Un
cientifico
,
[
1
]
nun xeito amplo, refirese a calquera persoa que realiza unha actividade
sistematica
para adquirir
conecemento
ou un individuo que encaixa en practicas e
tradicions
relacionadas con
escolas
de
pensamento
ou
filosoficas
. De xeito mais restrinxido,
cientifico
refirese a individuos que usan o
metodo cientifico
[
2
]
. A persoa pode ser un experto nunha ou mais areas da
ciencia
[
3
]
. Estas linas encaran o uso mais restrinxido da palabra.
Historicamente, os "
filosofos naturais
" ou "homes de ciencia"
[
4
]
[
5
]
[
6
]
[
7
]
, eran homes de
conecemento
. A ciencia e a filosofia eran case sinonimos describindo actividades semellantes.
William Whewell
crunou o termo
cientifico
no 1833 para describir un
experto
no estudo da
natureza
, pero esta acepcion non tivo grande aceptacion ata o seculo XX,
[
8
]
[
9
]
no que a nocion moderna de ciencia como un xeito especial de informacion sobre o mundo, practicada por un grupo e levada a cabo a traverso dun metodo unificado, tivo unha aceptacion xeral.
A ciencia e a
tecnoloxia
tenen modificado de xeito continuado a existencia
humana
. Os cientificos incluen os
teoricos
, empregados en xeral en desenvolver novos modelos para explicar os datos existentes e predicir novos resultados, e os
experimentais
, que testan os modelos obtendo datos mediante medidas ? ainda que na practica moitas veces a division entre ambos non e tan crara ? cun conxunto de cientificos practicando ambos aspectos.
As
Matematicas
son con frecuencia agrupadas coas ciencias. Asi, como no caso doutros cientificos, os
matematicos
comezan con
conxecturas
(
hipoteses
) e manexan o que se pode chamar experimentos simbolicos ou computacionais (de calculo) para testalas. A conexions entre diferentes ciencias fai que alguns dos grandes
fisicos
foran tamen matematicos creativos. Hai un continuo dende o mais teorico o mais
empirico
, de xeito que os cientificos non tenen por que axustarse a uns limites precisos. En termos de
personalidade
, interese, formacion e actividade
profesional
, hai pouca diferenza entre a xente que practica as
matematicas aplicadas
e aquela outra que o fai coa
fisica teorica
.
Os cientificos poden ser motivados de diferente xeito. Moitos tenen un desexo de conecemento do mundo, de saber por que e como o vemos, como evolucionou e como evolucionara. Amosan unha forte curiosidade sobre a
realidade
. Outras motivacions son o reconecemento entre pares e o prestixio, ou o desexo de aplicar o conecemento cientifico en beneficio da saude da xente, das nacions, do mundo, da natureza, da industria... Por suposto, tamen o benestar persoal e a sua persecucion poden formar parte das motivacions.
A etica do cientifico ten sido o longo da historia abondo venerada, ainda que tenen aparecido casos de flagrante engano a comunidade cientifica, casos que en xeral se tenen mantido pouco tempo ata o seu descubrimento. Suxeriuse que os cientificos deben facer honra dun “
Xuramento Hipocratico para Cientificos
”.
Enxeneiros e cientificos confundense a miudo na mente do publico en xeral, debido a visibilidade da
ciencia aplicada
. Mentres os cientificos exploran a natureza para o descubrimento de principios xerais, os enxeneiros aplican os principios establecidos no campo cientifico para o desenvolvemento de solucions economicas a problemas tecnicos,
[
10
]
[
11
]
ainda que moitas veces os campos de ambos tenan limites confusos e sexa habitual a colaboracion entre ambos grupos por necesidade mutua, desdebuxando asi ainda mais os mesmos. En resumo a idea e que os cientificos estudan cousas mentres que os enxeneiros desenan cousas. Cabe remarcar de novo que hai moitas circunstancias nas que son feitos avances fundamentais en ambos campos polo mesmo individuo. Os cientificos a miudo desenvolven tarefas de
enxenaria
no deseno de equipo experimental e na construcion de
prototipos
, e alguns enxeneiros fan investigacion cientifica de primeira orde. Os enxeneiros
mecanicos
,
electricos
,
quimicos
ou
aeroespaciais
estan a miudo na primeira lina da investigacion cientifica de novos fenomenos e materiais. Unha ilustracion sobre esta relacion pode ser
Peter Debye
, quen obtivo a
graduacion
en
enxenaria electrica
e un
doutoramento
en
fisica
antes de ser galardoado co
Premio Nobel
en
quimica
. Ou
Paul Dirac
, un dos fundadores da
Mecanica cuantica
, quen comezou como enxeneiro electrico antes de estudar matematicas e rematou como fisico teorico. Ou
Claude Shannon
, enxeneiro teorico e fundador da moderna
teoria da informacion
.
