De
Nobelpriis
is in jierlikse priis foar minsken dy't in opmerklike prestaasje levere hawwe op it med fan
Natuerkunde
,
Skiekunde
,
Fysiology
of
Geneskunde
,
Literatuer
en befoardering en behald fan de
Frede
. Oan de priis is in net unaardich jildbedrach ferbun mar de erkenning en prestiizje binne foar de measte winners de wichtichste beleaning.
De priis foar de frede is de ienige dy't takend wurdt troch it Noarske regear. De oare priiswinners wurde nominearre troch ferskillende Sweedske universitere kommisjes.
De priis is by testamintere beskikking ynsteld troch de tige rike Sweedske yndustrieel
Alfred Nobel
. De priis waard foar it earste utrikt yn
1901
yn de Alde Muzykakademy fan Stockholm. De priis wurdt sunt dy tiid op de stjerdei fan Nobel (
10 desimber
) utrikt troch de Noarske en Sweedske kening.
De jildpriis, tsjintwurdich 10 miljoen Sweedske kroanen (ung. 1,1 mio euro), is bedoeld foar fierder undersyk.
Fierder wurdt sunt
1968
de
priis fan de Sweedske Ryksbank foar Ekonomy ta neitins oan Alfred Nobel
foar ekonomyske wittenskippen takend, dy 't faak unterjochte de
Nobelpriis foar de Ekonomy
neamd wurdt. Dizze leste priis wurdt subsidiearre troch de
Sweedske Sintrale Bank
. Famylje fan Alfred Nobel distansjearret him fan dizze ekonomy priis
[1]
De
priis foar de Frede
wurdt takend troch in komitee fan fiif leden fan it Noarske parlemint (it
Nobelkomitee
). De oare prizen wurde takend troch ferskate Sweedske wittenskiplike ynstellingen.
Yn septimber, tsjin de tiid dat de Nobelprizen bekend makke wurde, start de seleksjeproseduere foar takom jier. Oan wittenskippers oer de hiele wrald, sa 'n 3000 yn totaal, wurdt frege kandidaten op harren fakgebiet foar te dragen. Fjirders hawwe alle winners ut it ferline it rjocht om immen te nominearjen. De list fan kandidaten dy 't derut utrint, wurdt fan maart of foar advys foarlein oan in tal gesachhawwende ynstituten. Yn septimber wurde dan de karren makke en de utnugingen foar takom jier ferstjoerd.
| Boarnen, noaten en/as referinsjes:
|
|
|
