Mumbajo
(
marate
??????
[
mumbaj
]]) estas urbo ?e la okcidenta marbordo de
Barato
. La tuta
aglomera?o
enhavis 19 944 372 lo?antojn en
2006
, tiel ?i estas la plej lo?ata urbo en Barato kaj la sesa plej lo?ata tuttere. En la nura urbo lo?as proksimume 13 milionoj. Proksime estas
Novmumbajo
.
Mumbajo loki?as sur insulo apud la
okcidenta
marbordo de
Barato
, kaj ?i estas ?efurbo de la ?tato
Mahara?tro
. ?i estas la ekonomia ?efurbo de Barato, havanta profundan naturan havenon, kiu estas la plej granda haveno en okcidenta Barato.
?is 1995 la urbo havis la portugaldevenan nomon
Bombay
, esperante
Bombajo
, (
portugale
bona
golfo
); pro ?ia fremda deveno la registaro ?an?is ?in al "Mumbai". Tiu nomo derivi?as de la nomo de la
hinduisma
dio Mumbadevi kaj de la
marata
vorto
aai
= patrino.
Iam en la regiono de la nuna Mumbajo estis sep insuloj; jam en 250 a. K. la greka
historiografo
Kla?dio Ptolemeo
raportis pri ili, nomante ilin
Heptanesia
(= sepinsularo). Jam anta?e la insuloj estis lo?ataj; restas arkeologia?oj el la
oka jarcento a. K.
.
?irka? 1300 ekestis la sendependa re?lando de re?o Bimbakjan, pri kiu ne ekzistas fidindaj pruviloj. La?dire li fondis urbon sur la insulo Mahim la urbon Mahikavati; tial li estas konsiderata fondinto de Mumbajo. En 1343 la insuloj estis konkeritaj kaj
aneksitaj
de la
islama
regno
Gu?arato
. De tiu tempo restas moskeo sur insulo Mahim.
En 1533 portugaloj konkeris la fortika?on Basejn, norde de Mumbajo. En la sekva jaro sultano Bahadur, reganto de Gu?arato, traktate cedis al Portugalio la insulojn Basejn, Bombajo, Karan?o kaj Salseto. Portugaloj tie fondis da?rajn setlejojn por profiti de la favora situo.
En 1661 Portugalio cedis la insulojn al Anglio, kiu luigis ilin al la
Angla Orienthinda Kompanio
je 10
pundoj
jare. ?is 1675 Bombajo havis 60.000 lo?antojn, kaj en 1687 la kompanio tie instalis sian sidejon.
Tiutempe la angloj komencis ligi la insulojn per digoj kaj tiel formi fermitan
lagunon
. ?is 1862 ili sukcesis kunigi ?iujn sep insulojn al unu.
Per la
usona enlanda milito
(1861?1865), kiu reduktis la usonan komercon per
kotono
, Bombajo i?is la ?efa monda komercejo pri kotono kaj spertis gravan ekonomian prosperon. Same ?i profitis en 1869 de la malfermo de la
kanalo de Suezo
.
En 1960 Bombajo i?is ?efurbo de la nove fondita sub?tato
Mahara?tro
. En 1986 ?i preterpasis
Kalkaton
kiel plej lo?ata urbo de Barato.
En la urbo okazis kruela terorisma atako en 2008, mortis pli ol 150 viktimoj. La teroristoj intence ?asis usonajn, britajn kaj israelajn ?tatanojn. Ili atakis hotelojn, domojn kaj osta?igis kaj murdis homojn. Mortis 195.
Mumbajo havas
savanoklimaton
la? klimata klasifiko de Koppen (Aw). Dum sep
monatoj
jare regas sekeco kaj precipe en
julio
pluvas (tiam estas
musono
, kiu da?ras inter
majo
?
novembro
). Jare pluvas po 2000?3000 mm. La meza ?iujara
temperaturo
estas
27
°C
.
La klimato de Mumbajo estas pli
tropika
kaj ebena ol en pli norda Barato; vintre, dum en pli norda Barato (
Nov-Delhio
,
Ra?asthano
, e? iom
Gu?arato
) noktoj estas malvarmaj (?is nur +3 °
C
), en Mumbajo e? vintraj noktoj estas mildaj (bon?ance por la miloj da lo?antoj, kiuj dormas surstrate).
