한국   대만   중국   일본 
Εκκ?νωση τη? Δουνκ?ρκη? - Βικιπα?δεια Μετ?βαση στο περιεχ?μενο

Εκκ?νωση τη? Δουνκ?ρκη?

Απ? τη Βικιπα?δεια, την ελε?θερη εγκυκλοπα?δεια
Εκκ?νωση τη? Δουνκ?ρκη?
Βρετανικ? στρατε?ματα μετααφ?ρονται απ? τη Δουνκ?ρκη απ? αντιτορπιλικ?
Χρονολογ?α 26 Μα?ου 1940 ? 4 Ιουν?ου 1940
Τ?πο? Γαλλ?α
Α?τια Τμ?μα τη? Μ?χη? τη? Γαλλ?α?
Στ?χοι Επιτυχημ?νη εκκ?νωση 338.226 παγιδευμ?νων στρατιωτ?ν
Μ?θοδοι Διαφυγ? μ?σω θαλ?σση?
Αντιμαχ?μενοι
Ηνωμ. Βασ?λειο
Γαλλικ? Δημοκρατ?α
Β?λγιο [1]
Καναδ?? [2]
Ηγετικ? πρ?σωπα

Η εκκ?νωση τη? Δουνκ?ρκη? , με κωδικ? ?νομα Επιχε?ρηση Δυναμ? και επ?ση? γνωστ? ω? Θα?μα τη? Δουνκ?ρκη? , ?ταν η εκκ?νωση περικυκλωμ?νων απ? του? Γερμανο?? Συμμαχικ?ν στρατευμ?των κατ? τη δι?ρκεια του Β? Παγκοσμ?ου Πολ?μου , απ? τι? παραλ?ε? και το λιμ?νι τη? Δουνκ?ρκη? , στα β?ρεια τη? Γαλλ?α? , μεταξ? 26η? Μα?ου και 4η? Ιουν?ου 1940. Η επιχε?ρηση ξεκ?νησε ?ταν μεγ?λο? αριθμ?? δυν?μεων του Βελγ?ου , τη? Βρεταν?α? , και τη? Γαλλ?α αποκ?πηκαν και περικυκλ?θηκαν απ? Γερμανικ? στρατε?ματα κατ? τη δι?ρκεια των ?ξι εβδομ?δων τη? Μ?χη? τη? Γαλλ?α? . Σε ομιλ?α του στο Βρετανικ? Κοινοβο?λιο , ο Βρεταν?? πρωθυπουργ?? Ου?νστον Τσ?ρτσιλ την ον?μασε ≪κολοσσια?α στρατιωτικ? καταστροφ?≫, λ?γοντα? ≪ολ?κληρη η ρ?ζα, ο πυρ?να? και ο εγκ?φαλο? του Βρετανικο? Εκστρατευτικο? Σ?ματο? (ΒΕΣ) "ε?χε περικυκλωθε? στη Δουνκ?ρκη και κινδ?νευε να απωλεσθε? ? να συλληφθε?. [3]

Στην ομιλ?α του "..θα πολεμ?σουμε στι? παραλ?ε? μα?... και δεν θα παραδοθο?με ποτ?!" [4] στι? 4 Ιουν?ου, αποκ?λεσε τη δι?σωσ? του? ω? ≪θα?μα τη? απελευθ?ρωση?≫. [5]

Μετ? την εισβολ? τη? Γερμαν?α? στην Πολων?α τον Σεπτ?μβριο του 1939, η Γαλλ?α και η Βρετανικ? Αυτοκρατορ?α κ?ρυξαν π?λεμο στη Γερμαν?α και επ?βαλαν οικονομικ? αποκλεισμ? . Ωστ?σο, δεν ?καναν το παραμικρ? για να βοηθ?σουν την καταρρ?ουσα Πολων?α - ο Καρτι? αναφ?ρει χαρακτηριστικ? "Η Βρεταν?α και η Γαλλ?α δεν το κουνο?ν απ? τη θ?ση του?". [4] Το Βρετανικ? Εκστρατευτικ? Σ?μα (στο εξ?? αναφερ?μενο ω? ΒΕΣ - BEF) στ?λθηκε για να βοηθ?σει στην υπερ?σπιση τη? Γαλλ?α?. Μετ? τον”παρ?ξενο π?λεμο” (Dr?le de guerre) του Οκτωβρ?ου 1939 ?ω? τον Απρ?λιο του 1940, η Γερμαν?α εισ?βαλε στο Β?λγιοκαι στην Ολλανδ?α , τι? οπο?ε? κατ?λαβε σε μερικ?? μ?νον ημ?ρε? και ξεκ?νησε η Μ?χη τη? Γαλλ?α? στι? 10 Μα?ου 1940. Τρ?α σ?ματα γερμανικ?ν αρμ?των μ?χη? (π?ντσερ) επιτ?θηκαν μ?σω Αρδενν?ν και ?φθασαν βορειοδυτικ? στο στεν? τη? Μ?γχη? . Μ?χρι την 21 Μα?ου, οι γερμανικ?? δυν?μει? ε?χαν παγιδε?σει το ΒΕΣ, τα απομειν?ρια των βελγικ?ν δυν?μεων και τρει? γαλλικ?? στρατι?? κατ? μ?κο? τη? β?ρεια? ακτ?? τη? Γαλλ?α?. Ο διοικητ?? του ΒΕΣ Στρατηγ?? Τζον Γκορτ επ?λεξε αμ?σω? την εκκ?νωση προ? τη Μ?γχη ω? την καλ?τερη πορε?α δρ?ση?, και ?ρχισε να σχεδι?ζει απ?συρση στη Δουνκ?ρκη, το πλησι?στερο καλ? λιμ?νι.

Αργ? στι? 23 Μα?ου εκδ?θηκε διαταγ? αναστολ?? τη? γερμανικ?? επ?θεση? απ? τον Αρχιστρ?τηγο Γκερντ φον Ρο?ντστεντ , διοικητ? τη? Ομ?δα? Στρατι?ν Α. Ο Αδ?λφο? Χ?τλερ εν?κρινε αυτ?ν τη διαταγ? την επ?μενη μ?ρα και ε?χε ζητ?σει απ? την Αν?τατη Διο?κηση τη? Β?ρμαχτ να στε?λει διαταγ? επιβεβα?ωση? στο μ?τωπο. Η καταστροφ? των παγιδευμ?νων συμμαχικ?ν στρατευμ?των ΒΕΣ, Γαλλ?α? και Βελγ?ου αφ?θηκε στη Λουφτβ?φε ?ω? ?του η εντολ? ακυρ?θηκε στι? 26 Μα?ου. Αυτ? ?δωσε στι? Συμμαχικ?? δυν?μει? χρ?νο να κατασκευ?σουν αμυντικ? ?ργα και να τραβ?ξουν π?σω μεγ?λο αριθμ? στρατευμ?των για να πολεμ?σουν στην Μ?χη τη? Δουνκ?ρκη? . Απ? τι? 28 ?ω? τι? 31 Μα?ου, στην Πολιορκ?α τη? Λιλ , οι υπ?λοιποι 40.000 ?νδρε? τη? κ?ποτε παν?σχυρη? γαλλικ?? Πρ?τη? Στρατι?? πολ?μησαν γεννα?α, προσπαθ?ντα? να καθυστερ?σουν επτ? γερμανικ?? μεραρχ?ε?, συμπεριλαμβανομ?νων τρι?ν θωρακισμ?νων μεραρχι?ν.

Την πρ?τη μ?ρα δι?φυγαν μ?νο 7.669 στρατι?τε?, αλλ? μ?χρι το τ?λο? τη? ?γδοη? ημ?ρα?, 338.226 στρατι?τε? διασ?θηκαν απ? ?ναν βιαστικ? συγκεντρωμ?νο στ?λο περισσ?τερων απ? 800 πλο?ων. Μεγ?λο? αριθμ?? ανδρ?ν κατ?φερε να επιβιβαστε? απ? το προστατευμ?νο λιμ?νι σε 39 βρετανικ? αντιτορπιλικ?, τ?σσερα καναδικ?, [2] και τουλ?χιστον τρ?α αντιτορπιλικ? του γαλλικο? ναυτικο? και μια ποικιλ?α μη στρατιωτικ?ν και εμπορικ?ν πλο?ων. ?λλοι ?πρεπε να ξεφ?γουν απ? τι? παραλ?ε?, περιμ?νοντα? για ?ρε? σε βαθι? νερ?. Μερικο? μεταφ?ρθηκαν στα μεγαλ?τερα πλο?α απ? αυτ? που ?γιναν γνωστ? ω? “μικρ? σκ?φη τη? Δουνκ?ρκη?”, ?ναν στολ?σκο εκατοντ?δων εμπορικ?ν μικρ?ν σκαφ?ν, αλιευτικ?ν , σκαφ?ν αναψυχ??, γιοτ και σωσ?βιων λ?μβων, που κλ?θηκαν σε υπηρεσ?α απ? τη Βρεταν?α. Το ΒΕΣ ?χασε 68.000 στρατι?τε? κατ? τη δι?ρκεια τη? εκστρατε?α? στη Γαλλ?α, εν? υποχρε?θηκε να εγκαταλε?ψει σχεδ?ν ?λα τα οχ?ματα και τον εξοπλισμ? του. Στην ομιλ?α του στι? 4 Ιουν?ου, ο Τσ?ρτσιλ υπενθ?μισε επ?ση? στη χ?ρα ?τι "πρ?πει να ε?μαστε πολ? προσεκτικο? για να μην αποδ?σουμε σε αυτ?ν την παρ?δοση τα χαρακτηριστικ? μια? ν?κη?. Οι π?λεμοι δεν κερδ?ζονται απ? εκκ?νωση." [6] την οπο?α ο Γ?λλο? στρατηγ?? Φιλ?π Πετα?ν ε?χε χαρακτηρ?σει ω? ≪αδιαπ?ραστη≫ εφ?σον θα ε?χαν ληφθε? ≪ειδικ?? προφυλ?ξει?≫. Π?στευε ?τι κ?θε εχθρικ? δ?ναμη που θα ξεπρ?βαλε απ? το δ?σο? θα ?ταν ευ?λωτη σε ?μυνα λαβ?δα? και θα καταστρεφ?ταν. Ο Γ?λλο? επικεφαλ?? του Στρατο?, Μωρ?? Γκαμελ?ν , π?στευε επ?ση? ?τι η περιοχ? αποτελε? περιορισμ?νη απειλ?, σημει?νοντα? ?τι ≪δεν ευν?ησε ποτ? μεγ?λε? επιχειρ?σει?≫. [7] ?χοντα? αυτ? κατ? νου, η περιοχ? αφ?θηκε με ελαφρ? μ?νον αμυντικ? προστασ?α. [8]

