Abenduaren 5 a gregoriotar egutegiaren urteko hirurehun eta hogeita hemeretzigarren eguna da, 340.a bisurteetan . 26 egun falta dira urtea amaitzeko.

Jaiotzak Euskal Herrian David Billabona Jaiotza: Irun , 1969 Javier Aramendia Jaiotza: Irunea , 1986 Dalmacio Langarika Jaiotza: Otxandio , 1919 Heriotza: Basauri , 1985eko urtarrilaren 24a Nicolas Armentia Jaiotza: Bernedo , 1845 Heriotza: La Paz , 1909ko abenduaren 24a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Munduan Walt Disney Jaiotza: Chicago , 1901 Heriotza: Burbank , 1966ko abenduaren 15a Bhumibol Adulyadej Jaiotza: Mount Auburn Hospital (en) , 1927 Heriotza: Siriraj Hospital (en) , 2016ko urriaren 13a Werner Heisenberg Jaiotza: Wurzburg , 1901 Heriotza: Munich , 1976ko otsailaren 1a Lope de Vega Jaiotza: Madril , 1562 Heriotza: Madril , 1635eko abuztuaren 27a Eskuz gaurkotu + Jaiotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 5ko jaiotzak Fyodor Tyutchev ? Gershom Scholem ? Eskuz gaurkotu Heriotzak Euskal Herrian Juan Mari Lekuona Berasategi Jaiotza: Oiartzun , 1927ko azaroaren 11 Heriotza: Donostia , 2005 Benito Barrueta Jaiotza: Bermeo , 1873ko martxoaren 21a Heriotza: , 1953 Jose Maria San Sebastian Jaiotza: Donostia , 1933ko maiatzaren 21a Heriotza: , 2008 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Munduan Wolfgang Amadeus Mozart Jaiotza: Salzburgo , 1756ko urtarrilaren 27a Heriotza: Viena , 1791 Nelson Mandela Jaiotza: Mvezo , 1918ko uztailaren 18a Heriotza: Houghton Estate (en) , 2013 Claude Monet Jaiotza: Paris , 1840ko azaroaren 14a Heriotza: Giverny , 1926 Alexandre Dumas Jaiotza: Villers-Cotterets , 1802ko uztailaren 24a eta 1802 Heriotza: Puys (en) , 1870 Eskuz gaurkotu + Heriotza gehiago... Artikulurik ez duten Abenduaren 5ko heriotzak Dave Brubeck ? Aleksandr Vasilevski ? Fyodor Sologub ? Nikolai Pirogov ? Eskuz gaurkotu

Gertaerak 1936 - SESBk konstituzio berria onartu zuen. 1941 - Erresuma Batuak Finlandia , Hungaria eta Errumaniari gerratea deklaratu zien. 1946 - NBEk New Yorken ezarri zuen bere egoitza nagusia ( irudian ). 1976 - Erreala - Athletic partidua Atotxan : Inaxio Kortabarria eta Jose Anjel Iribar ikurrina eskuetan zutela zelairatu ziren, ikurrina legeztatu gabe zegoen arren. Espainiako poliziek ezin izan zuten galarazi. 2012 - MV Baltic Ace itsasontzia beste itsasontzi batekin talka egin ondoren hondoratu eta eskifaiako 24 lagunetatik bost hil eta beste sei desagertu ziren. + Gertaera gehiago... Egutegia << Abendua >> Al As Az Og Or Lr Ig 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 2024 Aurreko eta hurrengo urteetan 2021 : Igandea 2022 : Astelehena 2023 : Asteartea 2025 : Ostirala 2026 : Larunbata 2027 : Igandea Izendegia Santutegia: Daturik ez ( gehitu ) Seaska egutegia: Joa, Joas, Joastipi eta Enaitz.

Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko.

---

Gertaerak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Euskal Herria [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• 1978 ? ETAk hiru polizia hil zituen Donostian .
• 1997 ? Bonberenea etxea eraikita, Tolosako San Esteban auzoan .
• 2007 ? 18/98 auzian aste bete lehenago atxilotuetatik 33 kartzelaratu zituzten.

