Η
Ιερ? Μητρ?πολι? Νικομηδε?α?
?ταν μια επαρχ?α (
Μητρ?πολη
) του
Οικουμενικο? Πατριαρχε?ου Κωνσταντινουπ?λεω?
στη βορειοδυτικ?
Μικρ? Ασ?α
, στην σημεριν?
Τουρκ?α
. Ο Χριστιανισμ?? εξαπλ?θηκε στη
Νικομ?δεια
?δη απ? τον 1ο αι?να μ.Χ. Μετ? την κατ?ληψη τη? π?λη? απ? του? Οθωμανο?? Το?ρκου? στι? αρχ?? του 14ου αι?να, η ?δρα παρ?μεινε για μια περ?οδο κεν?. Η Μητρ?πολη αποκαταστ?θηκε κατ? τον 15ο αι?να και παρ?μεινε ενεργ? μ?χρι την
ελληνοτουρκικ? ανταλλαγ? πληθυσμ?ν
του 1922-1923.
Ο Χριστιανισμ?? εξαπλ?θηκε στην περιοχ? τη?
Νικομ?δεια?
στα μ?σα του 1ου αι?να, εν? η π?λη ?γινε η παλαι?τερη επισκοπ? που ιδρ?θηκε στην περιοχ? τη?
Βιθυν?α?
, στη βορειοδυτικ?
Μικρ? Ασ?α
. Σ?μφωνα με την χριστιανικ? παρ?δοση, πρ?το? επ?σκοπο? ?ταν ο
Πρ?χορο?
, ?να? απ? του?
Επτ? Διακ?νου?
.
Η Νικομ?δεια ?γινε σημαντικ? διοικητικ? κ?ντρο κατ? τη δι?ρκεια τη? βασιλε?α? του αυτοκρ?τορα
Διοκλητιανο?
. Αυτ?? στ?χευε να μετατρ?ψει την π?λη σε ν?α πρωτε?ουσα τη?
Ρωμα?κ?? Αυτοκρατορ?α?
[1]
. Το 303, κατ? τη δι?ρκεια τη? βασιλε?α? του ?διου αυτοκρ?τορα, οι Χριστιανο? τη? Νικομ?δεια? υπ?στησαν δι?ξει?, εν? ?να ?λλο κ?μα δ?ωξη? εναντ?ον των Χριστιαν?ν εξαπολ?θηκε το 324 απ? τον
Λικ?νιο
. Ο αριθμ?? των τοπικ?ν μαρτ?ρων δεν ?χει εκτιμηθε?, αλλ? πιστε?εται ?τι ?ταν χιλι?δε?. Μεταξ? αυτ?ν ?ταν οι λεγεων?ριοι Δωρ?θεο?, Γοργ?νιο?,
Παντελε?μονα?
και
Γε?ργιο?
, καθ?? και ο τοπικ?? επ?σκοπο? ?νθιμο? . Το 337 ο επ?σκοπο?
Ευσ?βιο?
β?πτισε χριστιαν? τον αυτοκρ?τορα
Κωνσταντ?νο
στο νεκροκρ?βατ? του
[3]
.
Το 451 η επισκοπ? προ?χθη σε
Μητρ?πολη
και κατατ?χθηκε ιεραρχικ? ?βδομη στο
Notitiae Episcopatuum
μεταξ? των μητροπ?λεων του
Πατριαρχε?ου Κωνσταντινουπ?λεω?
.
Ο τελευτα?ο? μητροπολ?τη? του 14ου αι?να ?ταν ο Μ?ξιμο? (1324?1327). Μετ? το 1327, η ?δρα διατελο?σε σε χηρε?α, πιθαν?τατα λ?γω τη?
παρατεταμ?νη? οθωμανικ?? πολιορκ?α? τη? π?λη?
. Η Νικομ?δεια ?ταν η τελευτα?α π?λη τη? Βιθυν?α? που παρ?μεινε υπ? βυζαντιν? ?λεγχο, μ?χρι που ?πεσε τελικ? το 1337
.
Ελληνορθ?δοξε? μητροπ?λει? στη Μικρ? Ασ?α περ? το 1880.
Μ?νο σποραδικ? αρχε?α σ?ζονται για τι? τοπικ?? εκκλησιαστικ?? αρχ?? κατ? την πρ?τη περ?οδο τη? οθωμανικ?? κατοχ?? τη? π?λη?. Ωστ?σο, το 1453, η
πτ?ση τη? Κωνσταντινο?πολη?