Το αρχικ? σχ?διο για τη γερμανικ? εισβολ? στη Γαλλ?α ζ?τησε μια επ?θεση περικ?κλωση? μ?σω των Κ?τω Χωρ?ν και του Βελγ?ου, αποφε?γοντα? τη γραμμ? Μαζιν?. [9] Ο ?ριχ φον Μ?νστα?ν , τ?τε επικεφαλ?? τη? γερμανικ?? ομ?δα? στρατι?ν Α , προετο?μασε το περ?γραμμα εν?? διαφορετικο? σχεδ?ου και το υπ?βαλε στην ΟΚΗ (OberKommando Heeres, γερμανικ? Αν?τατη Διο?κηση) μ?σω του προ?σταμ?νου του, Γκερντ φον Ρο?νστεντ . [10] [11] Το σχ?διο του Μ?νστα?ν πρ?τεινε τα τμ?ματα των θωρακισμ?νων θα ?πρεπε να επιτεθο?ν μ?σω των Αρδενν?ν, στη συν?χεια να δημιουργ?σουν γ?φυρε? στον ποταμ? [[Με?ση?}Με?ση]] και να προελ?σουν ταχ?τατα ω? τη Μ?γχη. Οι Γερμανο? θα απ?κοπταν ?τσι τον Συμμαχικ? στρατ? στο Β?λγιο. Αυτ? το μ?ρο? του σχεδ?ου αργ?τερα ?γινε γνωστ? ω? “Sichelschnitt” (δρεπ?νι). [11] [12] ο Χ?τλερ εν?κρινε μια τροποποιημ?νη εκδοχ? των ιδε?ν του Μανστ?ιν, σ?μερα γνωστ? ω? Σχ?διο Μ?νστα?ν , μετ? απ? συν?ντησ? του? στι? 17 Φεβρουαρ?ου. [13]

Στι? 10 Μα?ου, η Γερμαν?α εισ?βαλε στο Β?λγιο και τι? Κ?τω Χ?ρε? . [14] Η Ομ?δα Στρατι?ν Β , υπ? τον Στρατηγ? Φ?ντορ φον Μποκ , επιτ?θηκε στο Β?λγιο, εν? τα τρ?α σ?ματα τη? Ομ?δα? Στρατι?ν Α του Ρο?ντστεντ στρ?φηκαν προ? τα ν?τια και προωθ?θηκαν προ? τη Μ?γχη. [15] Το ΒΕΣ υποχ?ρησε απ? τα βελγικ? σ?νορα σε θ?σει? κατ? μ?κο? του ποταμο? Ντυλ (Dyle) εντ?? του Βελγ?ου, ?που ενεπλ?κησαν με μον?δε? τη? Ομ?δα? στρατι?ν Α απ? τι? 10 Μα?ου [16] [17] ?λαβαν, ωστ?σο, διαταγ? να υποχωρ?σουν προ? τον ποταμ? Σχ?λντε στι? 14 Μα?ου, ?ταν τα στρατε?ματα του Βελγ?ου και τη? Γαλλ?α? στα πλευρ? του? απ?τυχαν να κρατ?σουν τι? θ?σει? του?. [18] Κατ? τη δι?ρκεια επ?σκεψ?? του στο Παρ?σι στι? 17 Μα?ου, ο πρωθυπουργ?? Ου?νστον Τσ?ρτσιλ εξεπλ?γη ?ταν ?μαθε απ? τον Γκαμελ?ν ?τι οι Γ?λλοι ε?χαν δεσμε?σει ?λα τα στρατε?ματ? του? στι? συνεχιζ?μενε? μ?χε? και δεν ε?χαν στρατηγικ?? εφεδρε?ε?. [19] Στι? 19 Μα?ου, ο Γκορτ συναντ?θηκε με τον Γ?λλο στρατηγ? Γκαστ?ν Μπιγι? , διοικητ? τη? γαλλικ?? Πρ?τη? Στρατι?? και γενικ? συντονιστ? των συμμαχικ?ν δυν?μεων. Ο Μπιγι? αποκ?λυψε ?τι οι Γ?λλοι δεν ε?χαν στρατε?ματα μεταξ? των Γερμαν?ν και τη? θ?λασσα?. Ο Γκορτ αμ?σω? διαπ?στωσε ?τι η εκκ?νωση π?ρα απ? τη Μ?γχη ?ταν η καλ?τερη πορε?α δρ?ση? και ?ρχισε να σχεδι?ζει υποχ?ρηση στη Δουνκ?ρκη, την πλησι?στερη τοποθεσ?α με καλ?? λιμενικ?? εγκαταστ?σει?. [20] Περιτριγυρισμ?νη απ? ?λη, η Δουνκ?ρκη δι?θετε παλαι?? οχυρ?σει? και τη μεγαλ?τερη παραλ?α με ?μμο στην Ευρ?πη, ?που θα μπορο?σαν να συγκεντρωθο?ν μεγ?λε? ομ?δε?. [21] Στι? 20 Μα?ου, μετ? απ? πρ?ταση του Τσ?ρτσιλ, το Ναυαρχε?ο ?ρχισε να προετοιμ?ζει ?λα τα διαθ?σιμα μικρ? πλο?α, ?στε να ε?ναι ?τοιμα να πλε?σουν προ? τι? γαλλικ?? ακτ??. [22] Μετ? απ? συνεχε?? εμπλοκ?? και την αποτυχημ?νη προσπ?θεια των Συμμ?χων στι? 21 Μα?ου στο Αρρ?? να αποκ?ψουν τη γερμανικ? αιχμ? [23] το ΒΕΣ παγιδε?τηκε, μαζ? με τα υπολε?μματα των βελγικ?ν δυν?μεων και των τρι?ν γαλλικ?ν στρατι?ν, σε μια περιοχ? κατ? μ?κο? των ακτ?ν τη? β?ρεια? Γαλλ?α? και του Βελγ?ου. [24] [25]

Προο?μιο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Χωρ?? να ενημερ?σουν του? Γ?λλου?, οι Βρετανο? ?ρχισαν να σχεδι?ζουν στι? 20 Μα?ου την Επιχε?ρηση Δυναμ?, την εκκ?νωση δηλαδ? του ΒΕΣ. [21] [22] Αυτ?? ο σχεδιασμ?? ?γινε απ? τον επικεφαλ?? του Ναυαρχε?ου Μπερτραμ Ρ?μσε? στην ?δρα του Ναυαρχε?ου, που βρισκ?ταν κ?τω απ? το φρο?ριο του Ντ?βερ , απ? το οπο?ο ενημ?ρωνε τον Τσ?ρτσιλ καθ’ ?λη τη χρονικ? δι?ρκεια που η επιχε?ρηση ?ταν σε εξ?λιξη. [26] Στο Ντ?βερ τα σκ?φη ?ρχισαν να συγκεντρ?νονται για την επιχε?ρηση εκκ?νωση? [27] Στι? 20 Μα?ου, το ΒΕΣ ?στειλε τον Ταξ?αρχο Τζ?ραλντ Χου?τφιλντ (Gerald Whitfield) στη Δουνκ?ρκη για να αρχ?σει να επιβιβ?ζει στα διαθ?σιμα σκ?φη το προσωπικ? που δεν ?ταν απαρα?τητο για την ολοκλ?ρωση τη? επιχε?ρηση?. Συγκλονισμ?νο? απ? αυτ? που αργ?τερα περι?γραψε ω? ≪κ?πω? ανησυχητικ? κ?νηση προ? τη Δουνκ?ρκη τ?σο απ? του? αξιωματικο?? ?σο και απ? του? ?νδρε?≫, λ?γω ?λλειψη? τροφ?? και νερο?, ?πρεπε να στε?λει πολλο?? χωρ?? να ελ?γξει διεξοδικ? τα “διαπιστευτ?ρι?” του?. Ακ?μη και αξιωματικο? που ε?χαν διαταχθε? να με?νουν π?σω για να βοηθ?σουν στην εκκ?νωση, επιβιβ?στηκαν στα σκ?φη. [28]

Στι? 22 Μα?ου, ο Τσ?ρτσιλ δι?ταξε το ΒΕΣ να επιτεθε? προ? τα ν?τια σε συνεργασ?α με τη γαλλικ? Πρ?τη Στρατι? υπ? τον στρατηγ? Ζορζ Μπλανσ?ρ για να επανασυνδεθε? με τι? υπ?λοιπε? γαλλικ?? δυν?μει?. [29] Αυτ? η προτειν?μενη δρ?ση ονομ?στηκε “Σχ?διο Βε?γκ?ν, αφο? ο στρατηγ?? Μαξ?μ Βε?γκ?ν διορ?στηκε Αν?τατο? Διοικητ?? μετ? την απ?λυση του Γκαμελ?ν στι? 18 Μα?ου. [30] Στι? 25 Μα?ου ο Γκορτ ?πρεπε να εγκαταλε?ψει κ?θε ελπ?δα για επ?τευξη αυτο? του στ?χου και αποσ?ρθηκε με δικ? του πρωτοβουλ?α, μαζ? με τι? δυν?μει? του Μπλανσ?ρ, π?σω απ? το καν?λι του Λυ? (Lys), τμ?ματο? του συστ?ματο? καναλι?ν που ?φθανε ω? τη θ?λασσα στο Γκραβελ?ν . [31] Οι π?λε? των ποικ?λων φραχτ?ν ε?χαν ?δη ανο?ξει κατ? μ?κο? του καναλιο? για να πλημμυρ?σει το σ?στημα και να δημιουργηθε? ?να φρ?γμα (η γραμμ? καναλι?ν) εν?ντια στη γερμανικ? προ?λαση. [32]

