Ο
Αλ? ιμπν Αμπο? Τ?λιμπ
(εξελληνισμ?να
Αλ??
,
17 Μαρτ?ου
599
[1]
-
27 Ιανουαρ?ου
661
) ε?ναι, για του?
Σουν?τε?
, ο τ?ταρτο? και τελευτα?ο? απ? του?
Χαλ?φε? Ρασιντο?ν
(≪ορθ? καθοδηγο?μενου?≫ Χαλ?φε?), εν? για του?
Σι?τε?
ε?ναι ο πρ?το? Ιμ?μη?, εξ?δελφο? του προφ?τη
Μω?μεθ
, που κυβ?ρνησε μ?νο για 4 χρ?νια, απ? το 656 ?ω? το 661, ?ταν και δολοφον?θηκε. Οι Σι?τε? ιστορικο? πιστε?ουν ?τι γενν?θηκε μ?σα στον ιερ? περ?βολο τη?
Κ?αμπα
.
?ταν το δε?τερο ?τομο, μετ? τη γυνα?κα του Προφ?τη, Χατιτζ?, που δ?χτηκε την προφητικ? ιδι?τητα του Μω?μεθ, και στ?θηκε ?λη τη ζω? του, πιστ?? στον Προφ?τη και και στα διδ?γματ? του. Παντρε?τηκε τη κ?ρη του Μω?μεθ Φ?τιμα, και ?κανε μαζ? τη? δυο γιου? και δυο κ?ρε?. Συνολικ?, απ?κτησε γ?ρω στα 35 παιδι?, αφο? εκτ?? απ? τι? 10 συνολικ? γυνα?κε? που παντρε?τηκε, ?κανε παιδι? και με 18 ακ?μα σκλ?βε?.
[2]
Οι απ?γονο? του ε?ναι γνωστο? ω?
Αλ?δε?
, και ?παιξαν σημαντικ? ρ?λο στην ιστορ?α του ισλαμικο? κ?σμου.
?ταν ο τελευτα?ο? μουσουλμ?νο? που μεταν?στευσε στη
Μεδ?να
, το 622. Κατ? τη δι?ρκεια τη? χαλιφε?α? των τρι?ν πρ?των χαλιφ?ν στ?θηκε πιστ?? δ?πλα του? και π?ντα ε?χε μια ξεχωριστ? θ?ση στο ≪συμβο?λιο τη? διακυβ?ρνηση?≫, σαν ανιψι?? αλλ? και σ?ντροφο? (σαχ?μπι) του Προφ?τη.
Απ? τον Προφ?τη του ε?χε δοθε? το προσων?μιο
Abu Turaab
, "πατ?ρα? τη? σκ?νη?"
[3]
≪?ταν ?κανα το νυχτεριν? ταξ?δι, ε?δα γραμμ?νο στο π?δι του Θρ?νου (του Θεο?): Υπ?ρχει μ?νο ?να? Θε??, και ο Μω?μεθ ε?ναι ο απεσταλμ?νο? Του. Ε?ναι ο εκλεκτ?? Μου αν?μεσα στα δημιουργ?ματ? Μου, και ο Αλ? ε?ναι το στ?ριγμ? του≫
.
[4]
Ο ?λι στη
M?χη τη? Τ?φρου
.
Ο Αλ? συμπαραστ?θηκε στον Μω?μεθ σε ?λε? τι? στιγμ?? τη? ζω?? του, διακινδυνε?οντα? μ?λιστα τη ζω? του, για τη ζω? του Προφ?τη. Το ?διο ?γινε και ?ταν στη Μεδ?να πλ?ον, ο Προφ?τη? ?βαζε τα θεμ?λια του καινο?ριου μουσουλμανικο? κρ?του?. Π?ρε μ?ρο? σε ?λε? τι? μ?χε? που ?δωσε ο Μω?μεθ μ?χρι να υποτ?ξει του?
Κουρα?σ?τε?
και να κατακτ?σει τη
Μ?κκα
. Επ?ση? αν?λαβε να εξισλαμ?σει τη φυλ? Tayy, καθ?? και τι? φυλ?? στην
Υεμ?νη
.
