Frederick Douglass
|
|
Breith
| (en)
Frederick Augustus Washington Bailey
14 Feabhra 1818
Contae Talbot, Maryland
|
---|
Bas
| 20 Feabhra 1895
77 bliana d'aois
Washington, D.C.
|
---|
Siocair bhais
| Bas nadurtha
(
Ionfharchtadh miocairdiach
)
|
---|
Ait adhlactha
| Mount Hope Cemetery
(en)
|
---|
|
|
Claraitheoir gniomhas i Washington DC
|
---|
|
|
1881 ?
|
Ambasadoir
|
---|
|
Seirbhis marascail na Stat Aontaithe
|
---|
|
|
|
|
|
|
Grupa eitneach
| Meiriceanaigh Afracacha
|
---|
Reiligiun
| Eaglais Mheitidisteach Aontaithe
|
---|
Ait chonaithe
| Baltimore, Maryland
|
---|
Teanga dhuchais
| Bearla
|
---|
|
Reimse oibre
| Daonfhuascailteachas
|
---|
Gairm
| iriseoir
,
daonfhuascailteoir
,
gniomhai ar son cearta votala
,
cainteoir poibli
,
eagarthoir scannan
,
calcaire
,
eagarthoir
,
dirbheathaisneisi
,
duine den lucht gno
,
taidhleoir
,
scribhneoir
,
polaiteoir
|
---|
Ball de phairti polaitiochta
| Pairti Poblachtach
|
---|
Ball de
| |
---|
Gluaiseacht
| Ceart votala
agus
Daonfhuascailteachas
|
---|
Teangacha
| Bearla
|
---|
|
Saothar suntasach
|
Suiomh a chartlainne
| |
---|
|
Ceile
| Anna Murray-Douglass
(1838–1882)
Helen Pitts Douglass
(1884–1895)
|
---|
Paiste
| Rosetta Douglass
(
Anna Murray-Douglass
)
Frederick Douglass Jr.
(
)
Lewis Henry Douglass
(
Anna Murray-Douglass
)
Charles Remond Douglass
(
Anna Murray-Douglass
)
|
---|
Duine muinteartha
| Aunt Hester
(
aintin
)
Fredericka Douglass Sprague Perry
(
garinion
)
Joseph Douglass
(
garmhac
)
|
---|
Gradam a fuarthas
|
|
|
|
Daonuascloir, leasaitheoir soisialta,
udar
, agus oraidi
Meiriceanach
ab ea
Frederick Douglass
(a rugadh mar
Frederick Augustus Washington Bailey
i mi Feabhra,
1818
?
20 Feabhra
1895
)
[1]
. Rugadh Douglass mar
sclabhai
i gContae Talbot i
Maryland
. Scriobh se roinnt
dhirbheathaisneis
i a raibh an-toir orthu. Fuair se bas i
Washington, D.C.
.
Bhi uineiri agus maoir eagsula ar Douglass, agus cuireadh e ag obair d'fhir eile fos uaireanta, freisin. I ndiaidh drochide a fhulaingt uathu go leir agus le cuidiu bean ghorm shaor a thit se i ngra lei, d'eirigh le Douglass ealu.
Thug Douglass cuairt ar an mBreatain agus ar
Eirinn
sna blianta 1845?47. D;eirigh se mor le
Daniel O'Connell
.
Rugadh Frederick Douglass ar phlandail i Maryland ar an mbruach thoir den Bha
Chesapeake
. Ni raibh la na bliain a bhreithe lanchinnte ach rugadh e am eigin i mi Feabhra. Glactar leis gur sa bhliain 1818 a rugadh e. Maidir le data a bhreithe chinntigh se e a cheiliuradh ar an 14u la de mhi Fheabhra. Thug a mhathair, Harriet Bailey, a sloinne fein do. D'eirigh Douglass as usaid an da ainm lair a tugadh air sach luath ina shaol, agus thosaigh se ar Douglass a usaid in ait Bailey i ndiaidh do a shaoirse a bhaint amach ni ba dheanai sa tuaisceart.
Scaradh Douglass ona mhathair agus e an-og. Thug a sheanmhathair aire do. Fuair a mhathair bas nuair a bhi se 10 mbliana d'aois. Cuireadh e chuig Plandail Theach Wye, plandail mhor chluiteach i Maryland, nuair a bhi se 7 mbliana d'aois. Ansin d'oibrigh se faoi mhaor darbh ainm Aaron Anthony. Ni ba dheanai tugadh e do Lucretia Auld. Thug a fear ceile, Thomas Auld, an buachaill da dhearthair, Hugh, i m
Baltimore, Maryland
.