Η μ?χη τη? Δουνκ?ρκη? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ω? τι? 24 Μα?ου, οι Γερμανο? ε?χαν καταλ?βει το λιμ?νι τη? [[[Βουλ?νη]]? και ε?χαν περικυκλ?σει το Καλα? . [24] Το Μηχανικ? τη? 2η? Μεραρχ?α? θωρακισμ?νων υπ? τον στρατηγ? Ρο?ντολφ Φ?ιελ (Rudolf Veiel) κατασκε?ασε π?ντε γ?φυρε? π?νω απ? τη γραμμ? των καναλι?ν και μ?νον ?να βρετανικ? τ?γμα εμπ?διζε το δρ?μο προ? τη Δουνκ?ρκη. [33] Στι? 23 Μα?ου, ?στερα απ? πρ?ταση του διοικητ? τη? Τ?ταρτη? Στρατι?? , Γκ?ντερ φον Κλο?γκε (Gunther von Kluge) , ο Ρο?ντστεντ δι?ταξε να σταματ?σουν οι μον?δε? θωρακισμ?νων, ανησυχ?ντα? για την ευπ?θεια των πλευρ?ν του και για το ζ?τημα του εφοδιασμο? των στρατευμ?των του προ? τα εμπρ??. [34] [35] [36] [37] Ανησυχο?σε επ?ση? γιατ? το ελ?δε? ?δαφο? γ?ρω απ? τη Δουνκ?ρκη αποδε?χτηκε ακατ?λληλο για τα ?ρματα και ?θελε να τα συντηρ?σει για μεταγεν?στερε? επιχειρ?σει? (σε ορισμ?νε? μον?δε?, οι απ?λειε? αρμ?των ?ταν 30-50 τοι? εκατ?). [38] [39] Ο Χ?τλερ ?ταν επ?ση? αν?συχο? και σε επ?σκεψη στα αρχηγε?α του Στρατο? τη? Ομ?δα? Α στι? 24 Μα?ου, εν?κρινε τη διαταγ? του Ρο?ντστεντ. [38] [37]

Γαλλικά στρατεύματα μεταφέρονται εκτός της φλεγόμενης (στο βάθος) Δουνκέρκης, Ιούνιος 1940
Γαλλικ? στρατε?ματα μεταφ?ρονται εκτ?? τη? φλεγ?μενη? (στο β?θο?) Δουνκ?ρκη?, Ιο?νιο? 1940

Ο στρατ?ρχη? Χ?ρμαν Γκ?ρινγκ προ?τρεψε τον Χ?τλερ να αφ?σει τη Λουτβ?φε (με τη βο?θεια ττη? Ομ?δα? Στρατι?ν Β [40] ) να αποτελει?σει του? Βρετανο??, εν? ο στρατηγ?? Φραντ? Χ?λντερ εξ?φρασε την ανησυχ?α του: Σημε?ωσε στο ημερολ?γι? του ?τι η Λουφτβ?φε εξαρτι?ταν απ? τον καιρ? και τα πληρ?ματα των αεροσκαφ?ν ?ταν καταπονημ?να, μετ? απ? δ?ο εβδομ?δε? μαχ?ν. [41] Ο Ρο?ντστεντ εξ?δωσε ?λλη διαταγ?, η οπο?α εστ?λη χωρ?? κωδικοπο?ηση. Το δ?κτυο πληροφορι?ν τη? Βασιλικ?? Πολεμικ?? Αεροπορ?α? (RAF) “?πιασε” τη διαταγ? στι? 12:42: "Με εντολ? του Fuhrer ... η επ?θεση βορειοδυτικ? του Αρρ?? πρ?πει να περιοριστε? στη γενικ? γραμμ? Λαν?? Μπετο?ν? Αιρ? Σαιν-Ομ?ρ ? Γκραβελ?ν. Η Μ?γχη δεν θα διασχιστε?. " [42] [43] Αργ?τερα εκε?νη την ημ?ρα, ο Χ?τλερ εξ?δωσε την Οδηγ?α 13, με την οπο?α ζητο?σε απ? την Λουφτβ?φε να κατατροπ?σει τι? παγιδευμ?νε? Συμμαχικ?? δυν?μει? και να σταματ?σει τη διαφυγ? του? [44] Στι? 15:30 τη? 26η? Μα?ου, ο Χ?τλερ δι?ταξε τι? ομ?δε? θωρακισμ?νων να συνεχ?σουν την πορε?α του?, αλλ? οι περισσ?τερε? μον?δε? χρει?στηκαν ?λλε? 16 ?ρε? για να επιτεθο?ν. [45] Η καθυστ?ρηση αυτ? ?δωσε στου? Συμμ?χου? χρ?νο για να προετοιμ?σουν τι? ?μυνε? ζωτικ?? σημασ?α? για την εκκ?νωση και εμπ?δισαν του? Γερμανο?? να σταματ?σουν το\η Συμμαχικ? υποχ?ρηση μ?σω Λιλ . [46]

Η διαταγ? διακοπ?? των επιχειρ?σεων αποτ?λεσε αντικε?μενο πολλ?ν συζητ?σεων απ? του? ιστορικο?? [47] [48] Ο Χ?ιντ? Γκουντ?ριαν θε?ρησε ?τι η μη διαταγ? ?μεση? επ?θεση? στη Δουνκ?ρκη ω? ?να απ? τα μεγαλ?τερα γερμανικ? λ?θη στο Δυτικ? Μ?τωπο. [49] Ο Ρο?ντστεντ την απεκ?λεσε ω? "?να απ? τα μεγ?λα σημε?α καμπ?? του πολ?μου" [50] και ο Μ?νστα?ν την περι?γραψε ω? "?να απ? τα πιο κρ?σιμα λ?θη του Χ?τλερ" [51] Ο Λ?ντελ Χαρτ (B.H. Liddell Hart) π?ρε συν?ντευξη απ? πολλο?? στρατηγο?? μετ? τον π?λεμο και συν?ταξε μια εικ?να τη? στρατηγικ?? σκ?ψη? του Χ?τλερ για το θ?μα. Ο Χ?τλερ π?στευε ?τι ?ταν τα βρετανικ? στρατε?ματα, που δι?φυγαν απ? την ηπειρωτικ? Ευρ?πη, δεν θα επ?στρεφαν ποτ?. [52] [ Χρει?ζεται σελ?δα ] Ο Καρτι?, απ? την ?λλη, αναφ?ρει χαρακτηριστικ? ?τι οι Γερμανο? θα ?βρισκαν του? Βρετανο?? εκ ν?ου ω? αντιπ?λου? στι? μελλοντικ?? επιχειρ?σει?. [4]

Η εκκ?νωση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

26-27 Μα?ου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η υποχ?ρηση πραγματοποι?θηκε εν μ?σω χαοτικ?ν συνθηκ?ν, με τα εγκαταλελειμμ?να οχ?ματα να μπλοκ?ρουν του? δρ?μου? και μια πλημμ?ρα προσφ?γων να κατευθ?νονται προ? την αντ?θετη κατε?θυνση. [53] [54] Λ?γω τη? λογοκρισ?α? του πολ?μου και τη? επιθυμ?α? να διατηρηθε? το ηθικ? τη? Βρεταν?α?, η ?λη ?κταση τη? εξελισσ?μενη? καταστροφ?? στη Δουνκ?ρκη αρχικ? δεν δημοσιε?θηκε. Μια ειδικ? λειτουργ?α, στην οπο?α παραβρ?θηκε ο Βασιλι?? Γε?ργιο? ο Ε? , πραγματοποι?θηκε στο Αβαε?ο του Γου?στμινστερ στι? 26 Μα?ου, η οπο?α ανακηρ?χθηκε εθνικ? ημ?ρα προσευχ??. [55] [56] Ο Αρχιεπ?σκοπο? του Καντ?ρμπερι προσευχ?θηκε "για του? στρατι?τε? μα? που βρ?σκονται σε τρομερ? κ?νδυνο στη Γαλλ?α". Παρ?μοιε? προσευχ?? αναπ?μφθηκαν σε συναγωγ?? και εκκλησ?ε? σε ?λο το Ηνωμ?νο Βασ?λειο εκε?νη την ημ?ρα, επιβεβαι?νοντα? στο κοιν? την υποψ?α για την απελπιστικ? κατ?σταση των στρατευμ?των. [57] Λ?γο πριν απ? τι? 19:00, στι? 26 Μα?ου, ο Τσ?ρτσιλ δι?ταξε να ξεκιν?σει η Επιχε?ρηση Δυναμ?, ?ταν 28.000 ?ντρε? ε?χαν ?δη αναχωρ?σει. [21] Τα αρχικ? σχ?δια προ?βλεπαν την αναχ?ρηση 45.000 ανδρ?ν απ? το ΒΕΣ εντ?? δ?ο ημερ?ν, οπ?τε τα γερμανικ? στρατε?ματα αναμεν?ταν να εμποδ?σουν την περαιτ?ρω εκκ?νωση. Μ?νον 25.000 ?νδρε? δι?φυγαν κατ? τη δι?ρκεια αυτ?? τη? περι?δου, συμπεριλαμβανομ?νων 7.669 την πρ?τη ημ?ρα. [58] [59]