Ο Αλ? ?γινε εκλεκτ? μ?λο? του ?τυπου συμβουλ?ου διακυβ?ρνηση? και του
Αμπο? Μπακρ
αλλ? και του
Ουμ?ρ ιμπν αλ-Χαττ?μπ
. Μ?λιστα ο τελευτα?ο? τον χρησιμοπο?ησε στη θ?ση του δικαστ?, εξαιτ?α? τη? ευγενικ?? φ?ση? του αλλ? και τη? πλ?ρου? γν?ση? του Κοραν?ου και των ν?μων που απορρ?ουν απ? αυτ?.
[5]
Ο Αλ? αποδ?χτηκε τελικ? την εκλογ? του
Οθμ?ν ιμπν Αφφ?ν
αν και πολλ?? πηγ?? τη?
Σ?α
λ?νε ?τι δυσαρεστ?θηκε πολ?, καθ?? θε?ρησε ?τι ο Αμπντο?ρ Ραχμ?ν ?δωσε τη χαλιφε?α στον Οθμ?ν εξαιτ?α? τη? συγγενικ?? σχ?ση? που ε?χαν.
[6]
Αναρχ?α βασ?λεψε για μερικ?? μ?ρε? στη Μεδ?να, καθ?? οι εξεγερμ?νοι απ? την Α?γυπτο ε?χαν καταλ?βει τη π?λη και τρομοκρατο?σαν του? κατο?κου?. Οι συγγενε?? του Οθμ?ν ? οι
Ομαγι?δε?
? το ?σκασαν κρυφ? για τη Μ?κκα για να μην ?χουν τη τ?χη του Οθμ?ν. Τη π?μπτη μ?ρα, οι Αιγ?πτιοι ζ?τησαν πριν φ?γουν να εκλεγε? ο ν?ο? χαλ?φη?, παρουσ?α του?. Την επ?μενη μ?ρα ? 23 Ιουν?ου του
656
, χαλ?φη? εκλ?χτηκε ο Αλ?, κυρ?ω? απ? την π?εση που ?σκησαν οι Αιγ?πτιοι στον πληθυσμ?.
[7]
Η πρ?τη απα?τηση των ανθρ?πων τη? Μεδ?να? ?ταν να βρεθο?ν και να τιμωρηθο?ν οι δολοφ?νοι του Οθμ?ν. Ο ?λι το υποσχ?θηκε αλλ? δεν ?κανε τ?ποτα προ? αυτ? τη κατε?θυνση.
Το δε?τερο ?ργο ?ταν να αντικαταστ?σει του? κυβερν?τε? των επαρχι?ν που τ?σε? δυσαρ?σκειε? προκ?λεσαν επ? χαλιφε?α? του Οθμ?ν. [κ?τι που ?ταν αντ?θετο με τι? συμβουλ?? των φ?λων του, που του σ?στηναν να μην κ?νει προ? το παρ?ν καθαιρ?σει? για να μην οξ?νει τα πρ?γματα, και κυρ?ω? να μην καθαιρ?σει τον
Μωαβ?α
? μια που αν μη τι ?λλο, ?ταν επιλογ? του Ομ?ρ και ?χι του Οθμ?ν. ?μω? ο ?λι δεν του? ?κουσε.
[8]
Πρ?γματι αντικαταστ?θηκαν οι κυβερν?τε? τη? Αιγ?πτου, τη?
Κο?φα?
, τη?
Βασ?ρα?
και τη? Υεμ?νη?. Μ?λιστα δι?ταξε και την αποπομπ? του κυβερν?τη τη? Συρ?α?
Μωαβ?α
και την αντικατ?στασ? του απ? τον Sahl ibn Haneef
[9]
Αυτ? ?μω? θα ε?ναι το χειρ?τερο λ?θο? που θα κ?νει.
Ο Αλ? αποφ?σισε να αντιμετωπ?σει το θ?μα διπλωματικ? ? σ?μφωνα με τι? συμβουλ?? των οικε?ων του ? και ?τσι αντ? να αποπ?μψει τον Μωαβ?α, του ζ?τησε με το γρ?μμα που του ?στειλε να τον αναγνωρ?σει σαν χαλ?φη του. ?μω? ο Μωαβ?α? αρν?θηκε να το κ?νει. Ο Μωαβ?α? και οι ?ρχοντε? τη? Συρ?α?, στη συντριπτικ? πλειοψηφ?α Ομαγι?δε? αρνι?νταν να αναγνωρ?σουν αυτ?ν που δεν εκδικ?θηκε για το θ?νατο του προκατ?χου του.