Mumbajo estas la ekonomia centro de Barato kaj profitis precipe de la ekonomia liberaligo ekde 1991. 10 % de ?iuj industriaj laboristoj de Barato laboras tie; la urbo kontribuas 40 % de la salajra imposto kaj 60 % de la
doganaj
kotizoj de la lando
[1]
Mumbajo posedas naturan havenon, kiu ta?gas e? por grandaj ?ipoj. Tra ?i pasas preska? la duono de la mara vartrafiko de Barato
[2]
. La mezuma jara enspezo en Mumbajo, 48.954 rupioj (?. 670 e?roj), estas preska? la trioblo de la landa mezuma
[3]
. La mezuma enspezo en provinco mahara?tro estas la 1,6-oblo de la landa
[3]
.
En la urbo trovi?as
Bollywood
a? esperante,
Bolivudo
, tiel nomita ka?ze de la simileco kun
Hollywood
a?
Holivudo
, ?ar Mumbajo estas la centro de la barata hindolingva kino-industrio, produktanta la plej multajn filmojn, tutmonde, ?iujare. Por plivastigi la merkaton la bolivudaj filmoj ofte uzas la
hindustanan lingvon
, komprenatan anka? en Pakistano. Anka? filmoj en regionaj lingvoj de Barato estas produktataj. Anka? la grandaj barataj televidstacioj kaj presa?aj eldonejoj pliparte havas sian sidejon en Mumbajo.
En 2002 en Barato estis produktitaj ?irka? 1.200 filmoj, la plimulto en Mumbajo.
- La
Pordego de Barato
estas impona konstrua?o ?e la marbordo tutsude de Mumbajo. Starigita inter
1915
kaj
1934
por honori la viziton de la brita re?o
Georgo la 5-a
kaj re?ino
Maria de Teck
en
1911
, tiu arko el
bazalto
26 metroj alta distingi?as per sia
arkitektura
influo proksima de la
gu?arata
stilo de la
16-a jarcento
. Post
sendependi?o
, la lastaj britaj trupoj forlasante Baraton pasis sub la pordego. Nuntempe, la vidinda?o allogas kvantojn da naciaj kaj internaciaj
turistoj
kaj amasoj da fotistoj proponas al turistoj fotojn pro memora?o. Fronte al la pordego staras la
hotelon
Ta?mahalo, unu el la plej fama kaj ?ika en la mondo.
La? la censo de Barato de 2011, la lo?antaro de Mumbajo estis tiam 12 479 608. La lo?denseco estis ?irka?kalkulita je 20,482 personoj por kvadrata kilometro. La lo?areo estas de 4.5 kvadrataj metroj por persono.
[4]
La Mumbaja Metropola Regiono estis hejmo de 20 748 395 personoj ?irka? 2011.
[5]
Granda Mumbajo, nome la areo sub la administracio de la Brihanmumbaja Municipa Korporacio, havas legopovan indicon de 94.7%, pli alta ol la landa avera?o de 86.7%. La nombro de doma?lo?antoj en la Mumbaja Metropola Regiono estis ?irka?kalkulita je 9 milionoj, el 6 milionoj en 2001 kio estas proksimume 41.8% de la regiono.
[6]
[7]
La
seksa proporcio
en 2011 estis de 838 inoj por 1000 maskloj en la insulurbo, 857 en la ?eurboj, kaj 848 kiel tuto en Granda Mumbajo, ?iuj nombroj pli malaltaj ol tiuj de la tutlanda avera?o de 914 inoj por 1000 maskloj. Tiu malalta seksa proporcio estas okazigata parte pro la granda nombro de masklaj migrantoj kiuj venas al la urbo por labori.
[8]
La lo?antoj de Mumbajo nomas sin mem
Mumbaikar
,
[9]
Mumbaiite
,
[10]
Bombajite
a?
Bombaiite
.
Mumbajo suferas pro la samaj gravaj urbigaj problemoj kiuj ekzistas en multaj rapide kreskantaj urboj de
evolulandoj
: malri?eco kaj sendungado. Kun malmulte disponebla tereno, la lokanoj de Mumbajo ofte lo?as en amasigitaj, relative multekostaj lo?ejoj, kutime for el laborlokoj, kaj tiel ili bezonas longajn
navedojn
sur amasplenaj transportiloj, a? amasplenaj ?oseoj. Multaj el ili lo?as tre proksime al busaj a? trajnaj stacioj kvankam ?eurbaj lo?antoj devas pasigi tro multan tempon veturante suden al la ?efa komerca distrikto.