Un vello “
metodo cientifico
” que puxo enfase na
experimentacion
foi usado por primeira vez por
Ibn al-Haytham
(Alhazen),
medico
e cientifico xeralista
Iraqui
, arredor do ano
1021
(D.C.) no seu libro
Libro de Optica
, sendo descrito por iso como "primeiro cientifico".
[
12
]
Hai notables exemplos doutra xente que se moveu en diversas disciplinas, o que despois de deu en chamar '
home do renacemento
' ('
Polimata
'), que foron relativamente abundantes durante a
Idade de ouro islamica
e o
Renacemento
europeo. Moitos destes sabios xeralistas foron tamen relixiosos: por exemplo, Alhacen e
al-Biruni
, ou os medicos e xeralistas
Avicena
e
Ibn al-Nafis
no mundo musulman; o astronomo e fisico
Nicolas Copernico
e
Gregorio Mendel
, o fundador da moderna
xenetica
o dar coas
leis
basicas de
herdanza
que posibilitaron a explicacion das observacions de
Charles Darwin
sobre a
evolucion
, na Europa cristia.
Descartes
non foi so un pioneiro da
xeometria analitica
senon que formulou unha
teoria
da
mecanica
e avanzou ideas sobre as orixes do
movemento animal
e da
percepcion
. A
Vision
interesou asemade os fisicos
Thomas Young
e
Hermann von Helmholtz
, que tamen estudou
optica
,
audicion
e
musica
.
Isaac Newton
estendeu a matematica de Descartes inventando o
calculo
(de xeito contemporaneo a
Gottfried Leibniz
); asemade desenou unha formulacion comprensiva da
mecanica clasica
e investigou a
luz
e a optica.
Joseph Fourier
fundou unha nova rama das matematicas ?
sobre as series infinitas e periodicas
? estudou a
calor
, o seu
fluxo
e a
radiacion infravermella
, e descubriu o
efecto invernadoiro
.
John von Neumann
,
Alan Turing
,
Aleksandr Khinchin
,
Andrei Markov
e
Norbert Wiener
, todos eles matematicos, fixeron grandes contribucions a ciencia e
teoria da probabilidade
, incluindo ideas sobre
ordenadores
, e alguns dos fundamentos da
mecanica estatistica
e da
me?anica cuantica
. Moitos cientificos con tendencia as matemaicas, incluido
Galileo Galilei
, foron tamen
musicos
.
A finais do seculo XIX,
Louis Pasteur
,
quimico organico
, descubriu que os
microorganismos
poden causar
enfermidades
. Poucos anos antes,
Oliver Wendell Holmes, Sr.
, o
medico
, poeta e ensaista norteamericano, notou que a infeccion nas mulleres de parto era producida polos doutores e comadroas que as atendian (parece ser que catro anos antes que
Semmelweis
en
Europa
. Hai moitas historias relacionadas en
medicina
e
bioloxia
, como sobre o desenvolvemento de ideas sobre a circulacion do
sangue
, de
Galeno
a
Harvey
. O florecemento da
xenetica
e
bioloxia molecular
so s.XX esta repleto de nomes famosos. Asi,
Ramon y Cajal
obtivo o
Premio Nobel
no 1906 polas suas senlleiras observacions en
neuroanatomia
.
Hai quen ve unha dicotomia entre as ciencias “experimentais” e as consideradas puramente “
observacionais
” como a
astronomia
,
meteoroloxia
,
oceanografia
ou
sismoloxia
. Pero os
astronomos
tenen feito investigacion basica en
optica
, desenvolto dispositivos de carga acoplada, en decadas recentes tenen postulado probas espaciais para o estudo doutros
planetas
, ademais de usar o
Telescopio Espacial Hubble
para probar as teorias sobre a orixe do
Universo
hai arredor de 14 miles de millons de anos. A
Espectroscopia de microondas
ten agora identificadas ducias de
moleculas organicas
no
espazo interestelar
, o que require de experimentacion no
laboratorio
e
simulacion informatica
para confirmar os
datos
observacionais e comezar unha nova rama da quimica. A
modelaxe informatica
e os metodos
numericos
son tecnicas requiridas para o seu estudo na formacion en cada campo da
ciencia
“
cuantitativa
.
