Trasdeza aparece, polo tanto, como denominacion eclesiastica que en 1645 designa o arciprestado dese nome.

A maior parte destas parroquias aparecen formando parte da xurisdicion de Trasdeza , no seculo XVII, que pertencia a provincia de Santiago. Desta xurisdicion eran vinte e cinco das actuais parroquias; as demais pertencian as xurisdicions de Cira, Carboeiro e Camanzo; a de Parada, antes parroquia, a xurisdicion de Deza e a de Refoxos ao Couto de Acibeiro.

No actual territorio do concello houbo, a principios do seculo XIX , oito municipios constitucionais. Coa division municipal de 1835 o actual concello denominouse Chapa , establecendose, desde aquel momento, unha pugna con Silleda pola capital e pola denominacion do concello. Esta loita rematou en 1853 ao adoptarse como nome definitivo o de Silleda.

Cultura [ editar | editar a fonte ]

Patrimonio [ editar | editar a fonte ]

Patrimonio historico, artistico e natural [ editar | editar a fonte ]

Na parroquia de Abades atopanse:

• O Santuario da Nosa Senora dos Remedios, templo neoclasico do seculo XVIII , de grandes proporcions construido seguindo os planos de Melchor de Ricoi .
• A igrexa parroquial de Santa Maria, templo romanico do seculo XII .
• A Chousa Nova , dolmen escavado durante as obras da lina do AVE Ourense-Santiago e reconstruido e considerado o dolmen mais antigo de Galiza.
• A Estacion da Bandeira , con parada de trens da lina Zamora-A Coruna.

Na parroquia de Ansemil :

• A igrexa de San Pedro de Ansemil , templo romanico que formaba parte dun mosteiro medieval.

Na parroquia de Breixa :

• A Igrexa de Santiago de Breixa , templo romanico.

Na parroquia de Carboeiro :

• Ao pe do rio Deza , atopase o Mosteiro de San Lourenzo de Carboeiro . Tratase dun mosteiro beneditino fundado no seculo X do que se conserva en moi bo estado a sua igrexa e alguns dos departamentos monacais.
• Cruzando o Deza a caron do mosteiro, a Ponte do Demo .

Na parroquia do Castro :

• A igrexa de San Mamede , templo romanico medieval.
• A Copa do Castro , asentamento castrexo.
• A Estacion de Silleda , na lina do ferrocarril Zamora-A Coruna.

Na parroquia de Cira :

• A Fortaleza de Cira , construcion medieval.
• O Pazo de Paizas , casa senorial do seculo XVIII.

Na parroquia de Dornelas :

• A igrexa de San Martino , construida no seculo XII.

Na parroquia de Escuadro :

• A Igrexa de San Salvador de Escuadro , templo romanico do seculo XII
• O Pazo de Cascaxide , casa senorial do seculo XVIII. E de propiedade privada.

Na parroquia de Fiestras :

• A Igrexa de San Martino de Fiestras , do seculo XII.

Na parroquia de Graba:

• O Coto do Castelo , restos dunha antiga construcion.
• Outeiro Verde , monte compartido coa parroquia de Aciveiro (Forcarei)

Na parroquia de Pazos :

• A Fervenza do Toxa , salto deste afluente do Deza, considerado o mais alto de Galiza.

Na parroquia de Ponte :

• A Igrexa de San Miguel de Ponte , templo dos seculos XIX e XX.
• A Ponte do Pozo Negro , que cruza o Deza cara San Pedro de Loson (Vila de Cruces) .

Na parroquia de Siador :

• O Pazo de Sestelo , casa senorial do seculo XVI.

Na parroquia de Silleda :

• O Pazo de Trasfontao , casa senorial do seculo XVIII.
• O Castro de Toiriz , sitio arqueoloxico da Idade de Ferro .

Na parroquia de Taboada :

• A Igrexa de Santiago de Taboada , templo romanico.
• A Ponte Taboada , construcion do seculo X.
• A Estacion da Ponte Taboada , na lina ferrea Zamora-A Coruna.

