Atletyk
is in sammelnamme foar ferskillende sporten. It begryp komt ut de
klassike aldheid
. Doe waard ut ein set mei kompetive lichemssport, lykas hurdrinne, smite en springe.
By it
hurdrinnen
binne der farianten lykas de
estafette
, hindernisrinnen en
hurdkuierjen
. By de
mearkamp
komme ferskate atletykunderdielen op it aljemint, dyjinge dy't de measte punten by de ferskate underdielen hellet is der de winner. Derneist binne der noch smytunderdielen lykas it
diskussmiten
,
spearsmiten
en
kugelstjitten
. By de springunderdielen giet it under oare om
fierspringen
,
heechspringen
en heechspringe mei pols(stok).
De wichtichste ynternasjonale atletykorganisaasje is de
International Association of Athletics Federations
.
In protte atletykwedstriden binne op in
atletykbaan
; yn de winter wurdt ek op binnenbanen atletyk beoefene. Njonken de wedstriden op de baan binne der wedstriden op de iepenbiere dyk en yn it frije fjild.
Der binne 24
Olympyske
atletykdissiplines. Dy wurde ferdield yn rindissiplines, springdissiplines, smytdissiplines en mearkampen. By de rindissiplines is der in ferskil tusken de gewoane rindissiplines, de hindernisdisiplines, de estafettes en it hurdkuierjen.
Baan en Dyk
|
Fjild
|
Kombinaasje
|
Hurdrinnen
|
Hindernisrinnen
|
Estafettes
|
Hurdkuierjen
|
Wheelen
|
Springdissiplines
|
Smytdissiplines
|
Mearkampen
|
60 m
|
60 m horden
|
4 x 100 m
|
3000 m
|
100 m
|
Heechspringen
|
Balsmitte
(allinne by de jeugd)
|
fiifkamp
|
100 m
|
100 m horden
|
4 x 200 m
|
5000 m
|
200 m
|
Heechljeppen
|
Kegelsmite
(allinne by it oanpast atletyk)
|
Sankamp
|
200 m
|
110 m horden
|
4 x 400 m
|
10.000 m
|
400 m
|
Fierspringen
|
Kugelstjitte
|
Tsienkamp
|
400 m
|
200 m horden
|
4 x 800 m
|
20.000 m
(baan)
|
800 m
|
Hink-stap-springen
|
Diskussmite
|
Fjirtjinkamp
|
800 m
|
400 m horden
|
4 x 1500 m
|
20 km
(dyk)
|
1500 m
|
|
Spearsmite
|
Tweintichkamp
|
1500 m
|
3000 m steeplechase
|
Ekiden
In maraton yn estafettefoarm
|
30.000 m
(baan)
|
5000m
|
|
gewichtsmite
|
|
3000 m
|
|
Sweedske estafette
|
30 km
(dyk)
|
10.000 m
|
|
Kugelslingerje
|
|
5000 m
|
|
|
50.000 m
(baan)
|
Heale maraton
|
|
|
|
10.000 m
|
|
|
50 km
(dyk)
|
maraton
(42,195 km)
|
|
|
|
Heale maraton
|
|
|
|
|
|
|
|
maraton
(42,195 km)
|
|
|
|
|
|
|
|
Ultrarin
|
|
|
|
|
|
|
|
Hurdrinnen
Hurdrinnen
is it draven beoefene as sport.
- 60 meter
De 60 meter is yn de atletyk de koartste offisjele sprintofstan foar folwoeksenen. It numer is traditisjoneel underdiel fan it winterseizoen, at de wedstriden yn saneamde yndoarhallen binne.
- 100 meter
De 100 meter is de koartse sprintofstan dy't troch folwoeksenen op in butenbaan run wurdt.
- 200 meter
De 200 meter is tegearre mei de 100 meter de ienigste ofstan, werby't hja op maksimale snelhyd rinne kinne.
- 400 meter
De 400 meter is de langste sprintofstan en is in oergong tusken de sprint en de middellange ofstannen.
- 800 meter
De 800 meter is de koartste middellange ofstan.
- 1500 meter
De 1500 meter is in middellange ofstan.
- 3.000 meter
De 3.000 meter is de langste middellange ofstan.
- 5.000 meter
De 5.000 meter is de koarstste fan de lange ofstannen op de baan.