Mundua [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• 1936 ? SESBk konstituzio berria onartu zuen.
• 1952 ? Londres sulfuro dioxido kopuru altua zuen ke batez estali zen. Milaka pertsona hil ziren kutsadurak eragindako arnasketa arazoengatik.
• 1998 ? Francisco Frutosek Julio Anguita ordezkatu zuen Espainiako Alderdi Komunistako presidente moduan.
• 2012 ? MV Baltic Ace itsasontzia beste itsasontzi batekin talka egin ondoren hondoratu eta eskifaiako 24 lagunetatik bost hil eta beste sei desagertu ziren.

Arte eta kultura [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Euskal Herria [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• 1976 ? Erreala - Athletic euskal derbia Atotxan : Inaxio Kortabarria eta Jose Anjel Iribar ikurrina eskuetan zutela zelairatu ziren, ikurrina legeztatu gabe zegoen arren. Espainiako poliziek ezin izan zuten galarazi.
• 2006 ? Ustaritze , Lapurdi : Gure Irratia euskarazko irrati katearen estudioak sute baten ondorioz hondatu ziren.
• 2010 ? Imanol Urbieta euskal musikari eta idazleak Argizaiola Saria jaso zuen, ≪umeen euskarazko kantutegiari egindako ekarpenagatik≫.

Mundua [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• 1973 ? Serpico filma estreinatu zen, Sidney Lumetek zuzendu eta Al Pacinok antzeztu zuelarik.
• 1984 ? Beverly Hills Cop ("Beverly Hillseko Polizia") filma estreinatu zen, Martin Brestek zuzendu eta Eddie Murphy aktoreak antzeztu zuelarik.
• 1986 ? Heartbreak Ridge ("Burdinezko Sarjentua") filma estreinatu zen, Clint Eastwoodek zuzendu eta antzeztu zuelarik.
• 1997 ? Good Will Hunting ("Will Hunting Zintzoa") filma estreinatu zen, Gus Van Santek zuzendu eta Robin Williams , Matt Damon , Ben Affleck , Minnie Driver eta Stellan Skarsgard aktoreek antzeztu zutelarik.
• 2012 ? Les Miserables ("Doilorrak") filma estreinatu zen, Tom Hooperek zuzendu eta Hugh Jackman , Russell Crowe , Anne Hathaway eta Amanda Seyfried aktoreek antzeztu zuten.

Zientzia eta teknologia [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Euskal Herria [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Mundua [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Kirolak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Euskal Herria [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• 1976 ? Euskal derbia : Errealak 5 Athleticek 0.

Mundua [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Jaiotzak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Euskal Herria [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• 1748 ? Pedro Antonio Anibarro , apaiz eta euskal idazlea, bizkaierazko literaturaren aitatzat hartua (h. 1830 ).
• 1820 ? Nikolas Soraluze , euskal historialari, politikari eta enpresaburua (h. 1884 ).
• 1842 ? Martin Lapeire , idazle lapurtarra (h. 1894 ).
• 1845 ? Nicolas Armentia , euskaldun frantziskotarra , XIX. mendeko geografo amerikarrik garrantzitsuena (h. 1909 ).
• 1903 ?
  • Pedro Ipina , Morenito de Sestao , bizkaitar toreatzailea (h. 1985 ).
  • Crispin Martinez , nafar artista (h. 1957 ).
• 1910 ? Julio Antonio Elizegi , nafar futbolaria (h. 2001 ).
• 1914 ? Dioni Ardanza , bizkaitar jostuna (h. 2005 ).
• 1916 ? Anastasio Zubia , gipuzkoar saltzaile ibiltari eta mugalaria (h. 1983 ).
• 1919 ? Dalmacio Langarika , bizkaitar txirrindularia (h. 1985 ).
• 1923 ? Augusto Unceta-Barrenechea , bizkaitar enpresaburu eta politikaria (h. 1977 ).
• 1962 ? Bingen Mendizabal , arabar konpositorea.
• 1966 ? Nekane Balluerka , Euskal Herriko Unibertsitateko errektore ohia..
• 1969 ? David Billabona , gipuzkoar futbolari ohia.
• 1970 ? Francisco Jose Sanchez , bizkaitar kirolaria, borroka librean aditua.
• 1973 ? Igor Flores , nafar txirrindulari ohia.
• 1974 ? Abraham de Amezaga , bizkaitar kazetaria eta hizlaria.
• 1975 ? Alberto Unamuntzaga , gipuzkoar politikaria, Eusko Alkartasunaren kidea.
• 1986 ? Javier Aramendia , nafar txirrindularia.

