Ni mor an t-alt seo a ghlanadh , ionas go mbeidh caighdean nios fearr ann. Tar eis duit an t-alt a ghlanadh, is feidir leat an teachtaireacht seo a bhaint de. Feach ar Conas Leathanach a Chur in Eagar agus an Lamhleabhar Stile le fail amach faoin doigh cheart le feabhas a chur ar alt ciclipeide.

Is eard is plainead ann na rinn neimhe a chomhlionann na coinniollacha seo leanas: ta si ag fithisiu (ag dul timpeall ar) realta; nil si sach teagartha le go dtosodh comhlea na nuicleas inti; ta si chomh mor agus go bhfuil deanamh sfearuil (deanamh na liathroide) fagtha uirthi ag an imtharraingt; agus ta si chomh mor is a ghlanann si na hastaroidigh agus na abhacphlaineadaigh on reigiun spais ina timpeall. Maidir leis an tearma fein, focal Greigise a bhi ann ar dtus: πλαν?τη?, plan?t?s , a chiallaionn fanai .

I nGaeilge na Gaeltachta, is feidir usaid a bhaint as an bhfocal plainead sa chiall realta , no tugann Muiris O Suilleabhain "an plainead beannaithe" ar an n Grian . Ce gur usaid dheas fhileata ata ann, is leir nach bhfuil si ag teacht le ciall an fhocail i dtearmaiocht chruinn na realteolaiochta. Is feidir, freisin, "plainead" a thabhairt ar an mi-adh, ar an "gcat mara": an duine "a bhfuil plainead anuas air", no an duine "a rugadh faoi dhrochphlainead", is duine e nach bhfuil an saol ag eiri leis. Is docha go bhfuil baint ag na teilgeanacha cainte leis an astralaiocht .

Roimh Mhi Lunasa sa bhliain 2006, ba nos leis na realteolaithe a ra go raibh naoi bplainead sa Ghrianchoras , mar ata, Mearcair , Veineas , an Domhan , Mars , Iupatar , Satarn , Uranas , Neiptiun , agus Pluton . I Mi Lunasa 2006, afach, thainig Cumann Idirnaisiunta na Realteolaiochta le cheile le sainmhiniu neamhdhebhrioch a oibriu amach don phlainead, agus ba e an sainmhiniu ba toradh don chruinniu sin na an ceann thuasluaite. Ba e oighear an sceil, afach, nar chomhlion Pluton na coinniollacha. Thairis sin, ta fithis Phlutoin claonta ealarnach, ionas go gcaitheann se treimhse fhada da imrothlu taobh istigh d'fhithis Neiptiuin. Ce go bhfuil fithis Phlutoin neamhghnach go leor i gcomparaid leis na plaineid eile, ta cuid mhor read i g Crios Kuiper agus iad ag timpeallu na Greine ar aon choisceim le Pluton. " Pluitiononna " a thugtar ar na reada seo, is e sin, "Plutoin bheaga", agus tar eis an tsaoil, nil i bPluton fein, i ndiaidh an iomlain, ach an pluitiono ba thuisce a d'aithin na heolaithe. O nach dtugtar "plaineid" ar na pluitiononna eile ach oiread le Pluton fein, ghlac na heolaithe leis nach "plainead" a bhi i bPluton ach an oiread. Cruthaiodh tearma nua, mar ata, "abhacphlainead", le tagairt do na cinn is mo de na hastaroidigh agus de reada Kuiper, cosuil le Pluton. Inniu, aithnitear Pluton, Ceireas , Makemake , Eris , agus Haumea mar abhacphlaineid.

Naisc sheachtracha [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

• Nach bhfuil Mars go halainn? - suiomh le grianghraif ag Ollscoil Arizona (as Gaeilge)

Tagairti [ cuir in eagar | athraigh foinse ]

Is siol e an t-alt seo. Cuir leis , chun cuidiu leis an Vicipeid . Ma ta alt nios forbartha le fail i dteanga eile, is feidir leat aistriuchan Gaeilge a dheanamh.