Το λ?μμα δεν περι?χει πηγ?? ? αυτ?? που περι?χει δεν επαρκο?ν. Μπορε?τε να βοηθ?σετε προσθ?τοντα? την κατ?λληλη τεκμηρ?ωση. Υλικ? που ε?ναι ατεκμηρ?ωτο μπορε? να αμφισβητηθε? και να αφαιρεθε?. Η σ?μανση τοποθετ?θηκε στι? 20/01/2013.

Β? Βαλκανικ?? Π?λεμο?
Βαλκανικ?ν πολ?μων
Χ?ρτη? με τι? κυρι?τερε? πολεμικ?? επιχειρ?σει?
Χρονολογ?α	29 Ιουν?ου ? 10 Αυγο?στου 1913
Τ?πο?	Βαλκανικ? Χερσ?νησο?
?κβαση	?ττα τη? Βουλγαρ?α?
Αντιμαχ?μενοι
Βουλγαρ?α ! Βουλγαρ?α Greece (1828-1978) ! Ελλ?δα Montenegro (1941-1944) ! Μαυροβο?νιο Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α ! Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α Ρουμαν?α ! Ρουμαν?α Σερβ?α ! Σερβ?α

Ο Β? Βαλκανικ?? Π?λεμο? (επονομαζ?μενο? και ≪βουλγαρικ?? π?λεμο?≫ ^[1] ) ?ταν ?νοπλη σ?γκρουση που εξελ?χθηκε απ? τι? 29 Ιουν?ου ?ω? τι? 10 Αυγο?στου του 1913, και που ξ?σπασε σχεδ?ν αμ?σω? μετ? τη λ?ξη του Α? Βαλκανικο? Πολ?μου . Ο π?λεμο? αυτ?? διεξ?χθη αν?μεσα στη Βουλγαρ?α και τι? υπ?λοιπε? χ?ρε? του βαλκανικο? συνασπισμο? (με τι? οπο?ε? ε?χε συμμαχ?σει κατ? τον Α' Βαλκανικ? Π?λεμο) τη Σερβ?α , την Ελλ?δα και το Μαυροβο?νιο . Κατ? δε την εξ?λιξ? του, κατ? τη? Βουλγαρ?α? στρ?φηκαν επ?ση? η Ρουμαν?α και η Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α . Η διαφορ? με τον πρ?το π?λεμο ?ταν ?τι τ?ρα η Βουλγαρ?α πολ?μησε του? πρ?ην συμμ?χου? τη?, προκειμ?νου να πετ?χει ευνο?κ?τερη διανομ? των ευρωπα?κ?ν εδαφ?ν που αποσπ?στηκαν απ? την Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α στον προηγο?μενο π?λεμο. Ο Β? Βαλκανικ?? Π?λεμο?, αν και ακ?ρυχτο? και αιφν?διο? υπ?ρξε περισσ?τερο φονικ?? και καταστροφικ??, απ? τον μ?λι? προηγο?μενο. Τελε?ωσε δε, με επικρ?τηση των αντιμαχομ?νων τη? Βουλγαρ?α?, οι οπο?ε? π?τυχαν σημαντικ?? ν?κε? στην ευρ?τερη περιοχ? τη? Μακεδον?α? και των κεντρικ?ν Βαλκαν?ων. Τ?λο? με την ανακωχ? που η Βουλγαρ?α ζ?τησε, αποδεχ?μενη την ?ττα τη?, αποκρο?στηκαν και οι ?ποιε? βλ?ψει? για τη δημιουργ?α μια? Μεγ?λη? Βουλγαρ?α?. Η Ρουμαν?α απ?σπασε την πρ?ην βουλγαρικ? Δοβρουτσ?, εν? η Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α ανακατ?λαβε την περιοχ? τη? Αδριανο?πολη? .

Ιστορικ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Κατ? τον Α? Βαλκανικ? Π?λεμο ο Βαλκανικ?? Συνασπισμ?? ( Βουλγαρ?α , Σερβ?α , Μαυροβο?νιο και Ελλ?δα ) κατ?φερε να εκδι?ξει την Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α απ? τι? ευρωπα?κ?? επαρχ?ε? τη? αφ?νοντα? στου? Οθωμανο?? την Ανατολικ? Θρ?κη . Η Συνθ?κη του Λονδ?νου , που υπεγρ?φη στι? 30 Μα?ου 1913 και τερμ?τισε τον π?λεμο, αναγν?ρισε τα εδ?φη των Βαλκανικ?ν κρατ?ν στα δυτικ? τη? γραμμ?? Α?νου-M?δεια?, απ? τον Α?νο ( Εν?ζ ) στι? ακτ?? του Αιγα?ου μ?χρι τη Μ?δεια (Κιγ?κιο?) στι? ακτ?? τη? Μα?ρη? Θ?λασσα? , στη β?ση των κεκτημ?νων, και δημιο?ργησε μια ανεξ?ρτητη Αλβαν?α.

Ωστ?σο οι σχ?σει? μεταξ? των νικητ?ν Βαλκαν?ων συμμ?χων γρ?γορα οξ?νθηκαν για το διαμοιρασμ? των εδαφ?ν, ειδικ? στη Μακεδον?α. Κατ? τι? προ του πολ?μου διαπραγματε?σει?, που ε?χαν οδηγ?σει στην ?δρυση του Βαλκανικο? Συνασπισμο?, η Σερβ?α και η Βουλγαρ?α υπ?γραψαν μυστικ? συμφων?α στι? 13 Μαρτ?ου 1912, που καθ?ριζε τα μελλοντικ? του? σ?νορα, ουσιαστικ? μοιρ?ζοντα? τη β?ρεια Μακεδον?α μεταξ? του?. Σε περ?πτωση μεταπολεμικ?? διαφων?α? η περιοχ? στα β?ρεια τη? γραμμ?? Κρ?βα Παλ?νκα- Οχρ?δα (με τι? δ?ο π?λει? να πηγα?νουν στου? Βο?λγαρου?) ε?χε χαρακτηριστε? ω? ≪αμφισβητο?μενη ζ?νη≫ υπ? τη ρωσικ? επιδιαιτησ?α και η περιοχ? στα ν?τια τη? γραμμ?? αυτ?? ε?χε ανατεθε? στη Βουλγαρ?α. Κατ? τον π?λεμο οι Σ?ρβοι κατ?φεραν να καταλ?βουν μια περιοχ? πολ? νοτι?τερα απ? τα συμφωνηθ?ντα σ?νορα, μ?χρι τη γραμμ? Μπ?τολα - Γευγελ? (και οι δ?ο στα χ?ρια των Σ?ρβων). Ταυτ?χρονα οι ?λληνε? προχ?ρησαν β?ρεια και κατ?λαβαν τη Θεσσαλον?κη λ?γο πριν φτ?σουν οι Βο?λγαροι, δημιουργ?ντα? σ?νορα με τη Σερβ?α.

?ταν οι Βο?λγαροι αντιπρ?σωποι στο Λονδ?νο προειδοπο?ησαν του? Σ?ρβου? ?τι δεν ?πρεπε να περιμ?νουν βουλγαρικ? υποστ?ριξη στι? αξι?σει? του? επ? τη? Αδριατικ?? οι Σ?ρβοι απ?ντησαν οργισμ?νοι ?τι αυτ? αποτελο?σε σαφ? απ?συρση απ? την προπολεμικ? συμφων?α αμοιβα?α? καταν?ηση?, σ?μφωνα με τη γραμμ? επ?κταση? Κρ?βα Παλ?νκα-Αδριατικ?, αλλ? οι Βο?λγαροι επ?μεναν ?τι, κατ? την ?ποψ? του?, το τμ?μα τη? συμφων?α? για τη Μακεδον?α του Βαρδ?ρη παρ?μενε ενεργ? και οι Σ?ρβοι ?ταν ακ?μη υποχρεωμ?νοι να παραδ?σουν την περιοχ?, ?πω? ε?χε συμφωνηθε?. Οι Σ?ρβοι κατηγ?ρησαν του? Βο?λγαρου? για μαξιμαλισμ?, επισημα?νοντα? ?τι αν ?χαναν τ?σο τη β?ρεια Αλβαν?α ?σο και τη Μακεδον?α του Βαρδ?ρη η συμμετοχ? του? στον κοιν? π?λεμο θα ε?χε γ?νει ουσιαστικ? για το τ?ποτε.

?ταν η Βουλγαρ?α κ?λεσε η Σερβ?α να τιμ?σει την προπολεμικ? συμφων?α για τη β?ρεια Μακεδον?α, οι Σ?ρβοι, δυσαρεστημ?νοι απ? την απα?τηση των Μεγ?λων Δυν?μεων να εγκαταλε?ψουν τα εδαφικ? κ?ρδη του? στη β?ρεια Αλβαν?α, πεισματικ? αρν?θηκαν να χ?σουν και ?λλα εδ?φη. Οι εξελ?ξει? ουσιαστικ? τερμ?τισαν τη Σερβοβουλγαρικ? συμμαχ?α και κατ?στησαν αναπ?φευκτο ?να μελλοντικ? π?λεμο μεταξ? των δ?ο χωρ?ν. Λ?γο αργ?τερα ξ?σπασαν μικροσυμπλοκ?? κατ? μ?κο? των συν?ρων των ζων?ν κατοχ?? με του? Βο?λγαρου? κατ? των Σ?ρβων και των Ελλ?νων. Ανταποκριν?μενη στην προφαν? βουλγαρικ? απειλ?, η Σερβ?α ξεκ?νησε διαπραγματε?σει? με την Ελλ?δα, που ε?χε επ?ση? λ?γου? να ανησυχε? για τι? βουλγαρικ?? προθ?σει?.

Στι? 19 Μα?ου / 1 Ιουν?ου του 1913, δ?ο ημ?ρε? μετ? την υπογραφ? τη? Συνθ?κη? του Λονδ?νου και μ?λι? 28 ημ?ρε? πριν απ? τη βουλγαρικ? επ?θεση, η Ελλ?δα και η Σερβ?α υπ?γραψαν μια μυστικ? αμυντικ? συμμαχ?α , επιβεβαι?νοντα? την τρ?χουσα διαχωριστικ? γραμμ? μεταξ? των δ?ο ζων?ν κατοχ?? ω? κοιν? σ?νορ? του? και τη σ?ναψη συμμαχ?α? σε περ?πτωση επ?θεση? απ? τη Βουλγαρ?α ? την Αυστροουγγαρ?α . Με τη συμφων?α αυτ? η Σερβ?α π?τυχε να καταστ?σει την Ελλ?δα μ?ρο? τη? διαμ?χη? τη? για τη β?ρεια Μακεδον?α, αφο? η Ελλ?δα ε?χε εγγυηθε? την τρ?χουσα (και αμφισβητο?μενη) ζ?νη κατοχ?? τη? Σερβ?α? στη Μακεδον?α. Σε μια προσπ?θεια να σταματ?σει η Ελληνοσερβικ? προσ?γγιση ο Πρωθυπουργ?? τη? Βουλγαρ?α? Γκ?σωφ υπ?γραψαν πρωτ?κολλο με την Ελλ?δα στι? 21 Μα?ου συμφων?ντα? σε μ?νιμη οριοθ?τηση μεταξ? των αντ?στοιχων δυν?μεων του?, αποδεχ?μενο? ουσιαστικ? τον ελληνικ?ν ?λεγχο τη? ν?τια? Μακεδον?α?. Ωστ?σο η εν συνεχε?α απ?λυση του τερμ?τισε τη διπλωματικ? στ?χευση τη? Σερβ?α?.

?να ?λλο σημε?ο τριβ?? προ?κυψε απ? την ?ρνηση τη? Βουλγαρ?α? να παραχωρ?σει το φρο?ριο τη? Σιλ?στρα στη Ρουμαν?α. ?ταν η Ρουμαν?α ζ?τησε εκχ?ρηση του μετ? τον Α? Βαλκανικ? Π?λεμο, ο υπουργ?? Εξωτερικ?ν τη? Βουλγαρ?α? προσ?φερε αντ? αυτο? κ?ποιε? μικρ?? συνοριακ?? αλλαγ??, που εξαιρο?σαν τη Σιλ?στρα, και διαβεβαι?σει? για τα δικαι?ματα των Κουτσοβλ?χων στη Μακεδον?α. Η Ρουμαν?α απε?λησε να καταλ?βει βουλγαρικ? ?δαφο? με τη β?α, αλλ? μια ρωσικ? πρ?ταση διαιτησ?α? απ?τρεψε τι? εχθροπραξ?ε?. Με το Πρωτ?κολλο τη? Αγ?α? Πετρο?πολη? που ακολο?θησε στι? 8 Μα?ου 1913, η Βουλγαρ?α συμφ?νησε να εγκαταλε?ψει τη Σιλ?στρα. Η συμφων?α που προ?κυψε αποτελο?σε ?να συμβιβασμ? μεταξ? των αξι?σεων τη? Ρουμαν?α? για ολ?κληρη τη ν?τια Δοβρουτσ? και τη? ?ρνηση? τη? Βουλγαρ?α? να δεχτε? οποιαδ?ποτε εδαφικ? παραχ?ρηση. Ωστ?σο το γεγον?? ?τι η Ρωσ?α απ?τυχε να προστατε?σει την εδαφικ? ακεραι?τητα τη? Βουλγαρ?α?, ?κανε του? Βο?λγαρου? να αμφιβ?λλουν για την αξιοπιστ?α τη? αναμεν?μενη? ρωσικ?? διαιτησ?α? για τη διαμ?χη με τη Σερβ?α. Η βουλγαρικ? συμπεριφορ? ε?χε επ?ση? μακροπρ?θεσμε? επιπτ?σει? στι? σχ?σει? Ρωσ?α?-Βουλγαρ?α?. Η ασυμβ?βαστη βουλγαρικ? θ?ση για επανεξ?ταση τη? προπολεμικ?? συμφων?α? με τη Σερβ?α κατ? τη δι?ρκεια μια? δε?τερη? ρωσικ?? πρωτοβουλ?α? διαιτησ?α? μεταξ? του? οδ?γησε τελικ? τη Ρωσ?α να ακυρ?σει τη συμμαχ?α τη? με τη Βουλγαρ?α. Και οι δ?ο αυτ?? εν?ργειε? κατ?στησαν αναπ?φευκτη τη σ?γκρουση με τη Ρουμαν?α και τη Σερβ?α.