στου? Οθωμανο?? οδ?γησε στην ενσωμ?τωση του Πατριαρχε?ου τη? Κωνσταντινο?πολη? στο οθωμανικ? σ?στημα των
μιλλ?τ
και σε συνεπακ?λουθε? μεταρρυθμ?σει? στην εκκλησιαστικ? διο?κηση. Ω? αποτ?λεσμα, η εκκλησ?α τη? Νικομ?δεια? αποκαταστ?θηκε στην παλι? τη? θ?ση
. Αν και εκε?νη την εποχ? οι περισσ?τερε? μητροπ?λει? στην Μικρ? Ασ?α ε?χαν π?ψει να υπ?ρχουν λ?γω τη? δραματικ?? με?ωση? του ορθ?δοξου πληθυσμο?, οι τρει? μητροπ?λει? τη? Βιθυν?α? - Νικομηδε?α?,
Χαλκηδ?νο?
και
Νικα?α? -
παρ?μειναν ενεργ??. Επιπλ?ον, λ?γω τη? εγγ?τητ?? του? με την Κωνσταντινο?πολη, οι τοπικο? Μητροπολ?τε? μπορο?σαν να συμμετ?χουν τακτικ? στην Ιερ? Σ?νοδο στην Κωνσταντινο?πολη.
Απ? τα μ?σα του 19ου αι?να, ορισμ?νε? κοινωνικ?? και πολιτικ?? εξελ?ξει? αναβ?θμισαν τον ρ?λο του κληρικο?: η α?ξηση του πληθυσμο? και η οικονομικ? αν?πτυξη των τοπικ?ν Ορθ?δοξων κοινοτ?των, καθ?? και ο ενισχυμ?νο? ρ?λο? των Μητροπολιτ?ν ω? εκπροσ?πων των ελληνικ?ν Ορθ?δοξων κοινοτ?των στην επαρχιακ? διο?κηση τη?
Οθωμανικ?? Αυτοκρατορ?α?
και η αν?πτυξη τη? εκπα?δευση?, κυρ?ω? μ?σω θεσμ?ν που ελ?γχονταν απ? τον κλ?ρο
.
Κατ? τη δι?ρκεια του
Ελληνοτουρκικο? Πολ?μου του 1919-1922
, η περιοχ? τη? Μητρ?πολη? κατελ?φθη προσωριν? απ? τον ελληνικ? στρατ?. Ωστ?σο, λ?γω των εξελ?ξεων του πολ?μου, ο ελληνικ?? στρατ?? υποχ?ρησε και ο υπολειπ?μενο? τοπικ?? ελληνορθ?δοξο? πληθυσμ?? εκκ?νωσε την περιοχ?. Σ?μερα δεν υπ?ρχει ορθ?δοξο? πληθυσμ?? στην περιοχ? παρ? την εγγ?τητ? του με την πιο πυκνοκατοικημ?νη περιοχ? τη? Τουρκ?α?
.
Τελευτα?ο? τιτουλ?ριο? μητροπολ?τη? Νικομηδε?α?, απ? το 2008 ω? τον θ?νατ? του το 2023, ?ταν ο Ιωακε?μ Νεραντζο?λη?
.
Ο ?νθιμο?, Μητροπολ?τη? Νικομηδε?α? κατ? τα ?τη 1837-1840, μετ?πειτα
Οικουμενικ?? Πατρι?ρχη?
?νομα
|
?τη
|
Σχ?λια
|
Επ?σκοποι
|
Πρ?χορο?
|
2ο? αι?να?
|
|
Ε?ανδρο?
|
|
|
Κορνο?το?
|
249 ? 259
|
παρ?λληλα(;) και Ικον?ου
|
Κ?ριλλο?
|
|
|
?νθιμο?
|
τ?λη 3ου ? αρχ?? 4ου αι?να
|
|
Θε?πεμπτο?
|
302 ? 303
|
|
Ευστ?λιο?
|
~ 314
|
|
Αμφ?ων
|
? 326
|
|
Ευσ?βιο?
|
326 ? 341
|
μετ?πειτα
Αρχιεπ?σκοπο? Κωνσταντινουπ?λεω?
|
Αμφ?ων
|
~ 341 ? 351
|
β? θητε?α
|
Κεκρ?πιο?
|
351 ?
|
απ?
Λαοδικε?α?
[7]
|
Μαραθ?νιο?
|
? 360
|
Αρειαν??
|
Ον?σιμο?
|
|
|
Ευφρ?σιο?
|
|
|
Πατρ?κιο?
|
|
|
Γερ?ντιο?
|
|
|
Πανσ?φιο?
|
|
|
Δι?δωρο?
|
|
|
Υμ?ριο?
|
|
|
Ευν?μιο?
|
449 ? 451
|
|
Μητροπολ?τε?
|
Ευν?μιο?
|
451 ? ;
|
συμμετε?χε στη
Δ? Οικουμενικ? Σ?νοδο
[8]
|
Στ?φανο? Α?
|
~ 518
[9]
|
|
Θαλ?σσιο?
|
~ 536
[10]
|
|
Ιω?ννη? Α?
|
|
|
Ιωσ?φ
|
|
|
Π?τρο? Α?
|
~ 680
|
συμμετε?χε στην
ΣΤ' Οικουμενικ? Σ?νοδο
[11]
|
Ιω?ννη? Β?
|
|
αναθεματ?στηκε ω?