[11]
Dharavi, la dua plej granda
ladurbo
de Azio (se Orangi de
Kara?io
estas kalkulita kiel unusola ladurbo)
[12]
estas en centra Mumbajo kaj estas hejmo de inter 800 000 kaj unu miliono de personoj
[13]
en 2.39 km², kio faras ?in unu el la plej dense lo?ataj areoj en la Tero
[14]
kun lo?denseco de almena? 334 728 personoj por kvadrata kilometro.
[15]
Vasai-Virar
,
Ambernat
,
Panvel
kaj
Badlapur
estas urboj de la urbaro ?e Mumbajo.
La nombro de migrantoj al Mumbajo el ekster Mahara?tro dum la jardeko de 1991?2001 estis 1.12 milionoj, kio estus 54.8% de la neta aldono al la lo?antaro de Mumbajo.
[16]
La nombro de hejmoj en Mumbajo estis ?irka?kalkulita kiel plii?inta el 4.2 milionoj en 2008 ?is 6.6 milionoj en 2020. La nombro de hejmoj kun ?iujara enspezo de 2 milionoj de rupioj plii?is el 4% ?is 10% por 2020, tio estas al 660 000 familioj. La nombro de hejmoj kun ?iujara enspezo de 1 ?is 2 milionoj da rupioj estas ?irka?kalkulita kiel plii?inta el 4% ?is 15% por 2020.
[17]
La? informo de 2016 de la Centra Polucikontrola Servo, Mumbajo estas la plej brua urbo en Barato, sekvita de
Lakna?o
,
Hajderabado
kaj
Delhi
.
[18]
La religiaj grupoj kiuj majoritatis en Mumbajo ?irka? 2011 estas
hinduojs
(65.99%),
islamanoj
(20.65%),
budhistoj
(4.85%),
?ajnanoj
(4.10%),
kristanoj
(3.27%) kaj
si?oj
(0.49%).
[19]
[20]
[21]
La lingv/etna demografio en la Grandmumbaja Areo estas:
Mahara?tranoj
(32%),
Gu?aratanoj
(20%), kaj la cetero venas el aliaj partoj de Barato.
[22]
Indi?enaj kristanoj estas ?efe orientbarataj katolikoj, kiuj devenas el tiuj konvertitaj de portugaloj ekde la 16a jarcento,
[23]
dum anka? katolikoj el
Goao
kaj
Mangaloro
konstituas gravan parton de la kristana komunumo de la urbo.
Judoj
setli?is en Mumbajo dum la 18-a jarcento. Oni supozas, ke la juda komunumo Bene Israel de Mumbajo, kiu migris el vila?oj de la marbordo de Konkan, sude de Mumbajo, estas posteuloj de Judoj de Israelo kiuj ?ipvrakis ?e la marbordo de Konkan, probable en la jaro 175 a.K., dum la regado de la
greka
reganto,
Antio?o la 4-a Epifano
.
[24]
Mumbajo estas anka? hejmo de la plej granda lo?antaro de
parsiaj
zoroastranoj
el la mondo, nombre ?irka? 60 000, tamen ties lo?antaro rapide malplii?as.
[25]
Parsioj migris al Barato el
Granda Irano
post la
Islama konkero de Persio
en la 7-a jarcento.
[26]
La plej antikvaj islamaj komunumoj en Mumbajo estas la ismailiaj Davudi Bohra kaj ?ujaj, kaj la
?afiismaj
Konkanaj islamanoj.
[27]
Marata
estas la oficiala lingvo kaj la laborlingvo en burokrataro de la urbo kun la
angla
kaj la
hindia
. Mumbajo havas grandan plurlingvan lo?antaron kiel aliaj metropolaj urboj de Barato. Dek ses gravaj
lingvoj de Barato
estas parolataj en Mumbajo, el kiuj la plej oftaj estas la
marata
kaj ties dialektoj orientbarataj kun influoj el portugaloj. Tiuj estas parolataj de 4 396 870 de personoj kio estas 32.24% el la lo?antaro (Marata kiel unusola lingvo estas parolata de ?irka? 22% el la lo?antaro).
