한국   대만   중국   일본 
Nizami Ganjavi - Wikipedia, a enciclopedia libre Saltar ao contido

Nizami Ganjavi

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
Infotaula de personaNizami Ganjavi

Editar o valor em Wikidata
Nome orixinal (fa) ????? ????? Editar o valor em Wikidata
Biografia
Nacemento c.   1141 Editar o valor em Wikidata
G?nc? Editar o valor em Wikidata
Morte 1209 Editar o valor em Wikidata (67/68 anos)
G?nc? Editar o valor em Wikidata
Lugar de sepultura G?nc? Editar o valor em Wikidata
Datos persoais
Pais de nacionalidade Kasranids (en) Traducir
Dinastia selxucida Editar o valor em Wikidata
Actividade
Ocupacion poeta , escritor , filosofo Editar o valor em Wikidata
Pseudonimo literario ????? Editar o valor em Wikidata
Lingua Lingua persa Editar o valor em Wikidata
Obra
Obras destacables

BNE: XX1110884 Musicbrainz: f0afc9b0-183d-4606-82d9-a4a38ec83a23 Discogs: 858715 IMSLP: Category:Nizami_Ganjavi Editar o valor em Wikidata

Nizami Ganjavi (en persa : ????? ????? , literalmente Ni??m? de Ganja , transliterado Ni??m? Ganjav?), Nizami Ganje'i , [ 1 ] Nizami , [ 2 ] ou Nez?mi , de nome formal Jamal ad-D?n Ab? Mu?ammad Ily?s ibn-Y?suf ibn-Zakk? , [ 3 ] nado en Ganja en 1141 e finado na mesma cidade en 1209 , foi un poeta persa [ 1 ] [ 4 ] [ 5 ] [ 6 ] [ 7 ] [ 8 ] sunnita , [ 9 ] considerado o maior poeta epico romantico da literatura persa , [ 10 ] a que levou o estilo coloquial e realista. [ 2 ] [ 11 ] O seu legado e amplamente apreciado e compartido por Afganistan , [ 1 ] Acerbaixan , [ 12 ] Iran , [ 1 ] o Kurdistan [ 13 ] [ 14 ] [ 15 ] e Taxiquistan . [ 1 ]

Traxectoria [ editar | editar a fonte ]

Nizami Ganjavi na recepcion do xa. Miniatura, 1570. Museo de Historia de Acerbaixan

O seu nome persoal era Ilyas [ 1 ] e o seu pseudonimo era Nizami e Ne??mi. Naceu nunha area urbana [ 12 ] de Ganja ( Imperio Selxucida , [ 11 ] actualmente en Acerbaixan ) e crese que pasou toda a sua vida no sur do Caucaso . Segundo De Blois, G?nc? era unha cidade que nesa epoca tina unha poboacion predominantemente iraniana. [ 1 ] O historiador armenio Kirakos Gandzaketsi (c. 1200 ? 1271) menciona que "a cidade estaba densamente poboada con iranianos e un pequeno numero de cristians". [ 16 ] Como Nizami non era un poeta da corte, non aparece nos anais das dinastias. [ 17 ] Os tazkerehs , recompilacions de memorias literarias que incluen maximas de grandes poetas con informacion biografica e comentarios do seu estilo refirense a el brevemente. [ 17 ] Gran parte do material nos tazkerehs esta baseado en lendas, anecdotas e rumores, [ 17 ] polo que so se conecen poucos feitos da vida de Nizami, [ 12 ] [ 17 ] e a unica fonte e a sua obra, que non achega moita informacion persoal. [ 12 ]

Pais [ editar | editar a fonte ]

Nizami quedou orfo [ 2 ] [ 18 ] moi novo e foi criado polo seu tio materno Khwaja Umar, que se responsabilizou del e lle deu unha excelente educacion. A sua nai, chamada Ra'isa, era de orixe kurda . [ 2 ] [ 12 ] [ 19 ] O seu pai, de nome Yusuf, aparece mencionado unha vez na poesia de Nizami. [ 2 ] Nos mesmos versos indica que o nome do seu avo era Zakki. En parte da mesma obra [ 20 ] tense considerado a palabra Mu'ayyad como un titulo de Zakki, [ 3 ] mentres outros estudosos o interpretan como o nome do seu bisavo. Algunhas fontes afirman que o seu pai puidera ser de Qom . [ 2 ] [ 19 ] Nizami aparece mencionado tanto como persa coma iraniano. [ 4 ]

Familia [ editar | editar a fonte ]

Nizami casou tres veces. A sua primeira esposa era unha moza escrava kipchak que lle foi enviada por Fakhr al-Din Bahramshah, gobernador de Darband , como parte dun agasallo. Segundo Iraj Bashiri, ela foi a esposa "mais amada" de Nizami. Con ela tivo o seu unico fillo, Mohammad. Ela faleceu pouco despois de que completase a obra Khusraw o Sh?r?n , cando Mohammad tina sete anos. Nizami volve mencionar o seu fillo en Leili o Majnun engadindo que tina catorce anos e e a "maza dos meus ollos". En Haft Peykar tamen o menciona e aconsellalle que adquira mais responsabilidades porque o seu pai esta debilitandose.

