Is e is ciall le
reiligiun
no
creideamh
na an coras tuisceana agus creidiuint a bhionn ag duine no ag pobal maidir le bunus an domhain, an saol i ndiaidh an bhais, agus tionchair diaga no iar-dhaonna ar chursai an tsaoil.
Is iad priomhchreidimh an domhain an
Chriostaiocht
(idir
Chaitliceachas
,
Phrotastunachas
,
Ceartchreideamh
Greagach, Ruiseach srl),
Ioslam
, an
Giudachas
, an
Hionduchas
,
Wicca
, an
Budachas
,
Sionto
, an
Soroaistreachas
, an
Siceachas
, agus creidimh thraidisiunta, go minic le hiliomad deithe.
Deirtear gurbh iad na sean-
Eabhraigh
ar dtus a thug aitheantas don aon-diagacht, ce go raibh coras le
Dia
mhaith amhain ar bun i bhfad roimhe, m.sh., ag muintir na
Peirse
, .i. an
Soroaistreachas
. Nuair a thug Dia na nEabhrach (
Iaive
) an dli do
Mhaois
, .i.
na Deich nAithne
, leag se sios nach raibh ann ach an aon Dia amhain, agus nar choir omos a thabhairt do Dhia ar bith eile. As creidimh na nEabhrach, ar a dtugtar an
Giudachas
, a spreag an Chriostaiocht in aimsir
Chriost
, agus an Muslamachas no
Ioslamachas
in aimsir
Mhahamad
.
Sa seansaol, bhi a ndeithe fein ag gach cultur no tir, fiu ag na hEabhraigh. Ach le teacht na gcreideamh nua, ba mhinic a thugtai
pagantacht
no ainmneacha drochmheasula ar an gcoras creidimh agus diagachta traidisiunta i gcultur. Leanann an coras diagachta go minic i bhfoirm
miotaseolaiocht
, agus go minic nuair a thagann, mar shampla, an Chriostaiocht go cultur nua, bionn creideamh sa da choras ar feadh i bhfad, agus deanann an seanchreideamh munlu ar an gcreideamh, mar shampla i scealta na naomh, agus i gceiliuradh feilte. Sampla de seo an
vudu
i
Haiti
sa
Chairib
agus
Candomble
sa
Bhrasail
, ait a bhfuil formhor na ndaoine ina gCriostaithe, ach a bhfuil creideamh agus cleachtadh fos ar nosanna agus deithe na
hAfraice
.
Bhi a gcoras diagachta fein ag na
sean-Ghreagaigh
, coras roinnte gaolta leis ag na
sean-Romhanaigh
, agus ar ndoigh a gcoras fein ag na sean-
Ghaeil
.