Manuel Vazquez Montalban
|
Nome orixinal
| (es)
Manuel Vazquez Montalban
|
---|
Biografia
|
---|
Nacemento
| 14 de xuno de 1939
Barcelona, Espana
|
---|
Morte
| 18 de outubro de 2003
(64 anos)
Bangkok, Tailandia
|
---|
Lugar de sepultura
| Cementiri de Collserola
(en)
|
---|
|
|
|
|
|
Datos persoais
|
---|
Pais de nacionalidade
| Espana
|
---|
Educacion
| Universidade de Barcelona
|
---|
Actividade
|
---|
Campo de traballo
| Escrita creativa e profesional
,
Prosa
,
poesia
,
xornalismo de opinion
,
ensaio
,
critica literaria
,
gastronomia
e
xornalismo
|
---|
Lugar de traballo
| Madrid
Lleida
|
---|
Ocupacion
| escritor
,
ensaista
,
critico literario
,
xornalista de opinion
,
poeta
,
politico
,
gastronomo
,
xornalista
,
profesor universitario
|
---|
Empregador
| Universidade Autonoma de Barcelona
|
---|
Partido politico
| Partit Socialista Unificat de Catalunya
Iniciativa per Catalunya Verds
|
---|
Xenero artistico
| Poesia
e
novela
|
---|
Lingua
| Lingua catala
e
lingua castela
|
---|
Obra
|
---|
Arquivos en
| |
---|
Familia
|
---|
Conxuxe
| Anna Salles Bonastre
|
---|
Fillos
| Daniel Vazquez Salles
|
---|
Premios
|
|
|
Manuel Vazquez Montalban
, nado en
Barcelona
o
27 de xullo
de
1939
e finado en
Bangkok
(
Tailandia
) o
18 de outubro
de
2003
, foi un
xornalista
,
novelista
,
poeta
,
ensaista
,
critico
e
gastronomo
catalan. Escribiu tanto en
lingua catala
como
castela
.
Fillo ilexitimo do exilado Evaristo Vazquez Touron,
[
1
]
natural de
Souto
[
2
]
(
Muro
,
Lancara
)
[
3
]
e mais de Rosa Montalban Perez, nada en Barcelona. Seu pai fora militante do
PSOE
inicialmente, e logo do
PSUC
[
4
]
. Detido trala
guerra
, foi xulgado no veran de 1939 e condenado a prision pola sua participacion politica. Pai e fillo non se coneceron ata o ano 1944
[
4
]
.
Vazquez Montalban estudou Filosofia e Letras e Xornalismo na
Universidade Autonoma de Barcelona
, ??onde tamen foi profesor. Era un catalan convencido e especialmente conecido polas suas conviccions politicas; foi membro do
Partido Socialista Unificado de Cataluna
e de
Iniciativa per Catalunya
. Antes foi membro do Frente de Liberacion Nacional, foi condenado a tres anos de cadea, cumprindo un e medio, polas suas actividades
antifranquistas
. Escribiu o primeiro ensaio cando estaba na cadea.
[
5
]
Ao sair do carcere Montalban inicio a sua carreira xornalistica na revista
Triunfo
e, co tempo, compaxinouna coa sua carreira literaria. Colaborou con
Siglo XX
,
Tele/Xpres
e
Por favor
, para mais tarde traballar en
El Pais
,
Avui
e
Interviu
.
Quizais a sua obra mais conecida sexa a serie Carvalho, protagonizada polo detective galego
Pepe Carvalho
, que se converteu nun dos heroes mais importantes do xenero da
novela policiaca
. As novelas protagonizadas por este detective converteron a Manuel Vazquez Montalban nun dos autores mais lidos en Espana e con maior difusion internacional.