Mundua [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• 1443 ? Julio II.a , Aita santua (h. 1513 ).
• 1537 ? Ashikaga Yoshiaki , Ashikaga shogunerriko hamabosgarren eta azken shoguna (h. 1597 ).
• 1687 ? Francesco Geminiani , italiar musikaria eta biolinista (h. 1762 ).
• 1820 ? Afanasi Fet , errusiar olerkaria (h. 1893 ).
• 1830 ? Christina Rossetti , ingeles poeta eta idazlea (h. 1894 ).
• 1839 ? George Armstrong Custer , estatubatuar jenerala (h. 1876 ).
• 1859 ?
  • Charles Henry Gilbert , estatubatuar iktiologoa, iktiologian aitzindaria (h. 1928 ).
  • John Jellicoe , Royal Navyko flota almirantea (h. 1935 ).
• 1861 ?
  • Armando Diaz , espainiar jatorriko italiar jeneral eta mariskala (h. 1928 ).
  • Konstantin Korovin , errusiar margolaria (h. 1939 ).
• 1863 ? Paul Painleve , Frantziako lehen ministroa (h. 1933 ).
• 1867 ? Jozef Pilsudski , poloniako Bigarren Errepublikako lehen estatuburua eta diktadorea (h. 1935 ).
• 1868 ? Arnold Sommerfeld , alemaniar fisikaria eta matematikaria (h. 1951 ).
• 1869 ? Jekaterina Kuskova , errusiar ekonomista eta kazetaria marxismo legala ren teoriko nagusienetakoa (h. 1958 ).
• 1874 ? Henriette Caillaux , Joseph Caillaux politikari frantsesaren emaztea eta arte historialaria (h. 1943 ).
• 1886 - Rose Wilder Lane , estatubatuar kazetaria, eleberrigilea, bidaia-idazlea eta teorialari politikoa (h. 1968 ).
• 1889 ? Fritz Arno Wagner , alemaniar zinema-argazkilaria (h. 1958 ).
• 1890 ?
  • Mehmet Fuad Koprulu , turkiar historialari eta politikaria (h. 1966 ).
  • Fritz Lang , austriar-alemaniar zinema zuzendaria, gidoigilea eta noizbehinkako ekoizlea (h. 1976 ).
• 1891 ? Alexander Rodtxenko , errusiar margolaria, eskultorea eta dekoratzailea (h. 1956 ).
• 1894 ? Charles Robberts Swart , Hegoafrikako azken gobernadore orokorra eta lehendabiziko presidentea (h. 1982 ).
• 1895 ? Mamerto Urriolagoitia , Boliviako 43. presidentea (h. 1974 ).
• 1896 ? Carl Ferdinand Cori , txekiar jatorriko biokimikari estatubatuarra, 1947ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1984 ).
• 1898 ? Henri Gouhier , frantziar idazle eta filosofoa (h. 1994 ).
• 1901 ?
  • Walt Disney , estatubatuar zinema zuzendaria eta ekoizlea, The Walt Disney Companyren sortzailea (h. 1966 ).
  • Werner Heisenberg , alemaniar fisikaria, 1932ko Fisikako Nobel Saria (h. 1976 ).
• 1903 ?
  • Cyril Jackson , hegoafrikar astronomoa (h. 1988 ).
  • Cecil Frank Powell , ingeles fisikaria, 1950eko Fisikako Nobel Saria (h. 1969 ).
• 1905 ? Otto Preminger , austriar-estatubatuar zinema zuzendaria (h. 1986 ).
• 1906 ? Willard Van Dyke , estatubatuar argazkilaria eta zinemagilea (h. 1986 ).
• 1907 ? Lin Biao , txinatar militarra eta politikaria, lehen Armada Gorriko buruzagia (h. 1971 ).
• 1911 ?