εικονοκλ?στη?
στην
Ζ? Οικουμενικ? Σ?νοδο
το 787
|
Κωνσταντ?νο? Α?
|
|
|
Π?τρο? Β?
|
~ 787
[12]
|
|
Θεοφ?λακτο? Α?
|
842 ? 845
|
|
Ιω?ννη? Γ?
|
9ο? αι?να?
|
|
Γε?ργιο?
|
860 ? 867
|
|
Ιγν?τιο? Α?
|
~ 945
|
|
Στ?φανο? Β?
|
πριν τον Φεβρου?ριο 997
[15]
? μετ? το 1011
|
|
Ιω?ννη?
|
~ 1030
|
|
Αντ?νιο?
|
~ 1036
|
|
Βασ?λειο?
|
πριν το 1082 (~1064~1075
[18]
)
|
|
Στ?φανο?
|
τ?λη 11ου αι?να
|
|
Κωνσταντ?νο? Β?
|
|
|
Νικ?τα?
|
1118 ? 1136
|
|
Μιχα?λ
|
~ 1166
[20]
|
|
Ιω?ννη? Δ?
|
~ 1177
[21]
|
|
Θεοφ?λακτο? Β?
|
|
|
Ιω?ννη? Ε?
|
πριν το 1256
[22]
? μετ? τον Νο?μβριο 1278
|
|
Μιχα?λ Ιασ?τη?
|
~ 1285
|
|
Κ?ριλλο?
|
~ 1315
[α]
|
|
Μ?ξιμο?
|
πριν τον Σεπτ?μβριο 1324
[26]
? μετ? τον Σεπτ?μβριο 1327
[27]
|
|
Καρακ?λα?
|
|
|
Ιγν?τιο? Β?
|
|
αργ?τερα ο πρ?το? Μητροπολ?τη? Τυρν?βου, συμμετε?χε στη
Σ?νοδο Φερρ?ρα?-Φλωρεντ?α?
|
Μακ?ριο? (Α?;)
|
~ 1389
[28]
|
|
Μακ?ριο? (Β?;)
|
~ 1438
[β]
~ 1450
~ 1464
|
|
Μακ?ριο? (Γ?;)
|
~ 1499
[31]
|
λατιν?φρων
[32]
|
Διον?σιο?
|
~ 1540 ? 17 Απριλ?ου 1546
|
κατ?πιν
Οικουμενικ?? Πατρι?ρχη?
|
Σισ?νιο?
|
~ 1574
[33]
|
|
Κ?ριλλο? Β?
|
|
|
Νεοφ?τιστο?
|
|
|
Γαβρι?λ
|
πριν τον Δεκ?μβριο 1616
? Α?γουστο? 1618
|
παραιτ?θηκε
|
Νε?φυτο?
|
Α?γουστο? 1618 ? 4 Μα?ου 1639
|
απ?
Δρ?μα?
, παραιτ?θηκε
|
Διον?σιο?
|
~ 1631
;
|
|
Κ?ριλλο?
|
6 Μα?ου 1639
? μετ? το 1653
|
παραιτ?θηκε πριν το 1659
[40]
|
Τιμ?θεο?
|
29 Μαρτ?ου 1659
? 1660
[40]
|
|
Μεθ?διο?
|
~ 1667
[40]
|
|
Νε?φυτο?
|
1667 ? 1680
[40]
†
|
|
Μελ?τιο?
|
1680 ? μετ? το 1686
[42]
|
απ?
Θεσσαλον?κη?
[43]
|
Παρθ?νιο?
|
πριν το 1697
[44]
? μετ? το 1708
[45]
|
|
Μελ?τιο?
|
~ 1716
|
|
Πα?σιο?
|
πριν τον Α?γουστο 1723
[47]
? 1726
|
μετ?πειτα
Οικουμενικ?? Πατρι?ρχη?
|
Σεραφε?μ
|
1726 ? 1733
|
μετ?πειτα
Οικουμενικ?? Πατρι?ρχη?
|
?νθιμο?
|
~ 1741
[48]
|
|
Θεοφ?νη?
|
~ 1741
|
|
Θε?κλητο?
|
πριν τον Σεπτ?μβριο 1743
[50]
? 1744
|
|
Γαβρι?λ
|
; ? Ιανου?ριο? 1745
|
απ?