Τα βουλγαρικ? στρατε?ματα κατ? τον χρ?νο που ε?χαν καταλ?βει την Ανατολικ? Μακεδον?α δι?πραξαν εγκλ?ματα κατ? των (αλλοθρ?σκων) Το?ρκων κατο?κων. Επ?ση? του? (ομ?θρησκου?) ?λληνε? και Σ?ρβου? κατο?κου? αν?γκαζαν να υπαχθο?ν εκκλησιαστικ? στη Βουλγαρικ? εξαρχ?α , να χρησιμοποιο?ν τη βουλγαρικ? γλ?σσα και να εκβουλγαρ?ζουν τα ονοματεπ?νυμ? του?. Μ?λιστα στι? Σ?ρρε? προχ?ρησαν και σε αλλαγ? των καταλ?ξεων των ονομ?των στου? τ?φου? στο νεκροταφε?ο τη? π?λη?. Ειδικ?τερα στη γραμμ? επαφ?? των στρατευμ?των οι Βο?λγαροι συνεχ?? χρησιμοποιο?σαν μεθ?δου? συνεχο?? διε?σδυση? με συν?πεια ν? ακολουθο?ν συγκρο?σει?. Βλ?ποντα? τ?τε η Σερβ?α και η Ελλ?δα τη Βουλγαρ?α ω? κοιν? κ?νδυνο στι? 19 Μα?ου (π.ημ.), ? 1 Ιουν?ου (ν.ημ.) του 1913 συνδ?θηκαν με αμυντικ? συμφων?α γνωστ? ω? Συνθ?κη συμμαχ?α? Θεσσαλον?κη? .

?τσι η Βουλγαρ?α υπ? την πεπο?θηση τη? πολιτικ?? και στρατιωτικ?? τη? ηγεσ?α? στην υπεροχ? του βουλγαρικο? στρατο? και στι? στρατηγικ?? ικαν?τητ?? του π?ρε την απ?φαση τη? αιφνιδιαστικ?? ομ?χρονη? επ?θεση? κατ? των τ?τε θ?σεων του Σερβικο? και Ελληνικο? στρατο?. Ορισμ?νοι ιστορικο? καταλογ?ζουν ?να μ?ρο? τη? ευθ?νη? αυτ?? στην "υπερβολικ? διαλλακτικ?" στ?ση τη? ελληνικ?? κυβ?ρνηση? ?ναντι τη? Βουλγαρ?α? στη δι?ρκεια των προστριβ?ν που προηγ?θηκαν του πολ?μου, που ενδεχομ?νω? δημιο?ργησε την εντ?πωση στο βουλγαρικ? στρατηγε?ο πω? μια β?αιη εν?ργεια θα δημιουργο?σε τετελεσμ?να γεγον?τα τα οπο?α οι Μεγ?λε? Δυν?μει? επεμβα?νοντα? κατευναστικ? θα αποδ?χονταν. Η Αυστρ?α υποστ?ριζε τι? διεκδικ?σει? τη? Ρουμαν?α? στη Βουλγαρικ? Δοβρουτσ? με αντ?λλαγμα την παραχ?ρηση τη? Θεσσαλον?κη? στη Βουλγαρ?α. Στην Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α, η αν?ληψη τη? εξουσ?α? απ? του? Νε?τουρκου? υπ? την ηγεσ?α του Εμβ?ρ Πασ? και του Ταλα?τ Πασ? μετ? την παρα?τηση των φιλελευθ?ρων, προοι?νιζαν δυσ?ρεστε? εκπλ?ξει? για το μ?λλον.

Προετοιμασ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βουλγαρικ? πολεμικ? σχ?δια [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το 1912 οι εθνικ?? φιλοδοξ?ε? τη? Βουλγαρ?α?, ?πω? εκφρ?ζονταν απ? τον Τσ?ρο Φερδιν?νδο και την περ? αυτ?ν στρατιωτικ? ηγεσ?α, ξεπερνο?σαν τι? προβλ?ψει? τη? Συνθ?κη? του Αγ?ου Στεφ?νου του 1878, θεωρο?μενε? ακ?μη και τ?τε μαξιμαλιστικ??, καθ?? περιελ?μβαναν τ?σο την Ανατολικ? ?σο και τη Δυτικ? Θρ?κη και ?λη τη Μακεδον?α με τη Θεσσαλον?κη , την Αδριανο?πολη και την Κωνσταντινο?πολη . Πρ?τη απ?δειξη τη? ?λλειψη? ρεαλισμο? στη βουλγαρικ? ηγεσ?α ?ταν ?τι παρ?λο που η Ρωσ?α ε?χε στε?λει σαφε?? προειδοποι?σει?, που εκφρ?στηκαν για πρ?τη φορ? στι? 5 Νοεμβρ?ου 1912, ?τι ε?ν ο βουλγαρικ?? στρατ?? κατελ?μβανε την Κωνσταντινο?πολη θα δεχ?ταν επ?θεσ? του?, συν?χισαν τι? προσπ?θει?? του? να π?ρουν την π?λη. ^{[ εκκρεμε? παραπομπ? ]}

Αν και ο Βουλγαρικ?? Στρατ?? κατ?φερε να καταλ?βει την Αδριανο?πολη, η φιλοδοξ?α του Τσ?ρου Φερδιν?νδου να στεφθε? Αυτοκρ?τορα? στην Κωνσταντινο?πολη αποδε?χτηκε επ?ση? μη ρεαλιστικ? ?ταν ο Βουλγαρικ?? Στρατ?? δεν κατ?φερε να καταλ?βει την π?λη στη μ?χη τη? Τσατ?λτσα Ακ?μη χειρ?τερα η επικ?ντρωση στην κατ?ληψη τη? Θρ?κη? και τη? Κωνσταντινο?πολη? προκ?λεσε τελικ? την απ?λεια του μεγαλ?τερου μ?ρου? τη? Μακεδον?α?, συμπεριλαμβανομ?νη? τη? Θεσσαλον?κη?, που δεν μπορο?σε ε?κολα να γ?νει αποδεκτ?, οδηγ?ντα? τη Βουλγαρικ? στρατιωτικ? ηγεσ?α περ? τον Τσ?ρο Φερδιν?νδο να αποφασ?σει ?ναν π?λεμο εναντ?ον των πρ?ην συμμ?χων τη?. Εντο?τοι?, με του? Οθωμανο?? απρ?θυμου? να αποδεχτο?ν την οριστικ? απ?λεια τη? Θρ?κη? στα ανατολικ? και μια εξοργισμ?νη Ρουμαν?α στα β?ρεια, η απ?φαση να ξεκιν?σουν ?να π?λεμο κατ? τη? Ελλ?δα? (προ? τη ν?τια) και τη? Σερβ?α? (προ? τα δυτικ?) ?ταν μ?λλον παρακινδυνευμ?νη, αφο? τον Μ?ιο η Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α ζ?τησε επειγ?ντω? μια γερμανικ? αποστολ? για να αναδιοργαν?σει τον Οθωμανικ? στρατ?. Στα μ?σα Ιουν?ου η Βουλγαρ?α ?λαβε γν?ση τη? συμφων?α? μεταξ? Σερβ?α? και Ελλ?δα? σε περ?πτωση βουλγαρικ?? επ?θεση?. Στι? 27 Ιουν?ου το Μαυροβο?νιο ανακο?νωσε ?τι θα υποστ?ριζε τη Σερβ?α σε περ?πτωση πολ?μου μεταξ? Σερβ?α? και Βουλγαρ?α?. Στι? 5 Φεβρουαρ?ου η Ρουμαν?α διευθ?τησε τι? διαφορ?? τη? με την Αυστροουγγαρ?α σχετικ? με την Τρανσυλβαν?α με την υπογραφ? στρατιωτικ?? συμμαχ?α? και στι? 28 Ιουν?ου προειδοπο?ησε επισ?μω? τη Βουλγαρ?α ?τι δεν θα παρ?μενε ουδ?τερη σε ?να ν?ο Βαλκανικ? π?λεμο. ^{[ εκκρεμε? παραπομπ? ]}

Καθ?? οι αψιμαχ?ε? συνεχ?ζονταν στη Μακεδον?α, κυρ?ω? αν?μεσα στα Σερβικ? και τα Βουλγαρικ? στρατε?ματα, ο Τσ?ρο? Νικ?λαο? Β? τη? Ρωσ?α? προσπ?θησε να σταματ?σει την επερχ?μενη σ?γκρουση, καθ?? η Ρωσ?α δεν ?θελε να χ?σει καν?ναν απ? του? Σλ?βου? συμμ?χου? τη? στα Βαλκ?νια. Στι? 8 Ιουν?ου ?στειλε ?να ταυτ?σημο προσωπικ? μ?νυμα στου? Βασιλι?δε? τη? Βουλγαρ?α? και τη? Σερβ?α?, προσφερ?μενη να ενεργ?σει ω? διαιτητ?? σ?μφωνα με τι? διατ?ξει? τη? Σερβοβουλγαρικ?? Συνθ?κη? του 1912. Η Σερβ?α ζ?τησε την αναθε?ρηση τη? αρχικ?? συνθ?κη?, δεδομ?νου ?τι ε?χε ?δη χ?σει τη Β?ρεια Αλβαν?α λ?γω τη? απ?φαση? των Μεγ?λων Δυν?μεων να δημιουργ?σουν το κρ?το? τη? Αλβαν?α?, μια περιοχ? που ε?χε αναγνωριστε? ω? Σερβικ? ?δαφο? επ?κταση? με την προπολεμικ? Σερβοβουλγαρικ? συνθ?κη, σε αντ?λλαγμα για τη βουλγαρικ? εδαφικ? επ?κταση στη β?ρεια Μακεδον?α. Η βουλγαρικ? απ?ντηση στη ρωσικ? πρ?σκληση περιελ?μβανε τ?σε? πολλ?? προ?ποθ?σει?, ισοδυναμ?ντα? με τελεσ?γραφο , με αποτ?λεσμα οι Ρ?σοι διπλωμ?τε? να συνειδητοποι?σουν ?τι οι Βο?λγαροι ε?χαν ?δη αποφασ?σει π?λεμο με τη Σερβ?α. Αυτ? ?κανε τη Ρωσ?α να ακυρ?σει τη διαιτητικ? πρωτοβουλ?α και να αποκηρ?ξει οργισμ?νη τη συνθ?κη συμμαχ?α? τη? με τη Βουλγαρ?α του 1902. Η Βουλγαρ?α δι?σπασε τον Βαλκανικ? Συνασπισμ?, την καλ?τερη ?μυνα τη? Ρωσ?α? κατ? του Αυστροουγγρικο? επεκτατισμο?, που ε?χε κοστ?σει στη Ρωσ?α τ?σο πολ? α?μα, χρ?μα και διπλωματικ? κεφ?λαιο τα τελευτα?α 35 χρ?νια. Τα λ?για ακριβ?? του Υπουργο? Εξωτερικ?ν τη? Ρωσ?α? Σαζ?νοφ προ? τον ν?ο Πρωθυπουργ? τη? Βουλγαρ?α? Στογι?ν Ντ?νεφ ?ταν ≪Μην περιμ?νετε τ?ποτα απ? εμ?? και ξεχ?στε την ?παρξη οποιασδ?ποτε απ? τι? συμφων?ε? μα? απ? το 1902 μ?χρι σ?μερα≫. Ο Τσ?ρο? Νικ?λαο? Β? τη? Ρωσ?α? ?ταν ?δη θυμωμ?νο? με τη Βουλγαρ?α λ?γω τη? ?ρνηση? τη? τελευτα?α? να τιμ?σει την πρ?σφατα υπογραφε?σα συμφων?α τη? με τη Ρουμαν?α σχετικ? με τη Σιλ?στρα, που ?ταν αποτ?λεσμα τη? ρωσικ?? διαιτησ?α?. Στη συν?χεια η Σερβ?α και η Ελλ?δα πρ?τειναν κ?θε μ?α απ? τι? τρει? χ?ρε? να μει?σει τον στρατ? τη? κατ? το ?να τ?ταρτο, ω? ?να πρ?το β?μα για τη διευκ?λυνση μια? ειρηνικ?? λ?ση?, αλλ? η Βουλγαρ?α το απ?ρριψε. ^{[ εκκρεμε? παραπομπ? ]}