[28]
Hindia estas parolata de 3 582 719 nome 25.90% de la lo?antaro, kio faras ?in la dua plej grande dominanta lingvo en Mumbajo. Multaj parolantoj de hindia estas laboristoj el Uttar Prade?o kaj Biharo kiuj migras la?sezone al Mumbajo por dungi?is kiel laboristoj.
Gu?arata
kun 2 640 990 parolantoj estas parolata de 20.4% de la lo?antaro, kio faras ?in la tria plej grande dominanta lingvo en Mumbajo post la marata kaj la hindia.
[29]
Aliaj parolataj lingvoj estas la
urdua
, kiu estas parolata de 11.69% de la lo?antaro;
[30]
[31]
la angla, kiu estas etende parolata kaj estas la ?efa lingvo de la blankakolumaj sektoroj de la urbo; populara formo de hindia, konata kiel Mumbaja hindia a?
Bambaija
? mikso de hindia, marata, gujarata,
konkana
,
urdua
, baratangla kaj kelkaj inventitaj vortoj ? kiu estas parolata surstrate.
[32]
Tamila
,
kanara
,
telugua
,
malajala
,
odia
,
pan?aba
,
sinda
,
tulua
,
asama
,
bengala
, kaj bojpura estas aliaj minoritataj lingvoj parolataj en Mumbajo.
?e la ?eurboj, la marata estas parolata de ?irka? 36.78% de la lo?antaro de la ?eurba Mumbajo, kaj la
gu?arata
de 31.21%.
[33]
En la urbego interalie havas sian sidejon la multnacia konzerno
Reliance Industries
, la plej granda
publika firmao
en Barato la?
merkatkapitaligo
.
En Mumbajo naski?is dum la
20-a jarcento
, la
?efministro
Rajiv Gandhi
kaj la du verkistoj
Salman Rushdie
kaj
Terence White
, krome la antropologo
Arjun Appadurai
.
- ↑
Manorama Yearbook 2003
. Kottayam (Barato): Malayala Manorama,
p. 678
. ISBN
ISBN 81-900461-8-7
.
- ↑
Manorama Yearbook 2006
. Kottayam (Barato): Malayala Manorama. ISBN
ISBN 81-89004-07-7
.
- ↑
3,0
3,1
Trivia/Mumbai
(
angle
). Indo-American Chamber of Commerce. Arkivita el
la originalo
je 2011-02-04. Alirita 2012-12-31.
- ↑
"
The minimum city
", 9a de Junio 2012.
- ↑
"INDIA STATS: Million plus cities in India as per Census 2011".
Press Information Bureau, Mumbai. National Informatics Centre. Arkivita el la originalo en 30a de Junio 2015. Alirita en 20a de A?gusto 2015.
- ↑
41.8% of Mumbai lives in slums
(8a de Aprilo 2020). Alirita 15a de Oktobro 2021.
- ↑
With 42% living in slums virus casts long shadow across Mumbai
. Alirita 15a de Oktobro 2021.
- ↑
"
Parsis top literacy, sex-ratio charts in city
",
The Times of India
, 8a de Septembro 2004.
- ↑
Hansen 2001
- ↑
Mumbaiites prepare for a bumpy ride this year
.
Hindustan Times
(11a de Junio 2015). Arkivita el
la originalo
je 12a de Junio 2015. Alirita 12a de Junio 2015.
Arkivigite je
2015-06-12 per la retarkivo
Wayback Machine
Arkivita kopio
. Arkivita el
la originalo
je 2015-06-12. Alirita 2022-06-29.
- ↑
Datta & Jones 1999
, Low-Income Households and the Housing Problem in Mumbai, pp. 158?159
- ↑
.
Dharavi: Mumbai's Shadow City
(Majo 2007). Arkivita el
la originalo
je 18a de Marto 2009. Alirita 28a de Aprilo 2009.
- ↑
Davis 2006
, p. 31
- ↑
Dharavi, Mumbai | Sustainable Milano
. Blogs.newschool.edu (24a de Majo 2012). Arkivita el
la originalo
je 11a de Januaro 2013. Alirita 12a de Marto 2013.
Arkivigite je
2013-01-11 per la retarkivo
Wayback Machine
Arkivita kopio
. Arkivita el
la originalo
je 2013-01-11. Alirita 2022-06-29.
- ↑
District Census Handbook -MUMBAI SUBURBAN
. Directorate of Census Operation Maharashtra. Alirita 20a de Majo 2020.