Σερρ?ν
[52]
, καθαιρ?θηκε
[53]
|
Κ?ριλλο?
|
1745 ? 30 Σεπτεμβρ?ου 1748
|
κατ?πιν
Οικουμενικ?? Πατρι?ρχη?
|
Γαβρι?λ
|
πριν τον Ιο?νιο 1750 ? μετ? τον Φεβρου?ριο 1761
|
β? θητε?α
|
Νικηφ?ρο?
|
πριν τον Μ?ιο 1762
[55]
? μετ? τον Ιο?νιο 1776
[56]
[57]
†
|
|
Μελ?τιο?
|
πριν τον Ιανου?ριο 1777
? μετ? τον Μ?ιο 1782
[59]
|
απ?
Προ?ση?
[60]
, καθαιρ?θηκε
|
Γερ?σιμο?
|
Φεβρου?ριο? 1783
[61]
? Δεκ?μβριο? 1790
[62]
|
απ?
Βιζ?η?
, μετ?πειτα
Οικουμενικ?? Πατρι?ρχη?
|
Μελ?τιο?
|
Δεκ?μβριο? 1790 ? 14 Νοεμβρ?ου 1791
†
|
δικαι?θηκε, β? θητε?α
|
Αθαν?σιο?
|
1791 ? 10 Απριλ?ου 1821 †
|
απ? Λιβ?η?, εκτελ?στηκε απ? του? Το?ρκου?
|
Μακ?ριο?
|
; ? Ιο?νιο? 1821
[γ]
|
|
Παν?ρετο?
|
Ιο?νιο? 1821 ? Απρ?λιο? 1837
†
|
απ?
Προ?ση?
|
?νθιμο? (Βαμβ?κη?)
[66]
|
Α?γουστο? 1837 ? 21 Φεβρουαρ?ου 1840
|
απ?
Λαρ?ση?
, μετ?πειτα
Οικουμενικ?? Πατρι?ρχη?
|
Διον?σιο? (Κωτ?κη?)
|
Ιο?λιο? 1840 ? 24 Αυγο?στου 1877
†
|
απ?
Αμασε?α?
[67]
|
Φιλ?θεο? (Βρυ?ννιο?)
|
24 Αυγο?στου 1877 ? 25 Νοεμβρ?ου 1910
|
απ?
Σερρ?ν
[68]
|
Αλ?ξανδρο? (Ρηγ?πουλο? ? Παπα?ω?ννου)
|
25 Νοεμβρ?ου 1910 ? 27 Ιουλ?ου 1928 †
|
απ?
Θεσσαλον?κη?
[69]
|
Συμε?ν (Αμαρ?λλιο?)
|
25 Ιουν?ου 2002 ? 18 Οκτωβρ?ου 2003 †
|
απ?
Πριγκηπονν?σων
[70]
|
Ιωακε?μ (Νεραντζο?λη?)
|
21 Μαρτ?ου 2008
? 14 Απριλ?ου 2023
[71]
†
|
απ?
Χαλκηδ?νο?
|
Ο πληθυσμ?? που κατοικο?σε στην περιοχ? τη? Μητρ?πολη? Νικομηδε?α? ?ταν σχετικ? μικρ?? σε σ?γκριση με τον πληθυσμ? ?λλων εκκλησιαστικ?ν περιοχ?ν τη? Μικρ?? Ασ?α? λ?γω τη? περιορισμ?νη? γεωγραφικ?? του ?κταση?. Απ? του? πρ?του? αι?νε? τη? Οθωμανικ?? περι?δου, η τοπικ? μητρ?πολη αποτελο?νταν απ? δ?ο γεωγραφικ? ασυνεχε?? περιοχ??, την Νικομ?δεια και την Απολλωνι?δα. Τα ακριβ? ?ρια τη? περιοχ?? τη? μητρ?πολη? μπορο?ν να αντληθο?ν με ακρ?βεια μ?νο απ? την ?στερη οθωμανικ? περ?οδο (απ? τα τ?λη του 19ου αι?να). Η επικρ?τει? τη?, εκτ?? απ? την ?δια την π?λη, περιλ?μβανε επ?ση? την ?μεση ενδοχ?ρα τη?, καθ?? και τα καζ?κια του
Ανταπαζαρ?
, τη?
Γι?λοβα?
, του Karamursel και του Kandıra. Απ? την ?λλη πλευρ?, η περιοχ? τη? Απολλωνι?δο? περιελ?μβανε τον καζ? του Μιχ?λιτ?, μ?ρο? του καζ? των
Μουδανι?ν
, αλλ? ?χι την ?δια την π?λη και το νησ? Καλ?λημνο? (σημεριν?
Ιμραλ?
) στη
Θ?λασσα του Μαρμαρ?
.
Μ?χρι το 1922-23 η περιοχ? τη? μητρ?πολη? αποτελο?ταν απ? 35 εκκλησιαστικ?? κοιν?τητε?, εν? υπολογ?ζεται ?τι στι? αρχ?? του 20ο? αι?να ο πληθυσμ?? αριθμο?σε 43.950 ?λληνε? Ορθ?δοξου?
.
- ↑
Dam, Raymond Van.