Η Βουλγαρ?α βρισκ?ταν ?δη καθ' οδ?ν προ? τον π?λεμο, αφ?του σχηματ?στηκε εκε? ?να ν?ο υπουργικ? συμβο?λιο, στο οπο?ο ο ειρηνιστ?? Γκ?σωφ αντικαταστ?θηκε απ? το σκληροπυρηνικ? και επικεφαλ?? εν?? ρωσ?φιλου κ?μματο? Ντ?νεφ ω? πρωθυπουργ?. Αν και ρωσ?φιλο?, στι? ν?ε? συγκυρ?ε? τη? εποχ?? εκε?νη? υποχ?ρησε στι? πι?σει? φιλοπ?λεμων στρατιωτικ?ν κ?κλων. Υπ?ρχουν κ?ποιε? ενδε?ξει? ?τι για να διαλ?σουν τι? επιφυλ?ξει? του Τσ?ρου Φερδιν?νδου για ?να ν?ο π?λεμο κατ? τη? Σερβ?α? και τη? Ελλ?δα?, ορισμ?νε? προσωπικ?τητε? στη Σ?φια απειλο?σαν να τον ανατρ?ψουν. Στι? 15 Ιουν?ου ο υπουργ?? εξωτερικ?ν τη? Ρωσ?α? κ?λεσε του? πρωθυπουργο?? των χριστιανικ?ν βαλκανικ?ν κρατ?ν σε δι?σκεψη στην Πετρο?πολη, υπ? τη διαιτησ?α του Τσ?ρου για την εξομ?λυνση των διαφορ?ν. Η βουλγαρικ? πλευρ? ?θεσε υπερβολικο?? ?ρου? στι? συνομιλ?ε?, ταυτ?χρονα η ρουμανικ? πλευρ? δ?λωνε ?τι σε περ?πτωση που διασπαστε? οριστικ? η βαλκανικ? συμμαχ?α θα εισ?λθει στον π?λεμο για να εξασφαλ?σει τα συμφ?ροντ? τη? στα διαφιλονικο?μενα εδ?φη με τη Βουλγαρ?α. Εν π?ση περιπτ?σει στι? 16 Ιουν?ου η Βουλγαρικ? αν?τατη διο?κηση, υπ? τον ?μεσο ?λεγχο του Τσ?ρου Φερδιν?νδου και χωρ?? να ειδοποι?σει την κυβ?ρνηση, δι?ταξε τα Βουλγαρικ? στρατε?ματα να ξεκιν?σουν μια αιφνιδιαστικ? επ?θεση ταυτ?χρονα τ?σο κατ? των Σερβικ?ν ?σο και των Ελληνικ?ν θ?σεων, χωρ?? κ?ρυξη πολ?μου, και να αγνο?σουν κ?θε αντ?θετη διαταγ?. Την επ?μενη μ?ρα η κυβ?ρνηση ?σκησε π?εση στο Γενικ? Επιτελε?ο να διατ?ξει τον στρατ? να σταματ?σει τι? εχθροπραξ?ε?, γεγον?? που προκ?λεσε σ?γχυση και απ?λεια τη? πρωτοβουλ?α? και απ?τυχε να διορθ?σει την κατ?σταση του ακ?ρυκτου πολ?μου. Αντιδρ?ντα? στην κυβερνητικ? π?εση ο Τσ?ρο? Φερδιν?νδο? απ?λυσε τον Στρατηγ? Σαβ?φ και τον αντικατ?στησε με τον Στρατηγ? Δημητρ?εφ ω? αρχιστρ?τηγο.

Πρ?θεση τη? Βουλγαρ?α? ?ταν να νικ?σει του? Σ?ρβου? και του? ?λληνε? και να καταλ?βει ?σο το δυνατ?ν μεγαλ?τερε? εκτ?σει?, πριν οι Μεγ?λε? Δυν?μει? παρ?μβουν για τον τερματισμ? των εχθροπραξι?ν. Προκειμ?νου να διαθ?τει την απαιτο?μενη υπεροπλ?α, το σ?νολο του βουλγαρικο? στρατο? ενεπλ?κη σε αυτ?? τι? επιχειρ?σει?. Δεν ελ?φθη καμ?α πρ?νοια για την περ?πτωση (που ε?χε επ?σημα επ?σημα δηλωθε?) Ρουμανικ?? παρ?μβαση? ? Οθωμανικ? αντεπ?θεση, παραδ?ξω? με την υπ?θεση ?τι η Ρωσ?α θα εξασφ?λιζε ?τι καμ?α επ?θεση δεν θα προερχ?ταν απ? αυτ?? τι? κατευθ?νσει?, παρ?λο που στι? 9 Ιουν?ου η Ρωσ?α ε?χε οργισμ?να αποκηρ?ξει τη συμμαχ?α τη? με τη Βουλγαρ?α και ε?χε στρ?ψει τη διπλωματ?α τη? προ? τη Ρουμαν?α (η Ρωσ?α ε?χε ?δη ονομ?σει τον Βασιλι? τη? Ρουμαν?α? Κ?ρολο επ?τιμο Ρ?σο Αρχιστρ?τηγο, ω? σαφ? προειδοπο?ηση για τη στροφ? τη? πολιτικ?? τη? προ? τη Σ?φια τον Δεκ?μβριο του 1912). Το σχ?διο ?ταν για μια μαζικ? επ?θεση εναντ?ον του Σερβικο? στρατο? στην πεδι?δα του Αξιο? για να τον εξουδετερ?σει και να καταλ?βει τη β?ρεια Μακεδον?α, μαζ? με μια λιγ?τερο μαζικ? εναντ?ον του Ελληνικο? στρατο? κοντ? στη Θεσσαλον?κη, που ε?χε περ?που το μισ? μ?γεθο? του Σερβικο? στρατο?, προκειμ?νου να καταλ?βει την π?λη και τη ν?τια Μακεδον?α. Η Βουλγαρικ? αν?τατη διο?κηση δεν ?ταν σ?γουρη για το αν οι δυν?μει? τη? ?ταν αρκετ?? για να νικ?σουν τον Ελληνικ? στρατ?, αλλ? τι? θεωρο?σαν αρκετ?? για την υπερ?σπιση του ν?τιου μετ?που ω? χειρ?τερο σεν?ριο, μ?χρι την ?φιξη των επιπλ?ον δυν?μεων, μετ? την ?ττα των Σ?ρβων στον βορρ?.

Αντ?παλε? δυν?μει? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Σ?μφωνα με τον Στρατιωτικ? Ν?μο του 1903 οι ?νοπλε? δυν?μει? τη? Βουλγαρ?α? χωρ?ζονταν σε δ?ο κατηγορ?ε?: τον Ενεργ? Στρατ? και την Εθνοφυλακ?. Ο πυρ?να? των Εν?πλων δυν?μεων αποτελε?το απ? ενν?α μεραρχ?ε? πεζικο? και μ?α ιππικο?. Ο Βουλγαρικ?? Στρατ?? δι?θετε οργ?νωση μοναδικ? μεταξ? των στρατ?ν τη? Ευρ?πη?, καθ?? κ?θε μεραρχ?α πεζικο? ε?χε τρει? ταξιαρχ?ε? των δ?ο συνταγμ?των, αποτελο?μενων απ? τ?σσερα τ?γματα ?ξι λ?χων 250 ανδρ?ν ?καστο?, συν ?να ανεξ?ρτητο τ?γμα, δ?ο μεγ?λα συντ?γματα πυροβολικο? και ?να σ?νταγμα ιππικο?, δ?νοντα? ?να σ?νολο 25 υπερβαρ?ων ταγμ?των πεζικο? και 16 λ?χων ιππικο? αν? μεραρχ?α, που ξεπερνο?σε το ισοδ?ναμο των δ?ο μεραρχι?ν των ενν?α ταγμ?των, την καθιερωμ?νη δομ? τη? μεραρχ?α? στου? περισσ?τερου? στρατο?? τη? εποχ??, ?πω? συν?βαινε και με τον Ελληνικ? και τον Σερβικ? στρατ? το 1913. Συνεπ??, μολον?τι ο Βουλγαρικ?? Στρατ?? κινητοπο?ησε συνολικ? 599.878 ?νδρε? στην αρχ? του Α? Βαλκανικο? Πολ?μου, υπ?ρχαν μ?νο 9 μεραρχ?ε?, δ?νοντα? στι? μεραρχ?ε? ισχ? μ?λλον Σ?ματο? Στρατο? παρ? μεραρχ?α?. Οι τακτικ?? αν?γκε? κατ? και μετ? τον Α? Βαλκανικ? π?λεμο τροποπο?ησαν αυτ? την αρχικ? δομ?: δημιουργ?θηκε μια ν?α 10η μεραρχ?α με τη χρ?ση δ?ο ταξιαρχι?ν απ? την 1η και την 6η μεραρχ?α και σχηματ?στηκαν τρει? πρ?σθετε? ανεξ?ρτητε? ταξιαρχ?ε? απ? τι? ν?ε? στρατολογ?σει?. Παρ '?λα αυτ? η βαρι? δομ? γενικ? διατηρ?θηκε. Αντ?θετα ο Ελληνικ?? Στρατ?? τη? Μακεδον?α? δι?θετε επ?ση? 9 μεραρχ?ε?, αλλ? ο συνολικ?? αριθμ?? των ανδρ?ν ?ταν μ?νο 118.000. ?να? ?λλο? καθοριστικ?? παρ?γοντα? που επηρ?ασε την πραγματικ? ισχ? των μεραρχι?ν των αντιτιθ?μενων στρατ?ν ?ταν η κατανομ? του πυροβολικο?. Ο ισχ?ο? εννι? μεραρχι?ν Ελληνικ?? Στρατ?? ε?χε συνολικ? 176 πυροβ?λα και ο ισχ?ο? δ?κα μεραρχι?ν Σερβικ?? Στρατ?? 230. Οι Βο?λγαροι ε?χαν 1.116, αναλογικ? 6: 1 ?ναντι των Ελλ?νων και 5: 1 ?ναντι του Σερβικο? Στρατο?.

Υπ?ρχει διαφων?α για τη δ?ναμη του Βουλγαρικο? Στρατο? κατ? τη δι?ρκεια του Β? Βαλκανικο? Πολ?μου. Κατ? την ?ναρξη του Α? Βαλκανικο? Πολ?μου η Βουλγαρ?α κινητοπο?ησε συνολικ? 599.878 ?νδρε? (366.209 στον Ενεργ? Στρατ?, 53.927 στι? συμπληρωματικ?? μον?δε?, 53.983 στην Εθνοφρουρ?, 94.526 απ? τι? κλ?σει? του 1912 και του 1913, 14.204 εθελοντ?? και 14.424 μεθοριοφ?λακε?). Οι νεκρο? κατ? τον Α? Βαλκανικ? Π?λεμο ?ταν 33.000 ?νδρε? (14.000 ?νθρωποι σε μ?χε? και 19.000 απ? ασθ?νειε?). Για να αντικαταστ?σει αυτ?? τι? απ?λειε? η Βουλγαρ?α επιστρ?τευσε 60.000 ?νδρε? μεταξ? των δ?ο πολ?μων, κυρ?ω? απ? τι? πρ?σφατα καταληφθε?σε? περιοχ??, χρησιμοποι?ντα? 21.000 απ? αυτο?? για να σχηματ?σει τι? ανεξ?ρτητε? ταξιαρχ?ε? Σερρ?ν , Δρ?μα? και Οντριν ( Αδριανο?πολη? ). Ε?ναι γνωστ? ?τι δεν ?γιναν αποστρατε?σει?. Σ?μφωνα με τη Βουλγαρικ? διο?κηση ο στρατ?? ε?χε 7.693 αξιωματικο?? και 492.528 στρατι?τε? στι? τ?ξει? του στι? 16 Ιουν?ου (συμπεριλαμβανομ?νων των προαναφερθεισ?ν τρι?ν ταξιαρχι?ν). Αυτ? δ?νει μια διαφορ? 99.657 ανδρ?ν σε δ?ναμη μεταξ? των δ?ο πολ?μων. Συγκριτικ?, η αφα?ρεση του πραγματικο? αριθμο? θυμ?των, συμπεριλαμβανομ?νων των τραυματι?ν και η προσθ?κη των νεοπροσληφθ?ντων ανδρ?ν, παρ?γει συνολικ? ?χι λιγ?τερου? απ? 576.878 ?νδρε?. Ο στρατ?? αντιμετ?πιζε ?λλειψη πολεμικο? υλικο? και ε?χε μ?νο 378.998 τυφ?κια στη δι?θεσ? του.

Η 1η και η 3η Στρατι? (υπ? του? στρατηγο?? Βασ?λ Κουτ?ντσεφ και Ρ?ντκο Δημητρ?εφ αντ?στοιχα) αναπτ?χθηκαν κατ? μ?κο? των παλαι?ν Σερβοβουλγαρικ?ν συν?ρων, με την 5η Στρατι? υπ? τον στρατηγ? Στ?φαν Τ?σεβ γ?ρω απ? το Κιουστεντ?λ και την 4η Στρατι? υπ? τον στρατηγ? Στ?λιαν Κ?βατσεβ στην περιοχ? Κ?τσανη -Ρ?ντοβι?. Η 2η Στρατι?, υπ? τον στρατηγ? Νικ?λα Ιβαν?β, αναπτ?χθηκε κατ? του Ελληνικο? στρατο?.

Ο στρατ?? του Βασιλε?ου τη? Σερβ?α? αριθμο?σε 348.000 ?νδρε? (απ? του? οπο?ου? 252.000 ?ταν μ?χιμοι), χωρισμ?νοι σε τρει? στρατι?? με δ?κα μεραρχ?ε?. Η κ?ρια δ?ναμ? του αναπτ?χθηκε στο Μακεδονικ? μ?τωπο κατ? μ?κο? του ποταμο? Αξιο? και κοντ? στα Σκ?πια . Κατ' ?νομα αρχιστρ?τηγ?? του ?ταν ο βασιλι?? Π?τρο? Α? , με τον Ραντομ?ρ Πο?τνικ ω? επικεφαλ?? του επιτελε?ου του και ουσιαστικ? αρχιστρ?τηγο. Ενισχ?θηκε επ?ση? και απ? μια μεραρχ?α (12.000 ?νδρε?) απ? το Βασ?λειο του Μαυροβουν?ου υπ? τον στρατηγ? Γι?νκο Βο?κοτιτ?. ?τσι ο σερβικ?? στρατ?? που ε?χε ταχθε? υπ? την αρχιστρατηγ?α του Βασιλι? Π?τρου Α? με επιτελ?ρχη τον Βοεβ?δα Ραντομ?ρ Πο?τνικ συγκροτο?νταν απ? τι? εξ?? 11 μεραρχ?ε? και μια ταξιαρχ?α:.