- ↑
Highlights of Economic Survey of Maharashtra 2005?06
. Directorate of Economics and Statistics, Planning Department (Registaro de Mahara?tro). Arkivita el
la originalo
je 16a de Februaro 2008. Alirita 13a de Februaro 2008.
Arkivigite je
2008-02-16 per la retarkivo
Wayback Machine
Arkivita kopio
. Arkivita el
la originalo
je 2008-02-16. Alirita 2022-06-29.
- ↑
"Mumbai's New-Age Builders want a Room at the Top"
Arkivigite je
2013-01-17 per la retarkivo
Wayback Machine
T Surendar (10a de Februaro 2010).
Forbes
. Arkivita el la originalo la 17an de Januaro 2013. Alirita la 7an de Julio 2012.
- ↑
Mumbai noisiest city, Delhi at number 4: Central Pollution Control Board
(26a de Aprilo 2016).
- ↑
"C-1 Population By Religious Community".
Government of India, Ministry of Home Affairs.
Arkivita el la originalo
en 13a de Septembro 2015. Alirita la 11an de Majo 2016. Tie, oni elektu "Maharashtra" el la menuo. "Greater Mumbai (M.Corp.)" estas ?e 11a el "excel file", "Mumbai Suburban District" en linio 1065 kaj "Mumbai District" en linio 1072.
- ↑
Mumbai (Greater Mumbai) City Census 2011 data
. Census2011. Arkivita el
la originalo
je 4a de Junio 2016. Alirita 3a de Junio 2016.
- ↑
Muslims of Mumbai (Bombay), major city of India
. Arkivita el
la originalo
je 23a de A?gusto 2010. Alirita 1a de Septembro 2010.
Arkivigite je
2010-08-23 per la retarkivo
Wayback Machine
Arkivita kopio
. Arkivita el
la originalo
je 2010-08-23. Alirita 2022-06-29.
- ↑
Mehta 2004
, p. 99
- ↑
Baptista 1967
, p. 5
- ↑
Weil, Shalva, "
Background: A rich history now stained with blood
",
The Jerusalem Post
, 30a de Novembro 2008.
- ↑
"
Why is India's wealthy Parsi community vanishing?
",
BBC
, 9a de Januaro 2016.
- ↑
"
The world's successful diasporas
Arkivigite je
2016-06-12 per la retarkivo
Wayback Machine
". Managementtoday.co.uk.
- ↑
Bates 2003
, p. 266
- ↑
51st REPORT OF THE COMMISSIONER FOR LINGUISTIC MINORITIES IN INDIA
. Ministry of Minority Affairs (15a de Julio 2015). Arkivita el
la originalo
je 16a de Februaro 2018. Alirita 15a de Februaro 2018.
- ↑
51st REPORT OF THE COMMISSIONER FOR LINGUISTIC MINORITIES IN INDIA
. Ministry of Minority Affairs (15a de Julio 2015). Arkivita el
la originalo
je 16a de Februaro 2018. Alirita 15a de Februaro 2018.
- ↑
C-16 ? Population by Mother Tongue (Town level)
. Office of the Registrar General & Census Commissioner, India (2011).
- ↑
Pai 2005
, p. 1804
- ↑
O'Brien 2003
, p. 141
- ↑
51st REPORT OF THE COMMISSIONER FOR LINGUISTIC MINORITIES IN INDIA
. Ministry of Minority Affairs (15a de Julio 2015). Arkivita el
la originalo
je 16a de Februaro 2018. Alirita 15a de Februaro 2018.
- Baptista, Elsie Wilhelmina (1967).
The East Indians: Catholic Community of Bombay, Salsette and Bassein
. Bombay East Indian Association.
- Bates, Crispin (2003).
Community, Empire and Migration: South Asians in Diaspora
. Orient Blackswan.
ISBN 978-81-250-2482-8
.
- Brunn, Stanley; Williams, Jack Francis; Zeigler, Donald (2003).
Cities of the World: World Regional Urban Development
(3a eld.). Rowman & Littlefield Publishers, Inc.
ISBN 978-0-06-381225-3
.
- Campbell, Dennis (2008).
International Telecommunications Law
[2008]. Vol. II.
ISBN 978-1-4357-1699-5
.
- Census of India
, 1961. Vol. 5. Office of the Registrar General (India). 1962.
- Carsten, F.L. (1961).