Remembering Constantine at the Milvian Bridge
. New York: Cambridge University Press. σελ. 107.
ISBN
9781107096431
.
- ↑
Odahl, Charles M. (2001).
Constantine and the Christian empire
. London: Routledge. σελ. 245.
ISBN
9780415174855
.
- ↑
Sophrone Petrides,
"Laodicea" in
Catholic Encyclopedia
(New York 1910)
- ↑
Λ?ων, Π?πα? Ρ?μη?
(1846).
Sancti Leonis Magni, romani pontificis, Opera omnia
. J.-P. Migne. σελ. 1252
. Ανακτ?θηκε στι? 13 Φεβρουαρ?ου 2024
.
- ↑
Sacrosancta Concilia Ad Regiam Editionem Exacta
. Παρ?σι. 1671
. Ανακτ?θηκε στι? 10 Αυγο?στου 2021
.
- ↑
Sacrosancta Concilia Ad Regiam Editionem Exacta
. Παρ?σι. 1671. σελ. 257
. Ανακτ?θηκε στι? 8 Αυγο?στου 2021
.
- ↑
Sacrosancta Concilia Ad Regiam Editionem Exacta
. Παρ?σι. 1671. σελ. 711
. Ανακτ?θηκε στι? 10 Αυγο?στου 2021
.
- ↑
Πατρι?ρχου Γερμανο?,
Ευρισκ?μενα π?ντα
, σελ. 196
- ↑
Ρ?λλη, Γ. Α.· Ποτλ?, Μ. (1855).
Σ?νταγμα τ?ν Θε?ων κα? ?ερ?ν Καν?νων τ?ν τε ?γ?ων κα? πανευφ?φων ?ποστ?λων, κα? τ?ν ?ερ?ν Ο?κουμενικ?ν κα? Τοπικ?ν Συν?δων, κα? τ?ν κατ? μ?ρο? ?γ?ων Πατ?ρων. Τ?μο? Π?μπτο?
. Αθ?να: ?κ τ?? Τυπογραφ?α? Γ. Χαρτοφ?λακο?. σελ. 19.
- ↑
Psellus, Michael (2019). ≪IX. Βασ?λειο? Νικομηδε?α? (ante a. 1082)≫.
Epistulae
. Berlin, Boston: De Gruyter. σελ?δε? 70?72.
- ↑
Χωνι?τη?, Νικ?τα? (1865).
Τα ευρισκ?μενα π?ντα
. σελ. 256.
- ↑
Troianos, Spyros.
Ein Synodalakt Michaels III. zum Begnadigungsrecht
(PDF)
. σελ. 205.
- ↑
von Miklosich, Franz Ritter· Muller, Joseph (1860).
Acta patriarchatus Constantinopolitani 1315-1402 e codibus manu scriptis bibliothecae Palatinae Vindobonensis
. Βι?ννη: Gerold. σελ. 119.
- ↑
Καλ?κα, Μανου?λ (1865).
Τα ευρισκ?μενα π?ντα
. Παρ?σι: Jacques-Paul Migne. σελ. 1090.
- ↑
von Miklosich, Franz Ritter· Muller, Joseph (1860).
Acta patriarchatus Constantinopolitani 1315-1402 e codibus manu scriptis bibliothecae Palatinae Vindobonensis
. Βι?ννη: Gerold. σελ. 111.
- ↑
von Miklosich, Franz Ritter· Muller, Joseph (1860).
Acta patriarchatus Constantinopolitani 1315-1402 e codibus manu scriptis bibliothecae Palatinae Vindobonensis
. Βι?ννη: Gerold. σελ. 144.
- ↑
Preiser-Kapeller, Johannes (2007).
≪Die hauptstadtische Synode von Konstantinopel (Synodos endemusa). Zur Geschichte und Funktion einer zentralen Institution der (spat)byzantinischen Kirche≫
.
Historicum
96
: 28
.
https://www.academia.edu/512045/Die_hauptst%C3%A4dtische_Synode_von_Konstantinopel_Synodos_endemusa_Zur_Geschichte_und_Funktion_einer_zentralen_Institution_der_sp%C3%A4t_byzantinischen_Kirche_The_Synod_of_Constantinopel_On_the_History_and_Function_of_a_central_Institution_of_the_Late_Byzantine_Church_
. Ανακτ?θηκε στι? 13 Μαρτ?ου 2021
.
- ↑
Η Αγ?α και Οικουμενικ? εν Φλωρεντ?α Σ?νοδο?
. σελ. 18.
- ↑
Ζαχαρι?δου, Ελισ?βετ Α. (1996).
Δ?κα τουρκικ? ?γγραφα για την Μεγ?λη Εκκλησ?α (1483-1567)
. Αθ?να: Εθνικ? ?δρυμα Ερευν?ν, Ινστιτο?το Βυζαντιν?ν Ερευν?ν. σελ. 131.