Na viaxe de regreso de
Sydney
a Barcelona, ??despois de dar varias conferencias en
Australia
, detivose no aeroporto de
Bangkok
onde comezou a sentirse mal e foi tratado na clinica de saude do mesmo aeroporto. Non obstante, morreu aos poucos minutos dunha parada cardiaca. A Vazquez Montalban operarano do corazon nove anos antes en Barcelona, ??onde o someteran a catro
bypass
. Segundo fontes diplomaticas, a morte produciuse pouco despois da media noite do dia 18, hora local (as seis da tarde do dia 17 en Barcelona).
[
6
]
Iniciouse como poeta en
1967
. Foi un dos nove
novisimos
da antoloxia de Castellet. A sua producion caracterizase polo ludismo, a ironia e unha importante carga testemunal e critica. A sua obra poetica ata
1986
esta recollida en "Memoria y deseo".
Formou parte do consello editorial da coleccion de
poesia
Leliadoura, de
Sotelo Blanco Edicions
.
- Una educacion sentimental
(1967). El Bardo.
- Movimientos sin exito
(1969). El Bardo.
- Coplas a la muerte de mi tia Daniela
(1973). El Bardo.
- A la sombra de las muchachas sin flor
(1973). El Bardo.
- Praga
(1982). Lumen.
- Memoria y deseo. Poesia 1967-1983
(1983). Seix Barral.
- Pero el viajero que huye
(1967). Visor.
- Memoria y deseo. Obra poetica 1967-1990
(1990). Grijalbo.
- Ciudad
(1997). Visor.
- Ars amandi
(2001). Bartleby Editores, antoloxia
- Rosebud
, inedito incluido en
Memoria y deseo
(2008).
- Construccion y deconstruccion de una teoria de la almendra de Proust complementaria de la construccion y deconstruccion de una teoria de la magdalena de Benet Rossell
(2008).
Case
inedito incluido en
Memoria y deseo.
- Memoria y deseo. Poesia completa 1967-2003
(2008). Peninsula.
Os mesmos riscos da sua poesia aparecen na novelistica de Vazquez Montalban.
- Yo mate a Kenedy, Impresiones, observaciones y memorias de un guardaespaldas
(
1972
). Planeta.
- Tatuaje
(
1975
). Batllo.
- La soledad del manager
(
1977
). Planeta.
- Los Mares del Sur
(
1979
). Planeta.
- Asesinato en el Comite Central
(1981
). Planeta.
- Los pajaros de Bangkok
(1983
). Planeta.
- La rosa de Alejandria
(1984
). Planeta.
- El balneario
(1986)
. Planeta.
- Asesinato en Prado del Rey
(en
Asesinato en Prado del Rey y otras historias sordidas)
(1987)
.
Planeta.
- El delantero centro fue asesinado al atardecer
(1989)
. Planeta.
- El laberinto griego
(1991)
. Planeta.
- Sabotaje olimpico
(1993
). Planeta.
- El hermano pequeno
(1994)
. Planeta.
- Roldan, ni vivo ni muerto
(1994). Planeta.
- El Premio
(1996
). Planeta.
- La muchacha que pudo ser Emmanuelle
, El Pais, 3 de 30 de agosto de 1997 (tamen en
Cuentos negros
, Galaxia Gutenberg, 2011)
- Quinteto de Buenos Aires
(1997
). Planeta.
- El hombre de mi vida
(2000)
. Planeta.
- Milenio Carvalho I. Rumbo a Kabul
(2004). Planeta
- Milenio Carvalho II. En las antipodas
(2004). Planeta.
- Recordando a Darde
(en
Recordando a Darde y otros relatos
(1989). Seix Barral. E en
Tres novelas ejemplares
, Bruguera, 1983, Espasa-Calpe, 1988)
- Happy end
(1974). Gaya Ciencia, (tamenen en
Tres novelas ejemplares
, Bruguera, 1983, Espasa-Calpe, 1988, e en
Escritos subnormales
, Seix Barral, 1989, Mondadori, 2000)
- La vida privada del doctor Betriu
(1983). (en
Tres novelas ejemplares
, Bruguera, 1983, Espasa-Calpe, 1988)
- El pianista
(1985). Circulo de Lectores. En Mondadori, 1996
- El matarife
(1986). Almarabu.Tamen en
Pigmalion y otros relatos
, Seix Barral, 1987, Mondadori, 2000.