The New Cambridge Modern History (The ascendancy of France 1648?88)
. Vol. V. Cambridge University Press Archive.
ISBN 978-0-521-04544-5
.
- Chaudhuri, Asha Kuthari (2005). "Introduction: Modern Indian Drama". Mahesh Dattani: An Introduction. Contemporary Indian Writers in English. Foundation Books.
ISBN 978-81-7596-260-6
. Retrieved 26 April 2009.
- Chittar, Shantaram D. (1973).
The Port of Bombay: a brief history
. Bombay Port Trust.
- Datta, Kavita; Jones, Gareth A. (1999).
Housing and finance in developing countries
. Volume 7 of Routledge studies in development and society (illustrated ed.). Routledge.
ISBN 978-0-415-17242-4
.
- David, M. D. (1973).
History of Bombay, 1661?1708
.
University of Mumbai
.
- David, M. D. (1995).
Bombay, the city of dreams: a history of the first city in India
. Himalaya Publishing House.
- Davis, Mike (2006). Planet of Slums ["Le pire des mondes possibles: de l'explosion urbaine au bidonville global"]. Paris: La Decouverte.
ISBN 978-2-7071-4915-2
.
- Dwivedi, Sharada; Mehrotra, Rahul (2001).
Bombay: The Cities Within
. Eminence Designs.
ISBN 978-81-85028-80-4
.
- Environment and urbanization
.
Vol. v. 14, no. 1. International Institute for Environment and Development. April 2002.
ISBN 978-1-84369-223-2
. Alirita la 29an de A?gusto 2009.
- Farooqui, Amar (2006).
Opium city: the making of early Victorian Bombay
. Three Essays Press.
ISBN 978-81-88789-32-0
.
- Fortescue, J.W. (2008).
A History of the British Army
. Vol. III. Read Books.
ISBN 978-1-4437-7768-1
.
- Fuller, Christopher John; Benei, Veronique (2001).
The everyday state and society in modern India
. C. Hurst & Co. Publishers.
ISBN 978-1-85065-471-1
.
- Ganti, Tejaswini (2004). "Introduction".
Bollywood: a guidebook to popular Hindi cinema
. Routledge.
ISBN 978-0-415-28854-5
.
- Greater Bombay District Gazetteer
. Maharashtra State Gazetteers. Vol. v. 27, no. 1. Gazetteer Department (Government of Maharashtra). 1960.
- Ghosh, Amalananda (1990).
An Encyclopaedia of Indian Archaeology
. Brill.
ISBN 978-81-215-0088-3
.
- Guha, Ramachandra (2007).
India after Gandhi
. HarperCollins.
ISBN 978-0-06-019881-7
.
- Hansen, Thomas Blom (2001).
Wages of violence: naming and identity in postcolonial Bombay
.
Princeton University Press.
ISBN 978-0-691-08840-2
. Alirita la 16an de A?gusto 2009.
- Jha, Subhash K. (2005).
The Essential Guide to Bollywood
. Roli Books.
ISBN 978-81-7436-378-7
.
- Keillor, Bruce David (2007).
Marketing in the 21st Century: New world marketing
. Vol. 1. Praeger.
ISBN 978-0-275-99276-7
.
- Kelsey, Jane (2008).
Serving Whose Interests?: The Political Economy of Trade in Services Agreements
. Taylor & Francis.
ISBN 978-0-415-44821-5
.
- Khalidi, Omar (2006).
Muslims in the Deccan: a historical survey
. Global Media Publications.
ISBN 978-81-88869-13-8
.
- Kothari, Rajni (1970).
Politics in India
. Orient Longman.
- Krishnamoorthy, Bala (2008).
Environmental Management: Text And Cases
. PHI Learning Pvt. Ltd.
ISBN 978-81-203-3329-1
.
- Kumari, Asha (1990).
Hinduism and Buddhism
. Vishwavidyalaya Prakashan.
ISBN 978-81-7124-060-9
.
- Lok Sabha debates
. New Delhi: Lok Sabha Secretariat. 1998.
- Machado, Jose Pedro (1984). "Bombaim".
Dicionario Onomastico Etimologico da Lingua Portuguesa
. Editorial Confluencia. Vol. I.
- Mehta, Suketu (2004).
Maximum City: Bombay Lost and Found
. Alfred A Knopf.
ISBN 978-0-375-40372-9
.