Quen considera a ciencia como unha carreira en desenvolvemento, a miudo mira cara as suas fronteiras, que incluen areas en todolos campos, especialmente nalguns como a
cosmoloxia
ou a
bioloxia
(especialmente a
bioloxia molecular
e o proxecto
xenoma humano
). Outras areas de investigacion activa incluen a exploracion da
materia
a escala das
particulas elementais
como son descritas a traves da
fisica de altas enerxias
, e a
nanotecnoloxia
, que procura desenvolver a
electronica
, incluindo os
ordenadores
cuanticos e a
intelixencia artificial
. Asemade, ten habido descubrimentos remarcables en relacion co funcionamento do
cerebro
e os
neurotransmisores
, permanecendo como fronteiras a natureza da
mente
e o
pensamento
humano
.
Entre outras moitas categorias antigas e que seguen a xurdir,
- Arqueologo
- Astronomo
- Biologo
- astrobiologo
,
botanico
,
entomologo
,
ecologo
,
xenetista
,
ictiologo
,
inmunologo
,
microbiologo
,
neurologo
,
ornitologo
,
paleontologo
,
patologo
,
farmacologo
,
fisiologo
,
zoologo
- Quimico
- bioquimico
- Cientifico da computacion
- Cientifico da Terra
- xeologo
,
mineralogo
,
sismologo
,
vulcanologo
,
hidrologo
,
glaciologo
,
limnologo
,
meteorologo
,
oceanografo
- Matematico
- Biomedico
- Filosofo
- Fisicos
- Optico
- Psicologo
- Cientifico social
- antropologo
,
demografo
,
economista
,
xeografo
,
sociologo
- ↑
Definicions no
Dicionario da Real Academia Galega
e no
Portal das Palabras
para
cientifico, cientifica
.
- ↑
Isaac Newton
(1687, 1713, 1726). "[4] Rules for the study of
natural philosophy
",
Philosophiæ Naturalis Principia Mathematica
, Third edition. The General Scholium containing the 4 rules follows Book
3
,
The System of the World
. Reprinted on pages 794-796 of
I. Bernard Cohen
and Anne Whitman's 1999 translation,
University of California Press
ISBN 0-520-08817-4
, 974 pages.
- ↑
Oxford English Dictionary, 2nd ed. 1989
- ↑
Nineteenth-Century Attitudes: Men of Science.
http://www.rpi.edu/~rosss2/book.html
- ↑
Friedrich Ueberweg, History of Philosophy: From Thales to the Present Time. C. Scribner's sons v.1, 1887
- ↑
Steve Fuller, Kuhn VS. Popper: The Struggle For The Soul Of Science. Columbia University Press 2004. Page 43.
ISBN 0-231-13428-2
- ↑
Science
by American Association for the Advancement of Science, 1917. v.45 1917 Jan-Jun.
Page 274
.
- ↑
"William Whewell (1794-1866) gentleman of science"
. Consultado o
2007-05-19
.
- ↑
Tamara Preaud, Derek E. Ostergard, The Sevres Porcelain Manufactory. Yale University Press 1997. 416 pages.
ISBN 0-300-07338-0
Page 36.
- ↑
National Society of Professional Engineers
(2006).
"Frequently Asked Questions About Engineering"
. Arquivado dende
o orixinal
o 22 de maio de 2006
. Consultado o
2006-09-21
.
Science is knowledge based on observed facts and tested truths arranged in an orderly system that can be validated and communicated to other people. Engineering is the creative application of scientific principles used to plan, build, direct, guide, manage, or work on systems to maintain and improve our daily lives.
- ↑
Bureau of Labor Statistics
, U.S. Department of Labor (2006).
"Engineers"
.
Occupational Outlook Handbook, 2006-07 Edition
. Arquivado dende
o orixinal
o 19 de febreiro de 2006
. Consultado o
2006-09-21
.
- ↑
Bradley Steffens (2006).
Ibn al-Haytham: First Scientist
, Morgan Reynolds Publishing,
ISBN 1-59935-024-6
.
- Para afondar
(en
ingles
)