Flago
Universala Po?ta Unio
(
UPU
, france:
Union postale universelle
) estas
internacia organiza?o
kiu kunordigas la po?tajn politikojn inter la landoj kaj la tutmondan po?tan sistemon. ?i estis kreita kiel "?enerala Po?ta Unio" okaze de Interkonsento subskribita en
Berno
,
1874
. La nunan nomon ?i alprenis en
1878
.
Monumento de la Universala Po?ta Unio en Berno.
Inter aliaj normoj, kiel la difino de kompens-tarifoj inter
membro-?tatoj
, ?i administras anka? la iaman signifan sistemon de
Internaciaj Respondkuponoj
(IRK). Temas pri sistemo kreita en
1906
, kiu ebligas internacian anta?pagon de po?ta afranko.
Schwerin
: Heinrich von Stephan, unu el la fondintoj.
La
9-a de oktoboro
1874
estis fondita la? propono de la gemana ?eneralpo?tdirektoro
Heinrich von Stephan
?enerala Po?ta Unio
de 22 ?tatoj. Tiu ?i asocio estis unu el la plej malnovaj
internaciaj organiza?oj
de la mondo. La universala po?tkontrakto estis ratifikita de 21 fondo?tatoj kaj ekvalidis la
1-an de julio
1875
.
La ratifikintaj fondo?tatoj estis:
Egipto
,
Belgio
,
Danio
,
Germanio
,
Grekio
,
Grandbritio
,
Italio
,
Luksemburgo
,
Nederlando
,
Norvegio
,
A?strio
,
Portugalio
,
Rumanio
,
Rusio
,
Svedio
,
Svislando
,
Serbio
,
Hispanio
,
Turkio
,
Hungario
kaj
Usono
. La 1-an de januaro
1876
krome ali?is
Francio
al la Universala Po?ta Unio.
La po?tunio regulas okaze de siaj po?tkongresoj la internacian kunlaboron de la landaj po?tadministracioj. En la jaro
1878
la ?ernerala Po?ta Unio estis transformita al la Universala Po?ta Unio. Samjare estis adoptita la
valorleterinterkonsento
kaj la
po?tmandatinterkonsento
. En
1881
ekvalidis la
po?tpaka?kontrakto
, en
1885
sekvis la aldona interkonsento al la kontrakto pri la universala po?to, la valorleterinterkonsento kaj la po?tmandatinterkonsento. La po?tordoninterkonsento kaj interkonsento pri la legitimillibroj ekvalidis en
1886
.
Okaze de la Universala Po?tkongreso en
Vieno
en
1891
estis renovigitaj ?iuj ekzistantaj kontraktoj. La modifoj ekvalidis la 1-an de julio
1892
, la nove aldonita po?trevuinterkonsento la 1-an de januaro
1893
. Sekvis la kongreso en
Va?ingtono
, la plibonigoj deciditaj ekvalidis la 1-an de januaro
1889
.
La 4-an de julio
1947
la Universala Po?ta Unio estis integrita kiel
specialigita institucio
al
Unui?intaj Nacioj
. Kun 191 membro?tatoj ?i estas la internacia formumo por kunlaboro inter po?ta?toritatoj kaj po?tentreprenoj.
La ?efsidejo de la organiza?o estas en
Berno
?e la
Weltpoststrasse
(Strato de la monda po?to). De tie la unio organizas ?iujn kvin jarojn la
Universalan Po?tkongreson
. ?enerala direktoro de la Universala Po?ta Unio estas ekde
2012
Bishar Abdirahman Hussein el
Kenjo
.
Pri la signifo de la urbo Berno por la tutmonda po?tservo memorigas la monumento pri la universala po?to.
La Universala Po?tkontrakto de
1874
regulas la internacian kunlaboron de la po?taj a?toritatoj kaj la kadrajn kondi?ojn de la translima po?ttrafiko. ?is hodia? la ?efa tasko de la Universala Po?ta Unio estas la garantio de tutmonda racitempa alsendo de leteroj kaj paka?oj trans landaj kaj lingvaj limoj. La neceso de kunordiga instanco kiel la Universala Po?ta Unio evidenti?as, kiam oni konsideras la ciferojn, kiuj priskribas la tutmondan po?ttrafikon (stato de 2003):
- 6 milionoj da po?tkunlaborantoj
- 700.000 po?toficejoj
- 430 miliardoj da leteroj de kiuj 6 miliardoj internaciaj
- 4,4 miliardoj paka?oj de kiuj 82 milionoj internaciaj
Oni decidis pri multnombraj aldonaj protokoloj de la Universala Po?tkontrakto okazce de la Universalaj Po?tkongresoj. Je la lasta kongreso
2004
en
Bukaresto
oni ekzempe decidis pri la interkonsentoj pri la po?ttranspagservoj, kiuj kunigas la interkonsentojn pri po?taj ?iroj, po?taj mandatoj kaj po?taj remborsoj.
Kiel
oficiala lingvo
de la Universala Po?ta Unio estis elektita la
franca
.
- 1-a Universala po?tkongreso: 1874 en
Berno
- 2-a Universala po?tkongreso: 1878 en
Parizo
- 3-a Universala po?tkongreso: 1885 en
Lisbono
- 4-a Universala po?tkongreso: 1891 en
Vieno
- 5-a Universala po?tkongreso: 1897 en
Va?ingtono
- 6-a Universala po?tkongreso: 1906 en
Romo
- 7-a Universala po?tkongreso: 1920 en
Madrido
- 8-a Universala po?tkongreso: 1924 en
Stokholmo
- 9-a Universala po?tkongreso: 1929 en
Londono
- 10-a Universala po?tkongreso: 1934 en
Kairo
- 11-a Universala po?tkongreso: 1939 en
Bonaero
- 12-a Universala po?tkongreso: 1947 en
Parizo
- 13-a Universala po?tkongreso: 1952 en
Bruselo
- 14-a Universala po?tkongreso: 1957 en
Otavo
- 15-a Universala po?tkongreso: 1964 en
Vieno
- 16-a Universala po?tkongreso: 1969 en
Tokio
- 17-a Universala po?tkongreso: 1974 en
La?zano
- 18-a Universala po?tkongreso: 1979 en
Rio-de-?anejro
- 19-a Universala po?tkongreso: 1984 en
Hamburgo
- 20-a Universala po?tkongreso: 1989 en
Va?ingtono
- 21-a Universala po?tkongreso: 1994 en
Seulo
- 22-a Universala po?tkongreso: 1999 en
Pekino
- 23-a Universala po?tkongreso: 2004 en
Bukaresto
- 24-a Universala po?tkongreso: 2008 en
?enevo
Oficiala retejo de la Universala Po?ta Unio en la angla kaj franca lingvoj