- Metropolitan planning and management in the developing world: spatial decentralization policy in Bombay and Cairo
. United Nations Centre for Human Settlements. 1993.
ISBN 978-92-1-131233-1
.
- Misra, Satish Chandra (1982).
The Rise of Muslim Power in Gujarat: A History of Gujarat from 1298 to 1442
. Munshiram Manoharlal Publishers.
- Morris, Jan; Winchester, Simon (2005) [1983].
Stones of empire: the buildings of the Raj
.
Oxford University Press
.
ISBN 978-0-19-280596-6
.
- Naravane, M. S. (2007).
Battles of the honourable East India Company: making of the Raj
. APH Publishing.
ISBN 978-81-313-0034-3
.
- O'Brien, Derek (2003).
The Mumbai Factfile
. Penguin Books.
ISBN 978-0-14-302947-2
.
- Patel, Sujata; Masselos, Jim, eld. (2003). "Bombay and Mumbai: Identities, Politics and Populism".
Bombay and Mumbai. The City in Transition
. Delhi: The Oxford University Press.
ISBN 978-0-19-567711-9
.
- Pai, Pushpa (2005). "Multilingualism, Multiculturalism and Education: Case Study of Mumbai City" (PDF). In Cohen, James; McAlister, Kara T.; Rolstad, Kellie; MacSwan, Jeff (eld.).
Proceedings of the 4th International Symposium on Bilingualism
. Cascadilla Press. pp. 1794?1806.
- Patil, R.P. (1957).
The mangroves in Salsette Island near Bombay
. Calcutta: Proceedings of the Symposium on Mangrove Forest.
- Phadnis, Aditi.
Business Standard Political Profiles: Of Cabals and Kings
. Business Standard.
- Proceedings of the Indian National Science Academy
. Vol. 65. Indian National Science Academy. 1999.
- Rana, Mahendra Singh (2006).
India votes: Lok Sabha & Vidhan Sabha elections 2001?2005
. Sarup & Sons.
ISBN 978-81-7625-647-6
.
- Rohli, Robert V.; Vega, Anthony J. (2007).
Climatology
. Jones & Bartlett Publishers.
ISBN 978-0-7637-3828-0
.
- Saini, A.K.; Chand; Hukam.
History of Medieval India
. Anmol Publications.
ISBN 978-81-261-2313-1
.
- Singh, K.S.; B.V. Bhanu; B.R. Bhatnagar;
Anthropological Survey of India
; D. K. Bose; V.S. Kulkarni; J. Sreenath (2004). Maharashtra. Vol. XXX. Popular Prakashan.
ISBN 978-81-7991-102-0
.
- Shirodkar, Prakashchandra P. (1998).
Researches in Indo-Portuguese history
. Vol. 2. Publication Scheme.
ISBN 978-81-86782-15-6
.
- Swaminathan, R.; Goyal, Jaya (2006).
Mumbai vision 2015: agenda for urban renewal
. Macmillan India in association with Observer Research Foundation.
- Strizower, Schifra (1971).
The children of Israel: the Bene Israel of Bombay
. B. Blackwell.
- The Gazetteer of Bombay City and Island
. Gazetteers of the Bombay Presidency. Vol. 2. Gazetteer Department (Government of Maharashtra). 1978.
- Kurian, Mathew; McCarney, Patricia (2010).
Peri-urban water and sanitation services policy, planning and method
. Dordrecht: Springer.
ISBN 978-90-481-9425-4
.
- Vilanilam, John V. (2005).
Mass communication in India: a sociological perspective
. SAGE.
ISBN 978-0-7619-3372-4
.
- Wasko, Janet (2003).
How Hollywood works
. SAGE.
ISBN 978-0-7619-6814-6
.
- WMO bulletin
. Vol. 49. World Meteorological Organization. 2000.
- Yimene, Ababu Minda (2004).
An African Indian Community in Hyderabad: Siddi Identity, Its Maintenance and Change
. Cuvillier Verlag.
ISBN 978-3-86537-206-2
.
- Yule, Henry; Burnell, A. C. (1996) [1939].
A glossary of colloquial Anglo-Indian words and phrases
: Hobson-Jobson (2a eld.). Routledge.
ISBN 978-0-7007-0321-0
.
- Zakakria, Rafiq; Indian National Congress (1985).
100 glorious years: Indian National Congress, 1885?1985
. Reception Committee, Congress Centenary Session.