Στι? 27 Μα?ου, την πρ?τη ημ?ρα τη? εκκ?νωση?, ?να κρουαζιερ?πλοιο , οκτ? αντιτορπιλικ? και 26 ?λλα σκ?φη ?ταν σε ενεργ? δρ?ση. [60] Οι αξιωματικο? του Ναυαρχε?ου αναζ?τησαν σε κοντιν? ναυπηγε?α μικρ? σκ?φη που θα μπορο?σαν να μεταφ?ρουν προσωπικ? απ? τι? παραλ?ε? σε μεγαλ?τερα σκ?φη στο λιμ?νι, καθ?? και μεγαλ?τερα σκ?φη που θα μπορο?σαν να φορτ?σουν απ? τι? αποβ?θρε?. Πραγματοποι?θηκε κλ?ση ?κτακτη? αν?γκη? για πρ?σθετη βο?θεια και ?ω? τι? 31 Μα?ου σχεδ?ν τετρακ?σια μικρ? σκ?φη συμμετε?χαν εθελοντικ? και με ενθουσιασμ? στην προσπ?θεια. [61]

Την ?δια μ?ρα, η Λουφτβ?φε πραγματοπο?ησε ισχυρο?? βομβαρδισμο?? στη Δουνκ?ρκη, τ?σο στην π?λη ?σο και στι? αποβ?θρε?. Καθ?? η παροχ? νερο? διακ?πηκε, οι πυρκαγι?? που προ?λθαν απ? του? βομβαρδισμο?? δεν μπορο?σαν να κατασβεσθο?ν. [62] Περ?που χ?λιοι πολ?τε? σκοτ?θηκαν, το ?να τρ?το του εναπομε?ναντο? πληθυσμο? τη? π?λη?. [63] Σμ?νη τη? RAF διατ?χθηκαν να εξασφαλ?σουν την υπεροχ? στον α?ρα για λογαριασμ? του Βασιλικο? Ναυτικ? κατ? την εκκ?νωση. Ο Ρε?μ?ν Καρτι? αναφ?ρει χαρακτηριστικ? “προκειμ?νου να σωθο?ν οι στρατι?τε?, η Βρεταν?α πα?ζει το ισχυρ?τερο χαρτ? τη?, που το φ?λαγε για την ?μυν? τη?: Κινητοποιε? τη RAF. [4] Οι προσπ?θει?? του? επικεντρ?θηκαν στην κ?λυψη τη? Δουνκ?ρκη? και τη? Μ?γχη?, προστατε?οντα? τον στ?λο εκκ?νωση?. [64] ?τσι, τη Λουφτβ?φε αντιμετ?πισαν 16 σμ?νη τη? RAF, αναφ?ροντα? 38 καταρρ?ψει? γερμανικ?ν αεροσκαφ?ν χ?νοντα? μ?νον 14 δικ? τη?. [62] [65] Πολ? περισσ?τερα μαχητικ? τη? RAF υπ?στησαν αβαρ?ε? με συν?πεια να μη μπορο?ν να συμμετ?σχουν ξαν? σε μ?χη. Απ? τη γερμανικ? πλευρ?, τα σμ?νη ‘’Kampfgeschwader 2’’ (KG 2) και KG 3 τη? Λουφτβ?φε υπ?στησαν τι? μεγαλ?τερε? απ?λειε?, οι οπο?ε? αν?λθαν σε 23 Dornier Do 17s . Τα σμ?νη KG 1 και KG 4 βομβ?ρδισαν την παραλ?α και το λιμ?νι και το KG 54 β?θισε το ατμ?πλοιο “?ντεν” 8.000 τ?νων . Τα βομβαρδιστικ? καθ?του εφορμ?σεω? Junkers Ju 87 (τα Στο?κα?) β?θισαν το οπλιταγωγ? “Cote d 'Azur” . Η εμπλοκ? τη? Λουφτβ?φε περιλ?μβανε 300 βομβαρδιστικ? που προστατε?ονταν απ? 550 καταδιωκτικ? και επιτ?θηκαν στη Δουνκ?ρκη σε δ?δεκα επιδρομ??. ?πεσαν 15.000 εκρηκτικ?? και 30.000 εμπρηστικ?? β?μβε? , καταστρ?φοντα? τ?σο τι? δεξαμεν?? πετρελα?ου ?σο και το λιμ?νι. [66] Το σμ?νο? Νο 11 τη? RAF εξετ?λεσε 22 περιπολ?ε? με 287 αεροσκ?φη εκε?νη την ημ?ρα, σε σχηματισμο?? ?ω? και 20 αεροσκαφ?ν. [67]

Συνολικ? πραγματοποι?θηκαν περισσ?τερε? απ? 3.500 ?ξοδοι για την Επιχε?ρηση Δυναμ?. [65] Η RAF εξακολο?θησε να παρεμποδ?ζει με επιτυχ?α τα γερμανικ? βομβαρδιστικ? ολ?κληρη την εβδομ?δα. Στρατι?τε? υπ?στησαν βομβαρδισμο?? και περιπλαν?θηκαν εν αναμον? τη? μεταφορ?? δεν γν?ριζαν ω? επ? το πλε?στον τι? προσπ?θειε? τη? RAF να του? προστατε?σει, καθ?? οι περισσ?τερε? απ? τι? συγκρο?σει? ?λαβαν χ?ρα μακρι? απ? τι? ακτ??. Ω? αποτ?λεσμα, πολλο? Βρετανο? στρατι?τε? καταφ?ρθηκαν σκαι?τατα κατ? των αεροπ?ρων, ισχυριζ?μενοι ?τι δεν κ?νουν τ?ποτα για να του? βοηθ?σουν. [68]

Στι? 25 και 26 Μα?ου, η Λουτβ?φε εστ?ασε την προσοχ? τη? στου? συμμαχικο?? θ?λακε? που υπ?ρχαν στο Καλα?, στη Λιλ και στην Αμι?νη και δεν επιτ?θηκαν στη Δουνκ?ρκη. [63] Το Καλα?, το οπο?ο βρισκ?ταν υπ? τηνκατοχ? του ΒΕΣ, παραδ?θηκε στι? 26 Μα?ου. [69] Υπολε?μματα τη? γαλλικ?? Πρ?τη? Στρατι??, περικυκλωμ?να στη Λιλ, πολ?μησαν εναντ?ον επτ? γερμανικ?ν μεραρχι?ν, αρκετ?ν απ? αυτ?? θωρακισμ?νων, αντ?χοντα? ?ω? τι? 31 Μα?ου, ?ταν οι εναπομε?ναντε? 35.000 ?νδρε? αναγκ?στηκαν να παραδοθο?ν ?ταν εξαντλ?θηκαν τα τρ?φιμα και τα πυρομαχικ? του?. [70] [71] Οι Γερμανο? απ?δωσαν τι? προσ?κουσε? τιμ?? στου? υπερασπιστ?? τη? Λιλ, σε αναγν?ριση τη? γενναι?τητα? του?. [72]

28 Μα?ου - 4 Ιουν?ου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Βελγικ?? Στρατ?? παραδ?θηκε στι? 28 Μα?ου, [73] αφ?νοντα? ?να μεγ?λο κεν? στα ανατολικ? τη? Δουνκ?ρκη?. Αρκετ? βρετανικ? τμ?ματα ?σπευσαν να καλ?ψουν αυτ? την πλευρ?. [74] Η Λουφτβ?φε πραγματοπο?ησε λιγ?τερε? εξ?δου? πετ?ντα? π?νω απ? τη Δουνκ?ρκη στι? 28 Μα?ου, στρ?φοντα? την προσοχ? τη? στα βελγικ? λιμ?νια τη? Οστ?νδη? και του Νιουπ?ρ . Ο καιρ?? στη Δουνκ?ρκη δεν ?ταν ευνο?κ?? για κ?θετε? εφορμ?σει? ? βομβαρδισμο?? χαμηλο? ?ψου?. Η RAF εξετ?λεσε 11 περιπολ?ε? και 321 εξ?δου?, ισχυριζ?μενη ?τι κατ?στρεψε 23 γερμανικ? αεροσκ?φη, ?χοντα? απ?λειε? 13 μ?νον αεροσκαφ?ν. [67] Στι? 28 Μα?ου, 17.804 στρατι?τε? ?φθασαν σε βρετανικ? λιμ?νια. [59]

Στι? 29 Μα?ου διασ?θηκαν 47.310 Βρετανο? στρατι?τε? [59] , ?μω? τα Στο?κα? τη? Λουφτβ?φε εξαν?γκασαν τη ναυτιλ?α σε βαρ? τ?μημα . Το βρετανικ? αντιτορπιλικ? “HMS Grenade” βυθ?στηκε εν? το γαλλικ? αντιτορπιλικ? “Mistral” υπ?στη σοβαρ?? ζημι??, εν? τα αδελφ? πλο?α, καθ?να φορτωμ?νο με 500 ?ντρε?, υπ?στησαν ζημι?? και σχεδ?ν καταστρ?φηκαν. Τα βρετανικ? αντιτορπιλικ? “Jaguar” και “Verity” υπ?στησαν σοβαρ?? ζημι??, αλλ? δι?φυγαν απ? το λιμ?νι. Δ?ο αλιευτικ? σκ?φη βυθ?στηκαν. Αργ?τερα, βυθ?στηκε το επιβατικ? ατμ?πλοιο “SS? Fenella” με 600 ?νδρε? στην αποβ?θρα, αλλ? οι ?νδρε? κατ?φεραν να κατεβο?ν. Το ατμ?πλοιο “HMS? Crested Eagle” υπ?στη ?μεσο πλ?γμα, το οπο?ο προκ?λεσε πυρκαγι? και βυθ?στηκε με σοβαρ?? απ?λειε?. Οι επιδρομε?? κατ?στρεψαν επ?ση? δ?ο μεταγωγικ? τρ?νων, το “SS? Lorina” και το “SS? Normannia” . [75] Απ? τι? π?ντε μεγ?λε? γερμανικ?? επιθ?σει?, μ?νο δ?ο αμφισβητ?θηκαν απ? μαχητ?? τη? RAF. οι Βρετανο? ?χασαν 16 μαχητικ? σε ενν?α περιπολ?ε?. Οι γερμανικ?? απ?λειε? αν?λθαν σε 11 Ju 87 - Στο?κα? που καταστρ?φηκαν ? υπ?στησαν ζημι??. [76]