- Los alegres muchachos de Atzavara
, (1987). Seix Barral, Mondadori, 2000.
- Pigmalion
(en
Pigmalion y otros relatos)
(1987)
.
Seix Barral, Mondadori, 2000)
- Cuarteto (
1988 e2001). Mondadori.
- Galindez
(1990). Planeta.
- Autobiografia del general Franco
(1992). Planeta.
- El estrangulador
(1994 e 2000). Mondadori.
- O Cesar o nada
(1998). Planeta.
- El senor de los bonsais
(1999). Alfaguara.
- Erec y Enide
(2002). Planeta. A trama transcorre en parte na
Illa de San Simon
.
- Historias de fantasmas
(1987)
.
Planeta.
- Historias de padres e hijos
(1987). Planeta.
- Tres historias de amor
(1987)
.
Planeta.
- Historias de politica ficcion
(1987). Planeta.
- Asesinato en Prado del Rey y otras historias sordidas
(1987). Planeta.
- El hermano pequeno
(1994). Planeta.
- Cuentos negros
(2011). Galaxia Gutenberg.
- Recordando a Darde y otros relatos
(1969). Seix Barral.
- Pigmalion y otros relatos
(1987). Seix Barral, Mondadori, 2000.
- Cuentos blancos
(2011). Galaxia Gutenberg.
Tamen era gastronomo. As referencias que fai a comida ou a
gastronomia
eran unha das caracteristicas da serie
Carvalho
como o ritual de prende-la
cheminea
con libros que condenaba o
lume
. Pero tamen ten obras estritamente feitas como gastronomo como
Contra los gastronomos
, obra de iniciacion ao mundo da gastronomia, onde percorre todos os alimentos e todas as cocinas do mundo, dende a
cocina tradicional
a
nouvelle cuisine
, e mesmo analiza as modas alimenticias (que non gastronomicas) coma a "comida sa" e "o light". Outras obras gastronomicas suas son
Cocina Catalana
e
Recetas inmorales
.
- L'art del menjar a Catalunya
(1977). Edicions 62.
- La cocina catalana: el arte de comer en Cataluna
(1979)
.
Peninsula.
- Las Cocinas de Espana: Cataluna; Extremadura; Galicia; Valencia
(1980). Sedmay.
- Recetas inmorales
(1981).Oh Sauce, Afanias,1996.
- Mis almuerzos con gente inquietant
, (1994).Planeta.
- Contra los gourmets
(1985). Difusora Internacional, Mondadori, 2001
- Tiempo para la mesa
(1986). Difusora Internacional.
- Las recetas de Carvalho
(1989). Planeta.
- Les meves receptes de cuina catalana
(1995). Ediciones 62.
- Carvalho gastronomico 1. Saber o no saber
(2002). Ediciones B.
- Carvalho gastronomico 2. La cocina de autor en Espana
(2002). Ediciones B.
- Carvalho gastronomico 3. La cocina del Mediterraneo y la mediterraneidad
(2003). Ediciones B.
- Carvalho gastronomico 4. Beber o no beber
(2003). Ediciones B.
- Carvalho gastronomico 5. Guia de restaurantes obligatorios
(2003). Ediciones B.
- Carvalho gastronomico 6. La cocina de la harina y el cordero
(2003). Ediciones B.
- Carvalho gastronomico 7. La cocina del mestizaje
(2003). Ediciones B.
- Carvalho gastronomico 8. La cocina de los finisterres
(2003). Ediciones B.
- Carvalho gastronomico 9. Diccionario indispensable para la supervivencia
(2003). Ediciones B.
- Carvalho gastronomico 10. El otro recetario
(2003). Ediciones B.