Μεραρχ?α	Διοικητ??	Μεραρχ?α	Διοικητ??
1η Δουν?βεω?	Στρατηγ?? Γιουρ?σιτ?	1η Τιμ?κ	Συνταγματ?ρχη? Κ?ντιτ?
2η Δουν?βεω?	Στρατηγ?? Ρ?τιτ?	2η Τιμ?κ	Συνταγματ?ρχη? Μιλουκ?νοβιτ?
1η Μορ?βα	Στρατηγ?? Γκ?κο Ιτ?	1η Σουμ?δια	Συνταγματ?ρχη? Τ?ρτσετ?
2η Μορ?βα	Συνταγματ?ρχη? Ν?διτ?	2η Σουμ?δια	Συνταγματ?ρχη? Μαρ?νοβιτ?
1η Δρ?να	Συνταγματ?ρχη? Χ?τζιτ?	Μεραρχ?α Μαυροβουν?ου	Στρατηγ?? Βο?κοβιτ?
2η Δρ?να	Συνταγματ?ρχη? Ντα?νοβιτ?	Μεραρχ?α Ιππικο?	Πρ?γκιπα? Αρσ?νιο? Καραγι?ργεβιτ?

Στι? αρχ?? Ιουν?ου ο στρατ?? του Βασιλε?ου τη? Ελλ?δο? δι?θετε συνολικ? περ?που 142.000 μ?χιμου? ?νδρε? με ενν?α μεραρχ?ε? πεζικο? και μ?α ταξιαρχ?α ιππικο?. Το μεγαλ?τερο μ?ρο? του στρατο? με οκτ? μεραρχ?ε? και την ταξιαρχ?α ιππικο? (117.861 ?νδρε?) συγκεντρ?θηκαν στη Μακεδον?α, τοποθετημ?να σε τ?ξο που κ?λυπτε τη Θεσσαλον?κη στα β?ρεια και βορειοανατολικ? τη? π?λη?, εν? μ?α μεραρχ?α και ανεξ?ρτητε? μον?δε? (24.416 ?ντρε?) ?μειναν στην ?πειρο. Με το ξ?σπασμα των εχθροπραξι?ν η 8η Μεραρχ?α Πεζικο? (που στ?θμευε στην ?πειρο ) μεταφ?ρθηκε στο μ?τωπο και με την ?φιξη νεοστρατολογηθ?ντων η δ?ναμη του στρατο? στο Μακεδονικ? μ?τωπο αυξ?θηκε τελικ? σε περ?που 145.000 ?νδρε? με 176 πυροβ?λα. Ο Βασιλι?? Κωνσταντ?νο? Α? αν?λαβε τη διο?κηση των Ελληνικ?ν δυν?μεων, με τον αντιστρ?τηγο Β?κτωρα Δο?σμανη αρχηγ? του επιτελε?ου του. ελληνικ?? στρατ?? που ε?χε ταχθε? υπ? την αρχιστρατηγ?α του Βασιλ?ω? Κωνσταντ?νου του Α' με επιτελ?ρχη τον συνταγματ?ρχη Β. Δο?σμανη , συγκροτο?νταν απ? τι? εξ?? μεραρχ?ε?:

Μεραρχ?α	Διοικητ??	Μεραρχ?α	Διοικητ??
1η	Αντιστρ?τηγο? Ε. Μανουσογιανν?κη?	6η	Συνταγματ?ρχη? Ν. Δελαγραμμ?τικα?
2η	Υποστρ?τηγο? Κ. Καλ?ρη?	7η	Συνταγματ?ρχη? Ν. Σωτ?λη?
3η	Υποστρ?τηγο? Κ. Δαμιαν??	8η	Συνταγματ?ρχη? Δ. Ματθαι?πουλο?
4η	Υποστρ?τηγο? Κ. Μοσχ?πουλο?	10η	Συνταγματ?ρχη? Λ. Παρασκευ?πουλο?
5η	Συνταγματ?ρχη? Σ. Γενν?δη?	Ταξιαρχ?α ιππικο?	Συνταγματ?ρχη? Ζαχαρακ?πουλο?

Το Βασ?λειο τη? Ρουμαν?α? ε?χε τον μεγαλ?τερο στρατ? στα Βαλκ?νια, αν και δεν ε?χε πολεμ?σει καθ?λου μετ? τον Ρωσοτουρκικ? Π?λεμο κατ? των Οθωμαν?ν το 1878. Η δ?ναμη του σε καιρ? ειρ?νη? ?ταν 6.149 αξιωματικο? και 94.170 ?νδρε? και ?ταν καλ? εξοπλισμ?νο? για τα βαλκανικ? μ?τρα, διαθ?τοντα? 126 πεδιν? πυροβ?λα, δεκαπ?ντε οβιδοβ?λα και τρ?α ορειν? πυροβ?λα, κατασκευασμ?να κυρ?ω? απ? την Κρουπ. Με την επιστρ?τευση ο Ρουμ?νικο? στρατ?? συγκ?ντρωσε 417.720 ?νδρε? που κατανεμ?θηκαν σε π?ντε σ?ματα. Περ?που 80.000 απ? αυτο?? συγκεντρ?θηκαν για να καταλ?βουν τη Ν?τια Δοβρουτσ?, εν? ?να? στρατ?? 250.000 συγκεντρ?θηκε για να πραγματοποι?σει την κ?ρια επ?θεση στη Βουλγαρ?α.

?ναρξη του πολ?μου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η κ?ρια βουλγαρικ? επ?θεση σχεδι?στηκε εναντ?ον των Σ?ρβων με τι? 1η, 3η, 4η και 5η Στρατι?? του?, εν? στη 2η Στρατι? ανατ?θηκε η επ?θεση εναντ?ον των ελληνικ?ν θ?σεων γ?ρω απ? τη Θεσσαλον?κη. Ωστ?σο, στι? κρ?σιμε? ημ?ρε? ?ναρξη? του πολ?μου, μ?νο η 4η και η 2η Στρατι? διατ?χτηκαν να προχωρ?σουν. Αυτ? επ?τρεψε στου? Σ?ρβου? να συγκεντρ?σουν τι? δυν?μει? του? εν?ντια στου? επιτιθ?μενου? Βουλγ?ρου? και να συγκρατ?σουν την προ?λασ? του?. Στο Ελληνικ? μ?τωπο οι μικρ?? κλ?μακα? μ?χε? σ?ντομα μετατρ?πηκαν σε ελληνικ? επ?θεση κατ? μ?κο? ?λη? τη γραμμ?? στι? 19 Ιουν?ου. Οι βουλγαρικ?? δυν?μει? αναγκ?στηκαν να αποσυρθο?ν απ? τι? θ?σει? του? στα β?ρεια τη? Θεσσαλον?κη? (εκτ?? απ? το απομονωμ?νο τ?γμα που βρισκ?ταν στην ?δια την π?λη και που γρ?γορα εξουδετερ?θηκε) σε αμυντικ?? θ?σει? μεταξ? του Κιλκ?? και του ποταμο? Στρυμ?να . Το σχ?διο για την ταχε?α καταστροφ? του Σερβικο? στρατο? στην κεντρικ? Μακεδον?α με συγκεντρωτικ? επ?θεση αποδε?χθηκε μη ρεαλιστικ? και ο Βουλγαρικ?? στρατ?? ?ρχισε να υποχωρε? ακ?μη και πριν απ? την παρ?μβαση τη? Ρουμαν?α? και η ελληνικ? προ?λαση απαιτο?σε απεμπλοκ? δυν?μεων για την υπερ?σπιση τη? Σ?φια?.

Βουλγαρικ? επ?θεση κατ? τη? Ελλ?δα? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Βουλγαρικ? 2η Στρατι? στη ν?τια Μακεδον?α υπ? τη διο?κηση του Σρατηγο? Ιβ?νοβ δι?θετε γραμμ? απ? τη Λ?μνη Δο?ρ?νη νοτιοανατολικ? προ? το Κιλκ??, τον Λαχαν? , τι? Σ?ρρε? και στη συν?χεια μ?σω του Παγγα?ου ?ρου? στο Αιγα?ο. Ο στρατ?? βρισκ?ταν εκε? απ? τον Μ?ιο και θεωρε?το δ?ναμη βετερ?νων, ?χοντα? πολεμ?σει στην πολιορκ?α τη? Αδριανο?πολη? στον Α? Βαλκανικ? Π?λεμο. Ο στρατηγ?? Ιβ?νοβ, πιθαν?ν για να αποσε?σει κ?θε ευθ?νη για τη συντριπτικ? ?ττα του, ισχυρ?στηκε μετ? τον π?λεμο ?τι η Στρατι? του αποτελε?το μ?νο απ? 36.000 ?νδρε? και ?τι πολλ?? απ? τι? μον?δε? του ?ταν ανεπαρκε??, αλλ? η λεπτομερ?? αν?λυση των μον?δων του τον δι?ψευσε. Η 2η Στρατι? του Ιβ?νοβ απαρτιζ?ταν απ? την 3η Μεραρχ?α πλην μια? ταξιαρχ?α με τ?σσερα συντ?γματα τεσσ?ρων ταγμ?των (συνολικ? 16 τ?γματα συν το πυροβολικ? τη? μεραρχ?α?), την I/X ταξιαρχ?α με το 16ο και το 25ο σ?νταγμα (συνολικ? οκτ? τ?γματα και πυροβολικ?), την Ταξιαρχ?α τη? Δρ?μα? με το 69ο, 75ο και 7ο σ?νταγμα (συνολικ? 12 τ?γματα), την Ταξιαρχ?α των Σερρ?ν με το 67ο και το 68ο σ?νταγμα (συνολικ? 8 τ?γματα), την 11η Μεραρχ?α με το 55ο, 56ο και 57ο σ?νταγμα (συνολικ? 12 τ?γματα με το πυροβολικ? τη? μεραρχ?α?), το 5ο Μεθοριακ? Τ?γμα, το 10ο Ανεξ?ρτητο Τ?γμα και το 10ο Σ?νταγμα Ιππικο? με επτ? λ?χου? πεζικο? και επτ? ιππικο?. Συνολικ? η δ?ναμη του Ιβ?νοβ περιλ?μβανε 232 λ?χου? σε 58 τ?γματα πεζικο?, ?να σ?νταγμα ιππικο? (14 λ?χου?) με 175 πυροβ?λα ?πλα, αριθμ?ντα? μεταξ? 80.000 (επ?σημη βουλγαρικ? πηγ?) και 108.000 (επ?σημη ελληνικ? πηγ? σ?μφωνα με την επ?σημη βουλγαρικ? ιστορ?α του πολ?μου πριν το 1932). ?λοι οι σ?γχρονοι ιστορικο? συμφωνο?ν ?τι ο Ιβ?νοβ παρουσ?ασε μικρ?τερο τον αριθμ? των στρατιωτ?ν του, αλλ? π?ντω? ο ελληνικ?? στρατ?? ε?χε αριθμητικ? υπεροχ?. Το Ελληνικ? Αρχηγε?ο εκτ?μησε επ?ση? τον αριθμ? των αντιπ?λων του? απ? 80.000 ω? 105.000 ?νδρε?.

Ο Ελληνικ?? Στρατ??, υπ? τη διο?κηση του Βασιλι? Κωνσταντ?νου Α?, ε?χε οκτ? μεραρχ?ε? και μια ταξιαρχ?α ιππικο? (117.861 ?νδρε?) με 176 πυροβ?λα ?πλα σε γραμμ? που εκτειν?ταν απ? τον Στρυμονικ? κ?λπο στην περιοχ? τη? Γευγελ?? . Δεδομ?νου ?τι το Ελληνικ? αρχηγε?ο δεν ?ξερε πο? θα λ?μβανε χ?ρα η βουλγαρικ? επ?θεση, οι Βο?λγαροι θα ε?χαν προσωριν? τοπικ? υπεροχ? στην περιοχ? που θα επ?λεγαν για την επ?θεση.