ISBN
960-7094-69-7
.
- ↑
Laurent, Vitalien (1968).
≪Les premiers patriarches de Constantinople sous la domination turque (1454-1476): Succession et chronologie d'apres un catalogue inedit≫
.
Revue des etudes byzantines
26
: 233.
doi
:
10.3406/rebyz.1968.1407
.
https://www.persee.fr/doc/rebyz_0766-5598_1968_num_26_1_1407
.
- ↑
Περιγραφ? ιερ? του αγ?ου και θεοβαδ?στου ?ρου? Σιν?
. Βενετ?α: Παρ? Νικολ?ω Γλυκε? τω εξ Ιωανν?νων. 1817. σελ. 160.
- ↑
40,0
40,1
40,2
40,3
Μητροπολ?τη? απ? Μ.Πρωτοσυγκ?λλων, Αθηναγ?ρα? (1932).
≪Ο θεσμ?? των συγκ?λλων εν τω Οικουμενικ? Πατριαρχε?ω≫
.
Επετηρ?? Εταιρε?α? Βυζαντιν?ν Σπουδ?ν
: 259
.
https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y
. Ανακτ?θηκε στι? 28 Ιουλ?ου 2022
.
- ↑
≪Απ?φαση επ? Πατρι?ρχου Διονυσ?ου Δ? (Οκτ?βριο? 1686)≫
.
Εκκλησιαστικ? Αλ?θεια
. Κ (5): 38. 4
.
https://books.google.de/books?id=sIwXAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA38#v=onepage&q&f=false
. Ανακτ?θηκε στι? 4 Μα?ου 2022
.
- ↑
Μητροπολ?τη? απ? Μ.Πρωτοσυγκ?λλων, Αθηναγ?ρα? (1932).
≪Ο θεσμ?? των συγκ?λλων εν τω Οικουμενικ? Πατριαρχε?ω≫
.
Επετηρ?? Εταιρε?α? Βυζαντιν?ν Σπουδ?ν
: 260
.
https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y
. Ανακτ?θηκε στι? 28 Ιουλ?ου 2022
.
- ↑
Μακρα?ο?, Σ?ργιο? (1872).
Εκκλησιαστικ? Ιστορ?α
. Βενετ?α: Τ?ποι? του Χρ?νου. σελ. 408.
- ↑
Κατ?λογο? χειρογρ?φων κωδ?κων τη? βιβλιοθ?κη? τη? κατ? το αγι?νυμων ?ρο? του ?θω ιερ?? και μεγαλ?νυμου Σκ?τη? τη? αγ?α? Θεομ?τορο? ?ννη? (μ?ρο? Α')
(PDF)
. σελ. 95.
- ↑
Μπ?μπου-Σταμ?τη, Βασιλικ? (2002).
Ιστορικ?? ?ρευνα? αποτελ?σματα
. Αθ?να. σελ. 309.
ISBN
960-91825-0-X
.
- ↑
Κτιτορικ?ν ? προσκυνητ?ριον τη? ιερ?? και βασιλικ?? μον?? του Μεγ?λου Σπηλα?ου
, σελ. 97
- ↑
≪Acte patriarhie cesti referitoare la Mitropolia Proilavului≫
.
Studii istorice greco-romane
: 292
.
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/35/1939_-_Demostene_Russo%2C_Acte_patriarhice%C5%9Fti_referitoare_la_Mitropolia_Proilavului.pdf
. Ανακτ?θηκε στι? 17 Νοεμβρ?ου 2022
.
- ↑
Μητροπολ?τη? απ? Μ.Πρωτοσυγκ?λλων, Αθηναγ?ρα? (1932).
≪Ο θεσμ?? των συγκ?λλων εν τω Οικουμενικ? Πατριαρχε?ω≫
.
Επετηρ?? Εταιρε?α? Βυζαντιν?ν Σπουδ?ν
: 264
.
https://ir.lib.uth.gr/xmlui/bitstream/handle/11615/19053/article.pdf?sequence=1&isAllowed=y
. Ανακτ?θηκε στι? 30 Ιουλ?ου 2022
.
- ↑
≪Πατριαρχικα? πινακ?δε?≫
.
Εκκλησιαστικ? Αλ?θεια
Β
(ΙΕ): 231. 1882
.
https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA231#v=onepage&q&f=false
. Ανακτ?θηκε στι? 14 Οκτωβρ?ου 2022
.
- ↑
Μ?γα? Πρωτοσ?γγελο?, Αθηναγ?ρα? (Ιανου?ριο? 1920).
≪Η εν Ολ?μπω Ιερ? Σταυροπηγιακ? Μον? του Οσ?ου Διονυσ?ου≫
.
Γρηγ?ριο? ο Παλαμ??
ΜΘ
: 13
.
http://digital.lib.auth.gr/record/139966/files/5076_1.pdf
. Ανακτ?θηκε στι? 30 Απριλ?ου 2022
.
