Monarquia
(do
grego
:
monos
'un' e
archeien
'gobernante') e a forma de
goberno
onde o Xefe de Estado (que pode ter o titulo de
rei
,
kaiser
,
tsar
,
xeque
... conforme o pais) non e froito de eleccions periodicas da poboacion para un exercicio por periodo limitado (como na
republica
), mais exerceo
- por tempo indeterminado (ata o seu falecemento ou ata que renuncie)
- recibe a Xefatura do seu antecesor e transmitea o seu sucesor por herdanza ou lazo de parentesco. Caso particular e a eleccion dun novo pontifice, se consideramos o goberno do
Vaticano
unha monarquia.
A Xefatura de Estado non se confunde coa Xefatura de Goberno: esta ultima significa principalmente o poder de sancionar ou vetar
leis
, e pode ser exercida por un primeiro ministro, na
monarquia constitucional
ou polo propio soberano, na
monarquia absoluta
. Moitas veces a Xefatura de Estado ten apenas unha funcion cerimonial, ou dun simbolo da soberania daquel Estado, tal como o seu
himno nacional
ou a
bandeira nacional
.
Como exemplo de monarquias absolutas, podemos citar o Antigo Exipto dos faraons, ou a de
Francia
ata
1789
, onde se afirmaba que o poder dos reis tina orixe divina.
Como exemplo de monarquia constitucional esta
Espana
, onde o
rei
Filipe VI de Espana
e o Xefe de Estado e o primeiro ministro (chamado en Espana
Presidente do Goberno
) e
Pedro Sanchez
. Outros exemplos son o
Reino Unido
(rei:
Carlos III do Reino Unido
e primeiro ministro: Rishi Sunak),
Suecia
,
Paises Baixos
etc.
Un mesmo monarca pode ser xefe de dous ou mais Estados. Por exemplo, o rei
Carlos III do Reino Unido
tamen e Xefe de Estado do
Canada
, das
Bahamas
, de
Australia
e outros. Pero isto non torna estes outros paises subordinados o Reino Unido, pois os primeiros ministros do Canada, Bahamas ou Australia son escollidos polos parlamentos locais en eleccions locais, sen interferencia do goberno britanico.
Segundo a
teoria politica
podense considerar varios tipos de reximes monarquicos:
A monarquia absoluta e unha
forma de goberno
na que e o
monarca
quen exerce o
poder
sen restriccions en termos politicos, e na maior parte dos casos tamen nos aspectos relixiosos, ou polo menos cun gran componente espiritual.
Monarquia constitucional e monarquia parlamentaria
[
editar
|
editar a fonte
]
Historicamente, as limitacions ao poder dos monarcas xurdiron en Europa a partir da crise do
Antigo Rexime
, que nalguns casos conduciu a supresion da monarquia e a constitucion de republicas, como en Francia durante a
Revolucion francesa
entre 1791 e 1804 ou en Inglaterra durante a
Revolucion Inglesa
entre 1649 e 1660, mentres que noutros (como na
monarquia polaco-lituana entre 1569 e 1795
) o rei aceptou ceder parte do seu poder e compartilo con representantes elixidos.
[
1
]
[
2
]
[
3
]
Na monarquia parlamentaria, o
goberno
e responsable ante o
Parlamento
, que e o depositario da soberania nacional.
Ao longo da historia existiron sistemas de goberno a medio camino entre a monarquia absoluta e a constitucional, onde o monarca se ve obrigado a ceder parte do seu poder a un goberno en ocasions democratico, pero continua a manter unha importante influencia politica. A evolucion foi moi diferente segundo os paises, e depende do
dereito comparado
.
A monarquia electiva e unha forma de goberno na cal o monarca e elixido por votacion a traves dalgun mecanismo de natureza variabel. A diferenza da democracia, os electores e os candidatos pertencen a algun corpo restrinxido, polo cargo ocupado, a pertenza a un estamento (nacemento), ou algun tipo de condicion persoal ou social. Na actualidade fican moi poucos paises con esta forma de goberno; un deles e
Malaisia
.