Thosaigh Sophia Auld, bean Hugh, ag muineadh na haibitre do Douglass nuair a bhi se 12 bhliain d'aois ach chuir Hugh Auld stad leis sin chomh luath agus a chuir se faoi deara a bhi ar siul acu. Lean an buachaill ag foghlaim as a stuaim fein agus o phaisti geala sa chomharsanacht. Tugadh leasadh do babhta amhain nuair a chonacthas e ag leamh paipeir nuachta.
Rinne Frederick Douglass iarrachtai ealu, an chead uair o fhear darbh ainm Freeland ar tugadh Douglass ar iasacht do. Ansin rinne se iarracht ealu an dara huair o uineir nua, Edward Covey, sa bhliain 1836. Theip air sa da iarracht.
Sa bhliain 1837 casadh Ann Murray air, bean ghorm shaor as Baltimore a bhi 5 bliana ni ba shine na e. Ar 3 Mean Fomhair 1838, d'eirigh leis ealu ar bord traenach le cuidiu Murray agus duine eile. D'imigh se on traein agus e i Maryland go foill. Bhi se feistithe mar mhairnealach agus, le cuidiu caipeisi breagacha, rinne se a bhealach o thuaidh go hindireach tri
Delaware
, stat eile ina raibh sclabhaiocht ar siul, agus ansin go
Philadelphia
agus
Cathair Nua-Eabhrac
. Sa chathair seo mhothaigh se go raibh se saor. Le cabhair o dhaonuascloir ansin thug se faoi shaol nua. Phos seisean agus Ann Murray ar 15 Mean Fomhair 1838, agus chuir siad futhu i
New Bedford, Massachusetts
.
Chuaigh Douglass leis an Eaglais Afracach Modhach agus sa bhliain 1839 bronnadh ceadunas do mar sheanmoiri. Chuidigh a chuid oibre san eaglais sin lena scileanna oraide a liomh. Thainig Douglass faoi anail an daonuasclora ud
William Lloyd Garrison
, agus d'aithin Garrison gur duine cumasach e Douglass chomh maith. Thug Douglass a chead oraid in aghaidh na
sclabhaiochta
in Elmira,
Nua-Eabhrac
i 1840, stad ar an "Iarnrod faoi Thalamh".
D'eirigh go maith le Douglass aris nuair a hiarradh air labhairt on staitse ag cruinniu frithsclabhaiochta eile. Labhair se ag cruinniu bliantuil Chumann Frithsclabhaiochta Massachusetts i
Nantucket
go gairid ina dhiaidh sin agus as sin amach bhi eileamh rialta air mar chainteoir ag cruinnithe den chineal sin.
Foilsiodh an chead chuntas ar a shaol ona pheann fein sa bhliain 1845 faoin teideal
Narrative of the Life of Frederick Douglass, an American Slave
. Cuireadh failte roimhe ce go rabhthas ann a raibh amhras orthu go mbeadh iarsclabhai no duine gorm ar bith abalta cuntas a scriobh ar chaighdean chomh hard sin.
Taobh istigh de 3 bliana dioladh 11,000 coip den
leabhar
agus bhi 9 gclo de dhith chun an t-eileamh a shasamh. Foilsiodh an leabhar san
Eoraip
chomh maith agus aistriodh e go
Fraincis
agus go
hOllainnis
. Thainig dha eagran athcheartaithe agus meadaithe amach sna blianta nios deanai ina shaol.
Sa bhliain 1855 cuireadh leabhar eile fos amach uaidh,
My Bondage and Freedom
.
Foilsiodh
The Life and Times of Frederick Douglass
i 1881 (eagran athcheartaithe i 1892).
An turas go dti an Bhreatain Mhor agus go hEirinn
[
cuir in eagar
|
athraigh foinse
]
Sa bhliain 1845, sna sala ar fhoilsiu an chead leabhair uaidh agus ar eagla go ndeanfadh Hugh Auld, an duine deireanach ina "uineir" ar Douglass, iarracht seilbh a ghlacadh air aris, thug Douglass aghaidh ar Eirinn agus an Bhreatain Mhor. Niorbh e an chead iar-sclabhai a rinne a leitheid. Chuaigh se ar bord an
Cambria
go
Learpholl
Shasana ar 16 Lunasa 1845.
Bhi an
Drochshaol
ag tosnu in Eirinn ag an am. Chuir an treimhse sin aige in Eirinn athru ar dhearcadh Douglass fein. As sin amach, "bhi an choimhlint in aghaidh na daoirse i Meiricea mar chuid de choimhlint nios leithne chun an ceartas soisalta a bhaint amach do chach ar fud an domhain", dar le Christine Kinealy.