- ↑
Κατ?λογο? χειρογρ?φων κωδ?κων τη? βιβλιοθ?κη? τη? κατ? το αγι?νυμων ?ρο? του ?θω ιερ?? και μεγαλ?νυμου Σκ?τη? τη? αγ?α? Θεομ?τορο? ?ννη? (μ?ρο? Α')
(PDF)
. σελ. 100.
- ↑
Σιδηρ??, Ιω?ννη?.
≪Παναγ?α Καμμαρι?τισσα≫
. Φω? Φαναρ?ου
. Ανακτ?θηκε στι? 15 Απριλ?ου 2021
.
- ↑
≪Σιγ?λλιον του Πατρι?ρχου Κωνσταντινουπ?λεω? Γαβρι?λ του Δ?≫
(PDF)
. Δ?μο? Αργιθ?α?. Αρχειοθετ?θηκε
απ? το πρωτ?τυπο
(PDF)
στι? 23 Φεβρουαρ?ου 2022
. Ανακτ?θηκε στι? 8 Απριλ?ου 2021
.
- ↑
Κομνην?? Υψηλ?ντη?, Αθαν?σιο?
(1870).
Εκκλησιαστικ?ν και πολιτικ?ν των ει? δ?δεκα, Βιβλ?ον Η, Θ?και Ι? ?τοι Τα μετ? την ?λωσιν (1453-1789), (Εκ χειρογρ?φου τη? ιερ?? μον?? του Σιν?)
. Κωνσταντινο?πολη: εκδιδ?ντο? Αρχιμ. Γερμανο? Αφθον?δου Σινα?του. σελ. 565.
- ↑
≪Πατριαρχικα? πινακ?δε?≫
.
Εκκλησιαστικ? Αλ?θεια
Β
(ΙΣΤ): 252. 1882
.
https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA252#v=onepage&q&f=false
. Ανακτ?θηκε στι? 16 Νοεμβρ?ου 2022
.
- ↑
Χαμουδ?πουλο?, Μην?? (1882).
≪Πατριαρχικα? πινακ?δε?≫
.
Εκκλησιαστικ? Αλ?θεια
Β
(ΙΖ): 263
.
https://books.google.de/books?id=7EkWAAAAYAAJ&hl=el&pg=PA263#v=onepage&q&f=false
. Ανακτ?θηκε στι? 14 Οκτωβρ?ου 2022
.
- ↑
Χαμχο?για? Χρ?στο?,
Ο Οικουμενικ?? Πατρι?ρχη? Κωνσταντινουπ?λεω? Γρηγ?ριο? ΣΤ' ο Φουρτουνι?δη? εν μ?σω εθνικ?ν και εθνοφυλετικ?ν ανταγωνισμ?ν
, διδακτορικ? διατριβ?, Αριστοτ?λειο Πανεπιστ?μιο Θεσσαλον?κη? (ΑΠΘ), Θεολογικ? Σχολ?, Τμ?μα Ποιμαντικ?? και Κοινωνικ?? Θεολογ?α?, 2006, σελ. 20
- ↑
Μ?ρκου, Μ?ρκο?.
≪Ο Πανιερ?τατο? Μητροπολ?τη? Νικομηδε?α? κυρ?? Διον?σιο?. (περ. 1790-1877)≫
. Ανακτ?θηκε στι? 18 Φεβρουαρ?ου 2022
.
- ↑
Μ?ρκου, Μ?ρκο?.
≪Ο Πανιερ?τατο? Μητροπολ?τη? πρ?ην Νικομηδε?α? κυρ?? Φιλ?θεο?. (1833-1917)≫
. Ανακτ?θηκε στι? 18 Φεβρουαρ?ου 2022
.
- ↑
Μ?ρκου, Μ?ρκο?.
≪Ο Σεβασμι?τατο? Μητροπολ?τη? Νικομηδε?α? κυρ?? Αλ?ξανδρο?. (1851-1928)≫
. Ανακτ?θηκε στι? 18 Φεβρουαρ?ου 2022
.
- ↑
Μ?ρκου, Μ?ρκο?.
≪Ο Σεβασμι?τατο? Μητροπολ?τη? Νικομηδε?α? κυρ?? Συμε?ν. (1920-2003)≫
. Ανακτ?θηκε στι? 18 Φεβρουαρ?ου 2022
.
- ↑
≪Εκοιμ?θη ο Μητροπολ?τη? Νικομ?δεια?, Ιωακε?μ≫
. Ελε?θερο? Τ?πο?
. Ανακτ?θηκε στι? 14 Απριλ?ου 2023
.
- Γιο?ργαλη, Χ. (2003).
≪Νικομηδε?α? Μητρ?πολι? (Βυζ?ντιο)≫
. Εγκυκλοπα?δεια Με?ζονο? Ελληνισμο?, Μ. Ασ?α
. Ανακτ?θηκε στι? 13 Νοεμβρ?ου 2012
.