- 10.000 meter
De 10.000 meter is de langste fan de lange ofstannen op de baan.
- Heale maraton
In heale maraton is in atletykwedstriid op de dyk oer 21,1 km, ungefear de helte fan de gewoane maraton fan 42,195 km.
- Maraton
In heale maraton is in atletykwedstriid op de dyk oer 42,195 km.
- Ultrarin
Fan in ultrarin wurdt sprutsen as hja in ofstan hurdrinne dy't grutter is as de maraton. Faak binne it wedtriden fan 50 km, 50
Myl
, 100 km, 100 Myl, 1000 km, 1000 Myl.
- Fjildrinne
Fjildrinne, ek wol
crosscountry
as
cross
neamd, is in net-olympyske langeofstansrin oer unferhurde terrein.
Hindernisrinnen
- 60 m horden
De 60 meter horden is in hinderniswedstriid oer 60 meter, dy't gewoanwei allinne indoor run wurdt.
- 100 m horden
De 100 meter horden is in hinderniswedstriid dy't alline troch froulju run wurdt.
- 110 m horden
De 110 meter horden is in hinderniswedstriid dy't alline troch manlju run wurdt.
- 200 m horden
De 200 m horden is in eardere hinderniswedstriid yn it atletyk. De ofstan wurdt hjoed de dei net mear offisjeel ferrun.
- 400 m horden
De 400 m horden is in hinderniswedstriid mei tsien hindernissen ferdield oer 400 meter.
- 3000 m steeplechase
De 3000 meter
steeplechase
is in hinderniswedstriid werby't 28 kear oer in horde sprongen wurde moat en 7 kear troch in wetterbak run wurde moat.
Estafettes
Estafette (ek wol oflossingen neamd) is in snelheidswedstriid werby't dielnimmers fan in team efterienfolgens in part fan de totaalofstan oflizze.
- 4 x 100 m
By de 4 x 100 m estafette bringt in team fan fjouwer atleten, dy't opinoarfolgjend elts 100 meter rinne, sa fluch as kin in stok fan start oant finis. Net de atleet, mar de stok wurdt klokt.
- 4 x 200 m
De 4 x 200 meter estafette is in estafette werby fjouwer rinners nei elkaar elts 200 meter oflizze yn in sa rap mooglike tiid.
- 4 x 400 m
De 4 x 400 m estafette is in atletykunderdiel werby elts team, besteande ut fjouwer rinners, elts 400 meter rinne moatte. De rinners hawwe in wikselfak fan 20 meter, weryn it estafettestokje oerdroegen wurde moat.
- 4 x 800 m
De 4 x 800 m estafette is in atletyk underdiel op de baan werby elts team, besteande ut fjouwer rinners, elts 800 meter rinne moatte..
- 4 x 1500 m
De 4 x 1500 m estafette is in atletykunderdiel dat alline troch manlju beoefene wurdt.
- Ekiden
De Ekiden is in underdiel fan de dykatletyk. It is in maraton yn estafette-foarm. De totale maraton-ofstan fan 42,195 km. wurdt troch seis rinners oflein. De startrinner nimt de earste 5 km. foar syn rekken. De folgjende rinners drave 10 km., 5 km., 10 km., 5 km.en de leste rint 7,195 km.
- Sweedske estafette
De Sweedske estafette bestiet ut de folgjende rinunderdielen 100, 200, 300 en 400 meter dy't troch fjouwer ferskeidene rinners, efter inoar oflein wurde mei oerdracht fan in estafettestokje.
Hurdkuierjen
De bedoeling is om sa snel mooglik te kuieren, mar net te hurdrinnen, werby it kontakt fan minimaal ien foet mei de grun halden wurde moat.
- 3.000 m
Oer de 3.000 m is net in soad bekind
- 5.000 m
Oer de 5.000 m is net in soad bekind
- 10.000 m
De 10 kilometer hurdkuierjen is een hurdkuierunderdiel dat fan 1987 oant 1997 it offisjeele nummer wie by de froulju op grutte ynternasjonale wedstriden.