  • Alfred Manessier , frantziar margolaria (h. 1993 ).
  • Władysław Szpilman , poloniar piano-jotzaile eta musikagilea (h. 2000 ).
• 1914 ? Lina Bo Bardi , italiar-brasildar arkitekto-modernoa (h. 1992 ).
• 1925 ? Anastasio Somoza Debayle , Nikaraguako presidentea (h. 1980 ).
• 1927 ? Bhumibol Adulyadej , Thailandiako erregea (h. 2016 ).
• 1932 ?
  • Sheldon Lee Glashow , estatubatuar fisikaria, 1979ko Fisikako Nobel Saria .
  • Little Richard , estatubatuar rock kantaria, gitarrista eta pianista, Chuck Berryrekin batera, rock and rollaren aitzindaria (h. 2020 ).
  • Jacques Roubaud , frantziar idazlea, itzultzailea eta matematikaria.
• 1934 ?
  • Joan Didion , estatubatuar idazle eta kazetaria (h. 2021 ).
  • Lee Han-dong , Hego Koreako lehen ministroa (h. 2021 ).
• 1936 ? Robert Freeman , britainiar argazkilari eta diseinugile grafikoa, The Beatles ekin egindako lanagatik ezaguna (h. 2019 ).
• 1938 ? JJ Cale , estatubatuar gitarrajolea eta musikaria (h. 2013 ).
• 1939 ? Ricardo Bofill , kataluniar arkitektoa (h. 2022 ).
• 1943 ? Eva Joly , norvegiar-frantziar instrukzioko epaile eta Europa Ekologia ? Berdeak alderdiko politikaria.
• 1945 ? Moshe Katsav , Israelgo presidente ohia.
• 1946 ? Josep Carreras , kataluniar opera-abeslaria, tenorra.
• 1947 ? Zhugderdemidiin Gurragtxaa , mongoliar kosmonauta eta politikaira, espaziora joandako lehen mongoliar kosmonauta.
• 1950 ?
  • Camaron de la Isla , espainiar flamenko-abeslaria, flamenko -abeslari handienetakoa (h. 1992 ).
  • Oswaldo de Oliveira , brasildar futbolari ohia eta entrenatzailea.
• 1954 ? Hanif Kureishi , ingeles antzerkigile, zinema gidoigile, eleberrigile eta ipuingilea.
• 1956 ? Rosalia Arteaga , Ekuadorko presidentea.
• 1963 ? Alberto Nisman , Argentinako fiskala, Cristina Fernandez de Kirchner presidentea salatu ondoren hilda agertu zena (h. 2015 ).
• 1966 ? Patricia Kaas , frantziar abeslaria eta aktorea.
• 1969 ? Catherine Tate , ingeles aktorea eta idazlea.
• 1970 ?
  • Walt Dohrn , estatubatuar ahots-aktore eta gidoigilea.
  • Nacho Guerreros , espainiar aktorea.
• 1973 ? Sorin Grindeanu , Errumaniako lehen ministroa.
• 1975 ? Ronnie O'Sullivan , snooker jokalari ingelesa.
• 1979 ? Rustam Kasimdzhanov , uzbekistandar xake jokalaria.
• 1982 ? Keri Hilson , estatubatuar abeslari eta musikagilea.
• 1988 ?
  • Tsukasa Shiotani , japoniar futbolaria.
  • Rumi Utsugi , japoniar futbolaria.
• 1989 ?
  • Pamela Jelimo , kenyar atleta, 800 metrotan aditua.
  • Linet Masai , keniar atleta, 10000 metroko lasterketan aditua.
  • Quan Zhou Wu , espainiar idazle, ilustratzaile, komikigile eta diseinatzailea.
• 1992 ? Zion Moreno , mexikar-estatubatuar aktorea.
• 1993 ? Luciano Vietto , argentinar futbolaria.
• 1995 ? Albert Salazar , kataluniar aktorea.