- Kiminas, Demetrius (2009).
The Ecumenical Patriarchate
. Wildside Press LLC.
ISBN
9781434458766
.
- Terezakis, Yorgos (2006).
≪Diocese of Nicomedia (Ottoman Period)≫
. Εγκυκλοπα?δεια Με?ζονο? Ελληνισμο?, Μ. Ασ?α
. Ανακτ?θηκε στι? 13 Νοεμβρ?ου 2012
.
- Κουρ?λα?, Ευλ?γιο?
.
Κ?διξ επισ?μων εγγρ?φων Μεγ?στη? Λα?ρα?, καταρτισθε?? υπ? του Ευλογ?ου Κουρ?λα απ? του 1910-1951
(PDF)
. Πανεπιστημιακ? Βιβλιοθ?κη Ιωανν?νων.
- Δελι?λη?, Ν. (2017). ≪Δ?ο Πατριαρχικ? Σιγ?λλια Διονυσ?ου του Δ' και Γρηγορ?ου του Ε'≫.
Μακεδονικ?
(1).
doi
:
https://doi.org/10.12681/makedonika.9121
.
- Γρεβεν?ν, Σ?ργιο?
(1991).
Ιερ? Μον? του Οσ?ου Νικ?νορο? (Ζ?βορδα?) και το κειμηλιοφυλ?κιον αυτ??
. Γρεβεν?.
- Φιλιππα?ο?, Θε?κλητο? (Ιο?λιο? - Σεπτ?μβριο? 1960).
≪Εκκλησ?α? Κωνσταντινουπ?λεω? Επισκοπα? κα? Επ?σκοποι (1833-1906), Β´≫
.
Θεολογ?α
31
(3): 366
.
http://www.ecclesia.gr/greek/press/theologia/material/1960_3_1_Filippaios2.pdf
. Ανακτ?θηκε στι? 10 Απριλ?ου 2021
.
- Ζευγαδ?κη?, Ν. Ε. (1948).
≪Δ?ο πατριαρχικ? σιγ?λλια ρυθμιστικ? των σχ?σεων των Σινα?τ?ν και τη? μητροπ?λεω? Κρ?τη?. 1. Το σιγ?λλιον Σωφρον?ου του Β? (1777)≫
.
Κρητικ? Χρονικ?
2
. Αρχειοθετ?θηκε απ?
το πρωτ?τυπο
στι? 2021-04-22
.
https://web.archive.org/web/20210422103313/http://online.cretica-chronica.gr/output/2212450270524a.pdf
. Ανακτ?θηκε στι? 22 Απριλ?ου 2021
.
- Γεδε?ν, Μανου?λ
(1885).
Πατριαρχικο? Π?νακε?: Ειδ?σει? ιστορικα? βιογραφικα? περ? των Πατριαρχ?ν Κωνσταντινουπ?λεω?: απ? Ανδρ?ου του Πρωτοκλ?του μ?χρι? Ιωακε?μ Γ' του απ? Θεσσαλον?κη?, 36-1884
. Κωνσταντινο?πολη: Lorenz & Keil.
- Preiser-Kapeller, Johannes (2008).
Das Episkopat im spaten Byzanz : ein Verzeichnis der Metropoliten und Bischofe des Patriarchats von Konstantinopel in der Zeit von 1204 bis 1453
. Saarbrucken: VDM Verlag Dr. Muller. σελ. XXV.
ISBN
978-3836487863
.
- Αποστολ?πουλο?, Δημ?τρη? Γ. (1987).
Η Νομικ? Συναγωγ? Του Δοσιθ?ου. Μ?α Πηγ? Και ?να Τεκμ?ριο
. Αθ?να: Εθνικ? ?δρυμα Ερευν?ν, Κ?ντρο Νεοελληνικ?ν Ερευν?ν.
- Παπαδ?πουλο?-Κεραμε??, Αθαν?σιο?
(1963).
Ιεροσολυμιτικ? Βιβλιοθ?κη, ?τοι κατ?λογο? των εν ται? βιβλιοθ?και? του αγιωτ?του αποστολικο? τε και καθολικο? ορθοδ?ξου πατριαρχικο? θρ?νου των Ιεροσολ?μων και π?ση? Παλαιστ?νη? αποκειμ?νων ελληνικ?ν κωδ?κων, τ?μο? τ?ταρτο? (1899)
(PDF)
. Βρυξ?λλε?: Culture et Civilisation. σελ. 11
. Ανακτ?θηκε στι? 10 Νοεμβρ?ου 2023
.
- Laurent, V. (1963).
Le Corpus des sceaux de l' empire Byzantin. V.1 (L'eglise)
(στα Γαλλικ?). Paris: Centre National de la Recherche Scientifique.