- 20.0000 m / 20 km
De 20 kilometer snelwandelen is in hurdkuierunderdiel, dat op i ynternasjonale wedstriden foar manlju en froulju halden wurdt. As de wedstriid op in baan halden wurdt, wurdt it de 20.000 m neamd en is de wedstriid op de dyk dat hjit it de 20 km.
- 30.000 m / 30 km
Oer de 30.000 m is net in soad bekind
- 50.000 m / 50 km
50 kilometer snelwandelen is in underdiel fan it hurdkuierjen dat op ynternasjonale kampioenskippen foar manlju halden wurdt. De wedstriid hat altyd op de dyk plak en einiget op de baan.
Wheelen
Wheelen is foar minsken mei in
rolstoel
, wat hurdrinnen is foar minsken sunder rolstoel, allinne leit de snelhyd fan in wheeler heecher as dy fan in hurdrinner.
- 100 meter
De 100 meter is de koartse sprintofstan dy't riden wurdt
- 200 meter
De 200 meter is in middellange sprintofstan.
- 400 meter
De 400 meter is it langste sprintofstan, en foarmet in oergong tusken de srpint en de middellange ofstannen.
- 800 meter
De 800 meter is de koartste middellange ofstan.
- 1500 meter
De 1500 meter een middellange ofstan..
- 5.000 meter
De 5.000 meter is de koarstste fan de lange ofstannen op de baan.
- 10.000 meter
De 10.000 meter is de langste fan de lange ofstannen op de baan.
- Heale maraton
In heale maraton is in atletyk wedstriid op de dyk oer 21,1 km, ungefear helte fan de gewoane maraton oer 42,195 km.
- Maraton
In heale maraton is in atletyk wedstriid op de dyk oer 42,195 km.
Springdissiplines
- Heechspringen
Heechspringen is in underdiel yn de atletyk werby it de bedoeling is sunder helpmiddels oer in tusken twa steanders befestigge latte te springen. Dizze latte wurdt hylt heecher pleatst, en de winner is de atleet dy't oer de heechst leine latte sprongen is.
- Heechljeppen
Heechljeppen
is in underdiel yn de atletyk werby it de bedoeling is dat de atleet mei behelp fan in fleksybele ljepstok sa heech mooglik oer in tusken twa steanders befestigge latte te springen. Dizze latte is 4,5 meter breedt en wurdt hylt heecher pleatst, en de winner is de atleet dy't oer de heechst leine latte sprongen is.
- Fierspringen
Fierspringen is in underdiel yn de atletyk werby it de bedoeling is om nei in oanrin sa fier mooglik yn in bak mei san te springen. ien meter foar de sanbak is in houten ofsetbalke. fanof dizze ofsetbalke (as derfoar) moat de atleet de sprong begjinne oars is de sprong unjildig. Foar atleten mei in fisuele beheining is de ofsetbalke ferfongen troch wite sone fan 1 by 1.22 meter mei poeier.
- Hink-stap-springen
Hink-stap-springen is in underdiel yn de atletyk werby it de bedoeling is om nei in hink en in stap sa fier mooglik te springen yn in bak mei san. De sprong by it hink-stap-springen wurdt ek wol in trijesprong neamd. Nei de oanrin komt de hink werby de atleet op deselde foet moat delkomme as wer hy mei hat ofsetten. By de folgjende stap moat er krekt op de oare foet delkomme en dernei komt de sprong en de lanning yn de sanbak. Foar atleten mei in fisuele beheining is de ofsetbalke ferfongen troch wite sone fan 1 by 1.22 meter mei poeier.
Smytdissiplines
- Balsmite,
Balsmiten is underdiel yn de atletyk by de jeugd oant en mei 11 jier, om't spearsmiten foar harren te gefaarlik is. Yn Nederlan wurdt smiten mei in softbal fan maksimaal 200 gram,
- Kegelsmite,
Kegelsmiten is underdiel yn de atletyk by de atleten mei in
lichaamlike beheining
en in klasifikaasje fan F31, F32 en F51.
Der wurdt smiten mei in houten kegel fan 397 gram.
- Kugelstjitte,
Kugelstjiten is in underdiel yn de atletyk werby hja, probearje om In kugel oer in so grut mooglike ofstan fuort te stjitten. De kugelstjitter stjit syn/har kugel fanut in sirkel, dy't yn de stjitrjochting begrinzget wurdt troch in wite stjitbalke. Der wurdt stjitten mei in kugen fan sa'n 7,257 kg by de manlju en 4 kg by de froulju.