Στι? 26 Ιουν?ου ο Βουλγαρικ?? Στρατ?? ?λαβε διαταγ? να πλ?ξει τι? αντ?παλε? Ελληνικ?? δυν?μει? και να προχωρ?σει προ? τη Θεσσαλον?κη (Ταυτ?χρονα, στην π?λη τη? Θεσσαλον?κη?, με τη βο?θεια τη? Κρητικ?? χωροφυλακ?? αλλ? και των κατο?κων τη? π?λη?, αιχμαλωτ?στηκαν οι βουλγαρικ?? μον?δε? που ε?χαν στρατοπεδε?σει πριν απ? την ?ναρξη των επιχειρ?σεων).Οι ?λληνε? του? αν?κοψαν και στι? 29 Ιουν?ου δ?θηκε διαταγ? γενικ?? αντεπ?θεση?. Στο Κιλκ?? οι Βο?λγαροι ε?χαν κατασκευ?σει ισχυρ?? ?μυνε?, συμπεριλαμβανομ?νων και οθωμανικ?ν που δ?σποζαν π?νω απ? την πεδι?δα. Οι ελληνικ?? 4η, 2η και 5η μεραρχ?α επιτ?θηκαν απ?ναντι απ? την πεδι?δα, υποστηριζ?μενε? απ? πυροβολικ?. Οι ?λληνε? υπ?στησαν σοβαρ?? απ?λειε?, αλλ? την επ?μενη ημ?ρα ε?χαν μεταφ?ρει τα χαρακ?ματα. Με την υποχ?ρηση των Βουλγ?ρων η ελληνικ? 7η Μεραρχ?α κατ?λαβε τι? Σ?ρρε? και η 1η και η 2η τον Λαχαν?. Η ?ττα τη? 2η? Στρατι?? απ? του? ?λληνε? ?ταν η σοβαρ?τερη στρατιωτικ? ?ττα που υπ?στησαν οι Βο?λγαροι κατ? τον Β? Βαλκανικ? Π?λεμο. Βουλγαρικ?? πηγ?? δ?νουν συνολικ? 6.971 απ?λειε? και περισσ?τερου? απ? 6.000 αιχμαλ?του? και περισσ?τερα απ? 130 πυροβ?λα στα χ?ρια των Ελλ?νων, που ε?χαν 8.700 απ?λειε?. Ο Βουλγαρικ?? στρατ?? και ?τακτοι υποχωρ?ντα? προ?βησαν σε σφαγ?? κατο?κων και πυρπ?ληση στι? Σ?ρρε? (στι? 28 Ιουλ?ου ), στη Νιγρ?τα και στο Δοξ?το (στι? 30 Ιουλ?ου ), υποτ?θεται ω? αντ?ποινα για το κ?ψιμο τη? Βουλγαρικ?? π?λη? του Κιλκ?? απ? του? ?λληνε?, που ε?χε λ?βει χ?ρα μετ? την ομ?νυμη μ?χη, καθ?? και την καταστροφ? πολλ?ν βουλγαρικ?ν χωρι?ν στην περιοχ?. Στα δεξι? των Βουλγ?ρων οι ?λληνε? Ε?ζωνε? κατ?λαβαν τη Γευγελ? και τα υψ?ματα του Ματσ?κοβο. Κατ? συν?πεια απειλ?θηκε η βουλγαρικ? γραμμ? υποχ?ρηση? μ?σω τη? Δο?ρ?νη? και ο στρατ?? του Ιβ?νοβ ?ρχισε μια απεγνωσμ?νη υποχ?ρηση, απειλο?μενο? να συντριβε?. Οι ενισχ?σει? με τη μορφ? τη? 14η? Μεραρχ?α? ?ρθαν πολ? αργ? και συμμετε?χαν στην υποχ?ρηση προ? τη Στρ?μνιτσα και τα βουλγαρικ? σ?νορα. Ο Ελληνικ?? Στρατ?? απελευθερ?νει την 1η Ιουλ?ου την π?λη τη? Δρ?μα? και στι? 4 Ιουλ?ου το Κ?τω Νευροκ?πι Δρ?μα? . Οι ?λληνε? κατ?λαβαν τη Δο?ρ?νη στι? 5 Ιουλ?ου, αλλ? δεν μπ?ρεσαν να διακ?ψουν τη βουλγαρικ? υποχ?ρηση μ?σω του Περ?σματο? του Στρυμ?να. Στι? 11 Ιουλ?ου οι ?λληνε? ?ρθαν σε επαφ? με του? Σ?ρβου? και ?πειτα προωθ?θηκαν στον ποταμ? Στρυμ?να. Εν τω μεταξ? οι ελληνικ?? δυν?μει? με την υποστ?ριξη του ναυτικο? του? αποβιβ?στηκαν στην Καβ?λα και στη συν?χεια διε?σδυσαν στη δυτικ? Θρ?κη. Στι? 19 Ιουλ?ου οι ?λληνε? κατ?λαβαν το ?νω Νευροκ?πι και στι? 25 Ιουλ?ου, σε ?λλη αμφ?βια επιχε?ρηση, εισ?λθαν στην Αλεξανδρο?πολη , αποκ?πτοντα? ?τσι του? Βο?λγαρου? τελε?ω? απ? το Αιγα?ο Π?λαγο? .

Σερβικ? Μ?τωπο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η 4η Βουλγαρικ? Στρατι? κατε?χε την πιο σημαντικ? θ?ση για την κατ?ληψη τη? Σερβικ?? Μακεδον?α?. Οι μ?χε? ?ρχισαν στι? 29-30 Ιουν?ου 1913, μεταξ? τη? 4η? Βουλγαρικ?? Στρατι?? και τη? 1η? και 3η? Σερβικ?? Στρατι??, πρ?τα κατ? μ?κο? του Ζλ?τοβσκα και στη συν?χεια μετ? απ? μια βουλγαρικ? υποχ?ρηση, κατ? μ?κο? του Μπρεγκ?λνιτσα. Εσωτερικ? ασυνεννοησ?α οδ?γησε σε βαρι?? βουλγαρικ?? απ?λειε? στι? 1-3 Ιουλ?ου. Οι Σ?ρβοι αιχμαλ?τισαν ολ?κληρη την 7η Μεραρχ?α τη? 4η? Βουλγαρικ?? Στρατι?? αμαχητ?. Μ?χρι τι? 8 Ιουλ?ου ο Βουλγαρικ?? στρατ?? ε?χε υποστε? συντριπτικ? ?ττα.

Στον βορρ? οι Βο?λγαροι ?ρχισαν να προελα?νουν προ? τη Σερβικ? συνοριακ? π?λη Π?ροτ και αν?γκασαν τη Σερβικ? Διο?κηση να στε?λει ενισχ?σει? στη 2η Στρατι?, που υπερασπιζ?ταν το Π?ροτ και τη Νι? . Αυτ? επ?τρεψε στου? Βουλγ?ρου? να ανακ?ψουν τη σερβικ? επ?θεση στη Μακεδον?α στο Καλ?μαντσι στι? 18 Ιουλ?ου.

Στι? 13 Ιουλ?ου 1913, ο στρατηγ?? Μιχα?λ Σαβ?φ αν?λαβε τη διο?κηση τη? 4η? και τη? 5η? Βουλγαρικ?? Στρατι??. Οι Βο?λγαροι οχυρ?θηκαν σε χαρακ?ματα σε ισχυρ?? θ?σει? γ?ρω απ? το χωρι? Καλ?μαντσι, στον ποταμ? Μπρεγκ?λνιτσα τη? βορειοανατολικ?? Μακεδον?α?. Στι? 18 Ιουλ?ου η 3η Σερβικ? Στρατι? επιτ?θηκε, εγκλωβ?ζοντα? τι? βουλγαρικ?? θ?σει?. Οι Βο?λγαροι ?ντεξαν και το πυροβολικ? ε?χε μεγ?λη επιτυχ?α στην απ?κρουση των σερβικ?ν επιθ?σεων. Αν οι Σ?ρβοι ε?χαν διασπ?σει τη βουλγαρικ? ?μυνα θα μπορο?σαν να ε?χαν διαλ?σει τη 2η Βουλγαρικ? Στρατι? και να εκδι?ξουν του? Βουλγ?ρου? εξ ολοκλ?ρου απ? τη Μακεδον?α. Η αμυντικ? ν?κη, μαζ? με τι? επιτυχ?ε? στον βορρ? τη? 1η? και 3η? Στρατι??, προστ?τευσε τη δυτικ? Βουλγαρ?α απ? μια σερβικ? εισβολ?. Αν και αυτ? τ?νωσε το ηθικ? των Βουλγ?ρων η κατ?σταση ?ταν κρ?σιμη στον ν?το, με τον Ελληνικ? Στρατ? .

Ταυτ?χρονα, στην π?λη τη? Θεσσαλον?κη?, με τη βο?θεια τη? Κρητικ?? χωροφυλακ?? αλλ? και των κατο?κων τη? π?λη?, αιχμαλωτ?στηκαν οι βουλγαρικ?? μον?δε? που ε?χαν στρατοπεδε?σει πριν απ? την ?ναρξη των επιχειρ?σεων.

Ελληνικ? αντεπ?θεση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

?ταν ο Σερβικ?? στρατ?? σταμ?τησε τι? επιχειρ?σει?, ο δι?δοχο? Κωνσταντ?νο? πιστε?οντα? ?τι οι Βο?λγαροι ε?χαν ?δη ηττηθε? συν?χισε την προ?λαση του Ελληνικο? Στρατο? β?ρεια παρ? τι? ?ντονε? αντιρρ?σει? του Βενιζ?λου με σκοπ? να συντρ?ψει και να ταπειν?σει του? Βουλγ?ρου?. Στι? 24 Ιουλ?ου, οι ελληνικ?? δυν?μει? προωθ?θηκαν στα στεν? τη? Κρ?σνα? . Ταυτ?χρονα, οι Βο?λγαροι μετ?φεραν δυν?μει? απ? το Σερβικ? μ?τωπο εν? οι ελληνικ?? δυν?μει? προ?λασαν κατ? μ?κο? του ποταμο? Στρυμ?να διαδοχικ? απ? Κρ?σνα σε Σιμιτλ? και τελικ? ?φτασαν στην Τζουμαγι? ( Μπλαγκ?εβγκραντ ). Ο Ελληνικ?? Στρατ?? τελικ?, λ?γω εφοδιαστικ?ν προβλημ?των αλλ? και λ?γω εξ?ντληση? απ? την επ?μονη επ?λαση, αναγκ?στηκε να ανακ?ψει την πορε?α του. Σε αυτ? το σημε?ο και οι δ?ο πλευρ?? θε?ρησαν ?τι περαιτ?ρω παρ?ταση των συγκρο?σεων δεν οδηγο?σε πουθεν? και συμφ?νησαν σε ανακωχ?.

Ρουμανικ? επ?μβαση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Ρουμαν?α κινητοπο?ησε τον στρατ? τη? στι? 5 Ιουλ?ου 1913, με την πρ?θεση να καταλ?βει τη Δοβρουτσ? και κ?ρυξε τον π?λεμο στη Βουλγαρ?α στι? 10 Ιουλ?ου. Σε μια διπλωματικ? εγκ?κλιο που αν?φερε ?τι ≪η Ρουμαν?α δεν σκοπε?ει ο?τε να καθυποτ?ξει το κρ?το? ο?τε να νικ?σει τον στρατ? τη? Βουλγαρ?α?≫, η Ρουμανικ? κυβ?ρνηση προσπ?θησε να μετρι?σει τι? διεθνε?? ανησυχ?ε? για τα κ?νητρ? τη? και για αυξημ?νη αιματοχυσ?α. Σ?μφωνα με τον Ρ?τσαρντ Χολ, ≪η ε?σοδο? τη? Ρουμαν?α? στη σ?γκρουση κλ?νισε την κατ?σταση τη? Βουλγαρ?α? και το ρουμανικ? πλ?γμα στον Δο?ναβη ?ταν η αποφασιστικ? στρατιωτικ? εν?ργεια του Β? Βαλκανικο? Πολ?μου.

Την ημ?ρα τη? κ?ρυξη? πολ?μου απ? τη Ρουμαν?α 80.000 ?νδρε? του 5ου Σ?ματο? υπ? τον Στρατηγ? Ιοαν Κο?λσερ εισ?βαλαν στη Δοβρουτσ?, καταλαμβ?νοντα? ?να μ?τωπο απ? το Τουτρακ?ν μ?χρι το Μπαλτσ?κ . Το σ?μα ιππικο? κατ?λαβε την π?λη-λιμ?νι τη? Β?ρνα? μ?χρι να καταστε? σαφ?? ?τι δεν θα υπ?ρχε βουλγαρικ? αντ?σταση. Τη ν?χτα 14-15 Ιουλ?ου η Στρατι? του Δο?ναβη υπ? τον Πρ?γκιπα Φερδιν?νδο π?ρασε στη Βουλγαρ?α στα Ορι?χοβο, στο Γκ?γκεν και στη Νικ?πολη. ?ταν η αρχικ? κατ?ληψη ολοκληρ?θηκε οι ρουμανικ?? δυν?μει? χωρ?στηκαν σε δ?ο ομ?δε?: η μ?α προχ?ρησε προ? τα δυτικ? προ? το Φ?ρντιναντ (σ?μερα Μοντ?να ) και η ?λλη προ? τα νοτιοδυτικ? προ? τη Σ?φια, τη βουλγαρικ? πρωτε?ουσα, παντο? με προπορευ?μενο αναγνωριστικ? ιππικ?.

Στι? 18 Ιουλ?ου η Ρουμαν?α κατ?λαβε Φ?ρντιναντ και στι? 20 Ιουλ?ου τη Βρ?τσα , 116 χλμ. β?ρεια τη? Σ?φια?. Στι? 23 Ιουλ?ου προκεχωρημ?νε? δυν?μει? ιππικο? ε?χαν εισ?λθει στο Βρ?ζντεμπνα, προ?στιο μ?λι? 10 χλμ. απ? τη Σ?φια. Οι Ρουμ?νοι και Σ?ρβοι εν?θηκαν στο Μπελογκρατσ?κ στι? 25 Ιουλ?ου, αποκλε?οντα? τη σημαντικ? π?λη του Β?ντιν . Τα βουλγαρικ? ν?τα ?ταν πλ?ρω? εκτεθειμ?να, δεν υπ?ρχε αντ?σταση, η πρωτε?ουσα ?ταν ανοιχτ? στον εισβολ?α και η βορειοδυτικ? γων?α τη? χ?ρα? ?ταν αποκομμ?νη και περικυκλωμ?νη. Κατ? τη δι?ρκεια τη? εισβολ?? η νεοσυσταθε?σα Ρουμανικ? Πολεμικ? Αεροπορ?α πραγματοπο?ησε φωτοαναγνωρ?σει? και ρ?ψει? προπαγανδιστικ?ν φυλλαδ?ων. Η Σ?φια ?γινε η πρ?τη πρωτε?ουσα στον κ?σμο που επλ?γη απ? εχθρικ? αεροσκ?φη.