Na parroquia de Xestoso :

• As Branas de Xestoso , espazo natural LIC, dentro da que se atopa a Lagoa Sacra .

Patrimonio cultural [ editar | editar a fonte ]

Actualmente, existen duas agrupacions bandisticas, a Banda Municipal de Silleda e a Banda Recreativa e Cultural de Bandeira , ainda que tamen existiron outro par, a Banda de musica de Cira , que esmoreceu na segunda metade do seculo XX, e a Banda de musica de Lamela , que desapareceu na decada de 1910 .

Etnografia [ editar | editar a fonte ]

Festas e celebracions [ editar | editar a fonte ]

Nos meses de marzo ou abril :

• En Abades celebrase a festa da rosquilla .
• En Pineiro ten lugar a festa da carne o Caldeiro .

No mes de xullo :

• En Silleda celebrase a festa do lacon .
• En Cortegada celebrase a festa da paella .

No mes de agosto :

• En Laro celebrase a romaria da tortilla .
• Na Bandeira celebrase a festa da empanada .

No mes de setembro :

• En Ponte celebrase a festa do chourizo ao vino .

E no mes de outubro :

• En Breixa celebrase a festa da castana .

Ademais, o derradeiro domingo do mes de xuno , o contorno do Santuario da Virxe da Saleta, en Siador acolle a Romaria do Rapaz . Tamen se celebra nesta mesma parroquia a romaria da Saleta, no mes de setembro, sendo o dia mais importante o 19 de dito mes. Na parroquia de Escuadro , celebrase a romaria de santa Isabel o dia 2 de xullo e o domingo seguinte.

Silleda na literatura popular [ editar | editar a fonte ]

• Nosa Senora de Abades/ ¿que lle das os teus romeiros?/ Agoina da mina fonte,/ sombra dos meus castineiros ^{[ 1 ]} .

Economia local [ editar | editar a fonte ]

O motor principal da economia trasdeza son as industrias do sector primario , secundario e terciario vinculadas ao sector agropecuario. Sector que, se ben segue a manter no Concello unha intensa actividade, debido as suas numerosas crises afectou a moitos pequenos gandeiros. Isto pode explicar o decrecemento demografico do Concello nas ultimas decadas, pois, ainda que a vila de Silleda medrou en poboacion, no total do Concello, maioritariamente rural, a poboacion total descendeu ata os albores do seculo XXI , cando se rachou con esta tendencia negativa, coincidindo coa construcion da autoestrada Santiago-Ourense e posteriormente do mesmo tramo Santiago-Ourense do ferrocarril de alta velocidade (AVE) que supuxeron unha activacion da economia do Concello. En parte por isto e pola auxe do sector inmobiliario, o Concello acolleu a nova poboacion emigrante, principalmente dos paises do Leste e Suramerica, o que permitiu esa ruptura da tendencia de decrecemento demografico recuperando poboacion moderadamente durante a primeira decada do seculo XX. ^{[ Compre referencia ]}

As industrias metalurxica, da construcion ou da imprenta, entre outras, tamen forman parte da actividade economica do Concello xunto cos servizos, con pequenos comercios especialmente na vila de Silleda e da Bandeira. O poligono industrial situado preto da vila de Silleda recentemente empezou a estar ocupado por industrias e negocios.

Servizos publicos [ editar | editar a fonte ]

Educacion [ editar | editar a fonte ]

Neste concello existen varios centros de ensino: o CEIP de Silleda , o CEIP da Bandeira e o IES Pintor Colmeiro , todos eles de caracter publico; e o Colexio Maria Inmaculada , centro concertado. Ademais, a caron do CEIP da capital atopase a Escola Infantil "Galina Azul".

Sanidade [ editar | editar a fonte ]

O concello conta con dous centros medicos, un en cada nucleo urbano: Silleda e A Bandeira.

