Un
golpe de Estado
[
1
]
(do
frances
coup d'Etat
,
[
2
]
) ou
putsch
(do aleman) e a usurpacion do
poder
vixente, violando e vulnerando a
legalidade
institucional nun
Estado
por parte dun grupo de persoas, xeralmente forzas armadas sublevadas ou sectores da
sociedade
non conformes co sistema de
goberno
ou co goberno mesmo.
Tras dun golpe de Estado a mans de
Franco
e despois de tres anos de
guerra civil
, o estado espanol viviria preto de 4 decadas de
ditadura
.
Caracteristicas e metodoloxia
editar
O golpe de estado en moitas ocasions termina co establecemento dunha
ditadura
, ainda que isto non sempre e asi. O golpe de estado por definicion producese contra calquera goberno, autoritario ou non, e pode buscar instaurar calquera outro diferente, normalmente tamen autoritario. Con todo, o sentido despectivo fai que se utilice na maior parte das ocasions a referirse a intentos de instauracion de ditaduras.
Este ataque a legalidade e soberania dun pais implica a retencion dos organismos depositarios daquelas. Estes organo poderian ser o
Goberno
ou o
Parlamento
, no caso de paises democraticos, ou o
rei
ou
ditador
noutros sistemas de goberno distintos. Tamen e habitual o control dos
medios de comunicacion
, a prohibicion de calquera tipo de oposicion e a suspension do
Estado de dereito
, polo menos temporalmente.
Alguns
[
quen?
]
diferencian o golpe de estado do
pronunciamento
militar baseandose en que este ultimo procura cambiar o Goberno, pero sen levar a cabo unha usurpacion nin derrocar o sistema vixente.
Alguns golpes de Estado do seculo XX
editar
Os golpes de Estado foron moi frecuentes durante os seculos
XIX
e
XX
ao longo de todo o mundo.
Na seccion seguinte relacionanse alguns dos golpes mais importantes do seculo XX e
XXI
.
- 1913
: Golpe de estado de
Victoriano Horta
en
Mexico
.
- 1913: Golpe de estado dos
Mozos Turcos
no
Imperio Otoman
.
- 1914
: Golpe militar no
Peru
.
Oscar R. Benavides
derroca a
Guillermo Billinghurst
.
- 1919
: Golpe de estado no
Peru
.
Augusto B. Leguia e Salcedo
derroca a
Jose Pardo e Barreda
.
- 1923
: Errado golpe de estado de
Adolf Hitler
en
Alemana
.
- 1923
: Golpe de estado de
Primo de Rivera
en
Espana
.
- 1926
: Golpe de estado de
Jozef Pilsudski
en
Polonia
.
- 1930
: Golpe de estado na
Arxentina
. Derrocamento do goberno de
Hipolito Yrigoyen
(primeiro golpe de estado exitoso no devandito pais).
- 1932
: Errado golpe militar en
Espana
, protagonizado polo
xeneral Sanjurjo
, denominado ≪
sanjurjada
≫.
- 1932: Golpe militar en
Chile
. Implantandose a
Republica Socialista de Chile
.
- 1933
: Golpe de estado de
Gabriel Terra
na
Republica Oriental do Uruguai
.
- 1935
: Golpe de estado en
Grecia
.
- 1936
:
Golpe militar en Espana
en contra do
Goberno republicano
, que deu inicio a
guerra civil espanola
. O bando sublevado, conducido por
Francisco Franco
, asumiu o control do pais tras vencer no conflito en
1939
.
- 1943
: Golpe militar na
Arxentina
, encabezado por
Arturo Rawson
. Derrocamento do goberno de
Ramon Castelo
.
- 1944
:
Bulgaria
co apoio do rexime sovietico.
- 1947
: Golpe de estado en
Tailandia
.
- 1948
: Golpe militar no
Peru
.
Manuel A. Odria
derroca a
Jose Luis Bustamante e Rivero
.
- 1952
: Golpe militar en
Exipto
.
- 1952
: Golpe de estado en
Cuba
.
- 1953
: Golpe militar en
Colombia
. Asume o xeneral
Gustavo Rojas Pinilla
quen sera derrocado en 1957.
- 1954
: Golpe militar en
Paraguai
. Asume o ditador
Alfredo Stroessner
quen se mantera no poder ata
1989
.
