Liejako Unibertsitatea
(
frantsesez
:
Universite de Liege
,
ULiege
laburtua)
Valoniako hiri horretako
unibertsitate publikoa
da.
Liejako Unibertsitatearen sorrera, 1817an,
Gilen I.a Herbehereetakoa
erregearen ekimenez, Printzerriaren jatorrian dagoen tradizio intelektual luze baten emaitza izan zen. XI. mendetik aurrera, printze-apezpikuen bultzadaz, Liejako eskolak, izan ere, beren lehen graduak lortzera edo,
Petrarka
bezala, liburutegien aberastasunak ustiatzera zetozen ikasle eta ikertzaileentzako erakarpen gune bat ziren.
Erdi Aroko eskolen ospeak Liejari "Atenas berria" ezizena eman bazion,
[1]
zer esanik ez 1496an ireki zen Organo Kolegiatuarena, Unibertsitatearen egungo eraikin nagusiaren leku berean, "Abuztuaren 20ko enparantza"n. ≪Vie Commune≫ delakoaren anaiak irakaskuntza berrituaren sustatzaileak izan ziren: Liejako milaka ikasleren humanitate eta irakasleena, bai eta atzerritarrena ere, hala nola
Jean Sturm
etorkizuneko pedagogoa,
Estrasburgoko
Liejako Organo Kolegiatuaren espiritua hauspotu zuena eta, handik, ikastetxe erreformatu ugaritan.
XVI. mendearen amaieran, jesuitek anaiak ordezkatuko zituzten etxean bertan. Ondoren,
Jesusen Lagundia
kendu ondoren, Uharteko Organo Kolegiatu Handia (
frantsesez
:
Grand College en Ile
) hartuko du, Velbruck printze-apezpikuak (etorkizuneko ikuspegi handia duen prelatua, Ingalaterrako Akademian 1614tik Liejan zegoen jesuiten eskola berrantolatu zuena, eta goi mailako prestakuntza teknikoa eman ziona hainbat eskola sortzeagatik).
Napoleon I.aren
dekretua, 1808ko martxoaren 17koa, unibertsitate inperial baten antolaketari buruzkoa eta Lieja Letren Fakultatea eta Zientzien Fakultatea barne hartzen dituen Akademia baten egoitza gisa izendatuz, Liejako lehen gutun unibertsitarioa da. Beraz, ez Erdi Aroko eskolak, izen handia badute ere, ez
Mosa ibaiaren
ertzeko ikastetxea, ez Velbruck azpiko eskola irekiak, ezta Ingalaterrako Akademia ere, beren izena gorabehera, ezin dira unibertsitate-establezimendutzat hartu. Liejak Herbehereetako subiranoari bakarrik zor dio bere unibertsitatea, inoiz bere menpe egon ez zen Herbehereetako subiranoari, alegia, Gilen I.ari,
Valoniako
lurraldean Estatu-Unibertsitate bat ezartzea erabaki zuenean Hiri Distiratsuaren irakaskuntza eta kulturaren iragan ospetsuaz oroitzen jakin zuenari.
200 urte inguru geroago, zati bat Sart-Tilmanen kokatu zen arren, Liejako Unibertsitatea, orain
Belgikako komunitate frantsesaren
menpe dagoena, oraindik leku berean dago, Mosa ibaiaren ertzean, luzaroan uhartea deitu izan zenaren erdian, Liejako Auzo Latinoa aro modernoaz geroztik.
Liejako Unibertsitateak hainbat pertsona garrantzitsu ohoratu zituen, hala nola
Jassir Arafat
,
Jean-Claude Trichet
,
Umberto Eco
,
Tzvetan Todorov
,
Salman Rushdie
edo
Ingrid Betancourt
,
Honoris causa
doktore
titulua emanez.