Η Ρουμαν?α δεν κατ?γραψε απ?λειε? σε μ?χε? στον σ?ντομο π?λεμ? τη?, αλλ? οι δυν?μει? τη? χτυπ?θηκαν απ? επιδημ?α χολ?ρα? , που θ?ρισε 6.000 ?νδρε?.

Οθωμανικ? επ?μβαση [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η ?λλειψη αντ?σταση? στη ρουμανικ? εισβολ? ?πεισε του? Οθωμανο?? να εισβ?λουν στα εδ?φη που μ?λι? ε?χαν εκχωρ?σει στη Βουλγαρ?α. Το κ?ριο αντικε?μενο τη? εισβολ?? ?ταν η ανακατ?ληψη τη? Αδριανο?πολη?, που τη φρουρο?σε ο Στρατηγ?? Βο?λκο Β?λτσεφ με μ?λι? 4.000 στρατι?τε?. Το μεγαλ?τερο μ?ρο? των βουλγαρικ?ν δυν?μεων που κατε?χαν την Ανατολικ? Θρ?κη ε?χε αποσυρθε? νωρ?τερα για να αντιμετωπ?σει τη Σερβοελληνικ? επ?θεση. Στι? 12 Ιουλ?ου τα Οθωμανικ? στρατε?ματα που φρουρο?σαν την Τσατ?λτσα και την Καλλ?πολη ?φτασαν στη γραμμ? Α?νο?-M?δεια και στι? 20 Ιουλ?ου 1913 π?ρασαν τη γραμμ? και εισ?βαλαν στη Βουλγαρ?α. Ολ?κληρη η Οθωμανικ? δ?ναμη εισβολ?? περιελ?μβανε 200.000 ω? 250.000 ?νδρε? υπ? τη διο?κηση του Αχμ?τ Ιζ?τ Πασ? . Η 1η Στρατι? στ?θμευε στο ανατολικ? (M?δεια) ?κρο τη? γραμμ??. Απ? τα ανατολικ? προ? τα δυτικ? ακολουθο?σαν η 2η, η 3η και η 4η Στρατι?, που στ?θμευε στην Καλλ?πολη.

Εν?ψει των προελαυν?ντων Οθωμαν?ν, οι υπερβολικ? ολιγαριθμ?τερε? βουλγαρικ?? δυν?μει? υποχ?ρησαν στα προπολεμικ? σ?νορα. Η Αδριανο?πολη εγκαταλε?φθηκε στι? 19 Ιουλ?ου, αλλ? καθ?? οι Οθωμανο? δεν την κατ?λαβαν αμ?σω?, οι Βο?λγαροι την ανακατ?λαβαν την επ?μενη ημ?ρα (20 Ιουλ?ου). Δεδομ?νου ?τι ?ταν προφαν?? ?τι οι Οθωμανο? δεν σταματο?σαν, εγκαταλε?φθηκε για δε?τερη φορ? στι? 21 Ιουλ?ου και καταλ?φθηκε απ? του? Οθωμανο?? στι? 23 Ιουλ?ου. Η Αδριανο?πολη ε?χε καταληφθε? απ? τον σουλτ?νο Μουρ?τ Α? τη δεκαετ?α του 1360 και ε?χε γ?νει η πρ?τη ευρωπα?κ? πρωτε?ουσα τη? Αυτοκρατορ?α? πριν απ? την ?λωση τη? Κωνσταντινο?πολη? το 1453. Ο Υπουργ?? Πολ?μου Εμβ?ρ Πασ?? , σε μια τυπικ? επ?δειξη ματαιοδοξ?α?, ον?μασε τον εαυτ? του ≪Δε?τερο Κατακτητ?? τη? Αδριανο?πολη?", αν και οι δυν?μει? του δεν ε?χαν συναντ?σει καμ?α αντ?σταση στον δρ?μο προ? την Αδριανο?πολη.

Οι Οθωμανικ?? στρατι?? δεν σταμ?τησαν στα παλι? σ?νορα, αλλ? π?ρασαν στο βουλγαρικ? ?δαφο?. Μια μον?δα ιππικο? προχ?ρησε στο Γι?μπολ . Η Οθωμανικ? εισβολ?, περισσ?τερο απ? τη Ρουμανικ?, προκ?λεσε πανικ? στου? χωρικο??, πολλο? απ? του? οπο?ου? κατ?φυγαν στα βουν?. Μεταξ? τη? ηγεσ?α? αναγνωρ?στηκε ω? μια πλ?ρη? ανατροπ? τη? μο?ρα?. Σ?μφωνα με τα λ?για του ιστορικο? Ρ?τσαρντ Χολ, ≪τα πεδ?α μ?χη? τη? Ανατολικ?? Θρ?κη?, ?που ε?χαν πεθ?νει τ?σοι πολλο? Βο?λγαροι στρατι?τε? για να κερδ?σουν τον Α? Βαλκανικ? Π?λεμο, ?ταν και π?λι στα χ?ρια των Οθωμαν?ν≫. ?πω? και οι Ρουμ?νοι, οι Οθωμανο? δεν υπ?στησαν απ?λειε? στι? μ?χε? αλλ? ?χασαν 4.000 στρατι?τε? απ? χολ?ρα. Κατ? την εισβολ? και μετ? την κατ?κτηση οι Οθωμανικ?? δυν?μει? προ?βησαν σε θηριωδ?ε? εναντ?ον των Βουλγ?ρων στην Ανατολικ? Θρ?κη και του? εκδ?ωξαν σχεδ?ν ?λου?, ?πω? περιγρ?φεται στο βιβλ?ο του 1918 ≪Ο Αφανισμ?? των Βουλγ?ρων τη? Θρ?κη? το 1913≫.

Για να βοηθ?σει τη Βουλγαρ?α να αποκρο?σει την ταχε?α Οθωμανικ? προ?λαση στη Θρ?κη, η Ρωσ?α απε?λησε να επιτεθε? στην Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α απ? τον Κα?κασο και να στε?λει το Στ?λο τη? τη? Μα?ρη? Θ?λασσα? στην Κωνσταντινο?πολη, πρ?γμα που προκ?λεσε την παρ?μβαση τη? Βρεταν?α?.

Διαπραγματε?σει? για δι?ξοδο [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ανακωχ? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Με τον Ρουμανικ? στρατ? να πλησι?ζει τη Σ?φια, η Βουλγαρ?α ζ?τησε τη διαιτησ?α τη? Ρωσ?α?. Στι? 13 Ιουλ?ου, βλ?ποντα? τη ρωσικ? αδρ?νεια παραιτ?θηκε. Στι? 17 Ιουλ?ου ο βασιλι?? δι?ρισε τον Βασ?λ Ραντοσλ?βοφ επικεφαλ?? μια? γερμαν?φιλη? και αντιρωσικ?? κυβ?ρνηση?. Στι? 20 Ιουλ?ου, μ?σω τη? Αγ?α? Πετρο?πολη?, ο Πρωθυπουργ?? τη? Σερβ?α? Ν?κολα Π?σιτ? κ?λεσε μια βουλγαρικ? αντιπροσωπε?α να διαπραγματευθε? ?μεσα με του? συμμ?χου? στη Νι? τη? Σερβ?α?. Οι Σ?ρβοι και οι ?λληνε?, και οι δ?ο τ?ρα επιτιθ?μενοι, δεν βι?ζονταν να συν?ψουν ειρ?νη. Στι? 22 Ιουλ?ου ο Βασιλι?? Φερδιν?νδο? ?στειλε μ?νυμα στον Βασιλι? Κ?ρολο μ?σω του Ιταλο? πρεσβευτ? στο Βουκουρ?στι. Ο Ρουμανικ?? στρατ?? σταμ?τησε ?ξω απ? τη Σ?φια. Η Ρουμαν?α πρ?τεινε να μεταφερθο?ν οι συνομιλ?ε? στο Βουκουρ?στι και οι αντιπροσωπε?ε? π?ραν το τρ?νο απ? τη Νι? για το Βουκουρ?στι στι? 24 Ιουλ?ου.

?ταν οι αντιπροσωπε?ε? συναντ?θηκαν στο Βουκουρ?στι στι? 30 Ιουλ?ου, επικεφαλ?? των Σ?ρβων ?ταν ο Π?σιτ?, των Μαυροβουν?ων ο Βουκ?τιτ?, των Ελλ?νων ο Βενιζ?λο?, των Ρουμ?νων ο Τ?το? Μαγιορ?σκου και των Βουλγ?ρων ο Υπουργ?? Οικονομικ?ν Ντ?μιτουρ Τ?ντσεφ. Συμφ?νησαν μια πενθ?μερη ανακωχ? να τεθε? σε ισχ? στι? 31 Ιουλ?ου. Η Ρουμαν?α αρν?θηκε να επιτρ?ψει στου? Οθωμανο?? να συμμετ?σχουν, αναγκ?ζοντα? τη Βουλγαρ?α να διαπραγματευτε? με αυτο?? ξεχωριστ?

Χρονολ?γιο πολεμικ?ν επιχειρ?σεων [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Το χρονολ?γιο των πολεμικ?ν επιχειρ?σεων και συναφ?ν γεγον?των του Β' Βαλκανικο? Πολ?μου κατ? το παλαι? ημερολ?γιο (1913) ?χει ω? ακολο?θω?:

• 16 Ιουν?ου Αιφν?δια ?ναρξη επιχειρ?σεων εκ μ?ρου? Βουλγ?ρων. Βουλγαρικ? κατ?ληψη Ιστ?π
• 17 Ιουν?ου Εκκαθ?ριση Θεσσαλον?κη? .
• 18 Ιουν?ου Βουλγαρικ? κατ?ληψη Κρ?βολακ .
• 19 Ιουν?ου Μ?χη Καλ?νοβου (ελληνοβουλγαρικ?).
• 20 Ιουν?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Γευγελ?? και Νιγρ?τα? . - Συγκροτε?ται η φ?λαγγα εθελοντ?ν Δελβ?νου. - Ιταλικ?? βιαιοπραγ?ε? κατ? Ελλ?νων σημει?νονται σε Ρ?δο και Κ?σο .
• 21 Ιουν?ου Μ?χη Κιλκ??-Λαχαν? . Ελληνικ? κατ?ληψη Κιλκ?? , Λαχαν? και ολοκληρωτικ? του Καλ?νοβου . Στο δε βουλγαρικ? διοικητ?ριο του Κιλκ?? αποκαλ?φθηκαν σημαντικ? ?γγραφα καθοδ?γηση? θηριωδι?ν κατ? Ελλ?νων. - Ο Βασιλε?? Φερδιν?νδο? ζητε?, μ?σω πρ?σβη, τη βο?θεια τη? Αυστρ?α?. Παραιτε?ται ο στρατηγ?? Μ. Σαβ?φ και τη θ?ση του αναλαμβ?νει ο στρατηγ?? Ρ?ντκο Δημητρ?εφ , ο οπο?ο? προβα?νει σε αντικατ?σταση σωματαρχ?ν. - 19.000 περ?που ?λληνε? πρ?σφυγε?, μεταξ? των οπο?ων και Το?ρκοι, απ? Κιλκ?? και Χαλκιδικ?, φθ?νουν στη Θεσσαλον?κη ζητ?ντα? ?συλο.
• 22 Ιουν?ου Σερβικ? κατ?ληψη Κοτσ?νων , ιδια?τερο στρατηγικ? σημε?ο.
• 23 Ιουν?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Δο?ρ?νη? , μεγ?λο? ο αριθμ?? λαφ?ρων σε πυροβ?λα, ?πλα και τρ?φιμα μετ? την κατ?ληψη του σιδηροδρομικο? σταθμο? που αποτελο?σε το γενικ? κ?ντρο ανεφοδιασμο? του βουλγαρικο? στρατο?. Με Β.Δ/γμα επιστρατε?ονται ?λληνε? εθνοφρουρο? κλ?ση? 1895, 1894 και 1893.
• 24 Ιουν?ου Σερβικ? ανακατ?ληψη Κρ?βολακ μετ? απ? συντριβ? των βουλγαρικ?ν δυν?μεων. - Ο Βασιλε?? Φερδιν?νδο? ζητε? την παρ?μβαση του Αυτοκρ?τορα τη? Αυστρ?α? για σ?ναψη βαλκανικ?? ειρ?νη?. Η Ρουμαν?α προχωρε? σε επιστρ?τευση. - Σερβικ? διακο?νωση καθιστ?ντα? τη Βουλγαρ?α υπε?θυνη για τον αιφν?διο και ακ?ρυχτο π?λεμο δηλ?νεται η διακοπ? διπλωματικ?ν σχ?σεων και η αν?κληση του πρ?σβη απ? τη Σ?φια. - Ο "Παρισιν?? Χρ?νο?" χαρακτηρ?ζει τον π?λεμο "βαλκανικ? παραφροσ?νη", εν? ο αγγλικ?? τ?πο? επιρρ?πτει ευθ?νη στη Βουλγαρ?α.
• 25 Ιουν?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Κωστουρ?νου . - Σερβικ? ανακατ?ληψη Ιστ?π . - 1.230 ?λληνε? πρ?σφυγε? περιφ?ρεια? Λαγκαδ? και 570 περιφ?ρεια? Γευγελ?? φθ?νουν στη Θεσσαλον?κη, ζητ?ντα? ?συλο, μετ? τι? βουλγαρικ?? θηριωδ?ε? που υπ?στησαν στα χωρι? του?. - Επιτ?σσεται το ελληνικ? Υ/Κ "Θεμιστοκλ??", μετατρεπ?μενο σε πλωτ? νοσοκομε?ο, και αποπλ?ει απ? Πειραι? για Θεσσαλον?κη μαζ? με το ομο?ω? Υ/Κ "Θεσσαλ?α". - Καταπλ?ουν στον Πειραι? τα επ?τακτα Α/Π "Σαπφ?" και "Λ?ανδρο?" μεταφ?ροντα? το καθ?να απ? 500 περ?που Βο?λγαρου? ομ?ρου? απ? Κιλκ?? και Λαγκαδ?, εν? το επ?τακτο φορτηγ? πλο?ο "Μαρ?α Ρ?λλη" που μετ?φερε ισ?ριθμου? ομ?ρου? ει? του? οπο?ου? εντοπ?στηκαν 14 κρο?σματα χολ?ρα?, απ?πλευσε για νησ?δα Τρ?κερι Β?λου για την εκε? αποβ?βασ? του?. - Το?ρκοι αξιωματικο? (?μηροι) εγκατεστημ?νοι στην Κηφισι? ζητο?ν να καταταχθο?ν στον π?λεμο κατ? των Βουλγ?ρων. Ο Ε. Βενιζ?λο? περιορ?στηκε σε ευχαριστ?ε? για την προθυμ?α του?. - Η Τουρκ?α αιτε? απ? Σερβ?α και Ελλ?δα διαπραγματευτικ? συνενν?ηση και ρητ? απ? τη Βουλγαρ?α την εκκ?νωση τη? Ραιδεστο? . - Συγκ?ντρωση τουρκικο? στρατο? στη γραμμ? Τσατ?λτζα?.