Στι? 30 Μα?ου, ο Τσ?ρτσιλ ?λαβε το μ?νυμα ?τι ?λα τα βρετανικ? τμ?ματα βρ?σκονταν τ?ρα π?σω απ? τι? αμυντικ?? γραμμ??, μαζ? με το μεγαλ?τερο τμ?μα απ? τη μισ? γαλλικ? Πρ?τη Στρατι?. [70] Μ?χρι τ?τε, η αμυντικ? περ?μετρο? βρισκ?ταν κατ? μ?κο? μια? σειρ?? καναλι?ν, περ?που 7 μ?λια (11 χλμ.) απ? την ακτ?, σε ελ?δη περιοχ?, η οπο?α δεν ?ταν κατ?λληλη για ?ρματα μ?χη?. [77] Με τι? αποβ?θρε? στο λιμ?νι να ?χουν αχρηστευθε? απ? τι? γερμανικ?? αεροπορικ?? επιθ?σει?, ο αν?τερο? αξιωματικ?? του ναυτικο? πλο?αρχο? (αργ?τερα να?αρχο?) Ου?λιαμ Τ?νναντ (William Tennant) δι?ταξε αρχικ? του? ?νδρε? να διαφ?γουν απ? τι? παραλ?ε?. ?ταν αυτ? αποδε?χθηκε πολ? αργ? διαδικασ?α, ?στρεψε του? ?νδρε? που αν?μεναν εκκ?νωση σε δ?ο μεγ?λου? κυματοθρα?στε? απ? π?τρε? και σκυρ?δεμα, που βρ?σκονταν ανατολικ? και δυτικ? του λιμ?να και ε?χαν αποκληθε? “μ?λοι”, καθ?? και τι? παραλ?ε?. Αυτο? οι μ?λοι δεν ε?χαν σχεδιαστε? για να αγκυροβολο?ν πλο?α, αλλ? παρ?λα αυτ?, η πλειον?τητα των στρατευμ?των που διασ?θηκαν απ? τη Δουνκ?ρκη απομακρ?νθηκαν με αυτ?ν τον τρ?πο. [78] Σχεδ?ν 200.000 ?νδρε? επιβιβ?στηκαν σε πλο?α απ? τον ανατολικ? μ?λο (που εκτειν?ταν σχεδ?ν ?να μ?λι στη θ?λασσα) κατ? την επ?μενη εβδομ?δα. [79] [80] Ο Τζ?ιμ? Κ?μπελ Κλο?στον , πλο?αρχο? στον ανατολικ? μ?λο, οργ?νωνε και ρ?θμιζε τη ρο? των ανδρ?ν κατ? μ?κο? του μ?λου στα πλο?α που αν?μεναν. [81] Για ?λλη μια φορ?, τα χαμηλ? σ?ννεφα με?ωσαν τη δραστηρι?τητα τη? Λουφτβ?φε στο ελ?χιστο. Πραγματοποι?θηκαν ενν?α περιπολ?ε? τη? RAF, χωρ?? να αντιμετωπιστε? γερμανικ?? σχηματισμ??. [82] Την επ?μενη μ?ρα, η Λουφτβ?φε β?θισε μ?α ?να μεταφορικ? σκ?φο? και προκ?λεσε ζημι?? σε 12 ?λλα, καταγρ?φοντα? 17 απ?λειε? αεροσκαφ?ν. Οι Βρετανο? ισχυρ?στηκαν 38 καταρρ?ψει?, αριθμ?? υπερβολικ??. Η RAF και το "Fleet Air Arm” ?χασαν 28 αεροσκ?φη. [82]

Απ? το σ?νολο των 338.226 στρατιωτ?ν, αρκετ?? εκατοντ?δε? ?ταν ?οπλοι Ινδο? ημιονηγο?, οι οπο?οι ε?χαν αποσπαστε? απ? τον Στρατ? τη? Ινδ?α? , αποτελ?ντα? τ?σσερι? απ? τι? ?ξι μον?δε? μεταφορ?? τη? “Force K-6”. Υπ?ρχαν επ?ση? Κ?πριοι ημιονηγο?. Τρει? μον?δε? εκκεν?θηκαν με επιτυχ?α και μ?α συνελ?φθη. [83] [84] [85] Υπ?ρχε, επ?ση?, ?να? μικρ?? αριθμ?? Γ?λλων στρατιωτ?ν απ? τη Σενεγ?λ και το Μαρ?κο . [86] [87]

Την επ?μενη μ?ρα, επιβιβ?στηκαν επιπλ?ον 53.823 ?νδρε?, [88] συμπεριλαμβανομ?νων των πρ?των Γ?λλων στρατιωτ?ν. [89] Ο Λ?ρδο? Γκορτ και 68.014 ?νδρε? επιβιβ?στηκαν στι? 31 Μα?ου, [90] αφ?νοντα? στον Στρατηγ? Χ?ρολντ Αλεξ?ντερ τη διο?κηση τη? οπισθοφυλακ??. [91] ?λλοι 64.429 στρατι?τε? των Συμμ?χων αναχ?ρησαν την 1η Ιουν?ου, [59] πριν οι αυξαν?μενε? αεροπορικ?? επιθ?σει? παρεμποδ?σουν τη συν?χιση τη? εκκ?νωση? κατ? τη δι?ρκεια τη? ημ?ρα?. [59] Η βρετανικ? οπισθοφυλακ?, δ?ναμη? 4.000 ανδρ?ν δι?φυγε το βρ?δυ τη? 2-3 Ιουν?ου. [92] Επιπλ?ον 75.000 ?νδρε? απ? τα γαλλικ? στρατε?ματα αναχ?ρησαν τι? ν?χτε? τη? 2η? και 4η? Ιουν?ου, [59] [93] πριν η επιχε?ρηση ολοκληρωθε?. Το υπ?λοιπο τη? οπισθοφυλακ??, 40.000 Γ?λλοι, παραδ?θηκαν στι? 4 Ιουν?ου. [ [92] Ο Καρτι? αναφ?ρει χαρακτηριστικ? "...αυτο? δεν πρ?κειται να φ?γουν." [4] Ο Τσ?ρτσιλ δ?λωσε στην ομιλ?α του ≪..θα πολεμ?σουμε στι? παραλ?ε?...≫ στη Βουλ? στι? 4 Ιουν?ου ?τι η εκκ?νωση ?γινε δυνατ? μ?σω των προσπαθει?ν τη? RAF. [68]

Ναυτικ?? δυν?μει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Διαδρομ?? εκκ?νωση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τρει? διαδρομ?? διατ?θηκαν στα σκ?φη εκκ?νωση?. Η συντομ?τερη ?ταν η Διαδρομ? Z, απ?σταση? 39 ναυτικ?ν μιλ?ων (72 χλμ.), αλλ? συνεπαγ?ταν προσ?γγιση στι? γαλλικ?? ακτ?? και ?τσι τα πλο?α που τη χρησιμοποιο?σαν υπ?στησαν βομβαρδισμο?? απ? τι? παρ?κτιε? πυροβολαρχ?ε?, ιδια?τερα τι? ?ρε? που υπ?ρχε φω? τη? ημ?ρα?. Η διαδρομ? ?ταν ασφαλ?στερη απ? επιφανειακ?? επιθ?σει?, αλλ? τα κοντιν? ναρκοπ?δια και οι αμμ?δει? ?χθε? σ?μαιναν ?τι δεν μπορο?σαν να χρησιμοποιηθο?ν κατ? τη ν?κτα. [94] [95] Η διαδρομ? X, αν και η ασφαλ?στερη απ? τι? παρ?κτιε? πυροβολαρχ?ε?, δι?νυε ?να ιδια?τερα ναρκοθετημ?νο τμ?μα τη? Μ?γχη?. Τα πλο?α σε αυτ?ν τη διαδρομ? ?πρεπε να διαν?σουν 55 ναυτικ? μ?λια (102 χλμ.) β?ρεια τη? Δουνκ?ρκη?, να προχωρ?σουν μ?σω του περ?σματο? Ruytingen [96] και να κατευθυνθο?ν προ? το σημε?ο “North Goodwin Lightship” πριν στραφο?ν ν?τια γ?ρω απ? το "Goodwin Sands” προ? το Ντ?βερ. [94] [95] Η μεγαλ?τερη απ? τι? τρει? ?ταν η Διαδρομ? Υ, απ?σταση? 87 ναυτικ?ν μιλ?ων (161 χλμ.). Η χρ?ση αυτ?? τη? διαδρομ?? α?ξανε τον χρ?νο πλε?ση? σε τ?σσερι? ?ρε?, διπλασι?ζοντα? τον απαιτο?μενο χρ?νο σε σχ?ση τη Διαδρομ? Ζ. Αυτ? η διαδρομ? ακολουθο?σε τι? γαλλικ?? ακτ?? μ?χρι το Μπραι-Ντυν (Bray-Dunes) και στη συν?χεια στρεφ?ταν βορειοανατολικ? μ?χρι να φθ?σει στο “Kwinte Buoy”. [97] Εδ?, μετ? απ? μια στροφ? περ?που 135 μοιρ?ν, τα πλο?α ?πλεαν δυτικ? προ? το Β?ρειο “Goodwin Lightship” και κατευθ?νονταν ν?τια γ?ρω απ? το “Goodwin Sands” προ? το Ντ?βερ. [97] Τα πλο?α που ακολουθο?σαν τη Διαδρομ? Υ ?ταν πιο πιθαν? να υποστο?ν επ?θεση απ? γερμανικ? σκ?φη επιφανε?α?, υποβρ?χια και τη Λουφτβ?φε . [98]