Alguns autores de finais do seculo XX consideran que esta esposa se chamaba Afaq. Vahid Dastgerdi parece que foi o primeiro que propuxo este nome, mais ao mesmo tempo Said Nafisi e outras fontes discuten esta interpretacion procedente dun verso de Nizami, [ 21 ] [ 22 ] asumindo que nese verso Afaq simplemente significa "horizonte". As outras duas esposas de Nizami faleceron prematuramente, coincidindo coa finalizacion dunha obra epica, o que fixo dicir ao poeta: "Deus, por que cada para cada masnavi teno que sacrificar unha esposa!". [ 23 ]

Notas [ editar | editar a fonte ]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 C. A. (Charles Ambrose) Storey e Francois de Blois (2004), "Persian Literature ? A Biobibliographical Survey: Volume V Poetry of the Pre-Mongol Period.", RoutledgeCurzon; 2.ª edicion revisada (21 de xuno de 2004). ISBN 0-947593-47-0 . pax. 363
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Meisami, Julie Scott (1995). The Haft Paykar: A Medieval Persian Romance . Oxford University Press.  
  3. 3,0 3,1 Mo'in, Muhammad(2006), "Tahlil-i Haft Paykar-i Nezami", Teheran.: pax. 2
  4. 4,0 4,1 Chelkowski, P.J (1995), “Nizami Gandjawi”, Encyclopaedia of Islam, New Ed., vol. 8: 76?81. Online Version: Chelkowski, P. "Nizami Gandjawi, jamal al-Din Abu Muhammad Ilyas b. Yusuf b. Zaki Muayyad . Encyclopaedia of Islam . Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2008. Brill Online
  5. Bernard Lewis, “Music of a distant drum”, Princeton University Press, 2001. Pax. 9
  6. Julie Scott Meisami, Paul Starkeym, “Encyclopedia of Arabic Literature”, Taylor & Francis, 1998. Pax. 69
  7. "BACHER, WILHELM ? Encyclopaedia Iranica" . Iranicaonline.org. Arquivado dende o orixinal o 17 de maio de 2014 . Consultado o 23 de marzo de 2014 .  
  8. "Ganca (Azerbaijan) - Encyclopædia Britannica" . Britannica.com . Consultado o 23 de marzo de 2014 .  
  9. Bertels, E.E. (1962). Selected Works, Nizami and Fizuli . "the fact that unlike the Shia Iranians, "Nizami was righteous Sunni"". Oriental Literature.  
  10. CHARLES-HENRI DE FOUCHECOUR, "IRAN: Classical Persian Literature" en Encyclopædia Iranica
  11. 11,0 11,1 Ne??m? . Encyclopædia Britannica Online (Encyclopædia Britannica). 2009 . Consultado o 28 de febreiro de 2009 .  
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 Jan Rypka (Rypka, Jan. "Poets and Prose Writers of the Late Saljuq and Mongol Periods", 2n The Cambridge History of Iran , Volume 5, The Saljuq and Mongol Periods, ed., publicado en xaneiro de 1968. pax. 578
  13. Vladimir Minorsky. Studies in Caucasian History . Consultado o 23 de marzo de 2014 .  
  14. Thomas de Waal. The Caucasus: An Introduction . Consultado o 23 de marzo de 2014 .  
  15. "Nizami Ganjavi - USSR Politicization - Iranian Persian Civilization - Nezami Ganjei" . Azargoshnasp.net . Consultado o 23 de marzo de 2014 .  
  16. Gandzakatsi, Kirakos (1986). Kirakos Gandzakats'i's History of the Armenians / translation from Classical Armenian by Robert Bedrosian . Nova York. p. 197.  
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 Peter J. Chelkowski, "Mirror of the Invisible World", New York: Metropolitan Museum of Art, 1975.
  18. "The Poetry of Nizami Ganjavi: Knowledge, Love, and Rhetortics", Nova York, 2001. pax. 2
  19. 19,0 19,1 A) V.Minorsky: "Review of G. H. Darab translation of Makhzan al-Asrar" 1945 Minorsky, BSOAS., 1948, xii/2, 441?5) B) V. Minorsky, Studies in Caucasian History, Cambridge University Press , 1957. pax. 34
  20. Barazat Zanjani. “Layla va Majnun-I Nizami Ganjavi: matn-I Ilmi va intiqadi az ru-yi qadimtari nuskha-hayi khatti-I qarn-I hashtum ba zikr-i ikhtilaf-i nusakh va ma’ani lughat va tarikbat va kashf al-bayat”, Tehran, Mu’assasah-i Chap va Intisharat-i Danishgah Tehran, 1369 [1990]. pax. 28
  21. Lornejad, Siavash; Doostzadeh, Ali (2012). "On the Modern Politicization of the Persian Poet Nezami Ganjavi" (PDF) . Ierevan: Victoria Arakelova, YEREVAN SERIES FOR ORIENTAL STUDIES (Editor of the Series Garnik Asatrian), Caucasian Centre for Iranian Studies. pp. 173?175.  
  22. "ON THE MODERN POLITICIZATION OF THE PERSIAN POET NEZAMI GANJAVI: Siavash Lornejad, Ali Doostzadeh: Free Download & Streaming: Internet Archive" . Archive.org. 10 de marzo de 2001 . Consultado o 23 de marzo de 2014 .  
  23. Iraj Bashiri, "The Teahouse at a Glance" ? Nizami's Life and Works , 2000

Vexase tamen [ editar | editar a fonte ]

Bibliografia [ editar | editar a fonte ]

Ligazons externas [ editar | editar a fonte ]