- Diskussmite
Diskussmiten is in underdiel yn de atletyk werby hja probearje om in diskus sa fier mooglik fuort te slingerjen. De mannen smite mei in diskus mei in massa fan 2 kg en 220 mm trochsnee, wylst de froulju in diskus bruke fan 1 kg en in trochsnee fan 181 mm.
- Spearsmite,
Spearsmiten is in underdiel yn it atletyk werby hja, nei in oanrin, probearje in spear sa fier mooglik fuort te smiten. De spear moat delkomme yn in frij smelle sector werby de punt fan de spear de grun as earste reitsje moat.
- Gewichtsmite,
Gewichtsmiten is in dissipline binnen de atletyk dy't foaral yn Amerika,
Skotlan
en
Ierlan
beoefene wurdt. It hat gelykenissen mei it kugelstjiten en it kugelslingerjen. It is by it gewichtsmiten de bedoeling om in swiere metalen bol - faaks mei in gewicht fan 25,4 kg sa fier as sa heeg mooglik te smiten. Dizze atletykfoarm sjogge jo faaks ek tidens de
Highland Games
.
- Kugelslingerje
Kugelslingerjen is in dissipline yn it atletyk werby hja in kugel dy't bevestige is oan in stielkabel mei in hanfet, so fier moogelik fuortslingere wurde moat. De kugel is by de manlju 7,26 kg en by de froulju 4 kg.
Mearkampen
Mearkampen binne searjes underling gearhingjende underdielen fan de atletyk, dy't yn in feaststelde folgoarde binnen in bepaalt tiidsbestek ofwurke wurde moatte. De winner is degjinne dy't it heegste puntentotaal behelle hat.
- fiifkamp
De fiifkamp wurdt allinne yndoar beoeffene troch de frouljue bestiet ut de underdielen, 60 m horden, 800 m hurdrinnen, Heechspringen, Fierspringen en Kugelstjitte.
- sankamp
Fan de sankamp is der in outdoorfesje foar de froulju en in yndoorfersje foar de manlju.
Froulju
: 100 m horden, Heechspringen, Kugelstjitte, 200 m hurdrinnen, Fierspringen Spearsmite en 800 m hurdrinnen .
Manlju
: 60 m hurdrinnen, Fierspringen, Kugelstjitte, Heechspringen, 60 m horden, Heechljeppen en 1000 m hurdrinnen.
- tsienkamp
Is in mearkamp underdiel dat allinne troch manlju beoefene wurdt. en bestiet ut de underdielen: 100 m hurdrinnen, Fierspringen, Kugelstjitte, Heechspringen, 400 m hurdrinnen, 110 m horden, Diskussmite, Heechljeppen, Spearsmite en 1500 m hurdrinnen.
- fjirtjinkamp
Dizze mearkamp heart net ta it IAAF-programma, en bestiet ut de folgjende underdielen:
Yndoor
: 60 m hurdrinnen, Fierspringen, 800 m hurdrinnen Kugelstjitte, 400 m hurdrinnen, Heechspringen, 3000 m hurdrinnen 60 m horden, Heechljeppen, 1500 m hurdrinnen, Gewichtsmite, 200 m hurdrinnen, Hink-Stap-Springe, en 5000 m hurdrinnen.
Outdoor
100 m horden, Heechspringen, 1500 hurdrinnen, 400 m horden, Kugelstjitte, 200 m hurdrinnen, 100 m hurdrinnen, fierspringen, 400 m hurdrinnen, Spearsmite, 800 m hurdrinnen, 200 m horden, diskussmite, 3000 m hurdrinnen.
- tweintichkamp
De tweintichkamp bestiet ut de folgjende underdielen: 100 m hurdrinnen, fierspringen, 200 m horden, kugelstjitte, 5000 m hurdrinnen, 800 m hurdrinnen, heechspringen, 400 m hurdrinnen, kugelslingerje, 3000 m steeplechase, 110 m horden, diskussmite, 200 m hurdrinnen, heechljeppen, 3000 m hurdinnen, 400 m horden, spearsmite, 1500 m hurdrinnen, hink-stap-springe, 10.000 m hurdrinnen