El Vikipedio, la libera enciklopedio
Batalo ?e Stalingrado
(
1942
-
1943
) prezentas komune kun
batalo anta? Moskvo
(
1941
) kaj
batalo en Kurska arko
(
1943
) la plej grandan kaj decidan kunpu?i?on en la
Orienta Fronto
. La giganta batalo estis gvidata je ?efa urbo en regiono ?irka? rivero
Volgo
?
Stalingrado
(hodia?
Volgogrado
) kaj la
Ru?a Armeo
fine ?irka?is en ?i kaj poste tute neniigis la 6-an armeon de mar?alo
Paulus
kaj senigis
Wehrmacht
-on de tiom ampleksaj materialaj kaj homaj fortoj, ke ?i jam ne plu kapablis rekonscii?i. La paso de la tuta batalo estis tre notita per intervenoj de
Adolf Hitler
, kiu estis fascinita per imago de konkero de la urbo portanta nomon de lia kontra?ulo kaj je longo li malfeli?e intervenis en direktadon de la operacoj. Ru?a Armeo, elvipita per indigno super la barbara konduto de la germanaj ta?mentoj en Rusio kaj laboro de agentoj de
NKVD
, kiuj ricevis ordonon pafmortigi ?iun, kiu forlasus la urbon fu?ante malanta? Volgon, furioze defendis la urbon kapablante teni sin sur malgranda peco de tero proksime de la rivero, subtenata de grandega kvanto de
kanonoj
dislokigitaj sur alia riverbordo. Dum militantoj de Akso sinsekve, domo de la domo, okupis kaj purigis Stalingradon, Ru?a Armeo translokigis al Stalingrado ?iujn ta?mentojn malhaveblaj aliloke en la batalfronto kaj anka? fortojn el
Siberio
kaj la
19-an de novembro
1942
?i komencis
operacon Urano
- ?i forbalais la rumanajn, hungarajn kaj italajn ta?mentojn trovi?antaj sur aloj de la 6-a armeo kaj ?irka?igis ?in en la urbo.
Germanoj verkis du filmojn pri la batalo: "
Hunde, wollt ihr ewig leben
?" (1959) kaj "
Stalingrad
" (1993).
Usonanoj verkis filmon pri
Vasilij Zajcev
"
Enemy at the Gates
", en kiu la ?efaj aferoj okazas ?e la batalo.
La batalo menciitas en
rimejko
de la filmo
Straw Dogs
(interesas la frazo el la filmo: "Rusoj tiom heroe kondutis, ke e? ili mem miris poste pri sia venko").
Ekzistas pentra?o pri
Dipatrino
, kiun verkis nekonata germana soldato al
katolika
festo
Kristnasko
de la 1942-a jaro. La pentra?o i?is simbolo de suferoj de soldatoj, kiujn oni sendis al morto ("Stalingrada madono").
Oni ligas legendojn al malfermo de la tombo de
Timurlenko
. Oni atentigis ne ?eni la tombon, ?ar tio alportas demonojn de la milito. La ekspedicio de la soveta esploristo
Mi?ail Mi?ailovi? Gerasimov
malfermis la tombon la 19-an de junio de 1941. Tri tagojn poste komenci?is nazia invado de la
Sovetunio
. La skeletoj de li kaj Ulugh Beg, lia nepo, estis reentombigitaj per plena islama rito en 1942. Samtage la soveta armeo grave venkis ?e
Stalingrado
.
- (2012)
Сталинградская битва. Июль 1942 ? февраль 1943: энциклопедия
, под ред. М. М. Загорулько,
5?a eldono
(
ruse
),
p. 800
.