• 26 Ιουν?ου Ελληνικ? κατ?ληψη τη? Καβ?λα? υπ? αγημ?των του ελληνικο? στ?λου, μετ? τη φυγ? των Βουλγ?ρων. Τηλεγρ?φημα ναυ?ρχου: " Καβ?λλα κατελ?φθη εν ον?ματι Βασιλ?ω? (στοπ) Εν λιμ?νι ορμο?σι "Π?νθηρ" "Ι?ραξ" "Δ?ξα" (στοπ) Λα?? πανηγυρ?ζει (στοπ) Κουντουρι?τη? ". Τα ελληνικ? στρατε?ματα γ?νονται δεκτ? απ? του? κατο?κου? με ενθουσιασμ?. Οι Βο?λγαροι που ε?χαν εγκαταλε?ψει την π?λη π?ραν ω? ομ?ρου? τον Μητροπολ?τη και τρι?ντα προκρ?του?. ^[2] - Μεσημβριν?? ?ρε? οι καμπ?νε? των εκκλησι?ν Αθ?να? και Πειραι? ηχο?σαν τη χαρμ?συνη ε?δηση. - Μ?χη Β?τρινα? (ελληνοβουλγαρικ?). - Ελληνικ? κατ?ληψη Στρ?μνιτσα? . - Σερβικ? κατ?ληψη Ραδοβ?στα? . Μετ? τρ?ωρη επ?σκεψη του Σ?ρβου πρ?σβη Μπ?σκοβιτ? στον Ε. Βενιζ?λο, στο υπουργε?ο Στρατιωτικ?ν, ακολο?θησε μεσημβριν? υπουργικ? συμβο?λιο και ακολο?θω? ο πρωθυπουργ?? επισκ?πτεται τραυματ?ε? στρατιωτικ?ν νοσοκομε?ων Αθ?να?. - Δι?γγελμα (προκ?ρυξη) Βασιλ?ω? Π?τρου Α? προ? τον σερβικ? λα?. - Κατ?πλου? επ?τακτου Α/Π Π?λωψ στο Να?σταθμο Σαλαμ?να? με 150 τραυματ?ε?, απ? Κιλκ??. Η Σερβ?α διαψε?δει βουλγαρικ? προπαγ?νδα για εικονικ?? ν?κε?. - Ο Υπ.Εξ. Ρουμαν?α? παρ?θεσε δε?πνο στη διπλωματικ? αποστολ? Γ. Θεοτ?κη. - Το Μαυροβο?νιο διακ?πτει διπλωματικ?? σχ?σει? με Βουλγαρ?α. - Η "εφημερ?δα του Ουεστμ?στερ" ψ?γει τι? Μεγ?λε? Δυν?μει? που εν? μα?νεται ο βαλκανικ?? π?λεμο? ασχολο?νται με τον καθορισμ? των αλβανικ?ν συν?ρων.
• 27 Ιουν?ου ?ναρξη μ?χη? Πιρ?τ (σερβοβουλγαρικ?). Η Ρουμαν?α εισ?ρχεται στο π?λεμο με αρχιστρ?τηγο τον δι?δοχο του θρ?νου, εισβ?λλοντα? στη Βουλγαρ?α. Διαμαρτυρ?α ελληνικ?? κυβ?ρνηση? στι? Μεγ?λε? Δυν?μει? για τι? θηριωδ?ε? (εμπρησμο??, δολοφον?ε?, απαγωγ??) του βουλγαρικο? στρατο? επ? αμ?χων Ελλ?νων και Το?ρκων ομογεν?ν κατ? την υποχ?ρησ? του. - Θριαμβευτικ? υποδοχ? αρχιστρ?τηγου βασιλ?ω? Κωνσταντ?νου στη Δο?ρ?νη. - Η Βουλγαρ?α δια του πρ?σβη τη? στην Κωνσταντινο?πολη Ν?τσεβιτ? αποδ?χεται την εκκ?νωση τη? Ραιδεστο? προκειμ?νου πετ?χει την ουδετερ?τητα τη? Τουρκ?α?. - Ο πρ?σβη? τη? Βουλγαρ?α? στην Αγ?α Πετρο?πολη Μπ?πτσεφ συναντηθε?? με τον υπουργ? Εξωτερικ?ν Σαζ?νωφ και ομολογ?ντα? ?τι τον π?λεμο ξεκ?νησε η Βουλγαρ?α κατ? των συμμ?χων τη? πιεζ?μενη απ? την προηγο?μενη στρατιωτικ? κυβ?ρνηση, διαβ?βασε παρ?κληση ?μεση? μεσολ?βηση? του Τσ?ρου για την κατ?παυση του πυρ??. - Μυστικ?? συνεννο?σει? Υψηλ?? Π?λη? με πρ?σβη Ρουμαν?α?. - Ο Πρ?εδρο? τη? Πρεσβευτικ?? Δι?σκεψη? Σερ ?ντουαρντ Γκρ?υ λαμβ?νει τουρκικ? α?τημα αποχ?ρηση? των Βουλγ?ρων π?ραν τη? μεθοριακ?? γραμμ?? Α?νου - Μηδε?α? ?πω? ε?χαν ορ?σει προηγουμ?νω? οι Δυν?μει?. Ο Μ. Βεζ?ρη? και ο Το?ρκο? αρχιστρ?τηγο? μεταβα?νουν ει? Τσατ?λτζα. - Οι εγκατεστημ?νοι στην Κ?ρκυρα 150 Το?ρκοι αξιωματικο? (?μηροι) ευχαριστο?ν τον Φρο?ραρχο Κορακ? για τι? υπ?ρ αυτ?ν φροντ?δε?. - Το Μαυροβο?νιο πανηγυρ?ζει για τι? ελληνοσερβικ?? ν?κε?, ο δε πρ?σβη? τη? Βουλγαρ?α? εγκαταλε?πει τη χ?ρα αναθ?τοντα? στη ρωσικ? πρεσβε?α συμφ?ροντα Βουλγ?ρων υπηκ?ων. - Ο αυστριακ?? τ?πο? παρ?τι αντ?θετο? των ελληνικ?ν θ?σεων, εξυμνε? τον Βασιλ?α των Ελλ?νων χαρακτηρ?ζοντ?? τον σπουδα?α στρατηγικ? φυσιογνωμ?α και τον εμπειρ?τερο π?ντων των ηγεμ?νων και αρχιστρατ?γων των Βαλκαν?ων.
• 28 Ιουν?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Σερρ?ν , ?χοντα? προηγηθε? τερατ?δη? σφαγ? 200 ομογεν?ν. - Εγκατ?σταση ελληνικο? στρατηγε?ου. - Συν?χιση ελληνικ?? προ?λαση?. - Δοξολογ?α στη Μητρ?πολη Αθην?ν για τι? ν?κε? ελληνικο? στρατο? και στ?λου, παρουσ?α του πρωθυπουργο?, των υπουργ?ν Ναυτικ?ν και Δικαιοσ?νη?, του Δημ?ρχου και του δημοτικο? συμβουλ?ου. - Επ?σημη εγκατ?σταση ελληνικ?ν Αρχ?ν στην Καβ?λα, διοικητ?? ορ?σθηκε ο πλωτ?ρχη? Α. Κριεζ??. - Αναχ?ρηση 10μελο?? βουλευτικ?? εξεταστικ?? επιτροπ?? για Θεσσαλον?κη για τα ?κτροπα των Βουλγ?ρων. - ?κτακτα υγειονομικ? μ?τρα σε Αθ?να, Πειραι? και Λοιμοκαθαρτ?ριο νησ?δα? Αγ. Γεωργ?ου ?που και ορ?ζονται υγειονομικ?? επιτροπ?? συνοικι?ν. - Η ε?δηση περ? κρουσμ?των χολ?ρα? μεταξ? των ομ?ρων στον Πειραι? διαψε?δεται. - Κατ?πλου? πλωτο? νοσοκομε?ου "Θεμιστοκλ??" μεταφ?ροντα? απ? Θεσσαλον?κη περ? του? 60 τραυματ?ε? αξιωματικο?? και 1600 τραυματ?ε? υπαξ/κο?? και οπλ?τε?. - Ο ομογεν?? στο Παρ?σι Β. Ζαχ?ρωφ , ?μπορο? ?πλων, προσφ?ρει στον Ε. Βενιζ?λο 1 εκατομ. δραχμ?? για αν?γκε? πολ?μου. - Η Σερβ?α απολ?ει 45 Το?ρκου? αξιωματικο?? ομ?ρου? και 416 υπαξιωματικο?? και οπλ?τε? ?που μ?σω Τεργ?στη? - Φιο?με θα επιστρ?ψουν Κωνσταντινο?πολη. - Η ελληνικ? κυβ?ρνηση, για κ?λυψη αναγκ?ν επιτ?ξεων, κυρ?νει σ?μβαση δανε?ου 40 εκατομ. χρυσ?ν φρ?γκων μεταξ? αυτ?? και ΕΤΕ με τ?κο 6% και αποπληρωμ? εντ?? πενταετ?α?, ακυρ?νοντα? συγχρ?νω? προγεν?στερη σ?μβαση 20 εκατομ. χρυσ?ν φρ?γκων.
• 29 Ιουν?ου Τουρκικ? εισβολ? στα ΝΑ βουλγαρικ? σ?νορα και προ?λαση υπ? τον Ισμ?τ πασ? . - Ανακαλε?ται ο πρ?σβη? τη? Ρουμαν?α? απ? τη Σ?φια, αντ?θετα η Βουλγαρ?α δεν ανακαλε? τον δικ? τη?. - Ρουμανικ? δ?λωση προ? κυβερν?σει? Ελλ?δο? και Σερβ?α? επ? του σκοπο? τη? εμπλοκ?? στον π?λεμο. - Αντιαυστριακ?? διαδηλ?σει? στο Βουκουρ?στι. - Ο υπΕξ τη? Αγγλ?α? αναγνωρ?ζει τι? βουλγαρικ?? θηριωδ?ε? σε β?ρο? Ελλ?νων, Σ?ρβων και Το?ρκων, εν? εκτεν? ε?ναι σχετικ? ?ρθρα του βρετανικο? τ?που. - Η διπλωματικ? αποστολ? Θεοτ?κη επιστρ?φει εκ Κωστ?ντζα? στην Ελλ?δα, εν? η διπλωματικ? αποστολ? Α. Ζα?μη αναχωρε? εκ Δρ?σδη? για Λονδ?νο και στη συν?χεια Αγ?α Πετρο?πολη. - Πανεπιστ?μιο Αθην?ν συγχα?ρει τον Βασιλ?α Κωνσταντ?νο: " Προχ?ρει ?νδοξε και ακ?ματα Στρατηλ?τα...[...]. Το Πανεπιστ?μιον υπερ?φανον δια τον Βασιλ?α του ε?χεται μεθ? ?λη? τη? ελληνικ?? φυλ?? υπ?ρ του θρι?μβου των ?πλων Σου και του Στρατο? Σου ". - Κατ?πλου? στον Πειραι? του επ?τακτου πλωτο? νοσοκομε?ου "Αλβαν?α" μεταφ?ροντα? απ? τη Θεσσαλον?κη 517 τραυματ?ε?.
• 30 Ιουν?ου Οι Βο?λγαροι σφ?ζουν 650 ?λληνε? αμ?χου? στο Δοξ?το Δρ?μα? και ακολο?θω? το λεηλατο?ν και το πυρπολο?ν. ^{[3] [4] [5] [6] [7] [8]}
• 1 Ιουλ?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Δρ?μα? .
• 4 Ιουλ?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Κ?τω Νευροκοπ?ου Δρ?μα? . Συν?χιση προ?λαση?.
• 7 Ιουλ?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Π?τσοβου .
• 9 Ιουλ?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Μαχομ?α? . Ρουμανικ? προ?λαση. Τουρκικ? κατ?ληψη Αδριανο?πολη? και Σαρ?ντα Εκκλησι?ν .
• 10 Ιουλ?ου Ελληνικ?? αποκλεισμ?? Στεν?ν Κρ?σνα? . Η 7η βουλγαρικ? μεραρχ?α παραδ?δεται αμαχητ? στη 1η ρουμανικ? μεραρχ?α ιππικο?.
• 11 Ιουλ?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Χρυσο?πολη? Καβ?λα? .
• 12 Ιουλ?ου ?ναρξη Μ?χη? Σιμιτλ? (ελληνοβουλγαρικ?). Ελληνικ? κατ?ληψη Πρ?βελ Χαν και Αλεξανδρο?πολη? . Σερβικ? κατ?ληψη Βιδιν?ου .
• 13 Ιουλ?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Ξ?νθη? .
• 14 Ιουλ?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Σιμιτλ? , π?ρα? μ?χη?.
• 15 Ιουλ?ου Ελληνικ? υποχ?ρηση απ? Π?τσοβο και ε?σοδο? τμ?ματο? του ελληνικο? στρατο? στην ?νω Τζουμαγι? .
• 16 Ιουλ?ου Ελληνικ? κατ?ληψη Κομοτην?? . ?ναρξη σερβοβουλγαρικ?ν μαχ?ν στο Τσ?ρεβο σ?λο .
• 17 Ιουλ?ου Ελληνοβουλγαρικ? μ?χη Πρ?δελ Χαν , ελληνικ? ανακατ?ληψη Πετσ?βου και Παντζ?ρεβου .
• 18 Ιουλ?ου Γενικ? ανακωχ?.
• 28 Ιουλ?ου Συνθ?κη Ειρ?νη? Βουκουρεστ?ου (με το ν?ο ημερ. 10 Αυγο?στου ).