Σκ?φη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το βρετανικ? Βασιλικ? Ναυτικ? παρε?χε το αντιαεροπορικ? καταδρομικ? ‘’HMS Calcutta (D82)’’ , 39 αντιτορπιλικ? και πολλ? ?λλα σκ?φη. Το Εμπορικ? Ναυτικ? προμ?θευσε επιβατηγ?, νοσοκομειακ? και ?λλα σκ?φη. Β?λγιο, Ολλανδ??, Καναδ??, [2] Πολων?α, [99] και Γαλλ?α παρε?χαν επ?ση? σκ?φη. Ο να?αρχο? Ρ?μσε? ρ?θμισε τη δημιουργ?α και διανομ? περ?που χιλ?ων αντιγρ?φων των τα απαιτουμ?νων διαγραμμ?των διαδρομ??, ε?χε τοποθετ?σει σημαντ?ρε? γ?ρω απ? το “Goodwin Sands” και μ?χρι τη Δουνκ?ρκη, και οργ?νωσε τη ρο? των σκαφ?ν. [100] Μεγαλ?τερα σκ?φη, ?πω? τα αντιτορπιλικ?, μπορο?σαν να μεταφ?ρουν περ?που 900 ?νδρε? αν? ταξ?δι. Οι στρατι?τε? ταξ?δεψαν ω? επ? το πλε?στον στα αν?τερα καταστρ?ματα επειδ? φοβο?νταν μ?πω? παγιδευτο?ν ε?ν το πλο?ο βυθιζ?ταν. [101] Μετ? την απ?λεια, στι? 29 Μα?ου, 19 βρετανικ?ν και γαλλικ?ν πολεμικ?ν πλο?ων και τρι?ν απ? τα μεγαλ?τερα επιταγμ?νων σκαφ?ν, ο Να?αρχο? απ?συρε τα οκτ? καλ?τερα αντιτορπιλικ? για χρ?ση σε μελλοντικ? ?μυνα τη? χ?ρα?. [102]

British ships [103]
Τ?πο? σκ?φου? Σ?νολο εμπλεκομ?νων Βυθ?στηκαν Με ζημ?ε?
Καταδρομικ? 1 0 1
Αντιτορπιλικ? 39 6 19
Σλουπ , κορβ?τα and κανονιοφ?ρο? 9 1 1
Ναρκαλιευτικ? 36 5 7
Αλιευτικ? και Τρ?τα 113 17 2
Ειδικ? σκ?φη 3 1 0
Σκ?φο? μετεπιβ?βαση? 3 1 1
Τορπιλοβ?λο και ανθυποβρυχιακ? σκ?φο? 13 0 0
Ολλανδικ? Σο?ιτ με πλ?ρωμα 40 4 ?γνωστο
Σκ?φο? αναψυχ?? με πλ?ρωμα 26 3 ?γνωστο
Οπλιταγωγ? 45 8 8
Νοσοκομειακ? σκ?φο? 8 1 5
Β?ρκα με μηχαν? 12 6 ?γνωστο
Ρυμουλκ? 34 3 ?γνωστο
Other small craft [note 1] 311 170 ?γνωστο
Σ?νολο βρετανικ?ν σκαφ?ν 693 226
  1. Does not include ships' lifeboats and some unrecorded small privately owned craft. [103]
Allied ships [103]
Τ?πο? σκ?φου? Σ?νολο εμπλεκομ?νων Βυθ?στηκαν Με ζημ?ε?
Πολεμικ? (?λοι οι τ?ποι) 49 8 ?γνωστο
?λλα σκ?φη 119 9 ?γνωστο
Συνολικ? συμμαχικ? σκ?φη 168 17 ?γνωστο
Γενικ? σ?νολο 861 243 ?γνωστο

Μικρ? σκ?φη [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Μεγ?λη ποικιλ?α μικρ?ν σκαφ?ν απ? ?λη τη ν?τια Αγγλ?α αν?λαβαν υπηρεσ?α για να βοηθ?σουν στην εκκ?νωση τη? Δουνκ?ρκη?. Περιλ?μβαναν ταχ?πλοα, πλο?α του Τ?μεση , πορθμε?α οχημ?των, σκ?φη αναψυχ?? και πολλ? ?λλα ε?δη μικρ?ν σκαφ?ν. [104] Το πιο χρ?σιμο αποδε?χθηκε ?τι ?ταν οι σωσ?βιε? λ?μβοι , οι οπο?ε? ε?χαν αρκετ? καλ? χωρητικ?τητα και ταχ?τητα. [104] Ορισμ?να σκ?φη επιτ?χθηκαν χωρ?? τη γν?ση ? τη συγκατ?θεση του ιδιοκτ?τη. Οι υπ?λληλοι του Υπουργε?ου Ναυτιλ?α?, συνοδευ?μενοι απ? αξιωματικ? του ναυτικο?, δι?τρεξαν τον Τ?μεση για πιθαν? σκ?φη, τα ?λεγχαν για την αξιοπλο?α του? και τα μετ?φεραν προ? το Σ?ρνε? (Sheerness), ?που επρ?κειτο να επανδρωθο?ν. Λ?γω ?λλειψη? προσωπικο?, πολλ? μικρ? σκ?φη δι?σχισαν τη Μ?γχη με πολιτικ? πληρ?ματα. [105]

Το πρ?το απ? τα "μικρ? σκ?φη" ?φθασε στη Δουνκ?ρκη στι? 28 Μα?ου. [101] Οι μεγ?λε? παραλ?ε? με ?μμο συνεπ?γονταν ?τι τα μεγ?λα σκ?φη δεν μπορο?σαν να προσεγγ?σουν την ακτ?, εν? ακ?μη και τα μικρ? σκ?φη ?πρεπε να σταματ?σουν περ?που 100 μ?τρα απ? την ακτογραμμ? και να περιμ?νουν του? στρατι?τε? να επιβιβαστο?ν. [106] Στι? περισσ?τερε? περιοχ?? στι? παραλ?ε?, οι στρατι?τε? ?καναν ουρ? με τι? μον?δε? του? και περ?μεναν υπομονετικ? τη σειρ? του? να φ?γουν. Αλλ? κατ? καιρο??, κ?ποιοι πανικοβλημ?νοι στρατι?τε? ?πρεπε να απειληθο?ν με ?πλο ?ταν προσπαθο?σαν να σπε?σουν στα σκ?φη εκτ?? τη? καθορισμ?νη? σειρ??. [107] Εκτ?? απ? την απλ? επιβ?βαση σε πλο?α, στρατι?τε? στο Ντε Π?νε (De Panne) και στο Μπραι-Ντυν κατασκε?αζαν αυτοσχ?διε? αποβ?θρε? οδηγ?ντα? σειρ?? εγκαταλελειμμ?νων οχημ?των στην παραλ?α με χαμηλ? παλ?ρροια, αγκυρ?νοντ?? τα με αμμ?σακου? και συνδ?οντ?? τα με ξ?λινου? πεζοδρ?μου?. [108]

Συν?πειε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Αν?λυση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Επαναπατρισθ?ντα στρατε?ματα
27 Μα?ου? 4 Ιουν?ου [59]
Ημερομην?α Ακτ? Λιμ?να? Σ?νολο
27 Μα?ου ? 7.669 7.669
28 Μα?ου 5.930 11.874 17.804
29 Μα?ου 13.752 33.558 47.310
30 Μα?ου 29.512 24.311 53.823
31 Μα?ου 22.942 45.072 68.014
1 Ιουν?ου 17.348 47.081 64.429
2 Ιουν?ου 6.695 19.561 26.256
3 Ιουν?ου 1.870 24.876 26.746
4 Ιουν?ου 622 25.553 26.175
Σ?νολα 98.671 239.555 338.226

Πριν απ? την ολοκλ?ρωση τη? επιχε?ρηση?, η πρ?γνωση ?ταν απελπιστικ?, με τον Τσ?ρτσιλ να προειδοποιε? τη Βουλ? των Κοινοτ?των στι? 28 Μα?ου να περιμ?νει ≪ειδ?σει? σκληρ?? και βαρι??≫. [109] Στη συν?χεια, ο Τσ?ρτσιλ αναφ?ρθηκε στο αποτ?λεσμα ω? θα?μα, και ο βρετανικ?? Τ?πο? παρουσ?ασε την εκκ?νωση ω? ≪καταστροφ? που ?γινε θρ?αμβο?≫ και τ?σο επιτυχημ?νη, που ο Τσ?ρτσιλ ?πρεπε να υπενθυμ?σει στη χ?ρα, σε μια ομιλ?α προ? τη Βουλ? των Κοινοτ?των στι? 4 Ιουν?ου, ?τι "οφε?λουμε να ε?μαστε πολ? προσεκτικο? για να μην αποδ?σουμε σε αυτ?ν την απελευθ?ρωση τα χαρακτηριστικ? μια? ν?κη?. Οι π?λεμοι δεν κερδ?ζονται απ? εκκεν?σει?". [88] Ο ιστορικ?? ?ντριου Ρ?μπερτ? (Andrew Roberts) ?κανε το σχ?λιο ?τι η σ?γχυση σχετικ? με την εκκ?νωση τη? Δουνκ?ρκη? καταφαινεται στην εξιστ?ρηση δ?ο απ? τα καλ?τερα βιβλ?α επ? του θ?ματο?, τα “Strange Defeat” (= περ?εργη ?ττα) και “Strange Victory” (= περ?εργη ν?κη) . [110]

