A
antropoloxia
(do
grego
?νθρωπο? e λ?γο?,
anthropos logos
, ≪conecemento do
ser humano
≫) e a
ciencia social
que estuda todas as dimensions do ser humano de forma similar a
socioloxia
, pero
holisticamente
. Principalmente enfocada desde a
cultura
e por medio do metodo
etnografico
como exponente clasico.
A antropoloxia nace coma unha rama da
filosofia
que nas suas orixes se dedicaba ao estudo cientifico da
historia
. Ao imponerse na cultura occidental o
metodo cientifico
, diversos autores pensaron que os fenomenos historicos tamen podian acharse gobernados por leis que podian pescudarse, enunciarse e ser utilizadas para a predicion de resultados. Asi mesmo coincide o seu desenvolvemento inicial co proceso de colonizacion europeo e a necesidade do estudo e descricion das sociedades non occidentais en
America
,
Asia
,
Oceania
e
Africa
. Esta concepcion abandonase durante o
seculo XX
, entendendose actualmente por antropoloxia, segundo
Marvin Harris
,
"o estudo da humanidade, dos pobos antigos e modernos e dos seus estilos de vida"
.
Contexto historico e institucional
[
editar
|
editar a fonte
]
O antropologo
Eric Wolf
algunha vez definiu a antropoloxia como "a mais cientifica das humanidades e a mais humanista das ciencias", tratando de explicar como o desenvolvemento da antropoloxia contribuiu a entender a forma de encaixar desta ciencia, dentro doutras disciplinas.
Os antropologos contemporaneos fan remontar a orixe da sua disciplina a obra de varios pensadores do pasado. Con todo, resulta mais exacto considerar que o nacemento da antropoloxia tivo lugar no
Seculo das Luces
, cando en Europa se realizaron os primeiros intentos sistematicos de estudar o comportamento humano. A xurisprudencia, a historia, a filoloxia e a socioloxia coneceron un importante cultivo durante esta epoca, contribuindo ao desenvolvemento das ciencias sociais, das que forma parte a antropoloxia. Ao mesmo tempo, a reaccion romantica contra o movemento ilustrado produciu filosofos como
Herder
, e, posteriormente,
Wilhelm Dilthey
, cuxa obra e a base dos conceptos culturais que constituen a base da antropoloxia.
Estes movementos intelectuais en parte lidaron cun dos maiores paradoxos da
modernidade
: como o mundo se
empequenece
e se integra, a experiencia da xente do mundo e cada vez mais atomizada e dispersa. Como
Karl Marx
e
Friedrich Engels
observaron na decada dos
40s
:
Todas as vellas industrias nacionais, foron ou estan sendo destruidas a diario. Son desprazadas por novas industrias, cuxa introducion, convertese nun tema de vida ou morte para as nacions civilizadas, por industrias que non traballan so con materias primas locais, senon tamen, con materias primas traidas dos lugares mais remotos; industrias cuxos produtos, non son consumidos so pola poboacion local, senon tamen por xente de todo o globo. En lugar das antigas demandas de consumo, satisfeitas pola producion do pais, atopamos novas necesidades, requirindo para a sua satisfaccion, produtos de lugares e climas distantes. En lugar do antigo illamento nacional e a auto-suficiencia, temos relacions en todas as direccions, interdependencia universal de nacions.
Ironicamente, esta interdependencia universal, no canto de levar a unha maior solidariedade na humanidade, coincidiu co aumento de divisions raciais, etnicas, relixiosas e de clase, e algunhas expresions culturais confusas e perturbantes. Estas son as condicions de vida que a xente na actualidade debe confrontar, pero tenen a sua orixe en procesos que empezaron no
seculo XVI
e aceleraronse no
seculo XIX
.