[10]
Ο Αλ? αποφ?σισε ?τι ?πρεπε να διεκδικ?σει την αναγν?ριση απ? του? ?ραβε? τη? Συρ?α? ακ?μα και με τα ?πλα και ετο?μασε ?ναν στρατ? γι’ αυτ?ν το σκοπ?.?μω? η αντ?δραση τη? Α?σ?, τη? τελευτα?α? γυνα?κα? του Προφ?τη τον πρ?λαβε.
[11]
Η Α?σ? βρισκ?ταν στη Μ?κκα για το ετ?σιο προσκ?νημα (
χατζ
) ?ταν ?μαθε τα ν?α τη? δολοφον?α? του Οθμ?ν και τη? διαδοχ?? του απ? τον Αλ?, μια εξ?λιξη που δεν τη? ?ρεσε καθ?λου. Διαφ?νησε με την εκλογ?, και ?μεινε στη Μ?κκα αρνο?μενη και αυτ? να αναγνωρ?σει το ν?ο χαλ?φη. Εκε? κατ?φυγαν ?πειτα απ? 4 μ?νε? μετ? τη δολοφον?α του Οθμ?ν και οι σ?ντροφο? του Προφ?τη, Αζ-Ζουμπα?ρ και Ταλ?τ με το πρ?σχημα του προσκυν?ματο?, αποχωρ?ντα? διακριτικ? απ? τη Μεδ?να, διαφων?ντα? με την απ?φαση του ?λι να αντιμετωπ?σει το Μωαβ?α με τα ?πλα.
[12]
. Απ? τη Μεδ?να ?φυγαν και ?σοι Ουμαγι?δε? βρ?σκονταν και γ?ρισαν και αυτο? στη Μ?κκα και με αρχηγ? του? τον Μερβ?ν ιμπν αλ-Χακ?μ (Marawan ibn al-Hakam), εν?θηκαν με την Α?σ?.
Σε λ?γο δι?στημα οι δυο π?λει? ε?χαν χωριστε?. Η Μ?κκα με του? Ουμαγι?δε? και την Α?σ? και η Μεδ?να με τον Αλ? και του?
ανσ?ρ
.
Η Α?σ? και οι σ?ντροφο? τη?, πιο αποφασισμ?νοι απ? ποτ? σχημ?τισαν στρατ? απ? ?σου? ?θελαν να εκδικηθο?ν τον ?δικο θ?νατο του αδερφο? τη?, και ?στερα απ? δι?φορε? απ?ψει? αποφ?σισαν να κατευθυνθο?ν στη Βασ?ρα.
[13]
Σε αυτ? το σημε?ο ο Αλ? πληροφορ?θηκε του? σκοπο?? του? και αν?βαλλε την εκστρατε?α μ?χρι τη Συρ?α με σκοπ? να εξουδετερ?σει πρ?τα του? πιο κοντινο?? του αντιπ?λου?. Ο ?λι π?ρασε απ? τη Κο?φα και υποσχ?μενο? ?τι θα την κ?νει πρωτε?ουσ? του, κατ?φερε να συγκεντρ?σει 10.000 ?ραβε? πολεμιστ?? για να τον ακολουθ?σουν στη Βασ?ρα. Επ?ση? πολλο?? πρ?θυμου? πολεμιστ?? βρ?κε και στην ?δια τη Βασ?ρα, που ?φυγαν απ? τη π?λη για να ενωθο?ν μαζ? του.
[14]
.Οι Μεκκανο? ?φτασαν στη Βασ?ρα, τη πολι?ρκησαν και τη κατ?λαβαν τη ν?χτα τη? 19η? Οκτωβρ?ου του 656. Βρ?καν του? εμπλεκ?μενου? στη δολοφον?α του Οθμ?ν και του? σκ?τωσαν ?λου?, καθ?? και περ?που 70 απ? ?σου? συμμετε?χαν στην επ?θεση στο σπ?τι του Οθμ?ν στη Μεδ?να.
[15]
Εκε? ?γινε η πρ?τη μουσουλμανικ? εμφ?λια σ?ρραξη που π?ρε το ?νομ? τη?, ≪η μ?χη τη? καμ?λα?≫, απ? τη καμ?λα στην οπο?α καθ?ταν η Α?σ? και διε?θυνε του? στρατι?τε? τη?. 10.000 μουσουλμ?νοι σκοτ?θηκαν εκε?νη την ημ?ρα και απ? τι? δυο πλευρ?? και αν?μεσ? του? και οι Ταλ?τ και Αζ-Ζουμπα?ρ οι
σαχ?μπι
του Προφ?τη.