Τρει? βρετανικ?? μεραρχ?ε? και ?να πλ?θο? διοικητικο? και εργατικο? προσωπικο? αποκ?πηκαν στα ν?τια του Σομ απ? τον γερμανικ? ≪αγ?να δρ?μου προ? τη θ?λασσα≫. Στα τ?λη Μα?ου, ?λλα δ?ο τμ?ματα ?ρχισαν να μετακινο?νται στη Γαλλ?α με την ελπ?δα να δημιουργ?σουν ?να δε?τερο ΒΕΣ . Η πλειον?τητα των δυν?μεων τη? 51η? Ορειν?? Μεραρχ?α? αναγκ?στηκε να παραδοθε? στι? 12 Ιουν?ου, αλλ? ?να σ?νολο σχεδ?ν 192.000 συμμαχικο? προσωπικο?, 144.000 εκ των οπο?ων ?ταν Βρετανο?, εκκεν?θηκαν μ?σω διαφ?ρων γαλλικ?ν λιμ?νων απ? τι? 15 ω? τι? 25 Ιουν?ου με επιχε?ρηση απ? την κωδικ? ονομασ?α ‘’Επιχε?ρηση Aerial’’ . [111] Οι υπ?λοιπε? βρετανικ?? δυν?μει? τη? Δ?κατη? Στρατι?? ω? Norman Force υποχ?ρησαν προ? το Χερβο?ργο . [112] Οι Γερμανο? μπ?καν στο Παρ?σι στι? 14 Ιουν?ου και η Γαλλ?α παραδ?θηκε οκτ? ημ?ρε? αργ?τερα. [113]

Το μεγαλ?τερο μ?ρο? απ? του? 100.000 Γ?λλου? στρατι?τε? που κατ?φεραν να διαφ?γουν απ? τη Δουνκ?ρκη μεταφ?ρθηκαν γρ?γορα και αποτελεσματικ? σε στρατ?πεδα σε δι?φορα μ?ρη τη? νοτιοδυτικ?? Αγγλ?α?, ?που ε?χαν προσωριν? εγκατασταθε? πριν τον επαναπατρισμ? του?. [114] Βρετανικ? πλο?α μετ?φεραν γαλλικ? στρατε?ματα στη Βρ?στη , στο Χερβο?ργο και σε ?λλα λιμ?νια στη Νορμανδ?α και στη Βρετ?νη , αν και μ?νο το ?μισυ περ?που των επαναπατρισμ?νων στρατιωτ?ν επανατοποθετ?θηκαν σε μον?δε? μ?χη? κατ? των Γερμαν?ν πριν απ? την παρ?δοση τη? Γαλλ?α?. Για πολλο?? Γ?λλου? στρατι?τε?, η εκκ?νωσητη? Δουνκ?ρκη? αντιπροσ?πευε απλ? μια καθυστ?ρηση λ?γων εβδομ?δων προτο? σκοτωθο?ν ? συλληφθο?ν αιχμ?λωτοι μετ? την επιστροφ? του? στη Γαλλ?α. [115] Απ? του? Γ?λλου? στρατι?τε? που δι?φυγαν απ? τη Γαλλ?α τον Ιο?νιο του 1940, περ?που 3.000 προσχ?ρησαν στον “στρατ? των Ελε?θερων Γ?λλων” του Σαρλ ντε Γκωλ στη Βρεταν?α. [116] Στη Γαλλ?α, η μονομερ?? απ?φαση τη? Βρεταν?α? να εκκεν?σει τα στρατε?ματ? τη? μ?σω Δουνκ?ρκη? αντ? να αντεπιτεθο?ν στο ν?το και η σαφ?? προτ?μηση του βρετανοκο? Βασιλικο? Ναυτικο? την εκκ?νωση βρετανικ?ν δυν?μεων ει? β?ρο? των Γ?λλων, οδ?γησε σε σαφ? δυσαρ?σκεια. Σ?μφωνα με τον Τσ?ρτσιλ, ο Γ?λλο? Να?αρχο? Φρανσου? Νταρλ?ν δι?ταξε αρχικ? οι βρετανικ?? δυν?μει? να προτιμηθο?ν, αλλ? στι? 31 Μα?ου παρεν?βη σε μια συν?ντηση στο Παρ?σι για να εκφ?ρει την ?ποψη ?τι η εκκ?νωση πρ?πει να προχωρ?σει με ?σου? ?ρου? και ?τι οι Βρετανο? θα αποτελο?σαν την οπισθοφυλακ?. [117] Στην πραγματικ?τητα, οι 35.000 ?νδρε? που τελικ? παραδ?θηκαν αφο? κ?λυψαν τι? τελικ?? εκκεν?σει? ?ταν ω? επ? το πλε?στον Γ?λλοι στρατι?τε? τη? 2η? Ελαφρ?? Μηχανοκ?νητη? Μεραρχ?α? και τη? 68η? Μεραρχ?α Πεζικο? . [118] [119] Η αντ?στασ? του? επ?τρεψε την επ?κταση τη? προσπ?θεια? εκκ?νωση? ?ω? τι? 4 Ιουν?ου, ημερομην?α κατ? την οπο?α μεταφ?ρθηκαν ?λλοι 26.175 Γ?λλοι στην Αγγλ?α. [59]

Η εκκ?νωση παρουσι?στηκε στο γερμανικ? κοιν? ω? συντριπτικ? και αποφασιστικ? γερμανικ? ν?κη. Στι? 5 Ιουν?ου 1940, ο Χ?τλερ δ?λωσε: ≪Η Δουνκ?ρκη ?πεσε! 40.000 Γ?λλοι και Βρετανο? ε?ναι τα απομειν?ρια των πρ?ην μεγ?λων στρατ?ν. " "Αμ?τρητε? ποσ?τητε? υλικο? ?ταν τα λ?φυρ? μα?. Η μεγαλ?τερη μ?χη στην ιστορ?α του κ?σμου ?χει τελει?σει.(Πρωτ?τυπο γερμανικ? κε?μενο: "Dunkirchen ist gefallen! 40 000 Franzosen und Englander sind als letzter Rest einstiger großer Armeen gefangen. Unubersehbares Material wurde erbeutet. Damit ist die großte Schlacht der Weltgeschichte beendet.") [120] Η γερμανικ? Αν?τατη Διο?κηση τη? Β?ρμαχτ (Oberkommando der Wehrmacht OKW), ανακο?νωσε το γεγον?? ω? "τη μεγαλ?τερη μ?χη εκμηδενισμο? ?λων των εποχ?ν". [121]

Απ?λειε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το BEF ?χασε 68.000 στρατι?τε? (νεκρο??, τραυματ?ε?, αγνοο?μενου? ? αιχμαλ?του?) απ? τι? 10 Μα?ου μ?χρι την ανακωχ? τη? Γερμαν?α? με τη Γαλλ?α στι? 22 Ιουν?ου. [122] 3.500 Βρετανο? σκοτ?θηκαν [123] και 13.053 τραυματ?στηκαν. [124] ?λο? ο βαρ?? εξοπλισμ?? ?πρεπε να εγκαταλειφθε?. [125] [4] Στη Γαλλ?α εγκαταλε?φθηκαν 2.472 πυροβ?λα, 20.000 μοτοσικλ?τε? και σχεδ?ν 65.000 ?λλα οχ?ματα. Εγκαταλε?φθηκαν επ?ση? 416.000 - 423.000  τ?νοι προμηθει?ν, περισσ?τεροι απ? 76.000 τ?νοι πυρομαχικ?ν και 165.000 τ?νοι καυσ?μων. [125] Σχεδ?ν ?λα τα 445 βρετανικ? ?ρματα μ?χη? που ε?χαν σταλε? στη Γαλλ?α με το ΒΕΣ εγκαταλε?φθηκαν. [126]

?ξι βρετανικ? και τρει? γαλλικ? αντιτορπιλικ? βυθ?στηκαν, μαζ? με ενν?α ?λλα μεγ?λα πλο?α. Επιπλ?ον, υπ?στησαν ζημι?? 19 αντιτορπιλικ?. [127] Π?νω απ? 200 βρετανικ? και συμμαχικ? σκ?φη βυθ?στηκαν, με παρ?μοιο αριθμ? να ?χει υποστε? ζημι??. [128] Οι σημαντικ?τερε? απ?λειε? του Βασιλικο? Ναυτικο? στην επιχε?ρηση ?ταν ?ξι αντιτορπιλικ?:

  • Grafton , βυθ?στηκε απ? το U-62 στι? 29 Μα?ου [129]
  • Grenade , βυθ?στηκε σε αεροπορικ? επ?θεση στι? 29 Μα?ου [130]
  • Wakeful , βυθ?στηκε απ? τορπ?λη απ? το E-boat’’ S-30 στι? 29 Μα?ου [131]
  • Basilisk , Havant και Keith , βυθ?στηκαν απ? αεροπορικ? επ?θεση στι? παραλ?ε? την 1η Ιουν?ου [132]

Το Γαλλικ? Ναυτικ? ?χασε τρ?α αντιτορπιλικ?:

  • Bourrasque , απ? ν?ρκη στο Νιουπ?ρ στι? 30 Μα?ου
  • Siroco , βυθισμ?νο απ? τα E-boat S-23 και S-26 στι? 31 Μα?ου
  • Le Foudroyant , βυθ?στηκε σε αεροπορικ? επ?θεση στι? παραλ?ε? την 1η Ιουν?ου.

Η RAF ?χασε 145 αεροσκ?φη, εκ των οπο?ων τουλ?χιστον 42 ?ταν Spitfires , εν? η Λουφτβ?φε ?χασε 156 αεροσκ?φη σε επιχειρ?σει? τι? ενν?α ημ?ρε? τη? Επιχε?ρηση? Dynamo, [133] συμπεριλαμβανομ?νων 35 που καταστρ?φηκαν απ? πλο?α του Βασιλικο? Ναυτικο? (συν 21 που υπ?στησαν ζημ?ε?) κατ? τη δι?ρκεια των ?ξι ημερ?ν απ? 27 Μα?ου ?ω? 1 Ιουν?ου. [134] Για κ?θε επτ? στρατι?τε? που δι?φυγαν μ?σω Δουνκ?ρκη?, ?να? ?ντρα? συνελ?φθη . Η πλειον?τητα αυτ?ν των αιχμαλ?των απεστ?λησαν σε αναγκαστικ?? πορε?ε? στη Γερμαν?α. Οι κρατο?μενοι αν?φεραν β?ναυση μεταχε?ριση απ? του? φρουρο?? του?, συμπεριλαμβανομ?νων ξυλοδαρμ?ν, λιμοκτον?α? και δολοφον?α?. ?να ?λλο παρ?πονο ?ταν ?τι οι Γερμανο? φρουρο? κλωτσο?σαν του? κουβ?δε? νερο? που ε?χαν αφ?σει στην ?κρη του δρ?μου οι Γ?λλοι πολ?τε? για να πιουν οι αιχμ?λωτοι. [135]

Ωστ?σο, πριν λ?ξει η επιχε?ρηση, ο Γκα?ρινγκ ε?χε αναγκαστε? να ομολογ?σει ?τι "η Λουφτβ?φε ε?ναι αν?κανη να εκμηδεν?σει μια Στρατι?" [4] .