Escribiu ensaios sobre xornalismo, politica, socioloxia, deporte, historia, cocina, biografias, literatura e musica. O seu primeiro ensaio foi
Informe sobre la Informacion
(1963). Outras obras:
- Informe sobre la informacion
, (1963). Fontanella, 3ª en 1975.
- Manifiesto subnormal
(1963). Kairos (e en
Escritos subnormales
, Seix Barral, 1989, Pellicanolibri, 1980)
- Cronica sentimental de Espana
(1971). Lumen, Grijalbo, 1998
- Joan Manuel Serrat
(1972). Jucar, e 1976, 1978 e 1984, Nortesur, 2010
- El libro gris de Television Espanola
(1973).Ediciones 99.
- Las noticias y la informacion
(1973). Salvat Editores.
- La via chilena al golpe de estado
(1973). Saturno.
- La penetracion americana en Espana
(1974). Cuadernos para el Dialogo.
- Cien anos de cancion y Music Hall
(1974). Difusora Internacional.
- La Capilla Sixtina: del proceso de Burgos al espiritu de febrero
(1975). Kairos.
- ¿Que es el imperialismo?
(1976). Gaya Ciencia.
- Diccionario del Franquismo
(1977). Dopesa.
- Como liquidaron al franquismo en dieciseis meses y un dia
(1977). Planeta.
- Imagenes y recuerdos. 1919-1930. La rebelion de las masas
(1977). Difusora Internacional.
- Los demonios familiares de Franco
(1978). Dopesa, Diario Publico, 2009
- La palabra libre en la ciudad libre
(1979). Gedisa.
- Historia y comunicacion social
(1980). Bruguera, Critica, 1997, Mondadori, 2000.
- Cronica sentimental de la transicion
(1985). Planeta.
- Barcelones
Empuries (1987).
- Barcelonas
Empuries (1987).
- Rafael Ribo: l'optimisme de la rao
(1988). Planeta.
- Rafael Ribo: el optimismo de la razon
(1988). Planeta.
- Escenas de la literatura universal y retratos de grandes autores
(1988). Debuxos de Willi Glasauer, Circulo de Lectores.
- L'esquerra neccessaria
(1989). Organismos oficiais de administracion.
- Escritos subnormales
(1989). Seix Barral, Mondadori, 2000.
- Moscu de la revolucion
, Planeta (1990).
- Veinticinco anos, veinticinco anuarios: del apagon de Nueva York a la caida del muro de Berlin
(1991). Difusora Internacional.
- Gauguin
, Flohic (1991).
- La literatura y la construccion de la ciudad democratica
(1992). Bancaja.
- Decaleg del cule
, Columna (1992).
- Novela negra, novela politica
(1993). Ibercaja.
- Felipicas (Sobre las miserias de la razon practica)
(1994). El Pais/Aguilar.
- Panfleto desde el planeta de los simios
(1995). Critica, Mondadori, 2000
- Pasionaria y los siete enanitos
(1995). Planeta.
- El poder
(1996). Espasa, antoloxia de textos, seleccion de Francisco J. Satue
- Un polaco en la corte del rey Juan Carlos
(1996). Alfaguara. Analise da vida politica en
Madrid
, nos ultimos anos de goberno de
Felipe Gonzalez
.
- El escriba sentado
(1997). Critica, Mondadori, 2001, Diario Publico, 2009
- Elogis desmesurats
, Empureis (1997).
- La literatura en la construccion de la ciudad democratica
(1998). Critica, Mondadori.
- Y Dios entro en La Habana
(1998). El Pais/Aguilar. Sobre
Cuba
,
Fidel Castro
e a visita do Papa
Xoan Paulo II
.
- Marcos: el senor de los espejos
(1999). El Pais/Aguilar. Sobre o Subcomandante Marcos e o levantamento de Chiapas
- Geometria y compasion
, Mondadori (2003).
- La aznaridad
, Mondadori (2003).
