Geastlike besetting
is in oantsjutting foar it leauwe dat
geasten
,
demoanen
of
goaden
besit nimme kinne fan it
lichem
fan in
minske
(of
bist
). De besettende geast kin dan bepale wat de oangeande persoan docht en
seit
, wat ta fersteuring fan it normale
halden en dragen
liede kin. In minder fiergeande foarm fan geastlike besetting is 'bunens', werby't de oangeande persoan net beset wurdt troch de geastlike entiteit, mar der dochs yn beskate mjitte troch beynfloede wurdt. It bestean fan geastlike besetting spilet in rol yn in grut tal
godstsjinsten
, werunder it
kristendom
, it
boedisme
, it
hindoeisme
, de
islaam
,
voodoo
,
wicca
en
natoerreligyen
ut
Sudeast-Aazje
,
Afrika
en de
Amearika's
. In
wittenskiplik undersyk
ut
1969
, dat utfierd waard troch it
Amerikaanske
National Institute of Mental Health
, wiisde ut dat geastlike besetting underdiel is fan 74% fan 'e undersochte 488
kultueren
ut alle
wynstreken
fan 'e wrald. De moderne
wittenskip
erkent it bestean fan geastlike besetting net, mar is ynstee fan miening dat it yn gefallen dy't derfoar oansjoen wurde oer it algemien giet om lju dy't lije oan
geastlike sykten
lykas
skizofreny
of
psychopaty
, of oan
lichaamlike
oandwanings
as
epilepsy
of it
syndroom fan Down
.
Ofhinklik fan 'e kontekst kin in geastlike besetting plakfine mei goedkarring fan 'e belutsen persoan of tsjin syn of har wil. Dermei gearhingjend kin it foardielige of neidielige gefolgen hawwe foar de belutsen persoan. As de besetting plakfynt mei ynstimming of op inisjatyf fan 'e belutsen persoan, giet it faak om in
sjamaan
,
preester(esse)
of
medium
dy't syn of har lichem tydlik 'utlient', faak oan 'e geast fan in
ferstoarne
persoan. It doel fan sa'n
ritueel
is ornaris dat in
foaralder
of in oare ferstoarne oer it iene of oare befrege wurde kin. By
orakels
soe de orakelgeast besit fan it lichem fan in preester of preesteresse nimme om in
foarsizzing
te dwaan. Yn sokke omstannichheden komt geastlike besetting by
froulju
mear foar as by
manlju
.
As it om in besetting tsjin 'e wil fan 'e belutsen persoan giet, wurdt almeast sprutsen fan
demoanyske besetting
. Dat is de foarm dy't yn 'e
Westerske wrald
oer it algemien it bekendst is, mei't ferskate gefallen derfan foarkommen yn it
Nije Testamint
, en it ferskynsel yn 'e twadde helte fan 'e
tweintichste iuw
popularisearre is yn
Hollywood
-
films
as
The Exorcist
. In foarbyld fan in passaazje ut it Nije Testamint der't in gefal fan geastlike besetting behannele wurdt, is
Lukas
4:33-35:
"No wie der yn 'e
synagoge
in man dy't in
duvel
yn hie en lud raasde: 'Hui, wat hawwe Jo mei us te meitsjen, Jezus fan Nazaret? Binne Jo kommen om us te fergriemen? Ik wit wol wa't Jo binne: Gods Hillige.' Jezus spriek him foars oan, en sei: 'Hald dy stil en gean ut him wei.' Doe slingere de duvel him tusken de minsken en gie ut him wei sunder him yn it minst te besearen.
In oare bekende passaazje oer demoanyske besetting stiet yn
Markus
5:1-20, der't
Jezus Kristus
oan 'e eastkant fan 'e
Mar fan Galilea
in man befrijt dy't beset is troch in legioen demoanen, troch de demoanen yn in keppel
bargen
te jeien dy't neitiid yn 'e
mar
ferdrinke
.
Yn neifolging fan Jezus hawwe
geastliken
oant yn 'e moderne tiid besocht om yn gefallen fan demoanyske besetting de duvels ut te driuwen. Benammen de
Roomsk-Katolike Tsjerke
hat derby belutsen west. Soks hjit duvelutbanning of
eksorsisme
, en it giet faak mank mei
beswarrings
,
gebedens
,
hanoplizzing
, oanrekking mei
krusen
en/of besprinzging mei
wijwetter
. Ek yn beskate dielen fan it
evangelyske
protestantisme
bestiet in spesjale foarm fan
pastoraat
dy't him dwaande haldt mei it befrijen fan demoanysk besette persoanen: it
befrijingspastoraat
.