[16]
Ο Αλ? ν?κησε, δι?ρισε τον ανιψι? τον Αμπνταλλ?χ ιμπν αλ Αμπ?? σαν κυβερν?τη τη? π?λη? και επ?στρεψε στη Κο?φα. Η Α?σ? διατ?χτηκε να επιστρ?ψει και να παραμε?νει στη Μ?κκα.
Ο Αλ?, του Χακ?μπ Χοβνατανι?ν
Τον Γεν?ρη του 657 ο Αλ? ?μπαινε στη Κο?φα και την ον?μαζε πρωτε?ουσα του χαλιφ?του του. εκε? βρισκ?ταν το μεγαλ?τερο μ?ρο? των υποστηρικτ?ν του, οι αραβικ?? φυλ?? των
Βεδου?νων
, τη? υπ?λοιπη? εκτ?? Μ?κκα?, Αραβ?α?.
?στερα απ? μερικο?? μ?νε? ξεκο?ραση? ο ?λι, συγκ?ντρωσε 50.000 στρατι?τε? και ξεκ?νησε να βαδ?ζει κατ? τη? Δαμασκο?. Τον Απρ?λιο του
657
εισβ?λλει απ? τη β?ρεια Συρ?α, και φτ?νοντα? στο ?ψο? του Χαλεπιο?, στρατοπεδε?ει στη περιοχ? του Σιφφ?ν.
Ο Μωαβ?α? απ? την ?λλη, με 60.000 στρατι?τε? ξεκ?νησε απ? τη Δαμασκ? για να συναντηθο?ν στη περιοχ? του Σιφφ?ν δ?πλα στον
Ευφρ?τη
.
[17]
.
Οι αψιμαχ?ε? κρ?τησαν ?ναν ολ?κληρο μ?να, με διαφορετικ? τμ?ματα των στρατ?ν να συμπλ?κονται κ?θε μ?ρα, αλλ? χωρ?? να δ?νεται καμι? ουσιαστικ? μ?χη με ?λο το στρ?τευμα. Μ?λι? ?φθασε ο ιερ?? μ?να? του χρ?νου, (ο Μουχαρρ?ν κατ? τη δι?ρκεια του οπο?ου γιορτ?ζεται το
Ραμαζ?νι
-) ο Ιο?νη? του 658 - οι δυο πλευρ?? αποφ?σισαν να κ?νουν ανακωχ? και ταυτ?χρονα προσπαθο?σαν να ?ρθουν σε κ?ποια συμφων?α.
Τελικ? ?ταν οι διαπραγματε?σει? απ?τυχαν, η αποφασιστικ? μ?χη ?λαβε χ?ρα απ? τι?
26
?ω? τι?
28 Ιουλ?ου
του 657.
Καν?να? δεν φαιν?ταν ικαν?? να νικ?σει μ?χρι που ο Αμρ ιμπν αλ Α? που ?ταν στο στρατ?πεδο του Μωαβ?α, πρ?τεινε ?τι το
Κορ?νι
με τη σοφ?α του ?πρεπε να λ?σει το ζ?τημα. Οι δυο διεκδικητ?? τη? χαλιφε?α? θα κριν?ντουσαν με β?ση την ιερ? γραφ? ποιο? ?ξιζε για χαλ?φη? και συμφων?θηκε αν?μεσα στου? δυο στρατο?? να οριστε? διαιτησ?α για να λ?σει το ζ?τημα. Η συμφων?α υπογρ?φηκε και η απ?ντηση ορ?στηκε να δοθε? σε 6 μ?νε?.
Η απ?φαση ?μω? του Αλ? να δεχτε? τη διαιτησ?α δυσαρ?στησε του? συντρ?φου? του (Shia) αλλ? και αυτο?? που ?θελαν να συνεχ?σει τη μ?χη και σηκ?θηκαν και εξεγ?ρθηκαν και ορκ?στηκαν να μην ξαναγυρ?σουν π?σω μαζ? του στη Κο?φα. Οι τελευτα?οι ονομ?στηκαν
Χαριτζ?τε?
(≪οι αποχωρ?σαντε?≫) και αποτ?λεσαν ?κτοτε ξεχωριστ? σ?κτα του Ισλ?μ.
