Kolera
|
---|
Vibrio cholerae
ren irudia,
mikroskopio elektroniko
baten bidez
|
|
Mota
| pitooo
(en)
,
waterborne disease
(en)
,
infekzio bakteriano primarioa
,
anthroponotic disease
(en)
,
vibrio infectious disease
(en)
eritasuna
|
---|
Espezialitatea
| infektologia
larrialdietako medikuntza
|
---|
Arrazoia(k)
| Vibrio cholerae
|
---|
Sintoma(k)
| beherakoa, oka, deshidratazioa, Hipobolemia, muskuluetako arranpa, discomfort
(en)
, Hipotentsioa, oliguria, zianosia, terminal dehydration
(en)
, Egarria
muscle cramp
(en)
|
---|
Sortzen du
| third cholera pandemic
(en)
,
Londresko 1854ko koleraldia
,
first cholera pandemic
(en)
,
second cholera pandemic
(en)
,
fifth cholera pandemic
(en)
,
fourth cholera pandemic
(en)
,
1899-1923ko kolera-pandemia
Seventh cholera pandemic
(en)
|
---|
Patogenoaren transmisioa
| food-borne transmission
(en)
,
fecal?oral route
(en)
water-borne transmission
(en)
|
---|
Azterketa medikoa
| miaketa fisiko
,
kultibo mikrobiologiko
,
Hemograma
,
rapid diagnostic test
(en)
Polimerasaren kate-erreakzioa
|
---|
|
GNS
-
10-MK
| A
00
|
---|
GNS
-
9-MK
| 001
|
---|
GNS
-
10
| A
00
|
---|
GNS
-
9
| 001
|
---|
OMIM
| 166600
|
---|
DiseasesDB
| 29089
|
---|
MedlinePlus
| 000303
|
---|
eMedicine
| med/351
|
---|
MeSH
| D002771
D002771
|
---|
Disease Ontology ID
| DOID:1498
|
---|
- Oharra:
Wikipediak ez du aholku medikorik ematen
Kolera
Vibrio cholerae
izeneko
bakterio
gram-negatiboak eragindako
gaixotasuna
da.
Robert Koch
medikuak aurkitu zuen bakterio hori, kolerak jotako gaixoen gorozkiak
mikroskopioan
aztertuz (
1884an
).
Vibrio cholerae
uretan bizi da, gehienetan ur geza kutsatuetan eta hondakin uretan. Mikrobio honen gordailua gizakia da. Horrek esan nahi du kutsapena gaixoen gorotzen bitartez gauzatzen dela, hauek milioika bakterio
patogeno
baitituzte, uretara iristean ur horiek kutsatzen dituztenak.
Kolera endemikoa da garapen bidean dauden zenbait lurraldetan. Bertan, higiene baldintzak eskasak dira. Edateko ura, adibidez, ez da behar bezala arazten, ezta hondakin urak ere. Baldintza horietan edateko ura bakterioz kutsatuta egotea posible da, eta
Afrika
zein
Asiako
toki askotan hori da gaixotasunaren sorburua.
Vibrio cholerae
gorozki
-
aho
bidetik sartzen da gorputzean, ur kutsatuta edaterakoan. Infekzioa uretatik transmititzen denean
izurri
handiak gertatzen dira. Janarien bitartez transmititzen denean (
esnea
,
arrainak
edo
itsaskiak
jaterakoan) noizbehinkako kasuak agertzen dira.
Urdailera
iristerakoan bibrioi asko hiltzen dira, urdaileko
azidotasunak
jota. Bizirik irauten dutenak
heste meharrera
ailegatu eta bertako mukosara atxikitzen dira.
Vibrio cholerae
-k sortzen duen
enterotoxina
indartsuak bakterioaren
birulentzia
areagotzen du: toxina horrek hesteetatik ura eta elektrolitoak kanporatzen ditu, beherako bortitzak eraginez.
Gaitz honen
inkubazio epea
1 eta 5 egun artekoa da. Sintoma nagusiak okadak, beherakoak eta sabeleko mina dira. Ez dago
sukarrik
, gaitza toxina batek eragiten duelako.
Beherakoak ugari dira (40-50 egun batean), eta oso urtsuak. Kolerak deshidratazio bortitza sortzen du, eta tratatu gabeko gaixoak horren ondorioz hiltzen dira 3-4 egunetan.
Koleraren aurkako
txertoa
dago, baina ez du betiko
immunitatea
ematen eta babesa kasuen erdian bakarrik ematen du. Txertoa jarri ohi da kolera endemikoa duten herrialdeetara abiatu aurretik.
Prebentziorik onena neurri higienikoak hartzean datza, batez ere edateko uraren
arazketan
. Eremu endemikoetara joaten diren turistek botilako ura besterik ez dute edan behar, eta janari gordinak ez dituzte jango.
Kolera aitortu beharreko gaixotasuna da
Euskal Herrian
.
Bikoitza da: alde batetik, deshidratazioari aurre egiteko likido eta
elektrolito
asko eman behar zaio gaixoari (aho bidetik eta zain bidetik); bestetik, bakterioaren aurkako tratamendu antibiotikoa ezarri behar da.
Tetraziklinak
eta
kinolonak
dira erabilgarrienak.