Institucionalmente, a antropoloxia emerxeu da
historia natural
(exposta por autores como
Buffon
). Este era o estudo dos seres humanos, xeralmente europeos, vivindo en
colonialismo
. Este estudo da linguaxe, cultura, fisioloxia, e artefactos das colonias europeas, era o equivalente ao estudo da flora e a fauna deses lugares. Por iso puido, por exemplo, escribir
Lewis Henry Morgan
a vez monografias tanto sobre
A Liga dos Iroqueses
como sobre
O castor americano e as suas construcions
. Tamen e por iso, que a cultura material de nacions 'civilizadas' como a Chinesa, foron exhibidas historicamente nos museos dedicados a arte, xunto a obras europeas, mentres que os artefactos de Africa ou das culturas nativas de America mostrabanse nos museos de Historia Natural, a beira dos osos de dinosauro ou os dioramas de paisaxes. Dito isto, a practica curatorial cambiou dramaticamente en anos recentes, e seria incorrecto ver a antropoloxia como simplemente unha extension da regra colonial e do
chovinismo
europeo, posto que a sua relacion ao
imperialismo
era e e complexa.
A antropoloxia foi crecendo distinguindose da historia natural e para finais do
seculo XIX
a disciplina comezaba a cristalizarse na sua forma moderna. Para 1935, por exemplo, para
T.K. Penniman
lle foi posible escribir a historia da disciplina titulada
100 anos de Antropoloxia
. Para este momento, este campo estaba dominado polo
metodo comparativo
. Asumiase que todas as sociedades pasaron por un unico proceso evolutivo, do mais primitivo, ao mais avanzado. Asi, as sociedades non europeas, foron vistas como
fosiles viventes
da evolucion, que puideron ser estudadas para entender o pasado europeo. Eruditos escribiron historias de migracions prehistoricas, as cales foron algunhas valiosas e outras moi fantasticas. Foi durante este periodo, que os europeos puideron, por primeira vez, rastrexar as migracions
polinesicas
a traves do
oceano Pacifico
, por exemplo, ainda que alguns crian que se orixinaron en
Exipto
. Finalmente, o concepto de
raza
estaba sendo discutido moi activamente como xeito de clasificacion de outorgar un nivel aos seres humanos baseados nas diferenzas bioloxicas herdadas.
No
seculo XX
, as disciplinas academicas comezaron a organizarse ao redor de tres principais dominios:
Ciencia
,
Humanismo
e as
Ciencias sociais
.
O das ciencias, busca derivar leis naturais a traves de experimentos falsables e reproducibles. A humanistica reflectia un intento de estudar diferentes tradicions nacionais, a partir da
historia
e as
artes
, como un intento para prover a xente nas nacions-estados emerxentes un sentido de coherencia. As ciencias sociais emerxeron para este momento coma un intento de desenvolver metodos cientificos para achegarse ao fenomeno social, tratando de prover bases universais para o conecemento social. A antropoloxia non cabo facilmente nunha destas categorias, e cada rama diferente da antropoloxia caben nun ou mais destes dominios.
Baseandose nos metodos das
Ciencias naturais
, como tamen creando novas tecnicas que involucraban, non so entrevistas estruturadas senon observacions participativas desestruturadas; e baseandose na nova
Teoria da evolucion
a traves da
Seleccion natural
, propuxeron un estudo cientifico dun novo obxecto: a humanidade, concibida como un todo. E crucial, o concepto de cultura, para este estudo, o cal os antropologos denominaron como unha capacidade universal e como a propension social para aprender, pensar, e actuar (que ven como un produto da evolucion humana e algo que distingue ao Homo Sapiens; e quizais a todas as especies do xenero
Homo
; doutras especies), e como unha adaptacion particular as condicions locais que toman as forma de credos e practicas altamente variables. Por isto, a cultura non so transcende a oposicion entre a natureza e a consolidacion; transcende e absorbe peculiarmente as distincions entre politica, relixion, parentesco, e economia europeas como dominios autonomos. A antropoloxia por isto supera as divisions entre as ciencias naturais, sociais e humanas ao explorar as dimensions bioloxicas, linguistas, materiais e simbolicas da humanidade en todas as suas formas.
Campos e subcampos da antropoloxia
[
editar
|
editar a fonte
]