Heriotzak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Euskal Herria [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• 1908 ? Jose Arana Elortza , Madrilgo Errege Antzokiko enpresaburu eta Donostiako Aste Nagusiaren sortzailea (j. 1839 ).
• 1953 ? Benito Barrueta , bizkaitar margolaria (j. 1873 ).
• 1961 ? Nazario Oleaga , euskal legegile eta euskaltzalea (j. 1884 ).
• 2005 ? Juan Maria Lekuona , euskal olerkari, irakasle eta idazlea (j. 1927 ).
• 2008 ? Jose Maria San Sebastian, Latxaga , gipuzkoar elizgizon eta idazlea (j. 1933 ).
• 2009 ? Jose Ramon Orozko , euskal opera abeslaria (j. 1921 ).
• 2023 ? Alan Griffin , irlandar euskal musikaria (j. 1952 ).

Mundua [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• 1518 ? Giangiacomo Trivulzio , Vigevanoko markesa, italiar condottiero eta politikaria.
• 1560 ? Frantzisko II.a Frantziakoa , Frantziako erregea (j. 1544 ).
• 1686 ? Nikolas Steno , daniar zientzialari, polimata eta apaiz katolikoa (h. 1638 ).
• 1760 ? Melchor Rafael de Macanaz , espainiar politikaria eta gaztelaniazko idazlea (j. 1670 ).
• 1772 ? Marie-Anne de la Tremoille , Ursinsen printzesa (j. 1642 ).
• 1782 ? Martin Van Buren , Ameriketako Estatu Batuetako 8. Presidentea (h. 1862 ).
• 1784 ? Phillis Wheatley , bere poesia publikatzea lortu zuen lehen afroamerikar emakumea (j. c. 1753 )
• 1791 ? Wolfgang Amadeus Mozart , austriar musikagilea (j. 1756 ).
• 1834 ? Thomas Pringle , eskoziar poeta (j. 1789 ).
• 1870 ? Alexandre Dumas , frantziar idazle famatu eta emankorra (j. 1802 ).
• 1882 ? Theodor Ludwig Wilhelm von Bischoff , alemaniar fisikari eta biologoa (j. 1807 ).
• 1891 ? Petri II.a Brasilgoa , Brasilgo bigarren eta azken enperadorea (j. 1825 ).
• 1899 ? Jimena Quiros , espainiar zientzialaria, herrialdeko lehen emakumezko ozeanografotzat hartua (h. 1983 ).
• 1908 ? William Ireland Knapp , estatubatuar filologoa eta euskalaria (j. 1835 ).
• 1911 ? Valentin Serov , errusiar margolaria (j. 1865 ).
• 1916 ? Janos Richter , hungariar orkestra-zuzendaria (j. 1843 ).
• 1919 ? Elia Millosevich , italiar astronomoa (j. 1848 ).
• 1925 ? Wladyslaw Stanislaw Reymont , poloniar idazlea eta eleberrigilea, 1924ko Literaturako Nobel Saria (j. 1867 ).
• 1926 ? Claude Monet , frantziar margolaria (j. 1840 ).
• 1929 ? Oscar Bjorck , suediar margolaria eta Suediako Arteen Errege Akademiako irakaslea (j. 1860 ).
• 1941 ? Amrita Sher-Gil , indiar margolaria (j. 1913 ).
• 1947 ? William Isaac Thomas , estatubatuar soziologoa (j. 1863 ).
• 1949 ? Antoni Rovira i Virgili , kataluniar politikari eta kazetaria (j. 1882 ).
• 1950 ? Aurobindo Ghose , indiar filosofoa (j. 1872 ).
• 1953 ? Jorge Negrete , mexikar abeslari eta aktorea, rantxera eta mariatxi musikako abeslari bikaina izateagatik oroitua (j. 1911 ).
• 1965 ? Joseph Erlanger , estatubatuar fisiologoa, 1944ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1874 ).