- 1955
: Golpe de estado na
Arxentina
. Derrocamento do goberno de
Juan Domingo Peron
.
- 1959
: Golpe de estado en
Cuba
. Derrocamento da ditadura de
Fulgencio Batista
por tropas guerrilleiras dirixidas por
Fidel Castro
.
- 1960
: Golpe militar en
Turquia
.
- 1961
:
Golpe do 16 de maio
en
Corea do Sur
.
Park Chung Hee
asume como presidente.
- 1962
: Golpe militar na
Arxentina
. Derrocamento do goberno de
Arturo Frondizi
- 1962: Golpe militar no
Peru
.
Ricardo Perez Godoy
derroca a
Manuel Prado Ugarteche
.
- 1963
: Golpe militar en
Vietnam do Sur
. Derrocamento do goberno de
Ngo Dinh Diem
.
- 1963: Golpe militar en
Ecuador
.
- 1963: Golpe militar en
Siria
.
- 1963: Golpe de estado en
Iraq
, seguido por un segundo golpe.
- 1964
: Golpe militar no
Brasil
. Derrocamento do goberno de
Joao Goulart
. Iniciase unha ditadura que durara ata
1985
.
- 1964: Golpe militar en
Vietnam do Sur
. Derrocamento do goberno de
Duong Van Minh
.
- 1965
: Golpe militar na Republica Democratica do Congo (
Zaire
), liderada por
Mobutu Sese Seko
- 1966
: Golpe militar en
Ghana
.
- 1966: Golpe militar na
Arxentina
. Derrocamento do goberno de
Arturo Umberto Illia
.
- 1967
: Golpe militar en
Grecia
.
- 1968
: Golpe de estado en
Iraq
. Establece o control do
Partido Ba'ath
.
- 1968: Golpe militar no
Peru
.
Juan Velasco Alvarado
derroca a
Fernando Belaunde Terry
.
- 1968: Golpe militar en
Panama
. O alto mando da Garda Nacional derroca a
Arnulfo Arias
.
- 1969
: Golpe de estado en
Libia
.
Muammar Al-Gadafi
derroca o
rexime monarquico
.
- 1970
: Golpe de estado en
Bolivia
, seguido rapidamente por un contragolpe dos izquierdistas.
- 1971
: Errado golpe de estado en
Marrocos
(matanza de Sjirat )o
10 de xullo
. Golpe militar en
Turquia
.
- 1973
:
Golpe de estado
no
Uruguai
.
Juan Maria Bordaberry
disolve a Asemblea Xeral co apoio das Forzas Armadas. Iniciase unha ditadura que durara ata o
1 de marzo
de
1985
.
- 1973:
Golpe de estado
en
Chile
. Derrocamento do goberno de
Salvador Allende
e inicio do
rexime militar
.
- 1974
: Golpe militar en
Portugal
.
- 1975
: Golpe militar no
Peru
.
Francisco Morais Bermudez
derroca a
Juan Velasco Alvarado
.
- 1976
: Golpe militar en
Ecuador
.
- 1976: Golpe militar na
Arxentina
. Derrocamento do goberno de
Maria Ronsel Martinez de Peron
.
- 1979
: Outubro, golpe de estado en
O Salvador
.
- 1979:
Golpe do 12 de decembro
en
Corea do Sur
.
Chun Doo-hwan
asume a presidencia.
- 1980
: Golpe militar en
Turquia
.
- 1980: Golpe de estado en
Bolivia
.
- 1981
: Errado golpe de estado en
Espana
, mais conecido polo
23-F
.
- 1991
: Errado golpe de estado na
Union Sovietica
, contra
Mikhail Gorbachov
.
- 1992
: Auto-golpe no
Peru
.
Alberto Fujimori
disolve o
Congreso da Republica
.
- 1992: Errado golpe de estado no
Peru
, de
Jaime Salinas Sedo
en contra de
Alberto Fujimori
.
- 1992: Errado golpe de estado en
Venezuela
, de
Hugo Chavez
en contra de
Carlos Andres Perez
.
- 1997
: Errado golpe de estado en
Zambia
.
- 1999
: Golpe militar en
Paquistan
.
- 2000
: Golpe militar en
Fidxi
.
- 2000: Errado golpe militar no
Peru
, de
Ollanta Humala
en contra de
Alberto Fujimori
.
Golpes de Estado do seculo XXI
editar