Politica [ editar | editar a fonte ]

Tradicionalmente, o PPdeG obtina folgadas maiorias absolutas neste Concello. No 2003 a maioria absoluta do PP xa non e tan folgada coma en lexislaturas anteriores ao ser conseguida por poucos votos e grazas tamen ao voto emigrante, que resultou decisivo. No 2007 o PP perde a Alcaldia, cando o PSdeG-PSOE empatou en escanos co PP . Foi enton cando o BNG co seu unico escano apoiou a Paula Fernandez, da lista do PSdeG-PSOE, como Alcaldesa. Poren, o BNG e PSdeG-PSOE non chegan a pactar en ningun intre un goberno de coalicion e Paula Fernandez Pena formara un goberno sen maioria absoluta dende o comezo da lexislatura. Pese a isto, e aos conflitos que se manifestan entre membros da propia lista do PSdeG-PSOE dende os seus inicios, nos dous primeiros anos Paula Fernandez Pena e o seu reducido equipo de goberno conseguen gobernar sen grandes atrancos, contando, xeralmente, co apoio da concelleira do BNG nas votacions dos plenos e cos apoios dos membros do PSdeG-PSOE que van ficando fora do goberno por se autoexcluir (caso de Javier Cuina e Ofelia Rey Recimil ) ou por seren excluidos pola propia Alcaldesa (caso de Lazara). Esta estabilidade comeza a crebar cando o bipartito perde as eleccions no 2009 e Nunez Feijoo e proclamado Presidente da Xunta. E ai cando os membros da lista electa do PSdeG-PSOE -que agas Gerardo Lazara (o unico que non se presenta en dita lista como "independente"), esta composta por xente que se incorpora nova a politica ou que ven do CIS (partido local que nace dunha escision do PP e que no 2003 obtivera 3 concelleiros)- Javier Cuina (lider do antigo CIS ) e Ofelia Rey empezan a facer oposicion e pactar co PP local, baixo a intervencion de Rafael Louzan, unha mocion de censura para tombar o goberno de Paula Fernandez Pena ^{[ 2 ]} .

Asi, foi en outubro do ano 2009 cando o Partido Popular , xunto con 2 transfugas do PSOE presentou unha mocion de censura para derrocar ao goberno da Alcaldesa Paula Fernandez Pena . Este acto contou coa oposicion de gran parte da vecinanza. Isto levou a recollida de sinaturas e unha manifestacion multitudinaria e unha concentracion de apoio a Paula Fernandez. O 19 de outubro , Ofelia Rey Recimil , concelleira electa nas listas do PSdeG, converteuse na alcaldesa de Silleda co apoio do outro edil trasfuga do PSOE e de 5 edis elixidos nas listas do PP ^{[ 3 ]} .

Nas eleccions municipais de maio de 2011 , o PSOE recupera a alcaldia, repetindose a reparticion de escanos das anteriores eleccions ^{[ 4 ]} e Paula Fernandez convertese de novo en alcaldesa, co apoio do edil do BNG , Matias Rodriguez da Torre ^{[ 5 ]} . En xullo de 2013 Paula Fernandez abandona a alcaldia tras resultar designada senadora pola Comunidade Autonoma, e o pleno elixe alcalde a Manuel Cuina Fernandez ^{[ 6 ]} , que repite no cargo tralos comicios do 2015 , obtendo maioria absoluta ^{[ 7 ]} .

Galeria de imaxes [ editar | editar a fonte ]

• 
  Mosteiro de San Lourenzo de Carboeiro
• 
  Mosteiro de San Lourenzo de Carboeiro
• 
  Igrexa de San Pedro de Ansemil, Silleda
• 
  Canzorro, San Pedro de Ansemil
• 
  Semana Verde de Galicia
• 
  Semana Verde de Galicia 2010.

Parroquias [ editar | editar a fonte ]

Lugares de Silleda [ editar | editar a fonte ]

Para unha lista completa de todos os lugares do concello de Silleda vexa: Lugares de Silleda .

Notas [ editar | editar a fonte ]

Vexase tamen [ editar | editar a fonte ]

Wikimedia Commons ten mais contidos multimedia na categoria:   Silleda

Ligazons externas [ editar | editar a fonte ]

• Paxina oficial de Turismo Arquivado 21 de marzo de 2018 en Wayback Machine .
• Paxina oficial do Concello