• 1966 ? Sylvere Maes , belgikar txirrindularia (j. 1909 ).
• 1969 ? Alizia Battenbergekoa , britainiar printzesa (j. 1885 ).
• 1973 ?
  • Robert Watson-Watt , eskoziar fisikaria (j. 1892 ).
  • Eugeni Xammar , kataluniar kazetari, diplomatikari eta itzultzaile eleanitza (j. 1888 ).
• 1974 ? Pietro Germi , italiar zinema zuzendari, idazle, aktore eta ekoizlea (j. 1914 ).
• 1979 ? Sonia Delaunay Terk , ukrainar margolaria (j. 1885 ).
• 1983 ?
  • Robert Aldrich , estatubatuar zinema zuzendaria, ekoizlea eta gidoigilea (j. 1918 ).
  • Lyndall Urwick , ingeles kudeaketa-aditua (j. 1891 ).
• 1984 ? Viktor Borisovitx Shklovsky , errusiar idazle eta literatura-kritikaria, errusiar formalismoaren aitzindari nagusietako bat (j. 1893 ).
• 1989 ? John Pritchard , britainiar orkestra zuzendaria (j. 1921 ).
• 1993 ?
  • Rita Macedo , mexikar aktorea, gidoilaria, ekoizlea eta jostuna (j. 1925 ).
  • Alexandre Trauner , frantziar zinema-dekoratzailea (j. 1906 ).
• 1995 ? Clair Patterson , estatubatuar geokimikaria, Lurraren adina kalkulatu zuena (j. 1922 ).
• 2002 ? Ne Win , Myanmargo presidentea (j. 1911 ).
• 2007 ? Karlheinz Stockhausen , alemaniar musikagilea (j. 1928 ).
• 2008 ? Aleksi II.a Moskukoa , Moskuko eta Errusia guztietako XV. patriarka, Errusiako Eliza ortodoxoaren burua (j. 1929 ).
• 2010 ? Virgilio Teixeira , portugaldar aktorea (j. 1917 ).
• 2012 ? Oscar Niemeyer , brasildar arkitektoa, arkitektura modernoko erreferente nagusietako bat (j. 1907 ).
• 2013 ? Nelson Mandela , apartheidaren aurkako ekintzailea, Hegoafrikako lehendakaria eta 1993ko Bakearen Nobel Saria (j. 1918 ).
• 2014 ? Fabiola Mora y Aragon , Belgikako erregina ezkontidea (j. 1928 ).
• 2017 ?
  • August Ames , kanadar aktore pornografiko eta modeloa (j. 1994 ).
  • Migel I.a Errumaniakoa , Errumaniako erregea (j. 1921 ).
  • Johnny Hallyday , frantziar abeslaria, 1960ko hamarkadako Frantziako rock 'n'roll musikaren izar nagusia (j. 1943 ).
  • Jean d'Ormesson , frantziar idazlea eta kazetaria (j. 1925 ).
• 2020 ? Viktor Ponedelnik , errusiar futbolari eta entrenatzailea (j. 1937 ).
• 2021 ?
  • Bob Dole , estatubatuar politikaria (j. 1923 ).
  • Aurelio Galfetti , suitzar arkitektoa (j. 1936 ).
  • Michel Rouche , frantziar historialari eta irakaslea, Galiako historia aditua (j. 1934 ).
• 2022 ? Kirstie Alley , estatubatuar aktorea eta umorista (j. 1951 ).
• 2023 ? Denny Laine , ingeles musikari, abeslari eta egile abeslaria, The Moody Blues eta Wings taldeko kidea (j. 1944 ).

Jaiak eta urteurrenak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

• Sehaska egutegiko izendegia : Joa, Joas, Joastipi eta Enaitz.

Kanpo estekak [ aldatu | aldatu iturburu kodea ]

Urteko hilak
Urtarrila ? Otsaila ? Martxoa ? Apirila ? Maiatza ? Ekaina ? Uztaila ? Abuztua ? Iraila ? Urria ? Azaroa ? Abendua

Abenduaren 4 | Urteko egutegi | Abenduaren 6