[18]
Τον Φλεβ?ρη του 658, συγκεντρ?θηκαν στη π?λη Dawmat al- Jandal οι αντιπρ?σωποι και των δυο ηγετ?ν καθ?? και πλ?θο? κ?σμου απ? ?λη την Αραβ?α που με αγων?α περ?μενε το αποτ?λεσμα. Εκε? ?ρχισαν τι? διαπραγματε?σει? για να βρουν ?λλο ?εκτ?? των δυο- πιο κατ?λληλο για τη χαλιφε?α. Αλλ? δεν κατ?φεραν τ?ποτα. Οι αντιπρ?σωποι του Μωαβ?α με αρχηγ? τον δι?σημο στρατηγ? Αμπρ ιμπν αλ-Α? επ?στρεψαν στη Συρ?α και ανακ?ρυξαν χαλ?φη τον διοικητ? τη? Συρ?α? εν? οι αντιπρ?σωποι του ?λι ξαναγ?ρισαν στη Κο?φα, φλογερ?τεροι υπ?ρ του ?λι, παρ? ποτ?.
Οι Χαριτζ?τε? τελικ?, που εγκατ?λειψαν τον ?λι μετ? τη συμφων?α του για διαπραγμ?τευση, δημιο?ργησαν τον τρ?το π?λο τη? αντιπαρ?θεση? αφο? τελικ? δεν ?θελαν ο?τε τον Μωαβ?α ο?τε τον ?λι.
[19]
Ο ?λι ετο?μασε τα στρατε?ματ? του για να εισβ?λλει στη Συρ?α κα συγκ?ντρωσε 65.000 ?ντρε?
[20]
.
Εν? β?διζε κατ? του Μωαβ?α, ?μαθε για τι? παρανομ?ε? και τι? αυθαιρεσ?ε? που οι Χαριτζ?τε? ?καναν στα περ?χωρα του στρατοπ?δου του? και αποφ?σισε να π?ει πρ?τα εκε? για να του? επιβ?λλει τη τ?ξη στι? 17 Ιο?λη του 658. Οι περισσ?τεροι απ? του? 4000 Χαριτζ?τε? ?φυγαν αλλ? 1800 που ?μειναν να πολεμ?σουν, σφαγι?στηκαν μ?χρι εν??.
Ο στρατ?? του ?λι, που τελικ? φ?νηκε ?τι δεν ?θελε να π?ει να πολεμ?σει στη Συρ?α απα?τησε ξεκο?ραση μερικ?ν μην?ν. Οι στρατι?τε? ξεκουρ?στηκαν κοντ? στη Κο?φα, και σιγ?- σιγ? ?ρχισαν να αδει?ζουν το στρατ?πεδο και να επιστρ?φουν στα σπ?τια του?. ?τσι ?δοξα, ?ληξε τον Απρ?λη, του 658 η εκστρατε?α για τη Συρ?α.
[21]
.
Οι Βυζαντινο?, εκμεταλλευ?μενοι την εμφ?λια σ?ρραξη, εισ?βαλλαν ξαν? στα β?ρεια σ?νορα τη? Συρ?α?. Ο Μωαβ?α? αναγκ?στηκε να υπογρ?ψει μια συνθ?κη ειρ?νη? μαζ? του?, και να του? πληρ?σει μεγ?λο χρηματικ? ποσ? για να εξασφαλ?σει την αναβολ? των εχθροπραξι?ν.
Ο Μωαβ?α?, το 660, πρ?τεινε προκειμ?νου να λ?ξει η δι?νεξη να κρατ?σει τι? ανατολικ?? περιοχ?? ο ?λι (Ιρ?κ) και τι? δυτικ?? ο Μωαβ?α? (Συρ?α), κ?τι που τελικ? ?γινε δεκτ?.
[22]
?μω?, τον ?διο χρ?νο, ο Μωαβ?α? ανακηρ?χτηκε χαλ?φη?, στην Ιερουσαλ?μ.
χειρ?γραφο με τη βιογραφ?α του ?λι, περ?που 1500, απ? Ιραν? καλλιτ?χνη
Οι Χαριτζ?τε? επαν?ρθαν. ?ρχισαν συνωμοσ?ε? για να σκοτ?σουν και τον ?λι και τον
Μωαβ?α
, ?τσι ?στε να ‘’καθαρ?σουν’’ το Ισλ?μ, απ? αυτο?? του? ‘’δεσποτικο?? τ?ραννου?’’. Αλλ? και τον Αμρ, αφο? θεωρο?σαν ?τι αυτ?? θα ?ταν ο δι?δοχο? των προηγο?μενων δυο, στην εξουσ?α.