Η Συνθ?κη του Βουκουρεστ?ου [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Ο Β' Βαλκανικ?? Π?λεμο? ?ληξε, το 1913 με τη Συνθ?κη του Βουκουρεστ?ου δημιουργ?ντα? μια ν?α κατ?σταση στα Βαλκ?νια:

Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Η Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α ?χασε ?λα τα ευρωπα?κ? εδ?φη τη? στα δυτικ? του ποταμο? ?βρου, ω? αποτ?λεσμα των δ?ο Βαλκανικ?ν Πολ?μων, που ?τσι καθ?ρισαν τα σημεριν? δυτικ? σ?νορα τη? Τουρκ?α?. ?ρχισε μια μεγ?λη εισρο? Το?ρκων στα ενδ?τερα τη? Οθωμανικ?? Αυτοκρατορ?α? απ? τι? απωλεσθε?σε? περιοχ??.
• Μ?χρι το 1914 η απομ?νουσα περιοχ?-πυρ?να? τη? Οθωμανικ?? Αυτοκρατορ?α? γν?ρισε α?ξηση πληθυσμο? περ?που 2,5 εκατομμυρ?ων λ?γω τη? πλημμ?ρα? τη? μεταν?στευση? απ? τα Βαλκ?νια.
• Η Αυτοκρατορ?α με την επ?θεση που ?κανε στον B? Βαλκανικ? Π?λεμο μπ?ρεσε και κρ?τησε την Ανατολικ? Θρ?κη μ?χρι και την Αδριανο?πολη και τα νησι? ?μβρο? και Τ?νεδο? , στην οπο?α συμπεριλαμβαν?ταν και το Διδυμ?τειχο , μ?χρι και το 1920, τα οπο?α με τη Συνθ?κη των Σεβρ?ν παραχωρ?θηκαν στην Ελλ?δα.

Χ?ρε? που κ?ρδισαν εδ?φη απ? την Οθωμανικ? Αυτοκρατορ?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βασ?λειο τη? Ελλ?δο? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Ελλ?δα προσ?ρτησε τι? εξ?? περιοχ??:

• Το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? Μακεδον?α? (?κταση ?ση με το 52,4% τη? συνολικ?? ?κταση? τη?) με σημαντικ?τερε? π?λει? τη Θεσσαλον?κη ( Λιμ?νι στρατηγικ?? σημασ?α? στο Αιγα?ο Π?λαγο? ), τη Β?ροια , τι? Σ?ρρε? , τη Δρ?μα , την Φλ?ρινα , την Καστορι? , την Κοζ?νη , την ?δεσσα και την Καβ?λα μ?χρι τι? εκβολ?? του Ν?στου ποταμο?, συμπεριλαμβ?νοντα? ακ?μα και πολλ?? σημαντικ?? λ?μνε? ( Πρ?σπε? , Δο?ρ?νη , Πετρ?ν , Βεγορ?τιδα , Λαγκαδ? , Β?λβη , Καστορι?? , Χειμαδ?τιδα και Ζ?ζαρη . Τ?τε υπ?ρχαν επ?ση? και οι αποξηραμ?νε? σ?μερα λ?μνε? Κερκιν?τιδα (Ταχινο?) και Γιαννιτσ?ν .
• Το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? Ηπε?ρου , με σημαντικ?τερε? π?λει? τα Ιω?ννινα , την Πρ?βεζα , την Π?ργα , του? Φιλι?τε? και την Παραμυθι? συμπεριλαμβ?νοντα? ακ?μα και τον Κ?μπο τη? ?ρτα? μ?χρι τι? εκβολ?? του ?ραχθου ποταμο?.
• Την περιοχ? τη? Ελασσ?να? , συμπεριλαμβ?νοντα? και το Σαραντ?πορο και χωρι? του Ολ?μπου .
• και την Κρ?τη με τι? παρακε?μενε? νησ?δε? τη? ( Γα?δο? , Δ?α Ηρακλε?ου , Χρυσ? Λασιθ?ου κ.α.).
• Η συμφιλ?ωση τη? Ελληνικ?? με τη Γερμανικ? βασιλικ? οικογ?νεια μ?σω του γ?μου του Κωνσταντ?νου με την αδελφ? του Κ?ιζερ εξαργυρ?θηκε με την προσ?ρτηση τη? Καβ?λα?, ?ταν στη συνθ?κη του Βουκουρεστ?ου, παρεν?βη ο ?διο? ο Κ?ιζερ υπ?ρ τη? Ελλ?δο?. Λ?γα χρ?νια αργ?τερα, στην αρχ? του Α? Παγκοσμ?ου Πολ?μου και πριν η Ελλ?δα εισ?λθει στον π?λεμο στο πλευρ? τη? Αντ?ντ, η Βουλγαρ?α θα καταλ?βει προκλητικ? την π?λη τη? Καβ?λα?.
• ?να χρ?νο αργ?τερα αποδ?θηκαν στην Ελλ?δα με το Πρωτ?κολλο τη? Φλωρεντ?α? ( 13 Φεβρουαρ?ου 1914 ), και τα Νησι? του Βορειοανατολικο? Αιγα?ου ( Θ?σο? , Σαμοθρ?κη , Λ?μνο? , Λ?σβο? , Χ?ο? , Σ?μο? , Ικαρ?α , Φο?ρνοι , Ψαρ? και ?γιο? Ευστρ?τιο? ).

Βασ?λειο τη? Σερβ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Σερβ?α προσ?ρτησε τι? εξ?? περιοχ??:

• Σημαντικ? μ?ρο? τη? Μακεδον?α? (την τ?τε λεγ?μενη Μακεδον?α του Βαρδ?ρη , το οπο?ο σ?μερα αποτελε? τη Β?ρεια Μακεδον?α ) με σημαντικ?τερε? π?λει?, το Μοναστ?ρι , τα Σκ?πια , τα Βελεσ?, το Κουμ?νοβο και τη Στρ?μνιτσα .
• Το Κοσσυφοπ?διο , με σημαντικ?τερε? π?λει? την Μιτρ?βιτσα και την Πρισρ?νη .

Βασ?λειο τη? Βουλγαρ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Βουλγαρ?α προσ?ρτησε τι? εξ?? περιοχ??:

• Το μικρ?τερο μ?ρο? τη? Μακεδον?α? (γνωστ? ω? Μακεδον?α του Πιρ?ν ), με σημαντικ?τερε? π?λει?, το Πετρ?τσι , το Σβ?τι Βρατ? (?γιοι Αν?ργυροι), το ?νω Νευροκ?πι , το Μελ?νικο , το Σιμιτλ? , την Κρ?σνα και την ?νω Τζουμαγι? .
• Το μεγαλ?τερο μ?ρο? τη? Β?ρεια? Θρ?κη? ( Ανατολικ? Ρωμυλ?α ), με σημαντικ?τερε? π?λει? τη Φιλιππο?πολη (στα βουλγαρικ? Πλ?βντιβ ), τον Π?ργο (Λιμ?νι στην Μα?ρη Θ?λασσα ), την Ειρηνο?πολη , τη Σ?λυμνο , τη Δι?σπολη , τη Στεν?μαχο και τη Σευθ?πολη .
• Και τη Δυτικ? Θρ?κη , με σημαντικ?τερε? π?λει? την Ξ?νθη (τ?τε Ισκεσ?) και την Κομοτην? (τ?τε Γκιουμουλτζ?να) αποκτ?ντα? η Βουλγαρ?α για επτ? χρ?νια (1912-1919) ?ξοδο στο Αιγα?ο μεταξ? Αλεξανδρο?πολη? (τ?τε Δεδεαγ?τ?) και Π?ρτο Λ?γο? . Με τη Συνθ?κη του Νε?γ? , το 1919, η Δυτικ? Θρ?κη, προσαρτ?θηκε στην Ελλ?δα.

Συνοριακ?? διαφορ?? Βαλκανικ?ν χωρ?ν [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Βασ?λειο τη? Ρουμαν?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Η Ρουμαν?α επ?ση? τακτοπο?ησε προ? ?φελο? τη? τι? συνοριακ?? τη? διαφορ?? με τη Βουλγαρ?α στην περιοχ? τη? Δοβρουτσ?? .

Ανεξ?ρτητη Αλβαν?α [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Η Αλβαν?α ανακηρ?χθηκε ανεξ?ρτητο κρ?το?, απ? εδ?φη τη? Οθωμανικ?? Αυτοκρατορ?α?, που δεν διεκδικ?θηκαν, απ? κ?ποια χ?ρα, στο οπο?ο ωστ?σο περιλ?φθηκαν, η Β?ρεια ?πειρο? , ?στερα απ? εντον?τατε? ιταλικ?? πι?σει? και απειλ?? εναντ?ον τη? Ελλ?δο?, και περιοχ?? που διεκδικο?νταν απ? το Βασ?λειο του Μαυροβουν?ου (η περιοχ? τη? Σκ?δρα? ).
• Σημαντικ?τερε? π?λει? των Δυτικ?ν Βαλκαν?ων που δ?θηκαν στο τ?τε νεοσ?στατο κρ?το? τη? Αλβαν?α?, ?ταν το Δυρρ?χιο (Λιμ?νι στην Αδριατικ? Θ?λασσα ), ο ?γιο? Ιω?ννη? τη? Μεδο?η? , η Απολλων?α , το Αργυρ?καστρο , η Ερσ?κα , η Κορυτσ? , η Μοσχ?πολη , το Πογραδ?τσι , η Σκ?δρα , η Χειμ?ρρα , η Β?γλιστα , αρκετ? χωρι? του Πωγων?ου (τα οπο?α μοιρ?στηκαν σε Αλβαν?α και Ελλ?δα) και τα χωρι? τη? Δρ?πολη? . Αρχικ? πρωτε?ουσα του Αλβανικο? κρ?του? ?ταν το Δυρρ?χιο (τα Τ?ρανα δεν υπ?ρχαν τ?τε, και δημιουργ?θηκαν τα μεταγεν?στερα χρ?νια απ? την συν?νωση τρι?ν χωρι?ν στην περιοχ? του).

Βασ?λειο τη? Ιταλ?α? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Τα Δωδεκ?νησα (και κυρ?ω? τα σημαντικ?τερα, πυκνοκατοικημ?να και μεγαλ?τερα νησι? ?πω? η Ρ?δο? , η Κω? , η Κ?λυμνο? , η Κ?ρπαθο? , η Π?τμο? , η Λ?ρο? , οι Λειψο? και η Κ?σο? ) καταλ?φθηκαν απ? την Ιταλ?α στα πλα?σια του Ιταλοτουρκικο? Πολ?μου, εκτ?? απ? το Καστελλ?ριζο , που περι?λθε υπ? ιταλικ? κυριαρχ?α μ?λι? το 1921.
• Μετ? απ? αρκετ? χρ?νια ιταλικ?? κατοχ??, τα Δωδεκ?νησα εν?θηκαν επ?σημα με την Ελλ?δα, μ?λι? το 1948.

Δε?τε επ?ση? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

• Α? Βαλκανικ?? Π?λεμο?
• Βαλκανικο? Π?λεμοι

Παραπομπ?? [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Εξωτερικο? σ?νδεσμοι [ Επεξεργασ?α | επεξεργασ?α κ?δικα ]

Τα Wikimedia Commons ?χουν πολυμ?σα σχετικ? με το θ?μα    Β? Βαλκανικ?? Π?λεμο?

• Πινακοθ?κη με θ?μα του? Βαλκανικο?? πολ?μου? Αρχειοθετ?θηκε 2011-12-11 στο Wayback Machine . (Ανακτ?θηκε 26 Απριλ?ου 2011)
• Οι Βαλκανικο? π?λεμοι (περ. Ιστορ?α)
• Βαλκανικο? Π?λεμοι (1912-1913) απ? τη Διε?θυνση Ιστορ?α? Στρατο? / ΓΕΣ (Ανακτ?θηκε 26 Απριλ?ου 2011)