Pais
|
Tipo de monarquia
|
Rei ou raina
|
Herdeiro o herdeira
|
Andorra
|
Coprincipado
parlamentario
electivo
|
Non foron designados
|
Belxica
|
Monarquia parlamentaria
federal
hereditaria
|
Filipe Rei dos Belgas
|
Isabel Princesa herdeira de Belxica e Duquesa de Brabante
|
Cidade do Vaticano
|
Papado
absoluto
electivo
|
Francisco Papa da Igrexa Catolica
|
Non foi designado
|
Dinamarca
|
Monarquia constitucional
hereditaria
|
Margarida II Raina de Dinamarca e Condesa consorte de Monpezat
|
Federico Principe herdeiro de Dinamarca e Conde de Monpezat
|
Espana
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Filipe VI Rei de Espana
|
Leonor Princesa de Asturias, Xirona e Viana
|
Liechtenstein
|
Principado constitucional hereditario
|
Hans-Adam II Principe soberano de Liechtenstein
|
Luis Principe herdeiro de Liechtenstein, Conde de Rietberg e Duque consorte en Baviera
|
Luxemburgo
|
Gran Ducado Parlamentario hereditario
|
Henrique I Gran Duque de Luxemburgo
|
Guillerme Gran Duque herdeiro de Luxemburgo, Principe de Nassau
|
Orde de Malta
|
Principado electivo
|
Frei Mateo Festing Principe e Gran Mestre da Orde de Malta
|
Non foi escollido
|
Monaco
|
Principado parlamentario hereditario
|
Alberte II Principe soberano de Monaco
|
Xaime Principe herdeiro de Monaco e Marques de Baux
|
Noruega
|
Monarquia constitucional hereditaria
|
Harald V de Noruega
|
Haakon Magno Principe herdeiro de Noruega
|
Paises Baixos
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Guillerme Alexandre I Rei dos Paises Baixos
|
Catalina Amalia Princesa de Orange
|
Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Suecia
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Carlos XVI Gustavo Rei de Suecia
|
Vitoria Princesa herdeira de Suecia e Duquesa de Vastergotland
|
Australia
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Illas Salomon
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Papua Nova Guinea
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Nova Zelandia
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Samoa
|
Monarquia democratica parlamentaria unitaria hereditaria electiva alternada entre Tapua e Malietoa
|
Tuitatua Tapua Rei de Samoa
|
Non foi escollido
|
Tonga
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Tupou VI Rei de Tonga
|
Tupouto?a ?Ulukalala Principe herdeiro de Tonga
|
Tuvalu
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Antiga e Barbuda
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Bahamas
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Barbados
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Belize
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Canada
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Granada
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Xamaica
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Saint Kitts e Nevis
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
San Vicente e as Granadinas
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Santa Lucia
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Isabel II Raina do Reino Unido de Gran Bretana e Irlanda do Norte e I dos demais reinos da Commonwealth
|
Carlos Principe de Gales, Duque de Cornualla e Rothesay
|
Afrobolivia
|
Monarquia constitucional
|
Julio I Rei afroboliviano
|
Rolando Pinedo Principe herdeiro afroboliviano
|
Lesoto
|
Monarquia parlamentaria hereditaria
|
Letsie III Rei de Lesoto
|
Lerotholi David Principe herdeiro de Lesoto
|
Marrocos
|
Monarquia constitucional hereditaria
|
Mohamed VI Rei de Marrocos
|
Moulay Hassan Principe herdeiro de Marrocos
|
Eswatini
|
Monarquia absoluta
|
Mswati III Rei de Eswatini
|
Non foi escollido
|
Arabia Saudita
|
Sultanato absolutista
|
Salman Sultan de Arabia Saudita
|
Mohamed Principe herdeiro de Arabia Saudita
|
Bahrain
|
Monarquia constitucional
|
Hamad II Rei de Bahrain
|
Jeque Salman Principe herdeiro de Bahrain
|
Brunei
|
Sultanato absolutista
|
Hassanal Bolkiah Sultan de Brunei
|
Al-Muthadee Billah Principe herdeiro de Brunei
|
Butan
|
Monarquia constitucional
|
Jygme Khesar Namgyal V Rei Dragon de Butan
|
Jygme Namgyal Principe dragon de Butan
|
|
---|
Poderes
| |
---|
Formas de goberno
| |
---|
Reximes e sistemas
| |
---|
Tipos de poder
| |
---|
Clases de estado
| |
---|
Conceptos
| |
---|
Procesos
| |
---|
Divisions administrativas
| |
---|
Cargos
| |
---|
Disciplinas
| |
---|
Ideoloxias
| |
---|
Actitudes
| |
---|