Ikki Kita
(
北 一輝
,
Kita Ikki
?
, 3-an de aprilo 1883 ? 19-an de augusto 1937; reala nomo: Kita Terujir? (
北 輝次?
))
estis
verkisto
,
filozofo
kaj
pensulo
japana
, kiu politike apartenis al
ekstrema dekstro
en
Japanio
kaj laboris en la unua duono de
20a jarcento
. Li estis fervora kontra?ulo de la japana registara sistemo kaj de la
Konstitucio Meiji
, pledante fundamentan ?an?on de japana regado, revenon al tradiciaj japanaj valoroj kaj administradon de
ekonomio
kun
socialismaj
trajtoj. Li kontra?is sintenon, kiu vidis la japanan popolon kiel "imperiestra popolo" kaj aliflanke vidis la rolon de la
imperiestro
kiel "imperiestro de la popolo".
Ikki estis en kontakto kun diversaj elementoj de ekstrema dekstro en Japanio. Li verkis kelkajn librojn, en kiuj li esprimis siajn ideojn kaj sekve de ?i tiuj agoj li estas konsiderata minaco en la okuloj de la japana registaro. Ikki estis ekzekutita en a?gusto 1937 post esti ju?ita pro suspekto de partopreno en la ribelo de la 26-a de februaro, 1936. Liaj libroj kaj artikoloj estas legataj ?is hodia? en iuj rondoj en Japanio.
Tomba monumento por Kita ?e Ry?senji en Tokio konstruita en 1958
Ikki naski?is sur la insulo Sadu en la
provinco Niigata
en Japanio kiel Kita Kita Tru?iro, al patro, kiu estis
sakeo
komercisto. Kiam li estis infano, li studis ?inajn klasika?ojn kaj ekde la a?o de 14 jaroj estis allogita al socialismajn ideojn. En 1890 li komencis publikigi artikolojn en la loka gazetaro kritikante la japanan regadosistemon, kio ka?zis lian pridemandadon de la loka polico. En
1904
li transloki?is al
Tokio
, kie li renkontis influajn homojn en la japana socialisma movado. Iki identi?is kun la ideo de
egaleco,
kiu estas la bazo de la socialisma ideologio, sed tre rapide distanci?is de la socialisma movado, ?ar multaj el ?iaj membroj agis
oportunisme
kaj ne estis lojalaj al siaj valoroj.
En 1906, Ikki publikigis sian unuan libron, La
teorio de japana nacia politiko kaj pura socialismo
(??論及び純正社?主義), 1000-pa?a politika eseo publikigita post ?irka? unu jaro da esplorado, en kiu li kritikis la japanan registaron kaj alvokis revenon al Japanaj valoroj. La vidpunkto de Ikki miksis socialismon,
fa?ismon
kaj
militismon
. Li kontra?is okcidentan imperiismon en Azio kaj kredis, ke Japanio disvasti?u teritorie koste de siaj najbaroj.
Ikki studis en la
Universitato de Tokio
. Li estis altirita al la ideologio de la ?inhaja Revolucio en
?inio
, kaj en
1911
voja?is al ?inio por partopreni en la renverso de la
Qing-dinastio
.
Kita Ikki estis ekzekutita kune kun ?irka? 19 oficiroj de la frakcio Kodo-ha, kiu publikigis siajn ideojn, post esti kondamnita en kampa
milita proceso
post la a?tuna ribelo de
1936
.
?e a?o 23, Kita eldonis sian unuan libron en 1906 post unu jaro de esploro ? masiva milpa?a politika traktato titolita
La teorio de la Japana Nacia Politiko kaj Pura Socialismo
(
??論及び純正社?主義
,
La teorio de la Japana Nacia Politiko kaj Pura Socialismo
?
)
. En ?i, li kritikis la registaran ideologion de Kokutai kaj avertis, ke socialismo en Japanio estis en dan?ero degeneri en simpligitan formon, ?ar socialistoj estas tro fervoraj al kompromisoj.
?i tiu eklektika miksa?o de
rasismo
,
socialismo
kaj spiritaj principoj estas unu el la kialoj kial la ideoj de Kita estis malfacile komprenataj en la specifaj historiaj cirkonstancoj de Japanio inter la du mondmilitoj.
Propono pri Esperanto kiel lingvo de imperio
[
redakti
|
redakti fonton
]
En 1919 Kita rekomendis, ke la
Imperio de Japanio
devus adopti
Esperanton
. Li anta?vidis, ke 100 jaroj post ties adopto la lingvo estus la nura lingvo parolita en Japanio kaj en la vasta teritorio konkerita de ?i la? la
natura elekta teorio
, tiam faranta la japanan la
sanskrita
a?
latina
ekvivalento de la Imperio. Li pensis, ke la skriba sistemo de la japana estas tro komplikita trudi sur aliaj lo?antaroj, kaj ke
latinigo
ne utilos kaj ke la angla, kiu estis instruita en la japana edukada sistemo en tiu tempo, fakte ne estas majstrita de japanoj. Li plue asertis, ke la angla estas venena al japanaj cerboj kaj mensoj kaj ke la efiko estas kiel
opio
jam detruis la ?inajn, kaj ke la nura kialo ?i ne ankora? detruis la japanajn estas ke la germana havis pli da influo en Japanio ol la angla kaj ke la angla devus esti tute ekskludita de la lando. Kita estis kunamiki?inta kaj estis inspirita de pluraj
?inaj anarkiistoj
, kiuj petis la anstata?igon de ?ina por Esperanto komence de la dudeka jarcento.
[1]
[2]
Krom la du verka?oj prezentitaj reference en la anta?a frazo, unu el la eseoj en la festlibro
En la mondon venis nova lingvo
de 2018, de
Usui Hiroyuki
prilumas la temon:
Esperanto por Kita Ikki: ?u unu el la paradoksoj de homo paradoksa?
- "
Kokotai kaj Pura Socialismo
" -
1906
- "
Persona Historio de la ?ina Revolucio
" -
1916
- "
Plano por la Restrukturigo de Japanio
" - 1919, malkvalifikita de japana cenzuro
- Ikki Kita estas grava rolulo en la fantazia
historia romano
Teito Monogatari
de
Hiroshi Aramata
. En la romano, li estas anka?
budhisma
?amano
kiu estas profunde dedi?ita al la Kegon-Sutroj.
- Kita aperas en Sh?wa-era epopeo de mangaa artisto
Motoka Murakami
nome
Ron
.
- Kita estas duaranga rolulo en
Osamu
Ikki
de Tezuka Mandara.
- Kita (portretita de Hiroshi Midorigawa) aperas en la intrigo de
Seijun
de 1966 de Suzuki filmo
Batalanta Elegio
.
Martial Law
?e
YouTube
?filmo pri la vivo kaj morto de Kita Ikki