Leypar
er kalendaraar, sum er 1 dag longri enn hini arini; tað verður eisini nevnt skotar. Eyka dagurin verður settur inn i
februar
, sum ta hevur 29 dagar. Ta leypar er, verður
24. februar
nevndur
leyparsmessa
.
Eitt leypar er sostatt eitt ar við 366 døgum i
gregorianska kalendaranum
i mun til teir vanligu 365 dagarnar.
Eitt ar er leypar, um arstalið kann bytast við 4, men ikki við 100; ta arstalið kann bytast við 400, er tað kortini leypar. Soleiðis var ar 1900 ikki leypar, meðan 2000 var. Eftir hesari reglu vera 97 leypar fyri hvørji 400 ar, og arið verður i miðal 365
97
/
400
dagar ella 365,2425 dagar, meðan miðalsolarið er 365,2422 dagar. Tað er so mikið neyvt, at tað ganga 3571 ar, aðrenn kalendarin er eitt samdøgur skeivur.
Leyparið er sett inn fyri at tryggja, at kalendarin liggur fastur i mun til arstiðirnar. Við fastari longd a arinum uppa 365 dagar hevði
varjavndøgur
flutt seg næstan ein dag hvørji fyra ar. Eftir 400 arum hevði kalendarin verið fluttur 97 dagar i mun til solararið. Eftir 730 arum hevði kalendarin verið fluttur so mikið i mun til arstiðirnar, at varið hevði verið i
september
og heystið i
mars
. Leypar var longu asett i
julianska kalendaranum
fra ar
46 f.Kr
.
Wikimedia Commons logo