Καν?νισαν οι τρει? δολοφον?ε? να γ?νουν την ?δια μ?ρα ταυτ?χρονα και στι? τρει? π?λει?, στη Φουστ?τη για τον Αμρ, στη Δαμασκ? για τον Μωαβ?α, και στη Κο?φα για τον ?λι, Παρασκευ? την ?ρα τη? πρωιν?? προσευχ?? στο τζαμ? τη? π?λη?. Ο ?μρ κατ?ρθωσε να σωθε?, επειδ? λ?γω ασθ?νεια? δεν π?γε εκε?νο το πρω? στο τ?μενο? για τη προσευχ?. Τη πλ?ρωσε αντ’ αυτο?, ο διοικητ?? του στρατο? του, που ηγε?το τη? προσευχ??. Ο Μωαβ?α? τραυματ?στηκε απ? το δηλητηριασμ?νο β?λο? και αρρ?στησε βαρι? αλλ? τελικ? σ?θηκε. Ο ?λι ?μω? δεν ?ταν ο?τε τ?σο τυχερ??. Στι? 27 Γεν?ρη του 661, ο επιφορτισμ?νο? με τη δολοφον?α του ?λι, Αμπντο?ρ Ραχμ?ν ιμπν Μαλγι?μ, π?τυχε το σκοπ? του και τον δολοφ?νησε ?ταν ?βγαινε ?ξω απ? το σπ?τι του για να π?ει στο τζαμ? για την εσπεριν? προσευχ?.
[23]
.
Το μαρτ?ριο του Ιμ?μη Αλ? - Με Yousef Abdinejad
Ο Αλ? δεν π?θανε αμ?σω? απ? τα τρα?ματ? του, παρ? π?ρασαν τρει? ημ?ρε?, κ?νοντα? του? ειδικο?? να πιστε?ουν ?τι μ?λλον τελικ? π?θανε απ? το δηλητ?ριο στο οπο?ο ε?χαν εμβαπτιστε? τα μαχα?ρια.
Μετ? το θ?νατο του ?λι οι μουσουλμ?νοι του Ιρ?κ ανακ?ρυξαν χαλ?φη το γιο του,
Χασ?ν ιμπν Αλ?
. Ο ?διο? ο Αλ? ?ταν ρωτ?θηκε σχετικ?, λ?γα λεπτ? πριν πεθ?νει, απ?ντησε: ≪ δεν το επιβ?λω αλλ? ο?τε και το απαγορε?ω. Εσε?? θα αποφασ?σετε≫.
[24]
Ο Αλ Χασσ?ν δεν ?ταν διατεθειμ?νο? να συνεχ?σει ?ναν τ?σο καταστρεπτικ? για τη συνοχ? των μουσουλμ?νων π?λεμο, και ?ρθε σε συμφων?α με τον Μωαβ?α, κατ? τη δι?ρκεια τη? συν?ντησ?? του? στη Κο?φα, το 663. Εκε? συμφων?θηκε ο μ?νο? χαλ?φη? να ε?ναι ο Μωαβ?α?. Η χαλιφε?α του Μωαβ?α θα ?ταν περ?οδο? ακ?μα μεγαλ?τερη? δ?ναμη? και εξ?πλωση? των μουσουλμ?νων
[25]
- ↑
Πολλο? ιστορικο? θεωρο?ν ?τι γενν?θηκε στι? 17 Μαρτ?ου του 599. Αυτ? ε?ναι και η ημερομην?α που χρησιμοποιε?ται στο αραβικ? λ?μμα. ?λλοι στηρ?ζουν την ?ποψη ?τι γενν?θηκε μ?λλον το 600 και ?λλοι ?τι γενν?θηκε το 595.
- ↑
www.maaref-foundation.com(σιιτικ? πηγ?)
- ↑
Rightly Guided Caliphs, απ? τα ?ργα των Αt-Tabari, Ibn Katheer, As-Syooti και ?λλων. Εκδ. Dar el Manara, Κ?ιρο, 2001. σελ. 321
- ↑
συλλογ? χαντ?θ του Al Albani: As ? Silsilah ad Da’eefah, no. 4902
- ↑
Ali M. Sallabi ≪Ali ibn abi Talib≫, Εκδ?σει? I. I. P.H. Σαουδικ? Αραβ?α, 2010 σελ.246 του 1ου τ?μου
- ↑
χαντ?θ του Abu Makhnaf και Hisham al Kalbi.