Το μνημείο της εκκένωσης της Δουνκέρκης
Το μνημε?ο τη? εκκ?νωση? τη? Δουνκ?ρκη?

Πολλο? απ? του? κρατο?μενου? β?δισαν στην π?λη Τρηρ , με την πορε?α να διαρκε? ?ω? και 20 ημ?ρε?. ?λλοι β?δισαν προ? τον ποταμ? Σχ?λντε και στ?λθηκαν με φορτηγ?δε? στο Ρουρ . Στη συν?χεια, οι κρατο?μενοι στ?λθηκαν σιδηροδρομικ?? σε στρατ?πεδα συγκ?ντρωση? στη Γερμαν?α. [136] Η πλειον?τητα (εκε?νοι κ?τω απ? την κατ?ταξη των σωματικ?ν) στη συν?χεια εργ?στηκαν στη γερμανικ? βιομηχαν?α και τη γεωργ?α για το υπ?λοιπο του πολ?μου. [146] Η μν?μη των ανδρ?ν ΒΕΣ που σκοτ?θηκαν ? συνελ?φθησαν και ο τ?πο? ταφ?? του? δεν ε?ναι γνωστ?? γιορτ?ζονται στο μνημε?ο τη? Δουνκ?ρκη?. [137]


Ταιν?ε? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τηλε?ραση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βιβλ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

  • The Snow Goose: A Story of Dunkirk , νουβ?λα του Paul Gallico

Σημει?σει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

  1. Sweeting 2010 .
  2. 2,0 2,1 2,2 McIntyre 2017 .
  3. Churchill 2003 , σελ. 212.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Ρε?μ?ν Καρτι?, “Ιστορ?α του Β? Παγκοσμ?ου Πολ?μου”, Π?πυρο?, Αθ?να, 1964, τ. Α?
  5. Safire 2004 , σελ. 146.
  6. Churchill και ?λλοι 2007 , σελ. 23.
  7. Jackson 2003 , σελ. 32.
  8. Jackson 2003 , σελ. 33.
  9. Melvin 2010 , σελ. 140.
  10. Lemay 2010 , σελ?δε? 98?102.
  11. 11,0 11,1 Forczyk 2010 , σελ?δε? 11?14.
  12. Melvin 2010 , σελ. 145.
  13. Melvin 2010 , σελ. 132.
  14. Shirer 1960 , σελ. 713.
  15. Thompson 2011 , σελ. 37.
  16. Thompson 2011 , σελ. 26.
  17. Churchill 1949 , Map, p. 33.
  18. Atkin 1990 , σελ?δε? 74?75.
  19. Churchill 1949 , σελ. 47.
  20. Thompson 2011 , σελ?δε? 64?65.
  21. 21,0 21,1 21,2 Atkin 1990 , σελ. 123.
  22. 22,0 22,1 Churchill 1949 , σελ?δε? 58?59.
  23. Thompson 2011 , σελ. 98.
  24. 24,0 24,1 Shirer 1960 , σελ. 728.
  25. Thompson 2011 , Map, p. 61.
  26. Lord 1983 , σελ?δε? 43?44.
  27. Churchill 1949 , σελ. 100.
  28. Atkin 1990 , σελ. 124.
  29. Churchill 1949 , σελ. 65.
  30. Churchill 1949 , σελ. 57.
  31. Churchill 1949 , σελ. 84.
  32. Churchill 1949 , σελ?δε? 78?79.
  33. Lemay 2010 , σελ. 152.
  34. Noakes & Pridham 1988 , σελ. 167.
  35. Army Group A War Diary .
  36. OKW Jodl Diary .
  37. 37,0 37,1 Lord 1983 , σελ?δε? 28?35.
  38. 38,0 38,1 Cooper 1978 , σελ?δε? 230?31.
  39. Atkin 1990 , σελ. 120.
  40. Lemay 2010 , σελ. 150.
  41. Noakes & Pridham 1988 , σελ?δε? 167?68.
  42. Costello 1991 , σελ. 175.
  43. Hinsley 1994 , σελ. 31.
  44. Cooper 1978 , σελ. 232.
  45. Cooper 1978 , σελ. 235.
  46. Noakes & Pridham 1988 , σελ. 168.
  47. Churchill 1949 , σελ. 76.
  48. Lemay 2010 , σελ. 149.
  49. Guderian 2001 , Footnote, p. 117.
  50. Shirer 1960 , σελ. 731.
  51. Lemay 2010 , σελ. 153.
  52. Hart 1948 .
  53. Atkin 1990 , σελ. 145.
  54. Thompson 2011 , σελ?δε? 59, 75.
  55. Miller 1997 , σελ. 83.
  56. Atkin 1990 , σελ. 122.
  57. Gelb 1990 , σελ. 82.
  58. Liddell Hart 1999 , σελ. 78.
  59. 59,0 59,1 59,2 59,3 59,4 59,5 59,6 59,7 Thompson 2011 , σελ. 306.
  60. Churchill 1949 , σελ. 106.
  61. Churchill 1949 , σελ?δε? 100?01.
  62. 62,0 62,1 Atkin 1990 , σελ. 149.
  63. 63,0 63,1 Atkin 1990 , σελ. 150.
  64. Thompson 1953 , σελ. 62.
  65. 65,0 65,1 Thompson 2011 , σελ. 228.
  66. Jackson 1974 , σελ?δε? 116?117.
  67. 67,0 67,1 Jackson 1974 , σελ. 117.
  68. 68,0 68,1 Shirer 1960 , Footnote, p. 736.
  69. Atkin 1990 , σελ. 119.
  70. 70,0 70,1 Churchill 1949 , σελ. 97.
  71. Atkin 1990 , σελ. 144.
  72. Fermer 2013 , σελ. 208.
  73. Shirer 1960 , σελ. 729.
  74. Churchill 1949 , σελ. 96.
  75. Smith 2011 , σελ. 138.
  76. Jackson 1974 , σελ. 118.
  77. Thompson 2011 , σελ. 226.
  78. Thompson 2011 , σελ?δε? 84, 94.
  79. Atkin 1990 , σελ?δε? 150?51.
  80. Thompson 2011 , σελ?δε? 88, 97.
  81. Lord 1983 , σελ. 243.
  82. 82,0 82,1 Jackson 1974 , σελ. 119.
  83. Dunkirk 1940.org .
  84. Bajwa 2013 .
  85. Gojkovic 2017 .
  86. Shephard 2003 , σελ. 169.
  87. Richardson 2010 , σελ. 32.
  88. 88,0 88,1 Churchill 1949 , σελ. 115.
  89. Murray & Millett 2000 , σελ. 80.
  90. Keegan 1989 , σελ. 81.
  91. Churchill 1949 , σελ. 109.
  92. 92,0 92,1 Shirer 1960 , σελ. 737.
  93. Liddell Hart 1999 , σελ. 80.
  94. 94,0 94,1 Thompson 2011 , Map, p. 223.
  95. 95,0 95,1 Atkin 1990 , σελ. 166.
  96. Gardner 1949 , σελ. 20.
  97. 97,0 97,1 Dildy 2010 , σελ. 50.
  98. Thompson 2011 , σελ. 222.
  99. ORP Błyskawica Society .
  100. Thompson 2011 , σελ. 224.
  101. 101,0 101,1 Thompson 2011 , σελ. 229.
  102. Atkin 1990 , σελ. 174.
  103. 103,0 103,1 103,2 Churchill 1949 , σελ. 102.
  104. 104,0 104,1 Thompson 2011 , σελ. 234.
  105. Atkin 1990 , σελ. 198.
  106. Thompson 2011 , σελ. 225.
  107. Atkin 1990 , σελ?δε? 167?68.
  108. Atkin 1990 , σελ?δε? 214?15.
  109. Churchill 1949 , σελ. 99.
  110. Roberts 2009 , σελ. 37.
  111. Ellis 2004 , σελ?δε? 296?305.
  112. Ellis 2004 , σελ?δε? 300?302.
  113. Atkin 1990 , σελ?δε? 232?34.
  114. Looseley 2005 .
  115. Mordal 1968 , σελ. 496.
  116. Nadeau & Barlow 2003 , σελ. 89.
  117. Churchill 1949 , σελ. 111.
  118. Atkin 1990 , σελ. 219.
  119. Stewart 2008 , σελ. 115.
  120. Hitler 1940 .
  121. OKW 1940 .
  122. Lemay 2010 , σελ. 151.
  123. French 2002 , σελ. 156.
  124. Blaxland 1973 , σελ. 346.
  125. 125,0 125,1 Longden 2009 , σελ. 11.
  126. Thompson 2011 , σελ. 300.
  127. Murray & Millett 2000 , σελ. 81.
  128. Holmes 2001 , σελ. 267.
  129. English 1993 , σελ. 98.
  130. English 1993 , σελ. 99.
  131. Atkin 1990 , σελ?δε? 170?71.
  132. Atkin 1990 , σελ?δε? 204?05.
  133. Atkin 1990 , σελ. 206.
  134. Ramsey 1947 , Appendix III.
  135. Longden 2009 , σελ. 361.
  136. Longden 2009 , σελ?δε? 383?404.
  137. Longden 2005 , σελ. 260.

Βιβλιογραφ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Περαιτ?ρω αν?γνωση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]