- Futbol. Una religion en busca de un Dios
, (2005). Arena Abierta.
- La ciudad: ese imaginario o circunloquio sobre la deconstruccion de Barcelona
(2008). Revista Antipodas, numero XVIII.
- Jack el Decorador
(2008). De Bolsillo.
- Guillermotta en el pais de las Guillerminas
(1973). Anagrama. Espectaculo de Music Hall, musica de Juan Luis Moraleda e Jose Aponte, escrito para ser interpretado por Guillermina Motta (tamen en
Escritos subnormales
, Seix Barral, 1989, Mondadori, 2000)
- Cuestiones marxistas
(1974). Anagrama (Tamen en
Escritos subnormales
, Seix Barral, 1989, Mondadori, 2000)
- Flor de nit
(1992). Editorial Boileau. Libreto de musical, musica de Albert Guinovart.
- Antes de que el milenio nos separe. Carvalho contra Vazquez Montalban
(1997)
.
Monologo teatral (en
Carvalho 25 anos. Estuche conmemorativo
, Planeta)
- Maria Hitler (
1984). Guion radiofonico inedito
- Politica y deporte
(1972). Editorial Andorra. Prologo de Manuel Vazquez Montalban
- La educacion de Palmira
, (1972). Editorial Andorra, comic, dibujos de Nuria Pompeia, epilogo de
Sixto Camara
(pseudonimo de Manuel Vazquez Montalban).
- Lo mejor de Por Favor
(1974). Punch. Desenos de
Jaume Perich
.
- El ano del ¡Ay!, ¡Ay!, ¡Ay!
(1976). Sedmay. Desenos de Jaume Perich.
- 1979: Premio Planeta por
Los mares del sul
.
- 1991: Premio Nacional de Narrativa, por
Galindez
.
- 1992: Premio Europeo de Literatura, por
Galindez
.
[
7
]
- 1994: Premio da Critica, por
El estrangulador
.
- 1994: Premio Internacional de Literatura Ennio Flaiano, por
Autobiografia del general Franco
.
- 1995: Premio Nacional das Letras Espanolas. Praza Vazquez Montalban en
Sant Boi de Llobregat
.
- 1998:
Premio Rosalia de Castro
do
Centro PEN Galicia
.
[
8
]
Desde 2007 existe unha rua chamada "Manuel Vazquez Montalban" na localidade de
Xetafe
(Madrid). Anteriormente, o Concello de San Baudilio de Llobregat (
Barcelona
) deu este nome a unha praza situada no barrio de Casabranca. Tamen son bautizados na sua honra o Centro Civico "Vazquez Montalban" de
Vallvidrera
(Barcelona) e o Instituto de Educacion Secundaria "Manuel Vazquez Montalban" de
Sant Adria del Besos
(Barcelona), que adopta esta denominacion tras o seu falecemento. Desde o 29 de xuno de 2018 tamen conta cunha glorieta na localidade madrilena de
Valdemoro
.
O Colexio de Xornalistas de Cataluna outorga desde 2004 o Premio Internacional de Xornalismo Vazquez Montalban na sua memoria. Este entregase nas categorias de xornalismo deportivo e xornalismo cultural e/ou politico, lembrando asi as duas facetas do seu traballo neste campo. En 2004 dedicouselle o VIII premio Nostromo de narrativa maritima que foi parar a novela
El veneno del Escorpion
. En 2006 o Concello de Barcelona entrega por primeira vez o Premio Pepe Carvalho, que se concede a escritores de novelas policiais ou negras.
Manuel Vazquez Montalban serviu de inspiracion ao escritor italiano
Andrea Camilleri
a hora de poner nome ao protagonista da sua serie de novelas e narracions curtas sobre o comisario Montalbano. Asi, Montalbano seria unha italianizacion de Montalban. De feito, o personaxe de ficcion e afeccionado as novelas policiais escritas por Vazquez Montalban, que conformaron a serie sobre Pepe Carvalho.