- ↑
Sir William Muir ≪The Caliphate: Its Rise, Decline and Fall≫ ?κδοση του 1910, σελ.235
- ↑
Sir William Muir ≪The Caliphate: Its Rise, Decline and Fall≫ ?κδοση του 1910, σελ.236
- ↑
Rightly Guided Caliphs, απ? τα ?ργα των Αt-Tabari, Ibn Katheer, As-Syooti και ?λλων. Εκδ. Dar el Manara, Κ?ιρο, 2001σελ.354
- ↑
Rightly Guided Caliphs, απ? τα ?ργα των Αt-Tabari, Ibn Katheer, As-Syooti και ?λλων. Εκδ. Dar el Manara, Κ?ιρο, 2001σελ.355
- ↑
Rightly Guided Caliphs, απ? τα ?ργα των Αt-Tabari, Ibn Katheer, As-Syooti και ?λλων. Εκδ. Dar el Manara, Κ?ιρο, 2001σελ.356
- ↑
Sir William Muir ≪The Caliphate: Its Rise, Decline and Fall≫ ?κδοση του 1910, σελ.240
- ↑
Ali M. Sallabi ≪Ali ibn abi Talib≫, Εκδ?σει? I. I. P.H. Σαουδικ? Αραβ?α, 2010,σελ.38 2ου τ?μου
- ↑
Sir William Muir ≪The Caliphate: Its Rise, Decline and Fall≫ ?κδοση του 1910, σελ.247
- ↑
Ali M. Sallabi ≪Ali ibn abi Talib≫, Εκδ?σει? I. I. P.H. Σαουδικ? Αραβ?α, 2010,σελ.54, 2ου τ?μου
- ↑
Rightly Guided Caliphs, απ? τα ?ργα των Αt-Tabari, Ibn Katheer, As-Syooti και ?λλων . Εκδ. Dar el Manara, Κ?ιρο, 2001σελ.359
- ↑
Sir William Muir ≪The Caliphate: Its Rise, Decline and Fall≫ ?κδοση του 1910, σελ.258
- ↑
Rightly Guided Caliphs, εκδ. Dar el Manara, απ? τα ?ργα των Αt-Tabari, Ibn Katheer, As-Syooti και ?λλων. Κ?ιρο, 2001 σελ.366
- ↑
Rightly Guided Caliphs, εκδ. Dar el Manara, απ? τα ?ργα των Αt-Tabari, Ibn Katheer, As-Syooti και ?λλων. Κ?ιρο, 2001 σελ.368
- ↑
Sir William Muir ≪The Caliphate: Its Rise, Decline and Fall≫ ?κδοση του 1910, σελ.278
- ↑
Sir William Muir ≪The Caliphate: Its Rise, Decline and Fall≫ ?κδοση του 1910, σελ.277
- ↑
Rightly Guided Caliphs, εκδ. Dar el Manara, απ? τα ?ργα των Αt-Tabari, Ibn Katheer, As-Syooti και ?λλων. Κ?ιρο, 2001 σελ.370
- ↑
Sir William Muir ≪The Caliphate: Its Rise, Decline and Fall≫ ?κδοση του 1910, σελ.286-287
- ↑
Ali M. Sallabi ≪Ali ibn abi Talib≫, Εκδ?σει? I. I. P.H. Σαουδικ? Αραβ?α, 2010,σελ.618 2ου τ?μου
- ↑
Rightly Guided Caliphs, εκδ. Dar el Manara, απ? τα ?ργα των Αt-Tabari, Ibn Katheer, As-Syooti και ?λλων. Κ?ιρο, 2001 σελ.372
- ≪The Rightly Guided Caliphs, απ? τα ?ργα των Αt-Tabari, Ibn Katheer, As-Syooti και ?λλων. Εκδ. Dar el Manara≫ Κ?ιρο, 2001.
- Sir William Muir ≪The Caliphate: Its Rise, Decline and Fall≫ ?κδοση του 1910
- Ali M. Sallabi ≪Ali ibn abi Talib≫, Εκδ?σει? I. I. P.H. Σαουδικ? Αραβ?α,2010,2 τ?μοι
- IslamHouse.com
- archive.org
- archive.org